جراحت
زخمهای ایجاد شده در بدن بوسیله آلات جرح و مانند آن را جراحت می گویند که عمده احکام جراحتها در باب قصاص و دیات مطرح شده، لیکن در بابهاى طهارت، جهاد و شهادت نیز از آن سخن رفته است.
برخی جراحت ها که موجب دیه است، اگر در عضوی واقع شود که علاوه بر آن ها، سبب نقص و شل شدن آن عضو شود که اگر در جای دیگری بود، تنها همان جراحت بود، آیا افزون بر دیه جراحت، دیه نقص عضو یا ارش نیز ثابت است؟
ظاهرا غیر از دیه ی جراحت، دیه ی نقص عضو یا ارش آن هم ثابت است.
ظاهرا غیر از دیه ی جراحت، دیه ی نقص عضو یا ارش آن هم ثابت است.
عنوان سوال:
برخی جراحت ها که موجب دیه است، اگر در عضوی واقع شود که علاوه بر آن ها، سبب نقص و شل شدن آن عضو شود که اگر در جای دیگری بود، تنها همان جراحت بود، آیا افزون بر دیه جراحت، دیه نقص عضو یا ارش نیز ثابت است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا در صورتی که سوختگی، سبب نقص در زیبایی شود، آن هم ارش جداگانه ا ی، علاوه بر ارش سوختگی دارد؟
- گرفتن دیه نقص عضو که از طرف دادگاه تعیین می شود، چه حکمی دارد؟
- آیا قسامه، علاوه بر قتل و جراحت، در صدمه ای که سبب سرخی یا سیاهی پوست بدن شده است نیز جاری می شود؟
- در باب جراحات و اعضا، دیه ی زن مانند دیه ی مرد است تا به ثلث دیه ی کامله برسد و در صورت رسیدن به ثلث، دیه ی زن نصف دیه ی مرد است. آیا در جراحات موجب ارش که بر زن وارد می شود، بایستی میزان ارش بر اساس دیه ی زن احتساب شود یا بر مبنای دیه ی مرد.
- آیا در جنایت هایی که موجب دیه می شود، هزینه معالجه، درمان و بهبودی مجنیّ علیه به عهده جانی است؟ حکم دیه در صورت بهبودی و درمان جراحت را نیز بیان نمایید.
- 3) چنان چه در اثر ضربه وارده، یک مورد شکستگی در جمجمه حادث گردد و علاوه بر شکستگی مذکور در مورد فوق، خون ریزی وسیع در جمجمه ایجاد گردد، با در نظر گرفتن این فرض که برای دو مورد شکستگی در جمجمه دو دیه شکستگی به مجنی ّ علیه تعلّق می گیرد؛ حال که جانی سبب ورود جنایت گردیده و علاوه بر شکستگی مذکور و بر اثر ضربه وارده خون ریزی وسیع در جمجمه ایجاد گردیده که به منظور رفع خون ریزی، جمجمه مورد عمل جراحی قرار گرفته و در اثر عمل جراحی مذکور شکستگی ناشی از عمل به صورت نقص عضو در جمجمه به وجود آمده است؛ با توجه به قاعده ی سببیّت و با فرض تعلّق دو فقره دیه شکستگی نسبت به دو مورد شکستگی در جمجمه بدین اعتبار که جانی، سبب ورود جنایت گردید؟
- اگر استخوان درشت نی پای شخصی، در اثر ضربه صدمه ببیند و در چند قسمت شکستگی پیدا کند و با همان عیب جوش بخورد، آیا دیه یک شکستگی به عهده جانی می باشد یا به تعداد شکستگی ها باید دیه بپردازد؟ در صورت اوّل، علاوه بر دیه آیا ارش نیز تعلّق می گیرد؟
- 2) چنان چه دو مورد شکستگی جمجمه به تفکیک و جدا از هم توسط دو نفر صورت گرفته باشد (یک نفر شکستگی سمت راست و یک نفر شکستگی سمت چپ) با در نظر گرفتن این که برابر فتوای آن مرجع محترم، مورد مذکور شکستگی در یک عضو می باشد و یک دیه و ارش به آن تعلّق می گیرد، میزان دیه ی مقدّر یا غیر مقدّر در مورد هر کدام از جانی ها به چه صورت محاسبه می گردد؟
- برخی از ورزش ها و آمادگی های جسمی، مستلزم وارد آوردن ضربات سختی است که حتی ممکن است منجر به جراحت شود، آیا چنین ورزش هایی جایز است؟ و آیا چنین جراحاتی موجب دیه می گردد؟ اگر طرفین به چنین ضرباتی رضایت داشته باشند، چه حکمی دارد؟
- مبنای فقهی و اصولی بند سوم ماده 59 قانون مجازات اسلامی چه می باشد؟ این ماده مقرّر می دارد: (حوادث ناشی از عملیّات ورزشی، مشروط بر این که سبب آن حوادث نقض مقرّرات مربوط به آن ورزش نباشد و این مقرّرات هم با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد) و حوادث ورزشی را به عنوان یکی از عوامل موجّهه جرم شناخته است، یعنی تحت آن شرایط یک فعل از حالت جرم بودن خارج می شود، مانند این که در ورزش فوتبال یک بازیکن با توپ ضربه ای می زند که به صورت بازیکن دیگر اصابت می نماید و به جراحت یا شکستگی منتهی می گردد؛ ولی قوانین و موازین آن ورزش رعایت شده است. آیا در فرض فوق، دیه تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که استخوان عضوی، مثل ساق پا، دچار شکستگی شده و به صورت معیوب جوش خورده، دیه خاصّی در نظر گرفته شده است. حال اگر در اثر این عارضه، نقص عضوی نیز ایجاد شود، علاوه بر دیه تعیین شده جهت استخوان معیوب، تعیین ارش نقص عضو نیز موضوعیّت دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مربی ورزش در حین آموزش و در اثر آموزش نادرست، موجب نقص عضو ورزشکار یا مرضی شود، آیا ارش یا دیه برعهده ی او می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که از بین بردن موی سر و صورت و ابرو دیه معیّن دارد، چنانچه جراحتی مثل متلاحمه یا موضحه سبب از بین رفتن قسمتی از موی سر، یا صورت، یا ابرو شود; به گونه ای که دیگر نروید، به علاوه نقص زیبایی ایجاد شود. آیا هم دیه جراحت، و هم دیه مو، و هم ارش زیبایی گرفته می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که از بین بردن موی سر و صورت و ابرو دیه معیّن دارد، چنانچه جراحتی مثل متلاحمه یا موضحه سبب از بین رفتن قسمتی از موی سر، یا صورت، یا ابرو شود; به گونه ای که دیگر نروید، به علاوه نقص زیبایی ایجاد شود. آیا هم دیه جراحت، و هم دیه مو، و هم ارش زیبایی گرفته می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا قسامه در جراحاتی که موجب ارش است، یا عواملی غیر از جراحت که سبب ارش است، کارآیی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در جرائم عمدی که موجب نقص عضو فرد می شود و امکان قصاص هم نیست. آیا می توان علاوه بر دیه که ضمان نقص عضو می باشد چیزی به عنوان مجازات و تعزیر از جانی گرفت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در شکستگی استخوان پا، یا دست، پزشکیِ قانونی اعلام نماید: (شکستگی توأم با نقص عضو بهبود یافته است.) و در توضیح بیشتر بگوید: (استخوان درست جوش خورده، ولی بر اثر شکستگی صدماتی به عصب، یا سایر عضلات دست یا پا وارد گردیده، که موجب نقص عضو (محدودیّت در حرکت) شده است.) دادگاه باید چه میزان دیه تعیین نماید؟ آیا علاوه بر دیه، ارش نیز تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در شکستگی استخوان پا، یا دست، پزشکیِ قانونی اعلام نماید: (شکستگی توأم با نقص عضو بهبود یافته است.) و در توضیح بیشتر بگوید: (استخوان درست جوش خورده، ولی بر اثر شکستگی صدماتی به عصب، یا سایر عضلات دست یا پا وارد گردیده، که موجب نقص عضو (محدودیّت در حرکت) شده است.) دادگاه باید چه میزان دیه تعیین نماید؟ آیا علاوه بر دیه، ارش نیز تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر جراحت یا سایر عوامل موجب دیه یا ارش، از ناحیه طفل یا مجنون یا حیوان باشد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه جنایتی بر شخصی وارد شود و علاوه بر جراحات وارده و شکستگی استخوان، در همان عضو درصدی هم نقص عضو ایجاد گردد البتّه این نقص عضو مربوط به شکستگی استخوان و... می تواند باشد آیا در این گونه مسائل فقط دیه جراحات وارده و شکستگی استخوان را باید گرفت یا برای آن نقص عضو هم باید دیه دیگری در نظر گرفت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خوردن چیزی که موجب مرگ میشود یا برای انسان ضرر مهمّی دارد؛ مثل این که به نقص عضو میانجامد، حرام است.
- [آیت الله خوئی] جایز نیست بریدن عضوی از اعضاء بدن مردة مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر به منظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زندة دیگر و قطع کننده ملزم شود که دیة آن عضو را به ورثة مرده بپردازد، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقف گردد که عضو بدن مردة مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جایز است بریدن آن عضو ولی قطع کننده باید دیة آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد و پس از پیوند چون جزء بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است .... و ظاهر این است که جایز باشد در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضاء او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میت دیه ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست بریدن عضوی از اعضأ بدن مرده مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر بمنظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زنده دیگر وقطع کننده ملزم است که دیه آن عضو را با اجازه حاکم شرع صرف حج یا سایر خیرات ومبّرات خود میّت نماید، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقّف گردد که عضو بدن مرده مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جائز است بریدن آن عضو ولیقطع کننده باید دیه آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد وپس از پیوند چون جزو بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است. و ظاهر این است که جائز نباشد شخصی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضأ او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میّت دیه دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضأ او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه عضوی که برضایت خود او بریده میشود از اعضأ رئیسه بوده باشد که بریدن آن صدمهای به حیات او میزند و یا نقص وعیبی در او ایجاد میکند، بریدن آن عضو جائز نیست. و اگر با بریدن آن عضو ضرر وعیبی بر او وارد نمیشود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای آن روییده میشود، در این صورت بریدن آن عضو به رضایت خود او جائز است و میتواند برای بریدن آن عضو مبلغی نیز دریافت کند.
- [آیت الله خوئی] اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضاء او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه عضوی که به رضایت خود او بریده میشود از اعضاء رئیسه بوده باشد که بریدن آن صدمهای به حیات او میزنند و یا نقص و عیبی در او ایجاد میکند، بریدن آن عضو جایز نیست. و اگر بر بدن آن عضو ضرر و عیبی بر او وارد نمیشود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای آن روئیده میشود، در این صورت بریدن آن عضو به رضایت خود او جایز است و میتواند برای بریدن آن عضو مبلغی را نیز دریافت کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عضوی از او بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمانی متوقف باشد قطع و پیوند آن عضو با اذن آن میّت قبل از مردن یا اذن ولیّ او یا حاکم شرع بعد از مردن او جایز است و دیه هم ندارد و اگر آن میّت غیر مسلمان باشد اذن هم لازم نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضای او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه ان عضو از اعضای رییسه باشد که بریدن ان صدمه ای به حیات او می زند و یا نقص و عیبی در او ایجاد می کند بریدن ان عضو جایز نیست و اگر با بریدن ان عضو ضرر و عیبی بر او وارد نمی شود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای ان روییده می شود بریدن ان عضو با رضایت او جایز است و می تواند برای رفع ید از ان عضو مبلغی دریافت کند
- [امام خمینی] اگر حفظ جان مسلمانی موقوف باشد بر پیوند عضوی از اعضای میت مسلمانی، جایز است قطع آن عضو، و پیوند آن، و بعید نیست دیه داشته باشد، و آیا دیه بر قطعکننده است یا بر مریض، محل اشکال است، لکن میتواند طبیب با مریض قرار دهد که او دیه را بدهد و اگر حفظ عضوی از مسلمان موقوف باشد بر قطع عضو میت، در این صورت بعید نیست جایز نباشد و اگر قطع کند دیه دارد، لکن اگر میت در حال زندگی اجازه داد ظاهراً دیه ندارد، لکن جواز شرعی آن، محل اشکال است و اگر خود او اجازه نداد، اولیای او بعد از مرگش نمیتوانند اجازه بدهند و دیه از قطعکننده ساقط نمیشود، و معصیتکار است.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از اعضای بدن مسلمان مرده مانند چشم و غیر ان به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص زنده جایز نیست و قطع کننده باید دیه ان عضو را که دیه اعضای جنین مسلمان است بپردازد ولی چنانچه زنده ماندن مسلمان متوقف باشد بر این که عضو بدن مسلمان مرده ای را ببرند و به او پیوند زنند بریدن ان عضو جایز است ولی قطع کننده باید دیه ان را بپردازد و پس از پیوند که جزء بدن زنده گشت احکام بدن زنده بر ان جاری است و اگر کسی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضای او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند صحت این وصیت محل اشکال است