وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
فردی گوسفندی را که صاحبش بین دوسه نفر مشتبه است ، تلف کرده است. تلف کننده چه وظیفه ای دارد؟
تلف کننده باید بدل آن را بین آن دو یا سه نفر به تنصیف یا تثلیث مصالحه کند.
تلف کننده باید بدل آن را بین آن دو یا سه نفر به تنصیف یا تثلیث مصالحه کند.
عنوان سوال:
فردی گوسفندی را که صاحبش بین دوسه نفر مشتبه است ، تلف کرده است. تلف کننده چه وظیفه ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فردی گوسفندی را نذر کرده که روز هفتم محرّم ذبح نماید، اگر روز پنجم گوسفند مُشرِف به مرگ شود، آیا می شود آن را در روز پنجم ذبح نموده و گوشت آن را در روز هفتم به مصرف رسانید؟
- یک فردی مرده است و ما یقین نداریم که کسی نمازش را خوانده یا نه وظیفه چیست؟
- فردی که پس از طلوع صبح محتلم می شود، آیا روزه اش باطل است؟ چه وظیفه ای دارد؟
- فردی که برخی اموال دولتی را تضییع کرده است مثلاً پول بلیط قطار را نپرداخته باشد چه وظیفه ای دارد؟
- فردی که پشانیش به علت زخم به طور کامل بسته یا باندپیچی شده است؛ وظیفه اش چیست؟
- اگر دو نفر پشت سر هم و پی در پی وارد مسجد شوند و با فاصله ی بسیار کم به فردی که درحال نماز خواندن است سلام کنند، آیا بر فردی که نماز می خواند دو جواب سلام واجب است؟
- فردی در نزاعی، چند نفر از اعضای خانواده اش را مجروح کرده و پدر خود را به قتل رسانده است، چه مجازاتی متوجه قاتل است؟
- فردی در حال خواندن نماز مستحبّی است، دیگری به گمان این که وی نماز واجب می خواند به او اقتدا می کند، وظیفه او چیست؟
- فردی به علت ندانستن مسأله، بعضی از واجبات حنوط را انجام نداده و دست های میّت را حنوط نکرده است، وظیفه چیست؟
- فردی برای انجام اعمال شب اوّل قبر میتی اجیر می شود اما آن شب فراموش می کند که آن اعمال را انجام دهد، وظیفه او چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی گوسفندی را تحویل کسی داده تا منافعش مشترک باشد با قرارداد 5 ساله. پس از دو سال گوسفند تلف شده و در قرارداد، خسارت به عهده کسی قرار داده نشده است. حال خسارت به عهده چه کسی است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر فردی نذر کند با پول معینی گوسفندی برای هیأت خریداری کند اکنون به جهت گران شدن گوشت یا امکان خرید نیست و یا گوسفند کوچک است وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه مال مورد اجاره تلف یا معیوب شود وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه همه یا قسمتی از مال میّت در دست وصی تلف شود وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالی که پیدا کرده بودم و مشغول پیدا کردن صاحبش بودمدر همین حال بود که ناگهان تلف شد حال تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] گوسفندی در حال خفه شدن است به دلیل نبودن چاقو صاحبش گردن آن را با بیل نیمه قطع میکند و شکّ دارد که آیا اوداج اربعه را قطع کرده یا خیر آیا حلال است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می شود فردی جهت یک نفر دیگر در خصوص خمس دست گردان کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی گوسفندی تحویل کسی داده تا منافعش مشترک باشد با قرارداد 5 ساله. پس از دو سال گوسفند تلف شده . در قرارداد خسارت به عهده کسی قرار داده نشده . حال خسارت به عهده چه کسی است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر فردی در حالت خواب به امانت دیگران ضرر وارد کند و سپس آنرا به صاحبش برگرداند و او ملتفت نشود آیا ضامن ضرر هست یا خیر ؟
- [آیت الله سبحانی] اگر فردی قبل از بلوغ، خسارتهایی به دیگران وارد کند وظیفه ولی طفل چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در بین سالی که اعلان میکند مال از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی یا زیادهروی کرده باید عوض آن را به صاحبش بدهد، وگرنه چیزی بر عهده او نخواهد بود، ولی اگر قبل از تمام شدن سال برای خودش بردارد و تلف شود، ضامن است.
- اگر امانتدار از نگهداری امانت منصرف شود و ودیعه را بههم بزند، باید سریعاً امانت را به صاحب آن یا وکیل یا ولیّ صاحبش برساند، یا به آنان خبر دهد که حاضر به نگهداری نیست، و اگر بدون عذر امانت را به آنان نرساند و خبر هم ندهد، چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- اگر از بچه یا دیوانه چیزی را بهطور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز، مال خود بچه یا دیوانه است، باید به ولیّ او برساند و چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد، ولی اگر برای اینکه مال از بین نرود آن را از بچه گرفته، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد، ضامن نیست.
- هرگاه مال را از فروشنده بگیرد که آن را ببیند یا مدتی نزد خود نگاه دارد تا اگر پسندید بخرد، اگر با اجازه فروشنده باشد، در صورتی که آن مال تلف شود، بنا بر اقرب لازم نیست عوض آن را به صاحبش بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک، یا وکیل، یا ولی او بدهد و بعد آن چیز تلف بشود، عاریه کننده ضامن نیست ولی اگر بدون اجازه صاحب مال یا وکیل، یا ولی او به جایی ببرد که صاحبش معمولا به آنجا می برده مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود، یا کسی آن را تلف کند ضامن است.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی را که عاریه گرفته است به مالک ، یا وکیل ، یا ولیّ ، او بدهد و بعداً آن چیز تلف شود ، گیرنده ضامن نیست ، ولی اگر بدون اجازه صاحب مال یا وکیل ، یا ولیّ ، او آن را به جائی ببرد اگر چه جائی باشد که صاحبش معمولاً به آنجا میبرده است ، مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده است ببندد و بعداً تلف شود ، یا کسی آن را تلف کند ، ضامن است .
- [آیت الله بروجردی] اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک، یا وکیل، یا ولی او بدهد و بعد آن چیز تلف شود، عاریه کننده ضامن نیست، ولی اگر بدون اجازهی صاحب مال، یا وکیل، یا ولی او آن را به جایی ببرد که صاحبش معمولاً به آن جا میبرده مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود، یا کسی آن را تلف کند، ضامن است.
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یا وکیل یا ولی او بدهد و بعد آن چیز تلف شود عاریهکننده ضامن نیست ولی اگر بدون اجازه صاحب مال، یا وکیل، یا ولی او آن را بهجائی ببرد اگرچه جائی باشد که صاحبش معمولًا به آنجا میبرده مثلًا اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود، یا کسی آن را تلف کند ضامن است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یاوکیل یا ولیّ او بدهد و بعد آن چیز تلف شود، عاریه کننده ضامن نیست، ولی اگر بدون اجازه صاحب مال یا وکیل، یا ولیّ او آن را به جایی ببرد که صاحبش معمولاً به آنجا میبرده ولی به آنها تحویل ندهد مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود، یا کسی آن را تلف کند ضامن است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک ، یا وکیل یا ولیّ او بدهد و بعد ان چیز تلف شود عاریه کننده ضامن نیست ولیّ اگر بدون اجازة صاحب مال یا وکیل یا ولیّ او به جائی ببرد که صاحبش معمولاً به آنجا می برده ، مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود یا کسی آن را تلف کند ، ضامن است .
- [آیت الله سبحانی] کسی که امانت را قبول می کند، اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود، ضامن نیست. ولی اگر به اختیار خودش آن را در جائی بگذارد که ایمن از تلف آن نیست چنانچه تلف شود باید عوض آن را به صاحبش بدهد مگر آنکه جائی محفوظ تر از آن نداشته باشد و نتواند مال را به صاحبش یا به کسی که بهتر حفظ کند برساند که در این صورت ضامن نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یا وکیل یا ولی او بدهد و بعد آن چیز تلف شود؛ عاریه کننده ضامن نیست؛ ولی اگر بدون اجازه صاحب مال یا وکیل یا ولی او آن را به جائی ببرد که صاحبش معمولا به آنجا می برده؛ مثلا اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود؛ یا کسی آن را تلف کند؛ ضامن است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یا وکیل یا ولی او بدهد و بعد ان چیز تلف شود عاریه کننده ضامن نیست ولی اگر بدون ا جازه صاحب مال یا وکیل یا ولی او ان را به جایی ببرد اگرچه جایی باشد که صاحبش معمولا به ان جا می برده مثل ان که اسب را در اصطبلی که صاحبش برای ان درست کرده ببندد ضامن است و در صورت تلف باید عوض ان را بدهد
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی را بدون اذن صاحبش از بچه یا دیوانه به طور امانت قبول کند باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است چنانچه ولیّ آنها در امانت گذاشتن اجازه نداده باشد، لازم است آن مال را به ولیّ او برساند و اگر آن مال تلف شود؛ چه در رساندن مال به آنان کوتاهی کرده باشد یا کوتاهی نکرده باشد، ضامن است و باید عوض آن را بدهد، مگر آن که از جهت ترس تلف شدن و از بین رفتن مال، آن را حفظ کرده باشد تا به صاحب یا ولیّ او برساند و مال تلف شود که در این صورت ضامن نیست.