خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
آیا خرید و فروش سفته به کمتر از مقدار آن صحیح است؟
در صورتی که سفته و چک صوری نیست و در مقابل دینی است که در ذمّه ثابت است و تبانی قبلی نیز که وسیله رباخواری احیاناً می‌شود در بین نباشد خرید و فروش به کمتر از مقدار آن جائز است.
در صورتی که سفته و چک صوری نیست و در مقابل دینی است که در ذمّه ثابت است و تبانی قبلی نیز که وسیله رباخواری احیاناً می‌شود در بین نباشد خرید و فروش به کمتر از مقدار آن جائز است.
پاسخ:
در صورتی که سفته و چک صوری نیست و در مقابل دینی است که در ذمّه ثابت است و تبانی قبلی نیز که وسیله رباخواری احیاناً می‌شود در بین نباشد خرید و فروش به کمتر از مقدار آن جائز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا صحیح است که انسان چک یا سفته به فردی بدهد و به وی بگوید مبلغ این مقدار قرض به من بده، بعد از وصول چک یا سفته طلب خود را بردار و این مبلغ هم بابت حق الزحمه خودت که چک را از بانک گرفتهای باشد؟
- با توجه به این که کوپنها امروزه یک کاغذ بیشتر نیستند، آیا خرید و فروش آن‌ها جایز است؟ و اصلاً ماهیت دارند تا خرید و فروش شوند؟
- خرید و فروش اعضاء برای پیوند چه حکمی دارد؟
- خرید و فروش موارد زیر چه حکمی دارد؟
- آیا در صورت نیاز و ضرورت میتواند خرید و فروش نماید؟ آیا در این امور توکیل یا نقل به غیر بیع لازم است (یعنی به شخص دیگری وکالت دهد تا از طرف او خرید و فروش کند یا به غیر خرید و فروش، مثلا با قرض یا بخشش نقل و انتقال کنند؟
- قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر مصوب 1376 برای خرید و فروش و... بیش از 30 گرم هروئین و خرید و فروش و... بیش از 5 کیلو گرم تریاک و... در صورت تکرار برای بار دوم مجازات اعدام مقرر نموده است. آیا مجازات اعدام (حتی برای مقدار مذکور) از باب حد است یا بر اساس مقتضیات زمان و مکان مجازات این جرایم را قانونگذار تعیین مینماید (احکام سلطانیه)
- لطفاً نظر مبارک را در مورد خرید و فروش موادّ مخدّر بخصوص تریاک بیان فرمایید.
- آیا خرید و فروش چکی که راجع به بدهی واقعی است جایز است یا خیر؟
- خرید و فروش و استعمال و نگهداری تنبک، دایره، فلوت چه صورت دارد؟
- آیا با خرید و فروش صوری میتوان از ربا فرار کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] هنگام خرید و فروش سبزی، مقدار زیادی گِل به همراه آن خرید و فروش می شود، آیا در این صورت معامله باطل است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا خرید و فروش با چک جعلی صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] خرید و فروش چراگاههای عشائری در چه زمانی صحیح است و در چه زمانی صحیح نیست؟
- [آیت الله خوئی] فروش سفته به مدت یعنی به بانک یا شخص دیگر به کمتر چطور است؟
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش نان به صورت دانه ای صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش نان به صورت دانه ای صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید جنس از کودک و یا فروش جنس به کودک صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا خرید و فروش جنسی که ثمن آن ذکر نشده صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتی که در شهری خرید و فروش مثلاً بر اساس(مَن) انجام می گیرد و خریدار نیز می داند، اما از مقدار آن(مَن) که چند کیلو است بی اطلاع است، آیا معامله صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا صحیح است که بگوییم خرید و فروش موادّ مخدّر مانند خرید و فروش شراب است به این معنا که خریدار مالک مواد نمی شود و فروشنده مالک ثمن و مبلغ آن مواد نمی باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش آلات لهو مثل تار و ساز حتی سازهای کوچک حرام است .
- خرید و فروش ظرف طلا و نقره و پول و عوضی که فروشنده می گیرد ، حرام است .
- اگر در موقع معامله صیغه نخوانند ، ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار می گیرد ، مال خود را ملک او کند و او بگیرد معامله صحیح است و هر دو مالک می شوند . خرید و فروش میوه ها
- در خرید وفروش لازم نیست صیغة عربی بخوانند ، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید این مال را در عوض این پول فروختم و مشتری بگوید قبول کردم معامله صحیح است ، ولی خریدار و فروشنده باید قصد انشاء داشته باشند ، یعنی به گفتن این دو جمله مقصودشان خرید و فروش باشد .
- اجاره دادن درخت برای انکه ازمیوه اش استفاده کننددرصورتیکه میوه اش موجود نباشد ،صحیح است ؛ امّا اگر میوة ان فعلاً موجود است ومثل چاهی است که فعلاً اب دارد اجارة ان صحیح نیست ولی به عنوان صلح باشد اشکال ندارد وبعید نیست که فروش میوه بر درخت با تعیین مقدار ان به وسیله مشاهدة اهل خبره صحیح باشد چنانچه نیز بعید نیست که معاملة میوة بر درخت از باب فروش واجاره نباشد وخود یک معاملة مستقل باشد .
- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند ، یا از دست کافر گرفته می شود باطل است ، ولی اگر انسان بداند ، که آن‌ها از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده ، خرید و فروش آن‌ها اشکال ندارد .
- در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- اگر روباه را به غیر دستوری که در شرع معیّن شده کشته باشند ، یا خودش مرده باشد ، خرید و فروش پوست آن حرام و معامله آن باطل است .
- ساختن مجسمه حرام است ولی خرید و فروش آن و صابون و چیزهای دیگری که روی آن مجسّمه دارد ، اشکال ندارد .
- اگر معیّن نکنند که کدام یک آنان با سرمایه خرید و فروش نماید ، هیچ یک آنان بدون اجازة دیگری نمی توانند با آن سرمایه کند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی سفته حقیقی را از بدهکار بگیرد تا با دیگری به مبلغی کمتر مبادله کند، اگر به صورت قرض باشد، حرام و باطل است و اگر به صورت معامله و خرید و فروش باشد، جایز است.
- [آیت الله اردبیلی] سفته پول نیست و معامله به خود آن واقع نمیشود بلکه پول، اسکناس است و معامله با آن واقع می‌شود و سفته، برات و قبض است و چکهای تضمینی که در ایران متداول است، مثل اسکناس، پول است و خرید و فروش نقدی و بدون مدّت آن به زیاد و کم مانعی ندارد.
- [امام خمینی] سفته پول نیست، و معامله به خود آن واقع نمیشود بلکه پول، اسکناس است و معامله به آن واقع می‌شود و سفته، برات و قبض است، و چکهای تضمینی که در ایران متداول است مثل اسکناس پول است و خرید و فروش نقدی و بدون مدت آن به زیاد و کم مانع ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش میوه ای که روی درخت است , در صورتی صحیح است که کاملاً بسته شده و از آفت گذشته باشد و مقدار آن نیز معلوم باشد. فروش میوه, در زمانی که شکوفه است و هنوز احتمال ریزش و آسیب آن می‌رود، وقتی صحیح است که ضمیمه چیزی شود که مالیت دارد و معامله آن , صحیح باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .فروش خاک معدن طلا به همان مقدار طلای خالص و فروش خاک معدن نقره به همان مقدار نقره خالص باطل است؛ ولی فروش خاک معدن طلا به نقرهّ خالص و فروش خاک معدن نقره به طلای خالص , صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اسکناس, حکم طلا و نقره را ندارد , ازاین رو نه با وزن داد و ستد می شود و نه در خرید و فروش آن , قبضْ لازم است که این هر دو , حکم طلا و نقره است، بنابراین در خرید و فروش اسکناس ربا نیست؛ خواه داد و ستد آن نقد باشد یا نسیه؛ ولی هرگز قرض رَ بَوی با حیله خرید و فروش نسیه، حلال و صحیح نیست.
- [آیت الله اردبیلی] وزن یا حجم خونی که مورد خرید و فروش قرار میگیرد، باید معلوم باشد، ولی در صورتی که وزن و مقدار آن را ندانند، میتوانند مصالحه نمایند.
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش اقسامی دارد ; مانند : 1 .فروشنده قیمت خرید خود را نگوید, بلکه فقط به خریدار بگوید این کالا را به فلان قیمت میفروشم (بیع مساوَمَه )؛ 2 .فروشنده قیمت خرید را بگوید و مقدار سود آن را نیز ذکر کند (مرابحه)؛ 3 .فروشنده قیمت خرید را بگوید و مقدار کم کردن از آن را بیان کند (مواضعه)؛ 4 .فروشنده, قیمت خرید را ذکر کند و بگوید به همان قیمت خرید؛ بدون کم و زیاد میفروشد (تولیه).
- [آیت الله بهجت] چیزی را که گرو میگذارند، باید خرید و فروش آن صحیح باشد، پس اگر شراب و مانند آن را گرو بگذارند صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] سفته ها بر دو نوع است اول ان که از یک بدهی واقعی حکایت کند یعنی امضا کننده مبلغ ذکر شده در سفته را حقیقتا به صاحب سفته بدهکار و سفته مدرک ان بدهکاری باشد دوم ان که واقعیت ندارد و فقط صوری است در نوع اول که حقیقتا صاحب سفته به موجب ان طلب مدت داری را طلبکار است فروش ان به کمتر یا بیشتر در صورت اختلاف مانند دینار به تومان مثلا چنانچه ثمن نسیه نباشد اشکال ندارد ولی در صورت عدم اختلاف مثل فروش دینار به دینار یا ریال به ریال محل اشکال است و اگر به مصالحه به گونه ای که در مساله گذشت معامله شود اشکال ندارد در نوع دوم که سفته صوری است صاحب سفته نمی تواند ان را به دیگری بفروشد چون طلبی از امضا کننده ان سفته ندارد بلکه سفته به این منظور صادر شده که صاحب سفته بتواند از ان استفاده کند و استفاده از ان به معامله شرعی به این است که مثلا امضا کننده سفته به شخصی که سفته را به او داده است وکالت دهد که مبلغ سفته را که مثلا ریال سعودی است و ارزشش تومان ایرانی باشد در ذمه او به نوع دیگری از پول به کمتر از ارزش ان مثلا تومان به بانک بفروشد و وکالت داشته باشد که ان تومان را نیز از طرف امضا کننده سفته به خودش به مبلغ ریال سعودی بفروشد و به این ترتیب ذمه صاحب سفته به امضا کننده ان بدهکار می شود به مقدار مبلغی که امضا کننده سفته به بانک بدهکار گردیده است یعنی ریال سعودی و یا این که بانک وجه سفته را به صاحب سفته قرض بدهد و صاحب سفته مبلغی را بدون این که بانک بر او شرط کند به عنوان کار مزد ثبت در دفاتر و تحصیل ان در سر رسید به بانک بدهد ولی اگر با شرط هر چند ضمنی باشد قرض ربوی خواهد بود و مراجعه متعهد سفته به کسی که از ان استفاده کرده است و گرفتن تمام مبلغ سفته اشکال ندارد زیرا استفاده کننده سفته بانک را بر متعهد سفته به تمام مبلغ حواله داده است