الات موسیقی
به ابزاری که برای نواختن موسیقی ساخته شده و در این جهت کاربرد دارد، آلات موسیقی گفته میشود. از آن در باب تجارت، بحث مکاسب محرّمه سخن رفته است.
غنا چیست؟ آیا غنا فقط شامل صدای انسان است یا این که شامل صداهای حاصل از آلات موسیقی هم می شود؟
غنا، کشیدن صدا و گردش آن در حنجره است، به گونه ای ویژه که طرب آور بوده و به علت شدّت شادمانی به واسطه خیال وصول به محبوب و یا حزن و اندوه به واسطه خیال فراق و دوری او، موجب سبکی در انسان گردد؛ و علامت آن مناسبت داشتن با مجالس اهل فسوق می باشد و صداهای حاصل از آلات و ابزار، حکم جداگانه ای دارد که در مسأله ی 20 از مسایل متفرقه رساله و نیز در باب موسیقی همین کتاب ذکر شده است.
غنا، کشیدن صدا و گردش آن در حنجره است، به گونه ای ویژه که طرب آور بوده و به علت شدّت شادمانی به واسطه خیال وصول به محبوب و یا حزن و اندوه به واسطه خیال فراق و دوری او، موجب سبکی در انسان گردد؛ و علامت آن مناسبت داشتن با مجالس اهل فسوق می باشد و صداهای حاصل از آلات و ابزار، حکم جداگانه ای دارد که در مسأله ی 20 از مسایل متفرقه رساله و نیز در باب موسیقی همین کتاب ذکر شده است.
عنوان سوال:
غنا چیست؟ آیا غنا فقط شامل صدای انسان است یا این که شامل صداهای حاصل از آلات موسیقی هم می شود؟
پاسخ:
غنا، کشیدن صدا و گردش آن در حنجره است، به گونه ای ویژه که طرب آور بوده و به علت شدّت شادمانی به واسطه خیال وصول به محبوب و یا حزن و اندوه به واسطه خیال فراق و دوری او، موجب سبکی در انسان گردد؛ و علامت آن مناسبت داشتن با مجالس اهل فسوق می باشد و صداهای حاصل از آلات و ابزار، حکم جداگانه ای دارد که در مسأله ی 20 از مسایل متفرقه رساله و نیز در باب موسیقی همین کتاب ذکر شده است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر شنیدن موسیقی و یا غنا انسان را به یاد خداوند متوجه کند، آیا شنیدن آن مانعی دارد؟
- آیا انهدام آلات موسیقی افراد ضمان دارد؟
- در مجالس عروسی موسیقی غیر مطرب و دف زدن و غنا، جایز است؟
- استفاده از آلات موسیقی که با دهان کار می کنند مثل ساز ، در حال روزه چه حکمی دارد؟
- نماز خواندن در جایی که صدای موسیقی می آید، چه حکمی دارد؟
- اگر در حال نماز صدای موسیقی بلند باشد، نمازگزار چه وظیفه ای دارد؟
- انسان اگر به اجبار به موسیقی مبتذل گوش کند، چه حکمی دارد؟
- امام جماعتی که از مسجدش صدای نوار موسیقی مطرب و غیرمطرب پخش می شود و او اهمّیتی نمی دهد و یا احیانا در آن مجلس شرکت می کند، آیا از عدالت ساقط می شود؟
- اگر امام جماعتی در مجلسی شرکت می کند که در آن مجلس صدای موسیقی مطرب و غیر مطرب پخش می شود و او اهمیتی نمی دهد؛ از عدالت ساقط می شود؟
- در خانواده ای که یک یا چند نفر از اعضای آن موسیقی گوش می کنند و بقیه با اجبار و قهرا صدای موسیقی به گوش آن ها می خورد و امر به معروف و نهی ازمنکر آن ها فایده ای ندارد، چه حکمی دارد و گناه گوش کردن این نوارها بالاخص در ماه محرم و صفر و رمضان به عهده کیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا غنا و موسیقی دو مقوله جدا از هم هستند؟ و طرب به چه معناست؟ و معامله آلات موسیقی چگونه است؟
- [سایر] حکم شنیدن موسیقی با خوانندگی زن برای مردان چیست؟ غنا یعنی چه؟ خواندن اشعار حافظ با موسیقی با صدای زن وشنیدن آن توسط مرد چگونه است؟
- [آیت الله سبحانی] موسیقی در عرف و لغت شامل صدایی موزون است که از یک یا چند وسیله(ساز) خارج می شود. دلیل فقهی حرمتش چیست؟ آیا از ادله ی غنا، حکم حرمت موسیقی به دست می آید؟
- [سایر] فلسفه حرمت موسیقی (لهوی) و غنا چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] مقصود از موسیقی و غنا چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] شنیدن غنا و صدای زن
- [سایر] مقصود از موسیقی و غنا چیست؟
- [آیت الله سبحانی] فرق بین غنا و موسیقی چیست؟
- [سایر] چرا موسیقی غنا در اسلام حرام است؟ و اصولا موسیقی حرام از نظر اسلام چیست؟
- [سایر] آیا استفاده از ساز های ویولون، بربط، و دیگر آلات موسیقی حرام است؟ و آیا بربط به تمام آلات موسیقی دارای سیم بر می گردد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند ولی برای کسی که نماز را به جماعت می خواند ، اگر امام جماعت صدای او را بشنود بلند خواندن قنوت مستحب نیست .
- اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، یا از ضبط صوت بشنود، لازم نیست سجده نماید، ولی اگر از وسیلهای که مثل بلندگو صدای خود انسان را میرساند بشنود، واجب است سجده کند.
- اگر یکی از شک هایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید ، چنانچه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتیاط ، نماز را از سر بگیرد معصیت کرده است و در صورتی که قصد قربت حاصل شود، مثل این که بعد از انجام کاری که نماز را باطل می کند مشغول نماز شده، نماز دومش صحیح است.
- اگر یکی از شکهایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید، چنانچه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتیاط، نماز را از سر بگیرد معصیت کرده است و در صورتی که قصد قربت حاصل شود، مثل اینکه بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مشغول نماز شده، نماز دومش صحیح است.
- در وجوب سجده برای کسی که آیه سجده را میشنود، فرق نمیکند که قرائت کننده مکلف باشد یا نباشد، و آنکه قرائت کننده خودش هم سجده کند یا نکند، و آنکه صحیح قرائت کند یا غلط، اما به صورتی که معلوم و مشخص باشد که آیه سجده را تلاوت کرده، و همینطور فرق نمیکند که به صورت حرام، مثل غنا بخواند یا نه، و آنکه شنیدن به صورت حرام باشد، مثل التذاذ از صدای اجنبیه یا نه، و باز هم فرق نمیکند که وقت گوش دادن بداند که به آیه سجده گوش میدهد و یا بعد از گوش دادن بفهمد آیه سجده بوده است. و اما اگر قرائتکننده طفل غیر ممیز باشد و یا از شخص خواب بشنود سجده واجب نمیشود و همچنین است اگر شنونده کلمات و حروف را تشخیص ندهد و فقط همهمهای بشنود.
- خوابیدن در مسجد، اگر انسان ناچار نباشد، و صحبت کردن راجع به کارهای دنیا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد در مسجد مکروه است؛ و نیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشدهای را طلب کند و صدای خود را بلند کند و در هر صورت باید از کارهایی که با احترام مسجد منافات دارد یا مزاحم نمازگزاران است، اجتناب کند؛ ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.
- اگر شناختن اعلم مشکل باشد و انسان گمان به اعلم بودن کسی دارد، در صورتی که گمانش به حدّ اطمینان برسد باید از او تقلید کند. بلکه اگر اطمینان برای او حاصل نشد بعید نیست ترجیحِ کسی که فقط به اعلم بودن او گمان دارد یا احتمال می دهد، ولی بهتر این است که در این صورت به قول کسی عمل کند که موافق احتیاط باشد ؛ امّا اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید. و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند.
- نجاست هرچیز از سه راه ثابت می شود : 1 آنکه خود انسان یقین یا ظن اطمینان آور پیدا کند که چیزی نجس است، و گرنه لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنا بر این در قهوه خانه و مهمانخانه هایی که مردمان بی مبالات و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند، اگر انسان یقین نداشته باشد غذایی را که برای او آورده اند نجس است، غذا خوردن اشکال ندارد. 2 کسی که چیزی در اختیار اوست بگوید آن چیز نجس است و از گفته او اطمینان حاصل گردد، مثلاً همسر یا خدمتکار بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار اوست نجس می باشد. 3 آن که دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و همچنین اگر یک نفر عادل هم بگوید چیزی نجس است بنابر احتیاط واجب باید از آن اجتناب کرد.
- حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است؛ مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند؛ و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد؛ مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است، مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دو مرتبه بخواند. چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل میکند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبهخود گمان پیدا کند، در تمام این صورتها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.
- حکم گمان در رکعت های نماز حکم یقین است، مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده ، نباید نماز احتیاط بخواند ، و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد، مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دومرتبه بخواند . چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل می کند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبخود گمان پیدا کند، در تمام این صورت ها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام می باشد، اگر نوحه یا روضه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند که غنا نباشد اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام می‌باشد و اگر نوحه یا روضه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است، ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند که غنا نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام می‌باشد. اگر نوحه یا روض- ه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند که غنا نباشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش و استعمال آلات موسیقی نظیر نی و تار و دایره و تنبک و ویلن و مانند اینها حرام است، و همچنین رقصیدن و غنا ) آوازی که طرب انگیز و تحریک آمیز باشد( و دیدن و شنیدن آنها حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] آوازی که مخصوص مجالس لهو وبازیگری است، غنا وحرام می‌باشد، و اگر نوحه یا روضه یا قرآن را هم با غنا بخوانند، حرام است وامّا اگر آن را با صدای خوب بخوانند اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] لازم نیست موسیقی بهواسطه آلاتی که معدّ برای موسیقی است نظیر دائره و تنبک و نی و تار و امثال اینها باشد، بلکه هر آهنگی که شهوتانگیز و طربانگیز باشد حرام است، گرچه بهوسیله آلات معدّه نباشد، چنانکه آهنگی که شهوتانگیز و طربانگیز نباشد و بهوسیله آلات معدّه باشد، حرام نیست.
- [آیت الله سیستانی] نماز خواندن در جائی که غنا میخوانند یا موسیقی حرام مینوازند باطل نیست ، اگر چه گوش دادن و استعمال آن معصیت است .
- [آیت الله مظاهری] در حرمت غنا و موسیقی لازم نیست که محتوی نیز شهوتانگیز و طربانگیز باشد، بلکه اگر محتوای آن، حتّی اشعار حکمت آمیز و یا قرآن و مانند اینها باشد نیز حرام است. صفحه 413
- [آیت الله سیستانی] غنا حرام است ، و منظور از آن سخن باطلی است که با آوازی خوانده میشود که مناسب مجالس لهو و لعب باشد . و همچنین جایز نیست با این گونه صدا قرآن و دعا و مانند آن را بخوانند ، و بنابر احتیاط واجب سخنانی غیر از آنچه گفته شد نیز به این گونه صدا نخوانند . و همچنین گوش دادن به غنا حرام است و اجرت گرفتن بر آن نیز حرام است و ملک گیرنده نمیشود . و همچنین یاد گرفتن و یاد دادن آن نیز جایز نیست . و موسیقی یعنی نواختن آلات مخصوص موزیک نیز اگر به نحوی باشد که مناسب مجالس لهو و لعب است حرام است ، و غیر آن حرام نیست . و اجرت گرفتن بر نواختن موسیقیِ حرام ، نیز حرام است ، و ملک گیرنده نمیشود ، و تعلیم و تعلّم آن نیز حرام است . شرائط فروشنده و خریدار
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است؛ غنا و حرام می باشد. و نوحه یا روضه یا قرآن را با آواز لهوی نباید بخوانند؛ اگر آن را با صدای خوب بخوانند اشکال ندارد.