افراد
حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.
زمینهایی است که سازمان زمین شرعی، به متقاضیان واگذار کرده است. فعلا بعضی افراد ادعا می کنند آنها وقف بوده است. فعلا وظیفه ما که در آنجا ساکن هستیم، چیست؟
از قضیه مورد سؤال اطلاعی ندارم، اما آنچه را سازمان زمین شهری، طبق مقررات جمهوری اسلامی عمل کرده است، صحیح است. و تصرف در آن املاک بی اشکال است. اما آنچه یقین دارید وقف بوده است. باید با متولی شرعی منصوص آن، یا اگر ندارد با حاکم شرع در آن مورد صحبت کنید و مال الاجاره زمین را بدهید تا در مورد وقف، مصرف شود.
از قضیه مورد سؤال اطلاعی ندارم، اما آنچه را سازمان زمین شهری، طبق مقررات جمهوری اسلامی عمل کرده است، صحیح است. و تصرف در آن املاک بی اشکال است. اما آنچه یقین دارید وقف بوده است. باید با متولی شرعی منصوص آن، یا اگر ندارد با حاکم شرع در آن مورد صحبت کنید و مال الاجاره زمین را بدهید تا در مورد وقف، مصرف شود.
عنوان سوال:
زمینهایی است که سازمان زمین شرعی، به متقاضیان واگذار کرده است. فعلا بعضی افراد ادعا می کنند آنها وقف بوده است. فعلا وظیفه ما که در آنجا ساکن هستیم، چیست؟
پاسخ:
از قضیه مورد سؤال اطلاعی ندارم، اما آنچه را سازمان زمین شهری، طبق مقررات جمهوری اسلامی عمل کرده است، صحیح است. و تصرف در آن املاک بی اشکال است. اما آنچه یقین دارید وقف بوده است. باید با متولی شرعی منصوص آن، یا اگر ندارد با حاکم شرع در آن مورد صحبت کنید و مال الاجاره زمین را بدهید تا در مورد وقف، مصرف شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- متولی وقف، زمین موقوفه را چند سال اجاره داده است و مستأجر آن را به نفر سوم واگذار کرده، آیا متولی می تواند جهت موافقت واگذاری مبلغی دریافت کند؟
- شخصی چیزی را وقف کرده و تولیت آن را مادام الحیاة برای خود و پس از مرگ برای ارشد اولاد ذکور قرارداده است. واقف یک پسر داشته که بعد از فوت واقف متولی وقف شد و پس از فوت او، پسر دختر واقف (که ذکور ارشد در نسل واقف بوده) متولی وقف شده اینک دختر پسر واقف دارای فرزند ذکور شده و این پسر پس از سالها ادعا می کند تولیت وقف باید با من باشد لطفاً حکم شرعی را بیان فرمایید.
- اینجانب متولی قطعه زمینی موقوفه به مساحت 113 متر مربع می باشم، که موقعیت آن طوری است که فاقد درآمد می باشد، و صرف هزینه جهت بهره برداری از آن مقرون به صرفه نیست. لذا تصمیم گرفته ام زمین مورد بحث را که جنب مسجد جامع واقع شده، جهت ساختن وضوخانه و دستشویی که نیاز مبرم به آن می باشد، به مسجد واگذار کنم. در غیر اینصورت آن را به مسجد فروخته و کل وجه دریافتی آن را در محل دیگری زمین بهتری خریداری و تبدیل به احسن کنم. عنایت فرمایید در صورت امکان مجوز شرعی صادر کرده، تا بتوانم به وظیفه شرعی خود در این رابطه عمل کنم؟
- اگر کسی بدون اجازه متولی شرعی زمین موقوفه را به اجاره بدهد، و مال الاجاره را به مصرف وقف برساند، چه حکمی دارد؟ و آیا اجاره کننده ضامن است؟
- از آنجایی که امر به معروف و نهی از منکر از واجبات شرعی می باشند وظیفه انسان در قبال مجالس لهو و لعب و افراد بی بند و بار چیست؟
- زمینی را برای مسجد درنظر گرفته بودم و ساختن آن را به اهالی محل واگذار کرده بودم، چندین سال می گذرد و هیچ اقدامی برای ساختن آن از طرف اهالی به عمل نیامده و صیغه وقف هم خوانده نشده و نماز هم در آن خوانده نشده است، آیا می توان از نیت خود برگشته و زمین را صرف امور خیریه دیگر بکنم؟
- مزرعه ای در سنوات خیلی گذشته وقف گردیده است و مقداری از سهام وقف به ثبت رسیده که البته مشاع هم هست و بقیه سهام نیز به ثبت نرسیده است و مزرعه فوق هم قبل از افتتاح اداره ثبت در شهرستان، بصورت مفروزالرعیه ای تقسیم گردیده و سهام موقوفه در مزرعه مشخص است. آیا در این حال وظیفه اداره است که بصورت مشارع عمل کند؟ و اگر قرار است به این شکل عمل شود، تکلیف افرادی که زمین ملکی از همان پلاک خریداری کرده اند چیست؟ یا اقدام به تصرف اراضی مفروزالرعیه ای که البته هم اکنون در تصرف افراد مختلفی هست از طریق دادگاه کنند؟
- چند نفر سه هزار متر زمین وقف گلستان شهدای محل کرده اند، اخیراً اهالی، نیاز شدید به دبیرستان دارند، نصف آن را اداره آموزش و پرورش برای تأسیس مرکز فرهنگی لازم دارد و باقیمانده کفاف برای گلستان می دهد، وظیفه چیست؟
- قطعه زمینی وقف حمام عمومی بوده و مدّتها بصورت حمام عمومی دایر بوده است، ولی چند سالی است که حمام خراب شده است و بخاطر اینکه در زمان حاضر مردم معمولاً هر کدام در منزل خود حمّام دارند آن حمام خیلی مورد استفاده نبوده است، در این زمان فردی می گوید من این زمین را از سازمان اوقاف خریده ام و پس از مدّتی در این زمین مسجدی بنا کرده و تولیت آن را به عهده می گیرد. با توجه به مطالب فوق بیان بفرمایید که: 1 آیا خرید و فروش زمین وقفی جایز است؟ چنانچه موضوع وقف خراب شود چطور؟ و در صورت جواز از چه کس یا سازمانی می شود خرید؟ 2 حکم این مسجد ساخته شده چگونه است؟ و نمازهایی که در آنجا خوانده می شود، صحیح است یا خیر؟ 3 آیا باید دوباره در آن زمین حمّام عمومی ساخته شود؟ با توجه به اینکه چندان استفاده ای ندارد و کسی هم بانی ساخت حمام نمی شود و خرج زیادی هم برای مسجد شده است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی دو خروار زمین را به پسرش واگذار کرده که هر سال، ده درصد از درآمد را خرج عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) نماید، آیا تمامی زمین وقف می باشد یا خیر؟ و در صورتی که متولی کوتاهی نماید وظیفه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مسئولین شرکت نفت و سازمان زمین شهری مقداری از زمین های تحت اختیار خود را برای ساخت مساجد و مدارس علمیه اختصاص بدهند و علاوه بر انشاء صیغه وقف، قبض و اقباض هم صورت بگیرد، آیا این زمین ها موقوفه محسوب می شوند و احکام وقف بر آنها مترتب می گردد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه متصرّفین وقف، در صورت عدم مطالبه متولّی شرعی یا سازمان اوقاف مال وقفی را میخورند و تلف میکنند، آیا متولّی شرعی یا سازمان اوقاف ضامن حقوق تضییع شده میباشند یا خیر؟
- [سایر] یک زمین مزروعی وقف خاص بوده، در اصلاحات ارضی به زارعین واگذار شده و مبلغ تعیین شده زمین را زارعین پرداخت کردهاند تا به واقف داده شود، که اسناد وجود دارد. آیا زمین هنوز وقف است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالکی قبل از انقلاب در روستایی ساکن بوده، اوایل انقلاب زمین این مالک را مصادره کردند و به افرادی که زمین نداشتند واگذار نمودند، آیا نماز و روزه متصرّفین اشکال دارد؟
- [آیت الله بهجت] پدری در زمان حیاتش زمینی را با دستخط خود به چهار پسرش بخشیده است و به دخترها چیزی واگذار کرده است. سازمان زمین شهری بقیّه ی زمین را تصاحب نموده که طبق قانون، حدّ نصابی از آن زمین به مالک داده می شود. حال مقدار زمینی که سازمان زمین شهری برمی گرداند، آیا به عنوان ماترک پدر فقط بین دختران باید تقسیم شود یا این که فرزندان پسر هم از آن مقدار ارث می برند؟
- [آیت الله خامنه ای] زمین موقوفه ای وجود دارد که دارای سه قنات است و شهرداری به علت خشکسالی مستمر چند ساله، دو عدد از قناتها را برای تأمین آب آشامیدنی مردم منطقه اجاره کرده است و آب قنات سوم که وقف طلاب منطقه و فرزندان واقف بوده به زمین فرو رفته و خشک شده و در نتیجه زمین هایی که با آب آن آبیاری می شدند تبدیل به زمین های بایر شده اند و درحال حاضر سازمان زمین شهری ادعا می کند که این زمین ها موات هستند، آیا این زمین ها به علت اینکه چندین سال کشت و زرع نشده اند ملحق به موات هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا غیر از سکنه کشور جمهوری اسلامی ایران (اعم از مسلمان و کافر)، افراد ساکن کشورهای دیگر و بخصوص کفّار آنها، ملزم به احکام اسلامی میباشند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جمع آوری مبالغی با هماهنگی سازمان ها و افراد خیّر برای اهدای جوایز به محققان دانشگاهی و نگهداری آن وجوه بصورت وقف در حسابی ویژه برای استفاده از منافع سالانه آن جایز است؟
- [آیت الله جوادی آملی] واقفی قطعه زمینی را وقف مدرسه کرده، وقف نامه را نوشته و امضاء نیز کرده است، اما اکنون پشیمان شده است و میگوید: من زمین دیگری را واگذار میکنم، حال آنکه زمین مورد نظر وی از نظر ارزش از زمین اول کمتر است، آیا این انتقال جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] زمین مساجد واقع شده در خیابانها و پیادهروها، از وقف بودن خارج نمی‌شود، لکن احکام مترتّب بر عنوان مسجد را ندارد، مانند حرمت نجس کردن آن، وجوب زدودن نجاست از آن؛ حرمت توقف جُنُب، حائض و نفساء در آن. و اما قسمتهای باقیمانده از مسجد، اگر از عنوان مسجد بودن، خارج نشده باشد، همه احکام مربوط به مسجد بر آنها بار میشود؛ لکن اگر از عنوان مسجد بودن خارج شود مثلاً ظالم آن را به دکان، یا محل، و یا خانه تبدیل کند احکام مسجد بر آن بار نمی‌شود و همه انتفاعات حلال از آن جایز است، مگر آنچه که موجب تثبیت غصب به شمار آید، که جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] در صورت تحقق دولت عدل اسلامیِ جامع الشرایط، احیای زمین موات مشروط به اجازه حکومت است هرچند اجازه به طور عام باشد پس قبل از اجازه حکومت کسی حقّ تصرّف در زمینهای موات را ندارد و تنها افراد و گروههایی که به آنان اجازه داده شده میتوانند کارهای مقدّماتی را از قبیل دیوار کشی، تسطیح و خاکبرداری شروع کنند، ولی به مجرّد به ثبت رساندن زمین بدون احیای آن، حقّی برای ثبت دهنده ثابت نمی‌شود و ثبت دهنده حقّ ندارد آن را بفروشد یا وقف نماید و یا معاملات دیگری بر روی آن انجام دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان میشود، ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج میشود بنابراین باید در اینگونه موارد ما بین احکام مربوط به عنوان مسجدیّت واحکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن وصدق نکردن آن است وبین احکام وقف تفصیل قائل شد از جمله احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد وواجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جائز نیست شخص جنب و یا زن حائض مکث در مسجد کند و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن است، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیّت برداشته میشود، گرچه احتیاط مستحبّ آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جائز نیست تصرّف کردن در مواد موجود در محل وقف از سنگ وچوب وخود زمین وغیره وجائز نیست خرید وفروش آنها مگر این که با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد، بفروشند ومبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیمانده بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس وحسینیههایی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند وخراب میشوند، معلوم گردید در صورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آنها زمین ومواد بنا از وقفیّت خارج نمی‌شود وتصرّف در آنها وخرید وفروش آنها جائز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل اوکه پس از فروش پول آنها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینیّه دیگریمصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آنها بکار ببرند.
- [آیت الله خوئی] مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان میشود ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج میشود بنابر این باید در این گونه موارد مابین احکام مربوط بهعنوان مسجدیت و احکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن و صدق نکردن آن است و بین احکام وقف و تفصیل قائل شد از جملة احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد و واجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جایز نیست شخص جنب یا زن حائض وارد مسجد شود و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن اوست، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیت برداشته میشود، گرچه احتیاط مستحب آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جایز نیست تصرف کردن در محل وقف از سنگ و چوب و خود زمین و غیره و جایز نیست خرید و فروش آنها مگر با اجازة حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد بفروشند و مبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیماندة بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس و حسینیههائی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند و خراب میشود، معلوم گردید درصورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آنها زمین و مواد بنا از وقفیت خارج نمی‌شود و تصرف در آنها و خرید و فروش آنها جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که پس از فروش پول آنها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینی دیگری مصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آنها به کار ببرند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جنسی را که می فروشند و چیزی را که عوض آن می گیرند پنج شرط دارد: اول آنکه مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد. دوم آنکه بتواند آن را تحویل دهد؛ بنا بر این فروختن اسبی که فرار کرده صحیح نیست؛ ولی اگر اسبی را که فرار کرده با چیزی که می تواند تحویل دهد مثلا با یک فرش بفروشد؛ اگرچه آن اسب پیدا نشود؛ معامله صحیح است. سوم خصوصیاتی را که در جنس و عوض هست و به واسطه آنها میل مردم به معامله فرق می کند؛ معین نماید. چهارم آنکه ملک طلق باشد؛ پس مالی را که انسان وقف کرده؛ فروش آن جایز نیست مگر در چند مورد که خواهد آمد. پنجم خود جنس را بفروشد نه منفعت آن را؛ پس اگر مثلا منفعت یک ساله را بفروشد؛ صحیح نیست؛ ولی چنانچه خریدار به جای پول؛ منفعت ملک خود را بدهد؛ مثلا فرشی را از کسی بخرد و عوض آن؛ منفعت یک ساله خانه خود را به او واگذار کند؛ اشکال ندارد. و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- [آیت الله خوئی] جنسی را که میفروشند و چیزی را که عوض آن میگیرند پنج شرط دارد: (اول): آن که مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد. (دوم): آن که بتوانند آن را تحویل دهند، بنابراین فروختن اسبی که فرار کرده صحیح نیست ولی اگر اسبی که فرار کرده آن را با چیزی که میتواند تحویل دهد مثلًا با یک فرش بفروشد اگرچه آن اسب پیدا نشود، معامله صحیح است. (سوم): خصوصیاتی را که در جنس و عوض است و به واسط آنها میل مردم به معامله فرق میکند، معین نماید. (چهارم): آنکه ملک مطلق باشد. پس مالی را که انسان وقف کرده فروش آنجایز نیست مگر در چند مورد که خواهد آمد. (پنجم): خود جنس را بفروشد، نه منفعت آن را، پس اگر مثلًا منفعت یک سال خانه را بفروشد صحیح نیست ولی چنانچه خریدار بهجای پول منفعت ملک خود را بدهد، مثلًا فرشی را از کسی بخرد و عوض آن منفعت یک سال خان خود را به او واگذار کند اشکال ندارد و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] جنسی را که میفروشند و چیزی را که عوض آن میگیرند، شش شرط دارد: اوّل: آن که مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره یا متر و مانند اینها معلوم باشد. دوم: آن که هر کدام از طرفین معامله بتوانند آنچه را که مالک میشوند در اختیار بگیرند ولی اگر اسبی را که فرار کرده و احتمال میدهد که میتواند به چنگ آورد، با چیزی که خریدار میتواند تحویل بگیرد، مثلاً با یک فرش بفروشد، معامله صحیح است، اگر چه آن اسب پیدا نشود و خرید و فروش جنسی که از تحویل گرفتن آن مأیوس است باطل است، هر چند با ضمیمه همراه باشد. سوم: خصوصیاتی را که در جنس و عوض می‌باشد و به واسطه آنها میل مردم به معامله فرق میکند، معیّن نمایند. چهارم: آن که کسی در جنس یا در عوض آن حقّی نداشته باشد، پس مالی را که انسان پیش کسی گرو گذاشته، بدون اجازه او نمیتواند بفروشد. پنجم: آن که ملک طلق باشد، پس کسانی که مالی وقف آنها شده، نمیتوانند آن را به فروش برسانند. مگر در چند مورد که در مسائل 2102 و 2103 خواهد آمد. ششم: خود جنس را بفروشد، نه منفعت آن را، پس اگر مثلاً منفعت یک ساله خانه را بفروشد، صحیح نیست، ولی اگر ثمن را منفعت قرار دهد مثلاً فرشی را از کسی بخرد و عوض آن منفعت یک ساله خانه خود را به او واگذار کند، اشکال ندارد. احکام این شرایط در مسائل آینده گفته خواهد شد.