حلال و حرام
براساس فرمایش امام موسی کاظم (علیه‌السلام) كسى كه در پى روزى حلال براى خود و خانواده‌اش باشد، همانند كسى است كه در راه خدا جهاد كند.
غذایی که اشخاص مختلف به ما می دهند آیا خوردن آن ایرادی دارد در صورتیکه حلال و حرام بودن آن برای ما مشخص نیست و آیا روی باطن ما اثر خواهد گذاشت؟
خوردن آن مانعی ندارد.
خوردن آن مانعی ندارد.
عنوان سوال:
غذایی که اشخاص مختلف به ما می دهند آیا خوردن آن ایرادی دارد در صورتیکه حلال و حرام بودن آن برای ما مشخص نیست و آیا روی باطن ما اثر خواهد گذاشت؟
پاسخ:
خوردن آن مانعی ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اینجا در خیلی از مواد غذایی از ( ژلاتین ) حیوانی استفاده میشود که از استخوان حیوانات ذبح اسلامی نشده گرفته می شود . آیا خوردن این مواد غذایی حرام است ؟
- آیا خوردن گوشت میگو حرام است یا حلال ؟
- آیا در کشور غیر مسلمان خوردن ماهی که توسط غیر مسلمان صید گردیده حرام است یا حلال ؟
- نظر اسلام در مورد خوردن صدف ، خرچنگ و حیوانات دیگر دریایی چیست ؟ آیاحکمی کلی در مورد حلال یا حرام بودن موجودات دریایی وجود دارد ؟
- صاحب خانه ما مسلمان و نماز خوان است ولی متأسفانه شراب نیز می خورد. با او ارتباط نزدیک دارم. گاهی اوقات مرا سر سفره خود دعوت می کند و گاهی نیز غذایی به خانه ما می دهد. آیا این غذاها که همه آنها از نظر اسلام حلال و طیب است، تنها به صرف اینکه متعلق به چنین فردی است پاک و خوردن آن بلا اشکال است؟ و آیا از چنین شخصی در خصوص مسایل نجاست و طهارت باید احتیاط کرد؟ یعنی لوازم و وسایلی که در خانه این شخص و یا در اختیار او بوده پاک است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا خوردن لابستر (گونهای خرچنگ دریایی) حلال است یا حرام؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] می خواستم بدانم آیا خوردن گوشت پرنده ای به نام دارکوب حلال است یا حرام؟
- [آیت الله بهجت] آیا خوردن غذاهای حلال که موجب تشدید یا طولانی شدن بیماری می شود، حرام است؟
- [سایر] خوردن برنجی که بر اثر چند بار، گرم کردن بوی الکل گرفته حرام است؟ و آیا چنین غذایی نجس است؟ با تشکر
- [آیت الله خامنه ای] شرکت های غذایی و محصولات در آمریکا، گاهی از ترکیبات حیوانی و گاه از ترکیبات گیاهی استفاده می کنند، لذا نمی توانند بگویند در کدام محصول هنگام تولید از ترکیب گیاهی استفاده شده و کدام از حیوانی، ما هم صددرصد نمی دانیم کدام حلال و کدام حرام است، آیا به خاطر این ندانستن، خوردن این محصولات حلال است؟ و آیا باید آن را پاک و طاهر و حلال لحاظ کرد؟
- [سایر] به نظر مراجع تقلید خوردن ماهی کولی که در بازار ایران موجود است حلال است یا حرام؟
- [سایر] مفهوم ربا چیست؟ تفاوت ربا با بیع در کجا مشخص می شود که یکی حرام و دیگری حلال شمرده می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حیوان به غیر دستور شرعی ذبح شود گوشت آن پاک، ولی خوردنش حرام است) با توجّه به این مسأله، آیا می توان گوشت را از بقیه موادّ غذایی که با آن پخته شده جدا کرد و آن غذا را خورد، یا این که خوردن چنین غذایی نیز حرام است؟
- [سایر] با سلام ایا خوردن قره غاز یا غاز درختی حلال است یا حرام ...نشانه های حلال و حرام رو میدوم .میخام بدونم ایا این حیوان صحرایی حکمش چیه ممنون میشم.
- [آیت الله بروجردی] هرگاه بدن ماهی را در آب با آلت آهنی سوراخ کنند و از آب بیرون آورند و در بیرون آب بمیرد، خوردن آن حلال است یا حرام؟ و هر گاه ماهی را بیصدمه از آب بیرون آوردند و در بیرون از آب مرد پس آن را خورد کردند و از بدن آن خون بیرون آمد، خوردن آن حلال است یا حرام؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آشامیدن بول حیوانات حرام گوشت ، حرام است ، و همچنین بول حیوانات حلال گوشت حتی شتر بنابر احتیاط لازم ولی خوردن بول شتر و گاو و گوسفند اگر برای معالجه باشد اشکال ندارد .
- بزغاله اگر از خوک به مقداری که گوشت و استخوانش قوّت بگیرد ، شیر بخورد ، خود و نسلش حرام میشود ، و شیر آنها نیز حرام میشود ، و در صورتی که مقدار شیر خوردن ، کمتر از آن باشد بنابر احتیاط واجب باید استبراء شود و پس از آن حلال میگردد ، و استبراء آن این است که هفت روز شیر پاک بخورد ، و اگر حاجت به شیر نداشته باشد ، هفت روز علف بخورد . و در حکم بزغاله است بنابر احتیاط واجب بره شیر خوار ، و گوساله و بچههای دیگر حیوانات حلال گوشت ، و خوردن گوشت حیوان نجاستخوار حرام است ، و چنانچه استبرائش نمایند حلال میشود ، و کیفیت استبراء آن در مسأله (219) بیان شد .
- اگر روزهدار آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید ، چنانچه عمداً آن را فرو ببرد بنابر احتیاط واجب روزهاش باطل است ، و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بدهد . و اگر خوردن آن چیز حرام باشد ، مثلاً موقع آروغ زدن ، خون یا غذایی که از صورت غذا بودن خارج است به دهان او بیاید و عمداً آن را فرو برد ، بهتر است کفاره جمع بدهد .
- در بعضی روایات چند چیز در کشتن حیوانات مکروه شمرده شده است : 1 پیش از بیرون آمدن روح ، پوست حیوان را بکنند . 2 در جائی حیوان را بکشند که حیوان دیگر که از جنس اوست آن را ببیند . 3 در شب ذبح کنند یا پیش از ظهر روز جمعه ، ولی در صورت احتیاج کراهت ندارد . 4 خود انسان چهارپائی را که پرورش داده است بکشد . احکام شکار کردن با اسلحه مسأله ???? اگر حیوان حلالگوشت وحشی را با اسلحه شکار کنند و بمیرد، با پنج شرط، حلال و بدنش پاک است: اوّل: آنکه اسلحه شکار مثل کارد و شمشیر برنده باشد، یا مثل نیزه و تیر باشد که بدن حیوان را پاره میکند، و در قسم دوّم اگر سلاح سرنیزه نداشته باشد، شرط حلال شدن این است که بدن حیوان را مجروح و پاره کند، و اگر سرنیزه داشته باشد کافی است که آن را بکشد هرچند مجروح نسازد، و اگر بهوسیله دام یا چوب، و سنگ و مانند اینها حیوانی را شکار کنند و بمیرد پاک نمیشود، و خوردن آن هم حرام است. و همچنین است بنا بر احتیاط واجب اگر با چیز تیزی که سلاح نیست مانند سوزنهای بزرگ یا چنگال، یا سیخ کباب و مانند آن حیوان را شکار کنند، و اگر حیوانی را با تفنگ شکار کنند چنانچه گلوله آن در بدن حیوان فرو رود و آن را پاره کند، پاک و حلال است، چه گلوله تیز و مخروطی باشد چه نباشد، و لازم نیست گلوله از جنس آهن باشد، ولی اگر گلوله در بدن حیوان فرو نرود بلکه آن را به سبب فشار بکشد، یا به واسطه حرارتش بدن حیوان را بسوزاند و حیوان بمیرد، پاک و حلال بودنش اشکال دارد. دوّم: کسی که شکار میکند باید مسلمان باشد یا بچه مسلمان باشد که خوب و بد را بفهمد، و اگر کافر غیر کتابی، یا کسی که در حکم کافر است مانند نواصب حیوانی را شکار نماید، آن شکار حلال نیست، بلکه کافر کتابی هم اگر حیوانی را شکار کند و نام خدا را هم ببرد، آن حیوان بنا بر احتیاط واجب حلال نمیشود. سوّم: اسلحه را برای شکار کردن حیوان بکار برد، و اگر مثلاً جایی را نشانه بگیرد و اتفاقاً حیوانی را بکشد، آن حیوان پاک نیست، و خوردن آن هم حرام است، ولی اگر به قصد شکار حیوان بخصوصی تیراندازی کند و بجای آن دیگری را بکشد، حلال است. چهارم: در وقت بکار بردن اسلحه، نام خدا را ببرد و چنانچه پیش از خوردن به هدف نام خدا را ببرد نیز کافی است، و اگر عمداً نام خدا را نبرد شکار حلال نمیشود، ولی اگر فراموش کند اشکال ندارد. پنجم: وقتی صیاد به حیوان برسد که مرده باشد، یا اگر زنده است بهاندازه سربریدن آن وقت نباشد، و چنانچه بهاندازه سربریدن وقت باشد و سر حیوان را نبرد تا بمیرد، حرام است. مسأله ???? اگر دو نفر حیوانی را شکار کنند، و یکی از آنان شرایط گذشته را رعایت کند، ولی دیگری رعایت نکند، مثلاً یکی از آن دو نام خدا را ببرد، و دیگری عمداً نام خدا را نبرد، آن حیوان حلال نیست. مسأله ???? اگر بعد از آنکه حیوانی را تیر زدند مثلاً در آب بیفتد، و انسان بداند که حیوان به واسطه هر دو تیر و افتادن در آب جان داده است، حلال نیست، بلکه اگر نداند که جان دادن آن فقط به واسطه تیر بوده است، نیز حلال نمیباشد. مسأله ???? اگر با سگ غصبی یا اسلحه غصبی، حیوانی را شکار کند، شکار حلال است و مال خود او میشود، ولی گذشته از اینکه گناه کرده، باید اجرت اسلحه یا سگ را به صاحبش بدهد. مسأله ???? اگر با وسیله شکار چون شمشیر بعضی از اعضای بدن حیوان مانند دست و پا را از او جدا کنند، آن عضو حرام میباشد، ولی چنانچه آن حیوان را با مراعات شرایط گذشته در مسأله (????) سر ببرند، باقیمانده بدن او حلال میشود؛ و اما اگر وسیله شکار با شرایط گذشته بدن حیوان را دو قسمت کند، و سر و گردن در یک قسمت بماند، و انسان وقتی برسد که حیوان جان داده باشد، هر دو قسمت حلال است. و همچنین است اگر حیوان زنده باشد ولی بهاندازه سربریدن وقت نباشد، اما اگر بهاندازه سربریدن وقت باشد و ممکن باشد که مقداری زنده بماند، قسمتی که سر و گردن ندارد، حرام، و قسمتی که سر و گردن دارد، اگر سر آن را به دستوری که قبلاً گذشت ببرند، حلال، وگرنه آن هم حرام میباشد. مسأله ???? اگر با چوب یا سنگ، یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کنند، قسمتی که سر و گردن ندارد حرام است، و قسمتی که سر و گردن دارد، اگر زنده باشد و ممکن باشد که مقداری زنده بماند و سر آن را به دستوری که قبلاً گذشت ببرند، حلال، وگرنه آن قسمت هم حرام میباشد. مسأله ???? اگر حیوانی را شکار کنند، یا سر ببرند و بچه زندهای از آن بیرون آید، چنانچه آن بچه را به دستوری که قبلاً گذشت سر ببرند، حلال، وگرنه حرام میباشد. مسأله ???? اگر حیوانی را شکار کنند، یا سر ببرند و بچه مردهای از شکمش بیرون آورند، در صورتی که مردن بچه پیش از کشتن آن حیوان نباشد، و همچنین به سبب دیر بیرون آوردنش از شکم آن حیوان نمرده باشد، چنانچه خلقت آن بچه کامل باشد و مو یا پشم در بدنش روییده باشد، پاک و حلال است. شکار کردن با سگ شکاری مسأله ???? اگر سگ شکاری، حیوان وحشی حلالگوشتی را شکار کند، پاک بودن و حلال بودن آن حیوان شش شرط دارد: اوّل: سگ بهطوری تربیت شده باشد که هر وقت آن را برای گرفتن شکار بفرستند برود، و هر وقت از رفتن جلوگیری کنند بایستد، ولی اگر پس از نزدیک شدن به شکار و دیدن آن نتوان از او جلوگیری کرد، ضرر ندارد، و اگر عادتش این باشد که پیش از رسیدن صاحبش از شکار میخورد، ضرر ندارد، و همچنین اگر عادت به خوردن خون شکار داشته باشد، اشکال ندارد، ولی بنا بر احتیاط واجب شرط است که عادتش چنین باشد که اگر صاحبش خواست شکار را از او بگیرد به ممانعت و ستیز برنخیزد. دوّم: صاحبش آن را بفرستد، و اگر از پیش خود دنبال شکار رود و حیوانی را شکار کند، خوردن آن حیوان حرام است، بلکه اگر از پیش خود دنبال شکار رود و بعداً صاحبش صدا بزند که زودتر آن را به شکار برساند، اگرچه به واسطه صدای صاحبش شتاب کند بنا بر احتیاط واجب باید از خوردن آن شکار خودداری نماید. سوّم: کسی که سگ را میفرستد باید مسلمان باشد، به تفصیلی که در شرایط شکار با اسلحه گذشت. چهارم: شکارچی وقت فرستادن سگ، یا پیش از رسیدنش به حیوان، نام خدا را ببرد، و اگر عمداً نام خدا را نبرد، آن شکار حرام است، ولی اگر فراموش کند اشکال ندارد. پنجم: شکار به واسطه زخمی که از دندان سگ پیدا کرده است بمیرد، پس اگر سگ شکار را خفه کند یا شکار از دویدن یا ترس بمیرد، حلال نیست. ششم: کسی که سگ را فرستاده است، وقتی برسد که حیوان مرده باشد، یا اگر زنده است بهاندازه سربریدن آن وقت نباشد ولی نه از جهت تأخیر غیر معمول در رسیدن به شکار اما اگر وقتی برسد که بهاندازه سربریدن وقت باشد و سر حیوان را نبرد تا بمیرد، حلال نیست. مسأله ???? کسی که سگ را فرستاده اگر وقتی برسد که بتواند سر حیوان را ببرد، چنانچه به واسطه تهیه مقدمات آن مانند بیرون آوردن کارد وقت بگذرد و آن حیوان بمیرد، حلال است، ولی اگر چیزی همراه او نباشد که با آن سر حیوان را ببرد و حیوان بمیرد بنا بر احتیاط واجب حلال نمیشود، البته در این حال اگر آن حیوان را رها کند که سگ او را بکشد، حلال میشود. مسأله ???? اگر چند سگ را بفرستد و با هم حیوانی را شکار کنند، چنانچه همه آنها دارای شرطهایی که در مسأله (????) گفته شد بودهاند، شکار حلال است، و اگر یکی از آنها دارای آن شرطها نبوده، شکار حرام است. مسأله ???? اگر سگ را برای شکار حیوانی بفرستد و آن سگ حیوان دیگری را شکار کند، آن شکار حلال و پاک است، و نیز اگر آن حیوان را با حیوان دیگری شکار کند، هر دوی آنها حلال و پاک میباشد. مسأله ???? اگر چند نفر با هم سگ را بفرستند و یکی از آنها عمداً نام خدا را نبرد، آن شکار حرام است، و نیز اگر یکی از سگهایی را که فرستادهاند بهطوری که در مسأله (????) گفته شد تربیت شده نباشد، آن شکار حرام میباشد. مسأله ???? اگر باز، یا حیوان دیگری غیر سگ شکاری، حیوانی را شکار کند، آن شکار حلال نیست، ولی اگر وقتی برسند که حیوان زنده باشد و به دستوری که قبلاً گذشت سر آن را ببرند، حلال است. صید ماهی و ملخ مسأله ???? اگر ماهیای که در اصل خلقتش فلس دار باشد هرچند از جهت عارضی فلس از او جدا شده باشد زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است. و چنانچه در آب بمیرد پاک است، ولی خوردن آن حرام میباشد، هرچند با وسیلهای مانند زهر بمیرد، مگر اینکه در تور ماهیگیر در آب بمیرد که در این صورت خوردنش حلال است. و ماهی بیفلس را اگرچه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، حرام است. مسأله ???? اگر ماهی از آب بیرون بیفتد، یا موج آن را بیرون بیندازد، یا آب فرو رود و ماهی در خشکی بماند، چنانچه پیش از آنکه بمیرد، با دست یا بهوسیله دیگر کسی آن را بگیرد، بعد از جان دادن حلال است، و اگر قبل از گرفتن بمیرد، حرام است. مسأله ???? کسی که ماهی را صید میکند، لازم نیست مسلمان باشد و در موقع گرفتن آن نام خدا را ببرد، ولی مسلمان باید ببیند، یا از راه دیگری اطمینان داشته باشد که او را زنده از آب گرفته، یا آنکه در تور او در آب مرده است. مسأله ???? ماهی مردهای که معلوم نیست آن را زنده از آب گرفتهاند یا مرده، چنانچه در دست مسلمان باشد و در آن تصرفی میکند که دلیل بر حلال بودن آن است مانند فروختن یا خوردن، حلال است، و اگر در دست کافر باشد، اگرچه بگوید آن را زنده گرفتهام، حرام میباشد، مگر آنکه انسان اطمینان کند که او را زنده از آب گرفته یا آنکه در تور او در آب مرده است. مسأله ???? خوردن ماهی زنده جایز است. مسأله ???? اگر ماهی زنده را بریان کنند، یا در بیرون آب پیش از جان دادن بکشند، خوردنش جایز است. مسأله ???? اگر ماهی را بیرون آب دو قسمت کنند، و یک قسمت آن در حالی که زنده است در آب بیفتد، خوردن قسمتی را که بیرون آب مانده جایز است. مسأله ???? اگر ملخ را با دست یا بهوسیله دیگری زنده بگیرد، بعد از جان دادن آن حلال است، و لازم نیست کسی که آن را میگیرد مسلمان باشد، و در موقع گرفتن نام خدا را ببرد، ولی اگر ملخ مردهای در دست کافر باشد و معلوم نباشد که آن را زنده گرفته است یا نه، اگرچه بگوید زنده گرفتهام حرام است. مسأله ???? خوردن ملخی که بال درنیاورده است و نمیتواند پرواز کند، حرام است.
- گوشت ، پیه و چرمی که احتمال آن برود از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده پاک است ، ولی اگر از دست کافر گرفته شود یا اینکه دست مسلمانی باشد که از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه ، خوردن آن گوشت و پیه حرام است ، ولی نماز در آن چرم جایز است ، و آنچه از بازار مسلمانها ، یا از مسلمانی گرفته شود و معلوم نباشد که از کافر گرفته شده ، یا اینکه احتمال آن برود که تحقیق کرده اگر چه از کافر گرفته باشد خوردن آن گوشت و پیه نیز جایز است ، مشروط بر اینکه آن مسلمان در آن تصرفی بکند که مختص گوشت حلال است ، مانند اینکه برای خوردن بفروشد . 5 خون :
- از مسأله قبل روشن شد ، مقدار شیری که موجب محرم شدن است سه معیار دارد : 1 اینکه بحدّی باشد که عرفاً موجب روئیدن گوشت و محکم شدن استخوان باشد ، و شرط آن این است که مستند به شیر باشد و غذایی با آن نباشد ، ولی غذای کم که مؤثر نیست ضرر ندارد ، و اگر از دو زن شیر بخورد ، اگر طوری باشد که مقداری از روئیدن گوشت و محکم شدن استخوان مستند به این ، و مقداری مستند به آن باشد ، هر دو مادر رضاعی خواهند بود ، و اگر به هر دو با هم مستند باشد موجب حرمت نخواهد شد . 2 محاسبه زمانی ، و شرط آن این است که بچه در بین یک شبانه روز غذا یا شیر کس دیگر را نخورد ، ولی اگر آب یا دارو ، یا غذا بخورد که نگویند در بین غذا خورده اشکال ندارد ، و باید در طول شبانه روز مرتب در موقع احتیاج ، یا تمایل شیر خورده باشد و از او دریغ نشده باشد ، بلکه بنابر احتیاط واجب باید اول شبانه روز را وقتی حساب کنند که بچه گرسنه باشد و آخر آن وقتی که سیر باشد . 3 محاسبه عددی ، و شرط آن این است که پانزده مرتبه را از شیر یک زن بخورد و در بین پانزده مرتبه شیر کس دیگر را نخورد ، ولی خوردن غذا در میان آنها ضرر ندارد و فاصله زمانی میان پانزده بار نیز ضرری ندارد ، و باید در هر دفعه شیر کامل بخورد به این معنی که گرسنه باشد و تا سیر شدن کامل بدون فاصله شیر بخورد ، ولی اگر در بین شیر خوردن نفس تازه کند ، یا کمی صبر کند که از ابتدای پستان در دهان گرفتن ، تا زمان سیر شدن یک دفعه حساب شود ، اشکال ندارد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر انسان غذائی را که در ظرف طلا یا نقره است به قصد چون غذا خوردن در ظرف طلا و نقره حرام میباشد درظرف دیگر بریزد، خوردن غذا از ظرف دوم درصورتی که عرفا نگویند از ظرف طلا و نقره غذا میخورد مانعی ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد ، حرام است و پرستو حلال می باشد ، و خوردن گوشت هد هد مکروه می باشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] حیوان حلال گوشتی که خون جهنده ندارد مانند ماهی اگر به غیر دستوری که برای حلال شدن ان خواهد امد بمیرد پاک و خوردن ان حرام است
- [آیت الله بروجردی] خوردن گوشت مرغی که مثل شاهین چنگال دارد، حرام است و پرستو حلال میباشد و احتیاط واجب آن است که از خوردن گوشت هدهد خود داری نمایند.
- [آیت الله سبحانی] اگر از حیوانی که زنده است قطعه ای جدا کننده خواه دنبه یا گوشت بوده باشد خوردن آن حرام است. اجزاء حرام حیوانات حلال گوشت
- [آیت الله اردبیلی] تخم ماهی حلال گوشت (خاویار) هرچند نرم و لَزِج باشد حلال است و تخم ماهی حرام گوشت هرچند سفت و خشن باشد حرام میباشد و اگر در موردی مشتبه شود که از قبیل حلال است یا حرام، بنابر احتیاط اگر لَزِج و نرم باشد، از مصرف آن خودداری شود و اگر سفت و زبر باشد، خوردن آن حلال است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ماهی فلس دار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد؛ پاک و خوردن آن حلال است. و چنانچه در آب بمیرد؛ پاک است ولی خوردن آن حرام می باشد؛ ولی اگر در تور ماهی گیر در آب بمیرد؛ خوردنش حلال است. و ماهی بی فلس را اگرچه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ماهی فلسدار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است و چنانچه در آب بمیرد پاک است ولی خوردن آن حرام میباشد، مگر این که در تور ماهیگیر در آب بمیرد که در این صورت خوردنش نیز حلال است. ماهی بیفلس را اگر چه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد حرام است.
- [آیت الله خوئی] اگر ماهی فلسدار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است. و چنانچه در آب بمیرد، پاک است ولی خوردن آن حرام میباشد مگر در تور ماهیگیری در آب بمیرد که در این صورت خوردنش حلال است. و ماهی بیفلس را، اگرچه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است به قصد این که چون غذا خوردن در ظرف طلا و نقره حرام میباشد، در ظرف دیگر بریزد اشکال ندارد، و اگر با این قصد نباشد، ریختن غذا از ظرف طلا یا نقره در ظرف دیگر حرام نیست ولی در هر دو صورت خوردن غذا از ظرف دوم مانعی ندارد.