اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
نماز خواندن در شرکتها و یا خانه‌هایی که مردم در آنها سکنی گزیده‌اند اما آن خانه‌ها و یا زمینهای آنها برای مالکینی است که به خارج کشور سفر کرده‌اند، چه حکمی دارد؟ اگر دولت آنها را در اختیار مردم قرار داده است چطور؟
نماز خواندن و سایر تصرّفات در آنها فقط پس از در نظر گرفتن ضوابط حکومت اسلامی جائز است.
نماز خواندن و سایر تصرّفات در آنها فقط پس از در نظر گرفتن ضوابط حکومت اسلامی جائز است.
عنوان سوال:
نماز خواندن در شرکتها و یا خانه‌هایی که مردم در آنها سکنی گزیده‌اند اما آن خانه‌ها و یا زمینهای آنها برای مالکینی است که به خارج کشور سفر کرده‌اند، چه حکمی دارد؟ اگر دولت آنها را در اختیار مردم قرار داده است چطور؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- به اینجانب از طرف سازمان متبوع یک دستگاه اتومبیل لندور مدل 1367 دولتی در اختیار واحد تحت فرماندهیم قرار داده شده بود که در امور اداری و سرکشی واحدهای زیر نظر و تردد استفاده نمایم لذا در اردیبهشت سال 75 با رعایت کلیه اصول ایمنی و حفاظتی از اتومبیل فوق که هیچگونه تعدی و تفریط و ترک فعل از ناحیه حقیر صورت نگرفته و در مقابل درب ورودی وزارت کشور در وقت اداری، پارک نموده بودم، سارق یا سارقین از فرصت استفاده نموده و به انحاء مختلف اتومبیل را مورد دستبرد قرار دادهاند. حال اینجانب با عنایت به اینکه نه تعدی، نه تفریطس و نه ترک فعل داشتهام آیا ضمان شامل حال حقیر خواهد بود یا خیر؟
- اینجانب با اجازه و فتوی حضرتعالی بر تقلید از (حضرت امام رضوان اللّه تعالی علیه باقی ماندهام پنج سال پیش از زادگاهم در روستا به قم کوچ کردم و دیگر امید و قصد برگشتن نداشتم لذا قم را وطن قرار دادم چون قصد دائم محقق بوده و هر موقع به زدگاهم میرفتم یا قصد عشره میکردم و یا نماز شکسته میخواندم. تابستان امسال از طرف دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه مأموریت گرفتم به شهر اندیمشک و به همراه خانواده در آن شهر سکن شدم. مدّت زمان این سکونت اصلاً معیّن نیست. از اندیمشک تا محل کارم که پادگانی است واقع در کرخه حدود 21 کیلومتر راه است که هر روز این مسیر را رفت و آمد میکنم.در رساله حضرت عالی دیدم که برای قصد توطّن در محلی که برای زندگی انتخاب شده قصد ماندن دائم معتبر نیست و کسی که مدّت نامعینی در محلی بخواند زندگی کند میتواند آنجا را وطن قرار دهد. بنده در این یک مسئله رجوع کردهام به حضرت عالی و نمازم را هم در اندیمشک و هم در پادگان کامل میخوانم. با توجه به این مطالب آیا شکسته خواندن نمازم در زادگاهم (با توجه به اینکه قصد برگشتن ندارم) اشکال دارد یا خیر؟
- فردی کتابهایش را وسیله ترویج عقاید باطله قرار داده ، به طوری که با کلیه مظاهر حجت و ولایت نسبت به ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین مخالفت نموده ، تا آنجا که جشن و چراغانی جهت موالید ائمه علیهم السلام و ساختن مساجد و امثال آن را صریحا بدعت شمرده و حرمهای مطهر ائمه علیهم السلام را با سایر زمینها در شرف مساوی دانسته و نسبت به طهارت صدیقه طاهره سلام الله علیها و مسائل شفاعت ، شهادت ثالثه ، وجود شیطان ، وجود ملک ، لیله القدر ، علم امام ، سجده بر تربت سید الشهداء و بسیاری از امور مسلمه مذهب تشکیک و تردید و یا انکار نموده ، یا مردم را نسبت به قاطبه علما حیّا و میتا بدبین و مردد ساخته و در زکوه روش مخالفین را اختیار کرده و تقلید از مراجع را بدعت شمرده و در عید فطر همه ساله تابع اهل سنت شده و اشخاص را به عنوان اینکه اسم خدا بالاتر از اسم ائمه است از تسمیه نام حسنین منع نموده و بالاخره منکر معراج جسمانی گردیده است . با توجه به موارد فوق و اینکه در کتابهایش چنین تفکرات و اعتقاداتی را ترویج می کند ، مستدعی است نظر مبارک خود را اولا راجع به خود وی و ثانیا خواندن کتابهایش به همراه نگهداری آنها اعلام فرمایید .
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] سلام علیکم. شخصی بنا به درخواست یکی از شرکتها مدرک کارشناسی خود را در اختیار آن شرکت قرار میدهد و در قبال این کار ماهیانه مبلغی دریافت میکند. آیا این درآمد مباح است؟ توضیح: بعضی شرکتها جهت ارتقای درجه و حل مشکلات تشکیل شرکت نیاز به این مدارک کارشناسی دارند.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی کارمند دولت باشد ودر یک سفر طولانی دوساله به خارج از کشور مسافرت کند ودر آنجا شغلی گیر بیاورد آیا می تواند در یک زمان از دوجای حقوق بگیرد ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] نماز خواندن، بر پیکر افرادی که خودکشی کرده‌اند، چه صورت دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] افرادی مشترکادرّهای را که چراگاه آهوان و کوه عام و بلد مالک بوده برای خودشان زمین ساخته و چراگاه حیوانات اهلی درست کرده‌اند داروغه که قلدر بوده مقداری از زمینهای فوق را به عنوان چراگاه اسب خود برای خود اختصاص داده و بقیّه را برای خود و دیگران قرار داده است آیا این مقدار اختصاص برای او حلال است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بر بچه ممیزی که میخواهد نماز بخواند، شکسته خواندن نماز در سفر و کامل خواندن آن در وطن، لازم است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سلام علیکم لطفا بفرمایید کپی برداری از سی دی های قرانی قفل گذاری شده شرعا چه حکمی دارد وآیا قفل گذاری این سی دی ها با آیه 21 سوره یس در تضاد نیست و آیا دولت ومراجع نباید از آنها حمایت کنند تا این نرم افزارهای فرهنگی آسانتر به دست مردم برسد در حالی که کشور های خارجی اینگونه نرم افزارها را با قیمتهای خیلی کم در اختیار جوامع دیگر قرار می دهند.
- [آیت الله بروجردی] مسافر هر گاه سفر را شغل خود قرار داد، سفر اوّل حکم نماز او قصر و در ثالث اتمام، حکم ثانوی او چه می‌باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] نماز خواندن در زمینی که قبلاً وقف بوده و دولت آن را تصرّف نموده و در آن مدرسه ساخته است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] حیاطی را که وقف مسجد کرده‌اند، آیا با گسترش مسجد میتوان حیاط را داخل مسجد کرد و آیا ثواب موعود خواندن نماز در مسجد را دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نشستن و نماز خواندن یا عبور کردن از مکان هایی که دولت ظالم آنها را غصب می کند، جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که در سفر به اختیار دیگری است ، اگر شک دارد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود یا نه ، باید نماز را شکسته بخواند . و نیز اگر شک او از این جهت است که احتمال می دهد مانعی برای سفر او پیش آید ، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد باید نمازش را شکسته بخواند . شرط سوم:آنکه دربین راه از قصد خود بر نگردد ، پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود بر گرد ، یا مردد شود ، باید نماز را تمام بخواند .
- نافلة ظهر و عصر را در سفر نباید خواند ، ئلی ولی نافله عشا را که نماز وُتیره نامیده می شود به نیت اینکه شاید مطلوب خداوند باشد ، می تواند بجا آورد . فضلیت سحر خیزی ونماز شب باید توجه داشت که وقت سحر ، وقت بسیار مبارکی است ، وقت تهجد و عبادت خدا است وقت انس گرفتن با محبوب حقیقی در خلوت شب است ، وقتی است که پیشوایان معصوم اسلام (سلام الله علیهم )مسلمانان را به بیداری و تهجد د ر آن ترغیب می نمودند ، وقتی است که وقتی است که علمای بزرگ و صلحای روزگار همیشه در آن وقت از خواب بر می خاستند و در پیشگاه حضرت حق به نماز خواندن و تلاوت قرآن و استغفار می پرداختند و حل کمشکلات و قضای حوایج مهم خود را در این ساعت از آن ذات مقدس می خواستند و به مقصود می رسیدند .خداوند در دو جای قرآن ، کسانی را که در سحرگاهان به استغفار می پردازند و از خداوند کریم و رحیم بخشایش گناهان خود را می خواهند مورد تمجید قرار داده است .وقت سحربنابر اظهر ، آخرین قسمت از یک ششم شب می‌باشد .هر چند وقت نماز شب از نصف شب به بعد آغاز می شود و تا طلوع فجر ادامه پیدا می کند ، ولی هر چه به طلوع فجر نزدیکتر باشد ، ثواب بیشتری دارد .برای نماز شب فضلیت های فراوانی و تاکید بسیاری در احادیث اهل بیت عصمت (علیهم السلام) ذکر شده است.حضرت رسول اکرم (صلی الله غلیه وآله وسلم ) در ضمن وصیتهای خود به حضرت امیر المؤمنان (علیه السلام ) فرمودند : ( عَلیکَ بِصَلوهِ اللّیلِ ، بِصلوهِ الّلیلِ ، بِصلوهِ اللّیلِ ) یعنی سه مرتبه فرمودند : نماز شب خواندن را بر خود لازم بشمار . حضرت صاذق (علیه السلام)فرمودند :( شرافت مؤ من در نماز شب خواندن و عزت مؤ من در این است که متعرض اعراض مردم چیزهایی که مردم عنایت به پنهان ماندن آن دارند ، نشود ، به این معنا که تفحص در امور مردم نداشته باشد و غیبت آنان را نکند .) و نیز حضرت صادق (علیه السلام ) فرمودند : ( مال دنیا و فرزندان ، زینت زندگی این دنیا و نماز شب ، زینت آخرت است . ) در احادیث اسلامی برای نماز شب علاوه بر اینکه ثواب و فضیلت فراوان اخروی ذکر شده است ، فواید دنیوی بسیاری نیز برای آن بیان شده است .که حضرت صادق ( علیه السلام ) فرمود : ( نماز شب بخوانید که آن سنت پیغمبر و رسم صلحایی است که پیش از شما می زیستند و آن درد و مرض را از بدن شما دور می کند . ) و نیز فرمودند : ( نماز شب خواندن روی انسان را سفید و نورانی وخلق انسان را نیکو و بوی وی را پاکیزه می کند و روزی را فراوان می سازد و موجب ادای قرض انسان می گردد و غم و اندوه را بر طرف می نماید و به چشم انسان جلوه و روشنی می بخشد . )حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : ( خانه هایی که در آنها نماز شب و قرآن خوانده می شود ، برای اهل آسمان روشنایی می دهند به همان طوری که ستارگان آسمان برای مردم زمین ، روشنایی می دهند . ) حضرت رضا ( علیه السلام ) فرمودند : ( نماز شب خواندن را بر خود لازم بدانید زیرا هر بندة مؤ منی که هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت وتر 70مرتبه استغفار کند خداوند او را از عذاب قبر و از عذاب آتش نجات می دهد وعمرش را در دنیا طولانی میکند و در زندگی اقتصادی خداوند به او وسعت و گشایش میدهد وهر خانه ای که در آن نماز شب خوانده شود آن خانه برای مردم آسمان روشنایی می دهد همانطورکه ستارگان آسمان برای مردم روی زمین روشنایی می بخشند . ) برای د ستیابی به این توفیق لازم است از اول شب تصمیم بگیرند و مخصوصاً با کم غذا خوردن در شب خود را برای بیداری آماده سازند که حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام ) فرمودند : ( در سه چیز با سه چیز طمع مکن : 1-در بیداری شب با پرخوردن .2-در نور صورت با خوابیدن در جمیع شب .3-در امان ماندن در دنیا با همنشینی با فاسقان و فاجران .) کیفیت نماز شب و اما کیفیت نماز شب به این ترتیب است که : هشت رکعت که هر دو رکعت به یک سلام انجام بگیرد به قصد نماز نافلة شب خوانده شود و بعد از آن دو رکعت نماز به قصد نماز شفع می خواند و از آن پس یک رکعت به نیت نماز وتر بجا می آورد و بهتر این است که قنوت نماز وتر را به این ترتیب بجا بیاورد : 1- دعای فرج را که عبارت از این دعا است : لا اله الله الحلیم الکریم لا اله الا الله العلی العظیم سبحان الله رب السموات السبع و سبحان الله رب الارضین السبع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و سلام علی المرسلین بخواند . 2-هفت مرتبه بگوید : استغفر الله الذی لا اله الا هو الحی القیوم ذوالجلال و الاکرام من جمیع ظلمی و جرمی و اسرافی علی نفسی و اتوب الیه .بعد از آن 70مرتبه بگوید : استغفرالله ربی و اتوب الیه .پس از آن 300مرتبه بگوید : العفو . سپس برای چهل مؤمن دعا کند ( به زبان غیر عربی هم اشکال ندارد ، مثلاً بگوید : خداوندا! فلانی را بیامرز ) .از آن پس برای خود و پدر و مادر خود دعا کند و در خاتمة قنوت 7مرتبه بگوید : هذا مقامُ الغائذِ بکَ مِنَ النارِ . فضیلت نماز جعفر طیار نماز جعفر طیار ، دارای ثواب و فضیلت بسیار است و بر اساس روایاتی که از اهل بیت عصمت(سلام الله علیهم ) رسیده است تاثیر زیادی در بخشیده شدن گناهان انسان دارد . حضرت صادق ( علیه السلام ) فرمودند : ( روزی که قلعة خیبر ، دژ محکم یهودانی که در برابر پیشرفت اسلام جوان ، سنگ اندازی می کردند و هر روز نقشه ای می کشیدند و تر فندهایی برای متوقف ساختن ، بلکه بر انداختن نظام اسلامی ، طرح می کردند به دست سپاه اسلام فتح شد ، جعفر از کشور حبشه که به سر پرستی جمعی از مسلمانان که در نتیجة فشار سردمداران کفر به آنجا مسافرت کرده بودند که تا در محیطی آزاد به اقامه مراسم دین قیام کنند و هم به تبلیغ اسلام پرداخته ، درخت دین را در آن سر زمین بنشانند ، مسافرت کرده بود مراجعت کرد .حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) از شنیدن این جریان بسیار خرسند گردید و فرمود : ( والله ما ادری بایهما انا اشد سروراً بقدوم جعفر ام بفتح خیبر ) . قسم به خداوند از این دو جریانی که امروز برای ما پیش آمده است نمی دانم برای کدام یک بیشتر خشنود باشم ، آیا برای فتح خیبر یا برای بازگشت جعفر ؟ و از جای خود برخاست و جعفر را به آغوش کشید و میان دو چشم وی را بوسید و فرمود هدیه ای به تو بدهم .چون این کلام را مسلمانان شنیدند افراد بسیاری در میان جمع گرد آمدند و چنین فکر می کردندکه این هدیه طلا ونقرة قابل توجهی خواهد بود. حضرتش به جعفر فرمودند : ( چهار رکعت نماز به تو تعلیم می دهم اگر بتوانی در هر روز و اگر نه در دو روز و گرنه در هر جمعه و اگر نتوانستی در هر ماه یک مرتبه و اگر نتوانستی در هر سال یک مرتبه بخوان ، خداوند متعال گناهانی را که ما بین آن دو نماز انجام گرفته باشد می آمرزد .سپس آن را بیان فرمود و توضیح آن به این ترتیب است : چهار رکعت است به تشهد و دو سلام . در رکعت اول بعد از سوره حمد سورة (اذا زلزلت ) و در رکعت دوم بعد از سورة ( و العادیات) و در رکعت سوم پس از حمد ، سورة ( اذا جاء نصرالله ) و در رکعت چهارم بعد از حمد سورة ( قل هو الله احد) و در هر رعت بعد از فراغ از قرائت پانزده مرتبه می گوید سبحان الله و الحمد الله و لا اله الا الله و الله اکبر و در رکوع همین تسبیحات را ده مرتبه می گوید و چون سر از رکوع بر می دارد ده مرتبه و در سجدة دوم ده مرتبه و بعد از سر بر داشتن پیش از اینکه برخیزد ، ده مرتبه می گوید و هر چهار رکعت را به همین تر تیب می خواند که مجموعاً 300مرتبه می شود . اگر نتواند این سوره ها را بخواند بجای آنها هم سورة قل هو الله احد را بخواند ، ثواب و فضیلت این نماز را بدست می آورد .خواندن نماز جعفر در هر موقع مستحب است ، ولی بهترین اوقات آن در روز جمعه هنگامی است که آفتاب در سطح زمین گسترش یافته باشد .علمای بزرگ اسلام و صلحای روزگار در این وقت برخواندن آن مواظبت داشته اند .نماز های مستحبی غیر از اینها نیز بسیار است به کتاب مفاتیح الجنان و غیر آن مراجعه بفرمایید . وقت نافله های یومیه
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی که در سفر به اختیار دیگری است، مانند نوکری که با آقای خود مسافرت میکند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله خوئی] کسی که در سفر در اختیار دیگری است مانند نوکری که با آقای خود مسافرت میکند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند، و اگر نداند، نماز را تمام بهجا آورد، و پرسیدن لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در سفر به اختیار دیگری است، مانند خدمتگزاری که با کارفرمای خود مسافرت میکند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند و اگر نداند، باید نماز خود را تمام بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در سفر به اختیار دیگری است؛ مانند نوکری که با آقای خود مسافرت میکند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند و اگر نداند، نماز را تمام بجا می‌آورد و پرسیدن لازم نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در سفر با اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود و سفر هم نمیکند، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که در سفر در اختیار دیگری است ، اگر بداند یا گمان داشته باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود و سفر نمیکند ، باید نماز را تمام بخواند .
- [امام خمینی] کسی که در سفر به اختیار دیگری است مانند نوکری که با آقای خود مسافرت می کند، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که در سفر به اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود و سفر نمی کند، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در سفر به اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود و سفر نمیکند، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در سفر به اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود و به سفر ادامه نمیدهد، باید نماز را تمام بخواند.