قبر
در مورد قبر مطالب متنوعی در آموزه های دینی مطرح شده است که به اهم آن ها در این مقاله اشاره می شود.
آیا به طور کلی انجام کار خیر و نیک برای میت در سر قبر او موضوعیت دارد و بهتر از جای دیگر است یا فرقی در این مورد نیست ؟
هر یک ثوب مخصوص به خود را دارد .
هر یک ثوب مخصوص به خود را دارد .
عنوان سوال:
آیا به طور کلی انجام کار خیر و نیک برای میت در سر قبر او موضوعیت دارد و بهتر از جای دیگر است یا فرقی در این مورد نیست ؟
پاسخ:
هر یک ثوب مخصوص به خود را دارد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- رفتن به سر قبر میت مومن چه حکمی دارد ؟ در چه شرایط و زمانهایی بهتر است ؟
- تلاوت قرآن سر قبر میت ، تلاوت در حرم ائمه علیهم السلام یا مسجد یا منزل به نیت میت کدام ثواب بیشتری دارد ؟
- اگر کاری برای شادی روح میت انجام گیرد ثواب آن کار را به میت اهدا کنند فاعل آن کار خود هم ثواب می برد ؟
- آیا شکافتن قبر به منظور تشریح بدن میت برای نجات فرد متهم به قتل یا شناخت قاتل و اصولا اموری که اهمیت بیشتر از هتک حرمت است جایز است ؟
- در برخی از گورستانهای شیعیان رسم شده است که عکس زنان و دوشیزگان مرحوم را مانند عکس مردان در بالای قبر نصب میکنند. آیا این کار از نظر شرعی دارای اشکال است یا خیر؟ نظر مبارک چیست؟
- آیا کارمندان و معلمین میتوانند معتکف شوند و سر کلاس و محل کار رفته و سپس به مسجد برگردند؟
- حضور زنان در کوچه و بازار بدون وجود ضرورت و سر و کار داشتن بیش از حد با نا محرم چگونه است؟
- از یک سو فردی دچار مرگ مغزی شده است و ضربان قلب و نیز نفس او به کمک دستگاه کار می کند لکن مغز به کلی از کار افتاده است و از نظر پزشکان همچون فردی است که سرش را از بدن جدا کرده باشند ، ( که در این صورت نیز فقط تا چند دقیقه قلب به کار خود ادامه می دهد ) بنابراین از نظر پزشکان ، مرده تلقی می شود لذا پس از مدتی دستگاهها را از او جدا می نمایند . از سوی دیگر فرد یا افرادی داریم که جانشان در معرض خطر است و اگر عضو مورد نیاز به آنها پیوند نشود از دنیا خواهند رفت . آیا برای حفظ بیماران زنده ، جایز است که اعضای فرد دچار مرگ مغزی را قطع و به بیماران پیوند زنند ؟
- کوبلنهایی که با عکسهای زنان سر برهنه یا تصاویر رقّاصی دسته جمعی توسط خانمها بافته میشود، یا عکسهای مینیاتوری با همین مضامین یا بافتن فرشهایی با همین تصاویر، تهیه، تولید و خرید و فروش و یا نصب آنها در منازل و خانهها یا مغازهها و محلّ کار چه حکمی دارد؟
- قطعه زمینی حدود صد سال پیش جهت دفن اموات مسلمین تعیین شد، ولی الان بیش از پنجاه سال است که دیگر میت در آن دفن نمیشود و طبق شیاع اهالی محل و فتاوای بعضی از مراجع تقلید قبرستان مورد نظر وقف معاطات میباشد و واقف آن هم شخص معین نمیباشد و در قسمتی از قبرستان در سنوات گذشته مدرسه احداث گردیده حال از محضر عالی استعلام میشود جایز است در گورستان مذکور مسجد احداث نمایند یا خیر؟ در صورت عدم امکان آیا اهالی میتوانند با پرداخت بهاء متناسب به عرصه گورستان احداث مسجد نمایند ضمناً هیچگونه نبش قبر به عمل نخواهد آمد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چگونه اعمال نیک انسان، در قبر به دستگیری او برمی خیزند؟
- [سایر] چگونه به کودکانمان کار نیک بیاموزیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چرا میّت مرد را از طرف سر، و میّت زن را از طرف عرض بدن، وارد قبر می کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چرا میّت مرد را از طرف سر، و میّت زن را از طرف عرض بدن، وارد قبر می کنند؟
- [سایر] آیا غیرمسلمان ها اگر کار نیک بکنند، اثر ندارد؟
- [سایر] آیا پاداش ده برابر برای انجام هر کار نیک است ؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا تلاوت قرآن بر سر قبر میّت، از تلاوت در حرم ائمه علیهمالسلام یا مسجد یا منزل به نیّت میّت، ثواب بیشتری دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] رفتن به سر قبر میّت مؤمن، چه حکمی دارد؟ و در چه شرایط و زمانهایی بهتر است؟
- [آیت الله جوادی آملی] در صورتی که جاده و خیابان احتیاج به عقبنشنی داشته باشد و احتیاج به تخریب دیوار حسینیه و قبور داشته باشد آیا تخریب دیوار حیاط حسینیه و تخریب قبر میّت که دو تن سیّد میباشند که از 30سال گذشته و چند نفر دیگر کمتر از 30سال میباشد و تخریب قبر میّت کلی نیست بلکه نصف خاک از روی قبر گرفته مشود و دوباره شنریزی و آسفالت میشود اشکال دارد یا نه، برای ما روشن فرمایید.
- [آیت الله جوادی آملی] در صورتی که جاده و خیابان احتیاج به عقب نشنی داشته باشد و احتیاج به تخریب دیوار حسینیه و قبور داشته باشد آیا تخریب دیوار حیاط حسینیه و تخریب قبر میّت که دو تن سیّد میباشند که از 30 سال گذشته و چند نفر دیگر کمتر از 30 سال میباشد و تخریب قبر میّت کلی نیست بلکه نصف خاک از روی قبر می گرفته شود و دوباره شن ریزی و آسفالت میشود اشکال دارد یا نه، برای ما روشن فرمایید.
مسائل مرتبط از این مرجع
- بعد از غسل واجب است میت را حنوط کنند ، یعنی به پیشانی و کف دستها و سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهای او کافور بمالند . و مستحب است به سر بینی میت هم کافور بمالند و باید کافور ، سائید و تازه باشد و اگر به واسطة کهنه بودن ، عطر او از بین رفته باشد ، کافی نیست .
- اگرکسی که وصیّت کرده بمیرد ، وصیّ نمی تواند دیگر یرا برای انجام کارهای میّت معیّن کند و خود از کار کناره نماید ، ولی اگر بداند مقصود میّت این نبوده که خود وصیّ آن کار را انجام دهد ، بلکه مقصودش فقط انجام کار بوده ، می تواند دیگری را از طرف خود وکیل نماید .
- میت مسلمان را بأید با سه پارچه أه آنها را لُنگ و پیراهن و سر تاسری می گویند ، کفن نمایند .
- انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام ، از طرف زندگان اجیر شود ، و نیز می تواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید .
- کسی که به میت نماز می خواند ، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میت را مقابل او به پشت بخوابانند ، بطوری که سر به طرف راست نماز گزار و پای او به طرف چپ نماز گزار باشد .
- اگر کفن میت به نجاست خود او ، یا به نجاست دیگر نجس شود ، چنانچه کفن ضایع نمی شود ، باید مقدار نجس را بشویند یا ببرند ، ولی اگر در قبر گذاشته باشند بهتر است که ببرند بلکه اگر بیرون آوردن میت توهین به او باشد بریدن واجب می شود و اگر شستن با بریدن آن ممکن نیست ، در صورتی که عوض کردن آن ممکن باشد ، باید عوض نمایند .
- اگر میت برای غسل و کفن و دفن و نماز جود غیر ازو ولی ، کس دیگری را معین کند ، ولایت این امور با اوست و مستحب است ازو ولی ، هم اجازه بگیرد و لازم نیست کسی أه میت ، او را برای انجام این کار ها معین کرده ، این وصیت را قبول کند ، ولی اگر قبول کرد ، بأید به آن عمل نحاید .
- گفته شد سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود فقط باید قضای آن روز را بگیرد و چنانچه عمداً اماله کند یا سر زیر آب ببرد بنابر احتیاط واجب باید کفاره هم بدهد و اگر کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد قضا و کفاره بر او واجب می شود .
- اگر بعضی از چهار رگ را ببرند و صبر کنند تا حیوان بمیرد ، بعد بقّیه را ببرند فائده ندارد ، بلکه اگر به این مقدار هم صبر نکنند ولی بطور معمول چهار رگ را پشت سر هم نبرند که یک کار شمرده شود اگر چه پیش از جان دادن حیوان ، بقّیة رگها را ببرند ، اشکال دارد .
- برای شش چیز باید وضو گرفت : اول:برای نمازهای واجب غیر از نماز میت . دوم : برای سجده و تشهد فراموش شده ، اگر بین آنها و نماز حدثی از او سر زده مثلاً بول کرده باشد ، ولی برای سجده سهو واجب نیست وضو بگیرد . سوم: برای طواف واجب خانه کعبه . چهارم : اگر نذر یا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد . پنجم : اگر نذر کرده باشد که جائی از بدن خود را به خط قرآن برساند . ششم : برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده یا بیرون آوردن آن از مستراح و مانند آن ، درصورتی که مجبور باشد دست یاجای دیگر بدن خود رابه خط قرآن برساند ، ولی چنانچه معطل شدن به مقدار وضو بی احترامی به قرآن باشد ، باید بدون اینکه وضو بگیرد ، قرآن را از مستراح و مانند آن بیرون آورد، یا اگر نجس شده آب بکشد و تا ممکن است از دست گذاشتن به خط قرآن خودداری کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] دفن میت در قبر مرد دیگر جایز نیست. مگر آنکه قبر کهنه شده و میت اولی به کلی از بین رفته باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است کسی که میّت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه وپا برهنه باشد و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند وبگویند: )اًّنّا لِلّهِ وَاًّنّا اًّلَیْهِ راجِعون( اگر میّت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان نسبی میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: (إِنّا للَّه و إنّا إلیه راجعون) و اگر میت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله خوئی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد، و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند:" انا لله و انا الیه راجعون". اگر میت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [امام خمینی] خوب است به امید اینکه مطلوب پروردگار است کسی که میت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد، و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: "انا لله و انا الیه راجعون". اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله سیستانی] مستحب است کسی که میّت را در قبر میگذارد ، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد ، و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید ، و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند ، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند : (إنّا للّهِ وَاِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ) . اگر میّت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد ، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است کسی که میت را در قبر می گذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند "إنَّا للهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ راجِعوُن "و اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است کسی که میّت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: اِنّا لله واِنّا اِلَیْهِ راجِعوُن. اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله مظاهری] خوب است کسی که میّت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: (اِنَّا للَّهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ). اگر میّت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مستحب است کسی که میت را در قبر می گذارد؛ با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند؛ با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند انا للّه و انا الیه راجعون اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.