وظیفه شرعی
تکلیف مستفاد از اصول عملی شرعی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی شرعی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر کسی مالی را پیدا کند و انجام وظیفه نکند و قصد هم نداشته باشد در آینده به وظیفه شرعی خود عمل نماید و آن مال پیدا شده همراهش باشد و نماز بخواند آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
اگر مال را بردارد و قصد ایصال به صاحب آن و عمل به وظیفه شرعیه خود نداشته باشد نماز با آن در حکم نماز با مغصوب است.
اگر مال را بردارد و قصد ایصال به صاحب آن و عمل به وظیفه شرعیه خود نداشته باشد نماز با آن در حکم نماز با مغصوب است.
عنوان سوال:
اگر کسی مالی را پیدا کند و انجام وظیفه نکند و قصد هم نداشته باشد در آینده به وظیفه شرعی خود عمل نماید و آن مال پیدا شده همراهش باشد و نماز بخواند آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
پاسخ:
اگر مال را بردارد و قصد ایصال به صاحب آن و عمل به وظیفه شرعیه خود نداشته باشد نماز با آن در حکم نماز با مغصوب است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتیکه فردی بخاطر ازدحام نتواند نماز طواف را خلف مقام بخواند آیا باید صبر کند یا اینک باید فوراً نمازش را در جائی که مقدور است بخواند و بعد در صورت امکان ولو روزهای بعد نزدیکتر اعاده نماید؟
- در صورتیکه فردی بخاطر ازدحام نتواند نماز طواف را خلف مقام بخواند آیا باید صبر کند یا اینک باید فوراً نمازش را در جائی که مقدور است بخواند و بعد در صورت امکان ولو روزهای بعد نزدیکتر اعاده نماید؟
- آیا امام جماعت میتواند نماز استیجاری را به جماعت بخواند؟ و اقتدا نمودن به امام جماعتی که نماز استیجاری میخواند صحیح است؟
- شخصی در مسجد برای نماز جا میگیرد و میرود وضو بگیرد و شخص دیگر جانماز او را نار زده و در جای او نماز میخواند، نمازش صحیح است یا نه؟
- شخصی حمد و سوره و اذکار نماز را بلد بوده ولی مدتی نمازش را بدون رعایت مخارج حروف میخوانده و هرچه دیگران تذکر میدادند در او تأثیری نداشته چون فکر میکرده و یقین داشته که قرائتش صحیح است و حتی شک در غلط بودن قرائتش نداشته اما حالا متوجه گردیده، حکم نمازهایی که تا کنون خوانده چه می‌شود؟
- معذور که نمیتواند نایب شود، به چه کسی گفته می‌شود؟ لطفاً حد آن را معیّن کنید، مثلاً کسی که نمیتواند نماز طواف را صحیح بخواند، یا نمیتواند خودش رمی جمرات کند، و یا نمیتواند قربانی نماید، و یا نمیتواند یکی دیگر از واجبات حجّ را اعم از ارکان و غیر ارکان انجام دهد، معذور است یا خیر؟
- معذور که نمیتواند نایب شود، به چه کسی گفته می‌شود؟ لطفاً حد آن را معیّن کنید، مثلاً کسی که نمیتواند نماز طواف را صحیح بخواند، یا نمیتواند خودش رمی جمرات کند، و یا نمیتواند قربانی نماید، و یا نمیتواند یکی دیگر از واجبات حجّ را اعم از ارکان و غیر ارکان انجام دهد، معذور است یا خیر؟
- همانگونه که مستحضرید برخی عروس و دامادها در شب عروسی، نماز مغرب و عشا و فردا صبح را نمی خوانند و گاهی هم می گویند خواوند گناهان این یک شب را می بخشد . آیا واقعا همین طور است و حکم شرعی و وظیفه دینی این گونه اشخاص چیست ؟ و اگر امکان دارد با توجه به شرایط و محدودیت هایی که برای عروس و دامادها در این شب وجود دارد راه حلها و راهنماییهایی برای آنان از جهت وضو و غسل و نماز بیان فرمایید .
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] گفته شده: (کسی که از روی جهل به حکم شرعی، نمازش را در سفر تمام بخواند، نمازش صحیح است و دوباره خواندن نماز لازم نیست). آیا حکم صحیح بودن نماز، درباره کسی که وظیفهاش تمام خواندن است، ولی از روی جهل به حکم، نمازش را شکسته میخواند نیز صادق است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر امام جماعت، مخارج حروف را رعایت نکند، وظیفه مأموم چیست و نمازش چگونه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا فرد لال میتواند نماز میّت بخواند و بر فرض جواز آیا نمازش اکتفاء از نماز میّت فرد صحیح میکند؟
- [آیت الله بهجت] اگر در بین نماز، امام جماعت بفهمد که نمازش باطل است، چه وظیفه ای دارد؟ اگر به مردم اطلاع ندهدو نمازش را صورتا ادامه دهد، آیا نماز مردم صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر یکی از شرکاء مال مشاعی را اجاره دهد، لکن شریک وی موافقت نکند; وظیفه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن با بلوز و شلوار و جوراب و روسری (بدون چادر یا روپوش) نماز بخواند، آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مشاهده کنم که شخصی بعضی از افعال نمازش را اشتباه انجام می دهد، وظیفه شرعی ام چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچه ممیّزی که آشنای به احکام دینی است، نماز میّت را به طور صحیح بخواند، کافی است یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نماز در پشت مقام ابراهیم حکم تکلیفی است، یا وضعی؟ به عبارت دیگر، اگر کسی (مثلا) نمازش را نزدیک دیوار زمزم بخواند، آیا نمازش باطل است، یا فقط معصیت کرده، ولی نماز صحیح است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در یادگرفتن احکامِ شک، کاهلی کرده باشد و در صورت بروز شک، نماز خود را اعاده نماید، آیا نمازش صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند ، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
- اگر کسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند ، یا مثلاً برای اینکه دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند ، نمازش صحیح است .
- اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد کسریِ نمازش به مقدار نماز احتیاط بوده ، مثلاً د ر شک بین سه و چهار ، یک رکعت نماز احتیاط بخواند بعد بفهمد نماز را سه رکعت خوانده ، نمازش صحیح است .
- اگر بعد از جستجو آب پیدا نکند و با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد در جائی که جستجو کرده آب بوده ، نماز صحیح است .
- کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد ، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نمازش صحیح است .
- اگر سفر ، مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد ، یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه ، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است یا نه ، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد ، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد ، بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل بگویند . یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است ، نماز را شکسته بخواند .
- اگر با لباسی که نمی داند که از حیوان حرام گوشت است ، نماز بخواند نمازش صحیح است ، ولی اگر فراموش کرده باشد ، بنابر احتیاط واجب باید آن نماز را دوباره بخواند . شرط پنجم
- اگر مردی نداند یا فراموش کند که انگشتری یا لباسش از طلا است و با آن نماز بخواند ، نمازش صحیح است . شرط ششم
- کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند گناه کرده است ولی نمازش صحیح است .
- اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند وداخل رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده نمازش باطل است و باید نماز عصر را بخواند ولی اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آلانچه به نیت ظهر خوانده دوباره به نیت عصر بخواند و نمازش صحیح است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر صحرانشین مثلاً برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتش سفر کند ، چنانچه با بنه و دستگاه باشد که صدق کند خانهاش همراهش میباشد ، نماز را تمام بخواند ، و الاّ چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد ، نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله مظاهری] مسافری که نمیداند باید نماز را شکسته بخواند و یا میداند ولی بعضی از خصوصیّات آن را نمیداند، مثلاً نمیداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند چنانچه نماز را تمام بخواند نمازش صحیح است، و همچنین اگر به خیال این که سفر او کمتر از هشت فرسخ است نماز را تمام بخواند نمازش صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسافری که نمیداند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند اگر تمام بخواند نمازش صحیح است
- [آیت الله سیستانی] مسافری که نمیداند باید نماز را شکسته بخواند ، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است .
- [امام خمینی] مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
- [آیت الله خوئی] مسافری که نمیداند باید نماز را شکسته بخواند اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند؛ اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.