واجب النفقه
آنكه پرداخت هزينه‌های متعارف او بر مكلف واجب است؛ مانند همسر و فرزند
آیا پرداختن خمس به سیّدی که واجب النّفقه خمس دهنده است جایز است؟ و با این فرض که آن مبلغ را صرف مخارجی کند که نفقه واجب او حساب نمیشود (مثل سفرهای زیارتی)، چه حکمی دارد؟
اگر به آن نیاز داشته باشد، و صرف مخارجی که نفقه واجب نیست، نماید اشکال ندارد ولی بنابراحتیاط واجب دادن سهم سادات محترم نیز باید با اجازه مرجع تقلید باشد.
اگر به آن نیاز داشته باشد، و صرف مخارجی که نفقه واجب نیست، نماید اشکال ندارد ولی بنابراحتیاط واجب دادن سهم سادات محترم نیز باید با اجازه مرجع تقلید باشد.
عنوان سوال:
آیا پرداختن خمس به سیّدی که واجب النّفقه خمس دهنده است جایز است؟ و با این فرض که آن مبلغ را صرف مخارجی کند که نفقه واجب او حساب نمیشود (مثل سفرهای زیارتی)، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اگر به آن نیاز داشته باشد، و صرف مخارجی که نفقه واجب نیست، نماید اشکال ندارد ولی بنابراحتیاط واجب دادن سهم سادات محترم نیز باید با اجازه مرجع تقلید باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] هر سال مبلغی را به سیدی فقیر می دهیم، آیا این مبلغ را می توانیم خمس حساب کنیم؟
- [آیت الله بهجت] سیدی است فقیر و معلول که برای حضانت و مراقبت از او مخارج زیادی لازم است. آیا برادر و خواهر او می توانند مخارجی را که صرف نگهداری و خوراک و پوشاک او می کنند، بابت بدهی خمس خود حساب کنند؟ پول هایی که قبلاً برای او خرج کرده اند چه طور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سیدی است فقیر و معلول که برای حضانت و مراقبت از او مخارج زیادی لازم است، آیا برادر و خواهر او می توانند مخارجی را که صرف نگهداری و خوراک و پوشاک او می کنند، بابت بدهی خمس خود حساب کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نفقه ای که شخصی از طرف پدر یا برادر یا یکی از اقوام دریافت می کند، هدیه محسوب می شود یا خیر؟ در صورتی که نفقه دهنده خمس اموال خود را نپردازد، آیا بر نفقه گیرنده پرداخت خمس آنچه که از او می گیرد، واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] در برخی از کتب فقهی نوشته شده که دادن خمس به کسی که نفقه اش بر صاحب خمس واجب است، احتیاطاً جایز نیست ; مگر در مورد نفقه ی غیر لازمه. نظر حضرتعالی در این باره چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به هزینه سفر زیارتی کربلا و یا حج و عمره واجب یا مستحب که به حساب واریز کردهایم و قبل از تشرّف، به سال خمسی برخورد کرده، خمس تعلّق میگیرد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] و بر فرض فروش خانه اول و استثنای آن از وجوب خمس، چنانکه ظاهر بعض مسائل توضیح است، آیا لازم است ثمن آن خانه را در خانه دوم صرف کند یا میتواند جزو سرمایه مخمس قرار داده و قیمت خانه دوم را از ارباح بین سال خریداری کند؟ و بر فرض مزبور آیا تمام قیمت خانه دوم مستثنی از وجوب است یا نه؟
- [آیت الله خوئی] اشخاصی که واجب النفقه دیگری هستند مثل پدر یا مادری که فرزند آن‌ها مخارج زندگی را به آن‌ها میدهد، یا زنی که از طریق شوهرش مخارجش تأمین میشود و یقین دارند که پرداخت کننده نفقه خمس نمیدهد و سالی ندارد آیا بر خود آن‌ها لازم است که به مقدار خمس آنچه به آن‌ها میرسد بر ذمه گرفته و پرداخت نمایند یا لازم نیست، و بر خود پرداخت کننده است؟
- [سایر] نظر مراجع تقلید درباره فرض زیر چیست؟ کسی در پایان اولین سال خمسی، ده میلیون تومان منفعت کسب دارد که به مصرف مؤنهاش نرسیده است. از این مبلغ، دو میلیون تومانش را خمس میدهد و هشت میلیون آن در حسابش میماند. درآمدهای بعدی او به همان حساب واریز شده و از همان حساب هم خرج کرده است. در پایان سال خمسی بعد، حسابش را بررسی کرده و مشاهده می‌کند که هجده میلیون تومان در حسابش موجود است. حال آیا باید یک پنجم کل این مبلغ را بپردازد، یا هشت میلیون آن خمس نداشته و باید خمس ده میلیون را بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی حسابی را افتتاح کرده و آن را مخصوص امر زیارت قرار داده و با توجه به وضعیت شغلی و مالی، امکان پرداخت یک جای هزینه مثلاً حجّ تمتّع را ندارد؛ ولی ممکن است به مرور زمان از این طریق مستطیع شود. با این فرض، پاسخ سؤالات زیر را بیان کنید. الف. آیا به این حساب او خمس تعلّق میگیرد؟ ب. در صورت تعلّق خمس، زمان پرداخت آن چه موقع است؟ آیا هنگام سر رسید سال خمسی یا هنگام گذشت یک سال از افتتاح این حساب یا هنگام سفر زیارتی؟ ج. در صورت تعلّق خمس به این وجوه، آیا خمس به همه آن تعلّق میگیرد یا به مقداری که برای سفر مورد نیاز است؟ د. در صورت فوت صاحب حساب، آیا به پول باقی مانده در این حساب که به ورثه منتقل شده است، خمس تعلّق میگیرد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر برای واجب ّ النفقه کسی نیاز ضروری پیش آید که جزء نفقه او شمرده نمیشود، میتواند از خمس مالش برای آن مورد وی بپردازد, پس اگر برای پدر یا فرزند مسافرتی لازم شد؛ یا بدهکاری داشتند، چون پرداختن اینگونه هزینه ها بر شخص واجب نیست، می تواند از خمس مالش برای این موارد بپردازد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مخارج سیّدی که زوجه انسان نیست بر انسان واجب باشد، نمیتواند خوراک و پوشاک و سایر نفقات واجب او را از خُمس بدهد، ولی اگر مقداری خُمس ملک او کند که به مصرف دیگری غیر از آن مخارجی که بر خُمس دهنده واجب است برساند، مانعی ندارد.
- [آیت الله سیستانی] به سیّدی که خمس را صرف در معصیت می‌کند ، نمیشود خمس داد ، بلکه اگر دادن خمس کمک به معصیت او باشد احتیاط واجب آن است که به او خمس ندهند ، هر چند آن را صرف در معصیت ننماید . و همچنین احتیاط واجب آن است که به سیّدی که شراب میخورد یا نماز نمیخواند و یا آشکارا معصیت می‌کند خمس ندهند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] به سیدی که دوازده امامی نیست نمی توان خمس داد و همچنین به کسی که واجب النفقه است، مثلاً انسان نمی تواند به زنش که سیده است خمس خود را بدهد، مگر این که آن زن ناچار باشد مخارج اشخاص دیگری را که واجب النفقه مرد نیستند بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان نمی تواند خمس مال خود را به افرادی بدهد که واجب النفقه او می باشند و اگر مخارج سید دیگری بر انسان واجب باشد مثل پدر یا فرزند بنابر احتیاط واجب نمی توان از خمس مال خود برای نفقه او داد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در پرداختن سهم سادات به یتیم , مسکین و ابن السبیل از سادات، شرط است که ش یعه باشند، همچنین در یتیم و ابنالسبیل، فقیر بودن شرط است، اگرچه ابن السبیل در شهر خودش غنی و توانگر باشد . گفتنی است، سفر "ابنالسبیل" اعم از این است که برای اطاعت از فرمان الهی باشد مانند سفر زیارتی واجب یا مستحب یا سفر تفریحی و سیاحتی باشد . چنانچه سفرش معصیت باشد، بنا بر احتیاط, خمس دادن به او جایز نیست. مصداق سیادت
- [آیت الله جوادی آملی] .در امور مباح , مانند هدیه و کادو دادن یا سفرهای تفریحی، هزینه ها باید مطابق شأن مکلف باشد ; برای مثال, اگر کسی قصد سفر تفریحی دارد و همتاهای او با ماشین یا به هتل های معمولی می روند، اگر او با هواپیما؛ یا به هتل های گران قیمت برود، مطابق شأن او نیست، پس باید هزینه های اضافی را محاسبه نماید و خمس آن را بپردازد؛ ولی در سفرهای مستحب و زیارتی هرچند تکرار شود یا در کارهای خیر، هر مقدار بخواهد به امور خیریه کمک کند , اسراف نیست , زیرا در امور آخرت , شأن دنیایی افراد ملاحظه نمیشود. البته اسراف در هیچ مورد روا نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر مخارج سیّدی که زوجه انسان نیست بر انسان واجب باشد، بنابر احتیاط واجب، نمیتواند خوراک و پوشاک او را از خمس بدهد؛ ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف دیگری غیر مخارج خودش که بر خمس دهنده واجب است برساند مانعی ندارد.
- [امام خمینی] اگر مخارج سیدی که زوجه انسان نیست بر انسان واجب باشد بنابر احتیاط واجب نمی تواند از خمس، خوراک و پوشاک او را بدهد ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف دیگری - غیر مخارج خودش که بر خمس دهنده واجب است - برساند، مانعی ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر همسر سیده کسی به عللی از واجب النفقه بودن خارج شد، آن شخص می تواند به این همسر خمس (سهم سادات) بپردازد . چنانچه همسرش ناشزه شد، نمی تواند به او خمس بپردازد، چون آن زن می تواند با تمکین، نفقه اش را بگیرد.