معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
در شهر یا آبادی که مردم یکدیگر را می‌شناسد و می‌دانند که خمس و زکات نمی‌دهند، معامله با آنان چگونه است؟
در صورتی که نمی‌دانید به عین آن چیزِ مورد معامله خمس یا زکات تعلّق گرفته اشکال ندارد.
در صورتی که نمی‌دانید به عین آن چیزِ مورد معامله خمس یا زکات تعلّق گرفته اشکال ندارد.
عنوان سوال:
در شهر یا آبادی که مردم یکدیگر را می‌شناسد و می‌دانند که خمس و زکات نمی‌دهند، معامله با آنان چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا معاشرت با افرادی که نماز و روزه و خمس و زکات را ترک کرده اند حرام و گناه است ؟
- در شهر ما مرسوم شده که جهیزیه را (معمولاً اقلام گران قیمت مثل فرش و کمد و...) را مرد تهیه میکند آیا اگر شخص وسیلهای به قصد وسایل زندگی آیندهاش خریداری نماید به آن خمس تعلق میگیرد؟
- این جانب یکی از مقلدین حضرتعالی در همدان بوده و معلم میباشم نظر به پرداخت وجوهات مالیه (خمس و زکات) و وجوب آن به فتوای عموم علما اعلام سال قرار داده بودم ولی متأسفانه به سبب گرانی ارزاق و بالا بودن سطح مخارج در پایان سال چیزی اضافه نکرده بلکه کسر هم آوردهام ولی مایلم جزو پرداخت کنندگان وجوهات و مشمول دهندگان زکات که از صفات مؤمنان و شیعیان ائمه اطهار عیلهم صلوات اللّه میباشد قرار گیرم آیا میتوانم به صورت اقساطی ماهیانه عشر (یک دهم) آن را کنار گذاشته و در هر ماه به نماینده آن حضرت جهت مصارف حقوق و وجوهات مالیه پرداخت نمایم؟ و آیا این مقدار کفاف خمس و زکات خواهد داد یا هنوز بدهکار محسوب میگردم با توجه به اینکه نمیخواهم مسایل خمس و زکات را عوض نموده بلکه جهت تسهیل در پرداخت ن اینطو عمل نمایم.
- عده ای از جوانان و یا نوجوانان هستند که بعضی از آنها نیز به سن تکلیف شرعی هم نرسیدهاند؛ کارگری میکنند و پولهای کارگری را بدست پدران و بزرگان خودشان میدهند و آنان را مالک پولهایشان می‌دانند و پدران هم برای ایشان خوراک و لباس و خوابگاه تهیه مینمایند و گاه بدلیل اینکه باید در آینده ازدواج نمایند و... این پولها را جمع میکنند حال وقتی سال پدر رسید، خمس آن پولها به عهده پدران و بزرگانشان است یا به عهده خودشان؟
- شخصی است هم کشاورزی دارد و هم چند رأس دام دارد دامها به حدّ نصاب نمیرسند که زکات آنها را بدهد و دامها نیز معلوفه هستند و حال اگر این شخص بخواهد، خمس مالش را بدهد چه کار باید بکند، آیا به درآمد کشاورزی و درآمد و منفعت دامها خمس تعلّق میگیرد و اگر سال اول خمس داد و سال دوم تعداد دامها تغییر نکرد از نظر عدد ولی از نظر قیمت، آنها بالا رفت آیا بازهم خمس به اضافه قیمت آنها تعلّق میگیرد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا مصرف فطریه برای امور آبادی مدرسهها به طور مستقیم توسط مدیر مدارس جایز است یا اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] جایز است زکات فطره را در شهر دیگری بدهیم؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی در یک شهر و اهل و عیالش در شهر دیگر باشد، زکات فطره را در کدام شهر باید پرداخت نماید؟
- [سایر] اگر برادر یا سایر نزدیکان فرد به وظایف دینی (نماز، روزه، خمس و... ) عمل نمیکنند و به تذکر هم گوش نمی‌دهند، آیا میتواند رفت و آمد با آنان را قطع کند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در وجوب پرداخت خمس یا زکات، غنی بودن پرداخت کننده خمس و زکات شرط است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زمان وجوب پرداخت زکات یا خمس، مقارن با ایّام حج شود، چنانچه با پرداخت زکات یا خمس از استطاعت برای حج خارج شود، رفتن به حج مقدّم می‌شود یا پرداخت زکات و خمس؟
- [آیت الله مظاهری] آیا میتوان زکات فطره را به شهر دیگری که فقرای زیادی در آن زندگی میکنند، فرستاد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا انتقال زکات فطره به شهری دیگر با وجود افراد نیازمند در شهر شرعاً جایز میباشد؟
- [سایر] 1. شهر لس انجلس دارای سه یا چهار county هست، و هر county دارای چندین شهرهای کوچک است، ولی همه ی این ها لس انجلس حساب می شود (لکن دقیقا مرز این شهر مشخص نیست) در بین این شهر اگر کسی بخواهد به مقصد الف برسد از دو راه می تواند برود. یک راه از بین آبادی می گذرد و راه دوم از کوه و بیابان می گذرد. تکلیف نماز مکلف از لحاظ کامل و شکسته خواندن چیست؟ 2. اگر مزر شهر لس انجلس مشخص نباشد (یعنی مناطق مشکوک داشته باشیم) از کجا و بنابر چه ملاکی برای این که انتهای شهر را مشخص کنیم وجود دارد؟
- [آیت الله بروجردی] چنان چه به مالی در آن واحد زکات و خمس تَعَلُّق بگیرد، آیا کدام را مُقَدَّم بدارد؟ اگر خمس را قبل از زکات اخراج نماید از نصاب زکات کم می‌شود؟ و اگر زکات را قبل از خمس اخراج نماید از خمس کم می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه در شهر خودش مستحّقی نباشد ولی احتمال دهد که پیدا شود اگر چه نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحّق ممکن باشد ؛ می تواند خمس را به شهر دیگر ببرد و چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکند و تَلَف شود ، نباید چیزی بدهد ، ولی نمی تواند مخارج بردن آن را از خمس بردارد .
- جنسی را که در شهری با وزن یاپیمانه معامله می کنند ؛ در آن شهر انسان باید با وزن یاپیمانه بخرد ؛ می تواند همان جنس را در شهری که با دیدن معامله می کنند ، با دیدن خریداری نماید .
- اگر در شهر خودش مستحّق پیدا شود ، باز هم می تواند خمس را به شهر دیگر ببرد و به مستحّق برساند ، ولی مخارج بردن آن را باید از خودش بدهد و در صورتی که خمس از بین برود ، اگر چه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد ، ضامن است .
- به کسی که در شهر خودش معروف باشد که سیّد است ، اگر چه انسان به سیّد بودن او یقین نداشته باشد ، می شود خمس داد
- اگر با عین پول خمس نداده جنسی را بخرد یعنی به فروشنده بگوید این جنس را به این پول می خرم ، چنانچه حاکم شرع معاملة پنج یک آن را اجازه بدهد ، معاملة آن مقدار هم صحیح است . و انسان باید پنج یک جنسی را که خریده به حاکم شرع بدهد و اگر اجازه ندهد ؛ معاملة آن مقدار باطل است . پس اگر پولی را که فروشنده گرفته از بین نرفته حاکم شرع خمس همان پول را می گیرد و اگر از بین رفته عوض خمس را از فروشنده یا خریدار مطالبه می کند .
- اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد ، تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است .
- اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد ، نماز خواندن در آن لباس باطل است . شرط سوم
- اگر در شهر انسان سیّد مستحقّی نباشد و احتمال هم ندهد که پیدا شود ، یا نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحّق ممکن نباشد ، باید خمس را به شهردیگریببردو به مستحّق برساند و احتیاط واجب آن است که مخارج بردن آن را از خمس بر ندارد .و اگر خمس از بین برود چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده باید عوض آن را بدهد و اگر کوتاهی نکرده چیزی بر او واجب نیست .
- اگر جنسی را بخرد و بعد از معامله قیمت آن را از پول خمس نداده بدهد ؛ معامله ای که کرده صحیح است . ولی چون از پولی که خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار پنج یک آن پول به او مدیون می باشد. و پولی را که به فروشنده داده اگر از بین نرفته حاکم شرع پنج یک همان را می گیرد ، و اگر از بین رفته عوض آن را از خریدار یا فروشنده مطالبه می کند .
- اگر مالی را که فقیر بابت خمس و زکات و صدقة مستحّبی گرفته از مخارج سالش زیاد بیاید ، واجب نیست خمس آن را بدهد . ولی اگر از مالی که به او داده اند منفعتی ببرد مثلاً از درختی که بابت خمس به او داده اند میوه ای بدست آورد چنانچه درخت را برای منفعت بردن و کسب نگهداشته باشد ، باید خمس مقداری که از مخارج سالش زیاد می آید بدهد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] اگر در شهر کسی که میخواهد زکات بدهد، مستحقّی نباشد و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعداً مستحق پیدا کند، باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند و میتواند مخارج بردن به آن شهر را از زکات بردارد و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر در شهر کسی که میخواهد زکات بدهد مستحقی نباشد، و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعداً مستحق پیدا کند باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند، و میتواند مخارج بردن به آن شهر را از زکات بپردازد و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.
- [امام خمینی] اگر در شهر کسی که می خواهد زکات بدهد مستحقی نباشد، و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعدا مستحق پیدا کند باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند، ولی مخارج بردن به آن شهر به عهده خود اوست و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله بهجت] در معاشرت و استفاده از اموال کسانی که انسان میداند خمس مال خود را نمی‌دهند، تا علم به بودن خمس در مال مورد ابتلا ندارد، تصرف در آنها مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود، میتواند زکات را به شهر دیگری ببرد، ولی مخارج بردن به آن شهر را باید از خودش بدهد و اگر زکات تلف شود، ضامن است.
- [امام خمینی] اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود می تواند زکات را به شهر دیگر ببرد.ولی مخارج بردن به آن شهر را باید از خودش بدهد و اگر زکات تلف شود ضامن است مگر آنکه با اجازه حاکم شرع برده باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود ، میتواند زکات را به شهر دیگر ببرد ولی مخارج بردن به آن شهر را باید از خودش بدهد ، و اگر زکات تلف شود ضامن است ، مگر آنکه به امر حاکم شرع برده باشد .
- [آیت الله بهجت] اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود، میتواند زکات را به شهر دیگر ببرد، ولی مخارج بردن به آن شهر را باید از خودش بدهد، و اگر زکات تلف شود ضامن است، مگر آنکه به درخواست حاکم شرع برده باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط واجب آن است که زکات فطره را به فقرای شیعه اثنا عشری بدهد اگر چه در شهر دیگر باشند و چون نقل این زکات به شهر دیگر خلاف احتیاط است اگر در شهر خودش فقیر شیعه نباشد مال خود را به شهر دیگر ببرد و در آنجا به قصد زکات به شیعه بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در شهر کسی که میخواهد زکات بدهد مستحقّی نباشد و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معیّن شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعد مستحق پیدا کند، باید زکات را به شهر دیگری ببرد و به مصرف زکات برساند و اگر زکات را از مال خود جدا کرده باشد، مخارج بردن به آن شهر از زکات حساب می‌شود و اگر زکات تلف شود، ضامن نیست.