حلال
حلال،این عنوان در مقابل حرام وبه معنای انچه که از لحاظ شرعی جایز است.
غذایی که انسان نمی داند از حلال است یا حرام، می تواند تناول کند؟ اگر غذایی واقعا حرام یا نجس بوده و انسان ندانسته آن را بخورد، اثر وضعی در وجود او می گذارد؟
تکلیفا آن غذا حلال است.
تکلیفا آن غذا حلال است.
عنوان سوال:
غذایی که انسان نمی داند از حلال است یا حرام، می تواند تناول کند؟ اگر غذایی واقعا حرام یا نجس بوده و انسان ندانسته آن را بخورد، اثر وضعی در وجود او می گذارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر همسر انسان ندانسته با لباس نجس نماز بخواند، آیا لازم است به او گفته شود؟
- اگر گوسفند از شیر سگ بخورد، آیا گوشت آن نجس و حرام است؟
- اگر تراشیدن ریش طبق احتیاط واجب حرام باشد، آیا می توان به مجتهدی رجوع کرد که حلال می داند؟
- اگر ظاهر حیوان حرام گوشت یا حلال گوشت نجس شوند چگونه تطهیر می شوند، آیا همین مقدار که عین نجاست برطرف شود پاک می گردند؟
- گاهی هر دو الی سه ماه به منزل پدرم می روم و ایشان مقیّد به لقمه ی حرام و حلال نیست. آیا می توانم در مقابل هر وعده ی غذایی که در خانه ی پدرم می خورم، قیمت آن را به پدرم بدهم، مثل رستوران ها، تا این که از اثرات سوء لقمه ی حرام فرار کنم یا خیر؟
- با توجه به این که خمس به هفت سبب بر انسان واجب می شود. در صورت اشتراک بعضی از این اسباب یک خمس دادن کافی است؟ مانند این که شخصی هم معدن ذغال سنگ دارد و هم مال حلالش با حرام مخلوط شده و هم بر منافع از معدن ذغال سنگ سال گذشته. آیا شخص مذکور از اموالش یک خمس بدهد کافی است یا یک مرتبه به عنوان استخراج از معدن و یک مرتبه به عنوان اختلاط حرام با حلال و یک مرتبه هم به عنوان این که از کسبش سود اضافه بر مخارج سالش آمده بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اخیرا اعلام شده است که کوسه فلس دارد . اینجانب تمایلی به تناول کوسه ندارم لیکن به جهت دانستن میخواهم بدانم که حکم کوسه چیست ؟ حرام است یا حلال با توجه به اینکه هیچگونه دسترسی برای مشاهده فلس کوسه ندارم . در ضمن بفرمائید که حکم در تناول و صید هشت پا و خرچنگ چگونه است ؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اشتغال درامر حمل و نقل آن دسته از مواد غذایی که گوشت تذکیه نشده هم در بین آنها وجود دارد، جایز است؟ آیا بینِ بردن آنها برای کسی که خوردن آنها را حلال می داند و کسی که حلال نمی داند، تفاوتی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر گوسفندی از شیر سگ بخورد آیا گوشت آن نجس و حرام است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی با مال حلال مخلوط به حرام که وظیفه‌اش در مورد آن، پرداخت خمس است، قبل از پرداختن خمس، معامله و خرید و فروش کند، حکم وضعی و تکلیفی آن چیست؟
- [سایر] خوردن برنجی که بر اثر چند بار، گرم کردن بوی الکل گرفته حرام است؟ و آیا چنین غذایی نجس است؟ با تشکر
- [آیت الله نوری همدانی] ایا دست انسان به کافر و یا سگ و خوک خشک بخورد، بازهم نجس می‌شود یا باید مرطوب باشد تا دست نجس شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا فروش و هدیه کردن شراب یا گوشت خوک و یا هر چیزی که خوردن آن حرام است به کسی که آن را حلال می داند، صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توان برای پیوند اعضا از اعضای حیوانات چه حرام گوشت چه حلال گوشت وچه نجس العین برای انسان استفاده کرد لطفاً نظرتان را در این مورد بفرمایید.
- [آیت الله سیستانی] غذایی که اشخاص مختلف به ما می دهند آیا خوردن آن ایرادی دارد در صورتیکه حلال و حرام بودن آن برای ما مشخص نیست و آیا روی باطن ما اثر خواهد گذاشت؟
- [آیت الله سبحانی] اگر بدانیم یا احتمال می دهیم که همسایه خمس مالش را پرداخت نمی کند و نیز حلال و حرام را مراعات نمی کند اگر غذایی برای ما بیاورد می توان از آن استفاده کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان اگرچه مخارج افراد تحت تکفل خود را از مال حرام بدهد، باید فطره آنان را از مال حلال بدهد.
- دو چیزی که انسان نمی داند کدام پاک و کدام نجس است، اگر چیز پاکی با رطوبت به یکی از آنها برسد نجس نمی شود . ولی اگر یکی از آنها قبلاً نجس بوده و انسان نداند پاک شده یا نه، چنانچه چیز پاکی با رطوبت به آن برسد نجس می شود.
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند، ولی صاحب آن را نشناسد، باید آن مقدار را به نیت صاحبش صدقه بدهد، و احتیاط واجب آن است که از حاکم شرع هم اذن بگیرد.
- اگر مال حلال با مال حرام به‌طوری مخلوط شود که انسان نتواند آنها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن، هیچ کدام معلوم نباشد؛ باید خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس، بقیه مال حلال می‌شود.
- اگر به واسطه ندانستن مسأله ، نجس بودن و پاک بودن چیزی را نداند مثلاً نداند عرق جنب از حرام پاک است یا نه ، باید مسأله را بپرسد یا احتیاط نماید . ولی اگر با اینکه مسأله را می داند ، در چیزی شک کند که پاک است یا نه مثلاً شک کند که آن چیز خون است یا نه یا نداند که خون پشه است یا خون انسان ، پاک می باشد .
- نجاست هرچیز از سه راه ثابت می شود : 1 آنکه خود انسان یقین یا ظن اطمینان آور پیدا کند که چیزی نجس است، و گرنه لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنا بر این در قهوه خانه و مهمانخانه هایی که مردمان بی مبالات و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند، اگر انسان یقین نداشته باشد غذایی را که برای او آورده اند نجس است، غذا خوردن اشکال ندارد. 2 کسی که چیزی در اختیار اوست بگوید آن چیز نجس است و از گفته او اطمینان حاصل گردد، مثلاً همسر یا خدمتکار بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار اوست نجس می باشد. 3 آن که دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و همچنین اگر یک نفر عادل هم بگوید چیزی نجس است بنابر احتیاط واجب باید از آن اجتناب کرد.
- بول و غائط حیوانی که به خوردن نجاست انسان عادت کرده نجس است ( چنانچه در مسأله 90 گفته شد ) . و اگر بخواهند پاک شود ، باید آن حیوان را استبراء کنند یعنی تا مدتی که بعد از آن مدت ، دیگر به آن نجاستخوار نگویند ، نگذارند نجاست بخورد و غذای پاک به آن بدهند . و بنا بر احتیاط واجب باید شتر نجاستخوار را چهل روز و گاو را بیست روز و گوسفند را ده روز و مرغابی را هفت یا پنج روز و مرغ خانگی را سه روز از خوردن نجاست جلوگیری کنند و غذای پاک به آنها بدهند .
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند، ولی صاحبش را بشناسد، در صورتی که انسان بداند چیز معینی مال او است و شک کند که بیشتر از آن مال هم مال او هست یا نه، باید چیزی را که یقین دارد مال او است به او بدهد، و احتیاط در این است که با او در مقداری که احتمال می‌دهد مال او باشد مصالحه نماید، در صورتی که مصالحه ممکن باشد، و اگر مصالحه ممکن نشد بنابر اظهر دادن زیادتر از مقداری که یقین دارد مال اوست، بر این شخص واجب نیست.
- بول و غائط انسان و هرحیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد ( یعنی اگر رگ آن را ببرند ، خون از آن جستن می کند ) نجس است . و بنا بر احتیاط از بول و غائط حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد در صورتی که عُسر و حرج لازم نمی آید اجتناب نمایند . ولی فضله حیوانات کوچک مثل پشه و مگس که گوشت ندارند پاک است .
- اگر به جای اینکه کارد در گودی گردن شتر فرو کنند، سر آن را ببرند، یا گوسفند و گاو و مانند اینها را مثل شتر بکشند، یعنی کارد در گودی گردنشان فرو کنند، گوشت آنها حرام و بدن آنها نجس است. ولی اگر چهار رگ شتر را ببرند و تا زنده است به دستوری که گفته شد کارد در گودی گردنش فرو کنند، گوشت آن حلال و بدن آن پاک است، و نیز اگر کارد در گودی گردن گاو یا گوسفند یا مانند اینها فرو کنند و تا زنده است سر آن را ببرند، حلال و پاک می‌باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] منی انسان و هر حیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد نجس است و همچنین بنابر احتیاط واجب منی حیوان حلال گوشتی که خون جهنده دارد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان غذائی را که در ظرف طلا یا نقره است به قصد خوردن و آشامیدن در ظرف دیگر خالی کند، این استعمال حرام می باشد. اما اگر بخواهد غذا را بخورد و چون در ظرف طلا و نقره حرام است غذا را در ظرف دیگر بریزد اشکال ندارد. و در هر صورت غذا خوردن از ظرف دوم که طلا و نقره نیست اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] بزغاله اگر از خوک به مقداری که گوشت و استخوانش قوّت بگیرد ، شیر بخورد ، خود و نسلش حرام می‌شود ، و شیر آنها نیز حرام می‌شود ، و در صورتی که مقدار شیر خوردن ، کمتر از آن باشد بنابر احتیاط واجب باید استبراء شود و پس از آن حلال می‌گردد ، و استبراء آن این است که هفت روز شیر پاک بخورد ، و اگر حاجت به شیر نداشته باشد ، هفت روز علف بخورد . و در حکم بزغاله است بنابر احتیاط واجب بره شیر خوار ، و گوساله و بچه‌های دیگر حیوانات حلال گوشت ، و خوردن گوشت حیوان نجاستخوار حرام است ، و چنانچه استبرائش نمایند حلال می‌شود ، و کیفیت استبراء آن در مسأله (219) بیان شد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] اول: خوردن و آشامیدن چیز نجس حرام است و خورانیدن عین نجس، مانند مسکرات به اطفال نیز حرام می باشد و بنابر احتیاط واجب باید از خورانیدن غذایی که نجس شده به اطفال نیز خودداری کرد، اما آنچه بر اثر نجس بودن دست خود آنها نجس می شود، اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است در ظرف دیگر بریزد این استعمال جایز است; ولی اگر بخواهد از ظرف دوم غذا بخورد و خالی کردن ظرف برای آن نباشد که غذا خوردن از ظرف طلا یا نقره جایز نیست، این استعمال حرام می باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حیوان اهلی حلال گوشت، از سه راه حرام گوشت می شود: اوّل: اینکه جلاّل باشد، یعنی خوراک آن بر حسب عادت منحصر به مدفوع انسان باشد که در اینصورت گوشت و شیر آن حرام و بنابر احتیاط واجب بول و مدفوع آن نجس می شود. دوّم: اینکه انسان با حیوان چهار پا نزدیکی کند و عمل زشت انجام دهد. در اینصورت گوشت و شیر آن بلکه بنابر احتیاط واجب نسل آن هم حرام می شود و نیز بول و مدفوع آن بنابر احتیاط نجس است. سوّم: برّه و بزغاله و گوساله ای که از شیر خوک بخورد تا نمو کند و استخوانش محکم شود گوشت و شیر و نسلش حرام می شود و بنابر احتیاط واجب بول و مدفوع آن نجس است ولی اگر از شیر انسان بخورند تا بزرگ شوند گوشت و شیرشان حرام نمی شود بلکه کراهت دارد.
- [امام خمینی] اگر انسان غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است در ظرف دیگر بریزد، این استعمال جایز است. ولی اگر بخواهد از ظرف دوم غذا بخورد و خالی کردن ظرف برای آن نباشد که غذا خوردن از ظرف طلا یا نقره جایز نیست، این استعمال حرام می باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] خوردن وآشامیدن چیز نجس حرام است و همچنین است بنابر احتیاط واجب خورانیدن آن به دیگری واما خورانیدن آن به اطفال جائز است اگرچه بنابر احتیاط مستحب ترک آن است و اگر خود طفل غذای نجس را بخورد یا با دست نجس غذا را نجس کند و بخورد، لازم نیست از او جلوگیری کنند.
- [آیت الله بروجردی] خوردن و آشامیدن چیز نجس حرام است و همچنین است خورانیدن آن به دیگری حتی به اطفال، ولی اگر خود طفل غذای نجس را بخورد یا با دست نجس غذا را نجس کند و بخورد، لازم نیست از او جلوگیری کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دو چیزی که انسان نمی داند کدام پاک و کدام نجس است اگر چیز پاکی با رطوبت به یکی از آنها برسد، نجس نمی شود.