محکوم علیه
محکومٌ علیه به مکلّف و مخاطب حکم شارع گفته میشود.
خسارتی که شخص برای گرفتن حق خود از قبیل هزینه ی دادرسی و حقّ کارشناسی و حقّ الوکاله و غیر آن متحمّل شده است، در صورتی که محکوم علیه با علم و عمد آن حقّ را انکار کرده، می تواند از محکوم علیه بگیرد؟
اگر راه به دست آوردن حق به این امور منحصر باشد، ضامن است.
اگر راه به دست آوردن حق به این امور منحصر باشد، ضامن است.
عنوان سوال:
خسارتی که شخص برای گرفتن حق خود از قبیل هزینه ی دادرسی و حقّ کارشناسی و حقّ الوکاله و غیر آن متحمّل شده است، در صورتی که محکوم علیه با علم و عمد آن حقّ را انکار کرده، می تواند از محکوم علیه بگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی از فردی طلب کار بوده و وی انکار نماید، آیا هزینه های اثبات حق از قبیل ابطال تمبر، هزینه دادرسی، حق کارشناسی، حق وکالت و... بر عهده طلب کار است یا بدهکار؟
- اگر قطعه زمینی بر اساس توافق نامه و قرارداد حقوقی و قانونی جمهوری اسلامی ایران به شخص حقیقی و یا حقوقی، بر اساس انبوه سازی مسکن واگذار گردد و طرف قرارداد متحمّل هزینه های قابل توجّهی برای مقدّمات کار در آن زمین شده باشد و مجوّزهای لازم را گرفته باشد که بر اساس آن مجوّزها، مستحدثاتی ایجاد کرده است. آیا می توانند بدون اجازه و اطّلاع و رضایت طرف قرارداد، زمین مذکور را به افراد حقیقی یا حقوقی و یا نهاد دولتی واگذار نمایند و آیا بدون رضایت طرف اوّل، فسخ و ابطال قرارداد معامله ای که در واگذاری دوم انجام گرفته، صحیح است؟
- با توجه به گستردگی بسیار زیاد علوم پزشکی که واقعا امکان فراگیری و همراه با آن به خاطر سپردن تمامی بیماری ها و تمامی داروهایی که بر همه ی بیماری ها مؤثرند و نیز عوارض آن ها، وجود ندارد، اگر پزشک به علت فراموشی، بنا به حدس خود، چه در موارد اورژانس و چه غیر اورژانس، جهت نجات جان یا تسکین آلام بیمار، سهوا اقدام به تجویز دارویی غیر مؤثر بر بیماری کند که بیمار را متحمّل هزینه ی بیهوده یا عوارض جانبی کند، در این صورت آیا پزشک مسؤول و مدیون است؟ (در صورتی که امکان ارجاع به متخصّص دیگری هم نباشد).
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] با عنایت به این که تقدیم دادخواست به دادگاه ها از طرف مدّعی مستلزم مخارج زیادی، از قبیل هزینه تمبر دادرسی، هزینه کارشناسی، هزینه تهیّه وسیله اجرای معاینه محلّ، و مانند آن می باشد، آیا دادگاه می تواند (در صورت وارد تشخیص دادن اصل دعوای خواهان،) علاوه بر اصل موضوع، حکم به محکومیّت مدّعی علیه نسبت به پرداخت هزینه های مزبور بنماید؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] هنگامی که در دادگاه به نفع کسی حکم صادر می شود آیا این شخص می تواند هزینه های دادرسی و غیر آن را که برای رسیدن به حقش پرداخت کرده است، از طرف مقابل بگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که فردی مرتکب قتل غیر عمد شود و محکوم به پرداخت دیه گردد اگر فوت کند دیه از او ساقط میشود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه متّهم محکوم به پرداخت دیه شده، و ضامن معتبر از قبیل کفیل یا وثیقه نداشته باشد، لکن هنوز در مهلت دو سال در غیر عمد، و یکسال در عمد باشد، آیا بازداشت وی قبل از مهلت مقرّر شرعیّه، مجوّز شرعی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از فردی طلبکار است، بدهکار با داشتن قدرت پرداخت، از دادن بدهی خودداری می کند، طلبکار به دادگاه مراجعه می کند و این کار مخارجی (از قبیل: تمبر، پوشه و هزینه دادرسی) برمی دارد، آیا این مخارج به عهده بدهکار است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که قاتل به قصد کشتن به زید تیراندازی کند، و بعد از مرگ، معلوم شود شخص مقتول، بکر بوده است (اشتباه در هویت) آیا قتل عمد است یا شبه عمد؟ در هرصورت علت آن چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که شخصی در شبهای ماه مبارک رمضان به عمد یا به سهو محتلم شده (پس از افطار) و با علم به این که سحر بیدار نخواهد شد بخوابد، چنانچه علم به حکم نداشته، اکنون وظیفهاش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که شخصی در شبهای ماه مبارک رمضان به عمد یا به سهو محتلم شده (پس از افطار) و با علم به این که سحر بیدار نخواهد شد بخوابد، چنانچه علم به حکم نداشته، اکنون وظیفهاش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که شخصی در شبهای ماه مبارک رمضان به عمد یا به سهو محتلم شده (پس از افطار) و با علم به این که سحر بیدار نخواهد شد بخوابد، چنانچه علم به حکم نداشته، اکنون وظیفهاش چیست
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که شخصی در شبهای ماه مبارک رمضان به عمد یا به سهو محتلم شده (پس از افطار) و با علم به این که سحر بیدار نخواهد شد بخوابد، چنانچه علم به حکم نداشته، اکنون وظیفهاش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] محرّماتی که گفته شد در صورتی گناه دارد و یا نظیر جماع اعتکاف را باطل میکند و موجب کفّاره است که از روی علم و عمد باشد ولی اگر یکی از محرّمات را سهواً یا جهلاً به جا بیاورد علاوه بر اینکه گناه نکرده است موجب بطلان و کفّاره هم نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از نماز شک کند که قبل از نماز مخرج را تطهیر کرده یا نه در صورتی که علم نداشته باشد که قبل از نماز غفلت از تطهیر داشته نمازی که خوانده صحیح است ولی مخرج محکوم به نجاست است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از نماز شک کند که قبل از نماز مخرج را تطهیر کرده یا نه در صورتی که علم نداشته باشد که قبل از نماز غفلت از تطهیر داشته نمازی که خوانده صحیح است ولی مخرج محکوم به نجاست است
- [آیت الله اردبیلی] اقرار به نسب، مانند اقرار به فرزند بودن برای کسی، با چند شرط پذیرفته میشود: اوّل: احتمال داده شود که اقرار کننده راست میگوید و تحقّق نسب، عادتا ممکن باشد.دوم: تحقّق نسب شرعا صحیح باشد.سوم: شخص دیگری مدّعی آن نباشد. چهارم:نسبت به کودکی باشد که در اختیار اوست و در صورت تحقّق این شرایط، نیازی به تصدیق کودک نیست و انکار او نیز پس از بلوغ مسموع نخواهد بود، ولی ادّعای فرزندی شخص بالغ در صورتی پذیرفته میشود که او هم تصدیق نماید.
- [آیت الله اردبیلی] آنچه در دست و تصرّف کسی یا در دست وکیل یا امین یا مستأجر او است خواه مال باشد یامنفعت و یا حق و مانند آن در صورتی که تصرّف همراه با ادّعای مالکیّت آن باشد تا زمانی که علم یا مدرک معتبر بر خلاف آن وجود نداشته باشد، ملک آن شخص محسوب میشود.
- [امام خمینی] کسانی که با لباس اهل علم، در این مؤسسات که به اشاره دولت جائر تأسیس شده است وارد شوند، لازم است مسلمانان و متدینین از آنها اعراض کنند و با آنها معاشرت نکنند، و آنها محکوم به عدم عدالت هستند و نماز جماعت با آنها جایز نیست، و طلاق در محضر آنها باطل است، و سهم مبارک امام علیه السلام و سهم سادات عظام را نباید به آنها بدهند، و اگر دادند از ذمّه آنها ساقط نمیشود، و اگر اهل منبر هستند لازم است آنها را دعوت برای منبر نکنند، و در مجالسی که این قبیل اشخاص از طرف دولت جائر برای ترویج باطل و تشریح برنامههای خلاف اسلام منبر میروند شرکت نکنند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی به عنوان (وقف عام ) درآمدی نصیبش شده , این درآمد ه مانند هبه است که اگر ق بول و قبض کرده، مالکش می شود و در صورتی که قابل توجه باشد , پس از گذشت سال و کسر هزینه , باید خمس آن را بپردازد ; همچنین اگر درآمدی به عنوان (وقف خاص ) به او رسیده، این همچنین اگر درآمدی به عنوان (وقف خاص) به او رسیده، این درآمد مانند ارث است که به قبول نیاز ندارد و شخص مالکش می شود و پس از کسر هزینه های سال، باید خمس آن را بپردازد. خمس مهریه
- [آیت الله سیستانی] اگر خانه یا دکان یا هر چیز دیگری را اجاره کند ، و صاحب ملک با او شرط کند که فقط خود او از آنها استفاده نماید ، مستأجر نمیتواند آن را به دیگری جهت استفاده از آنها اجاره دهد ، مگر آنکه اجاره طوری باشد که استفاده مخصوص خودش باشد ، مثل اینکه زنی منزل ، یا اطاقی را اجاره کند و بعداً شوهر کرده و اطاق یا منزل را جهت سکنای خودش به شوهرش اجاره دهد ، و اگر مالک شرط نکند ، میتواند آن را به دیگری اجاره دهد البته در تحویل دادن مالک به مستأجر دوم باید بنابر احتیاط از مالک اجازه بگیرد ولی اگر بخواهد بیشتر از آنچه آن را اجاره کرده است هر چند از جنس دیگر اجاره دهد ، در صورتی که خانه ، یا دکان ، یا کشتی باشد باید در آن کاری مانند تعمیر و سفید کاری انجام داده باشد ، یا برای نگهداری آن خسارتی متحمل شده باشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] تقلید در انچه در مساله قبل گذشت عمل کردن به دستور مجتهد است و قول مجتهدی برای مقلد حجت است که مرد و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلال زاده و زنده هر چند به ادراک حیات او در حالی که ممیز باشد و عادل و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد و عادل کسی است که کارهایی را که بر او واجب است به جا اورد و کارهایی که بر او حرام است ترک کند و نشانه عدالت این است که در ظاهر شخص خوبی باشد که اگر از اهل محل یا همسایگان او یا کسانی که با او معاشرت دارند حال او را بپرسند خوبی او را تصدیق نمایند و مجتهدی که انسان از او تقلید می کند در صورتی که علم اگر چه اجمالا به اختلاف بین مجتهدین در فتوا نسبت به مسایل محل ابتلاء داشته باشد باید اعلم باشد یعنی در فهمیدن حکم خدا و وظایف مقرره به حکم عقل و شرع از تمام مجتهدهای زمان خود بهتر بوده مگر این که قول غیر اعلم مطابق با احتیاط باشد
- [آیت الله علوی گرگانی] مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان میشود، ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج میشود بنابراین باید در اینگونه موارد ما بین احکام مربوط به عنوان مسجدیّت واحکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن وصدق نکردن آن است وبین احکام وقف تفصیل قائل شد از جمله احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد وواجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جائز نیست شخص جنب و یا زن حائض مکث در مسجد کند و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن است، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیّت برداشته میشود، گرچه احتیاط مستحبّ آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جائز نیست تصرّف کردن در مواد موجود در محل وقف از سنگ وچوب وخود زمین وغیره وجائز نیست خرید وفروش آنها مگر این که با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد، بفروشند ومبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیمانده بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس وحسینیههایی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند وخراب میشوند، معلوم گردید در صورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آنها زمین ومواد بنا از وقفیّت خارج نمیشود وتصرّف در آنها وخرید وفروش آنها جائز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل اوکه پس از فروش پول آنها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینیّه دیگریمصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آنها بکار ببرند.