انعقاد
بسته شدن، مقابل انحلال را انعقاد می‌گویند که مراد از انعقاد به لحاظ متعلّق آن (عقد، عبادت و نطفه) مختلف است و در بیشتر بابها، اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام به کار رفته است.
اگر شخصی بگوید: خدایا اگر حاجت من برآورده شد فلان کار را می کنم. آیا در انعقاد نذر کافی است؟
کافی نیست. و در انعقاد نذر باید صیغه مخصوص یعنی (لله علیّ کذا) خوانده شود، یا لفظی مرادف آن، مانند اینکه بگوید: برای خدا بر من است که چنین کاری بکنم.
کافی نیست. و در انعقاد نذر باید صیغه مخصوص یعنی (لله علیّ کذا) خوانده شود، یا لفظی مرادف آن، مانند اینکه بگوید: برای خدا بر من است که چنین کاری بکنم.
عنوان سوال:
اگر شخصی بگوید: خدایا اگر حاجت من برآورده شد فلان کار را می کنم. آیا در انعقاد نذر کافی است؟
پاسخ:
کافی نیست. و در انعقاد نذر باید صیغه مخصوص یعنی (لله علیّ کذا) خوانده شود، یا لفظی مرادف آن، مانند اینکه بگوید: برای خدا بر من است که چنین کاری بکنم.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی فوت کرده و مقداری دین و خمس بدهکار است و ترکه او برای ادای هردو کافی نیست، وظیفه چیست؟
- شخصی شکایت کرده که فلان شخص مرا کتک زد، ولی متهم منکر است. پس از بازجویی، شاکی دلیل کافی نمی آورد، آیا متهم را باید سوگند داد؟ در صورت لزوم قسم، اگر بدون سوگند، حکم به برائت شود صحیح است یا قابل نقض می باشد؟
- شخصی از دنیا رفته و مقداری خمس و زکات بدهکار است و ترکه او برای ادای هردو کافی نیست وظیفه چیست؟
- شخصی زن حامله را کشته و بچه او هم تلف شده است، آیا قاتل علاوه بر دیه زن، باید دیه بچه او را نیز بدهد، یا یک دیه کافی است؟
- شخصی وصیت کرده که از ثلث مالش بیست سال نماز و روزه استیجار کنند. و اندازه معینی هم از ثلث به پسر بچه صغیری که دارد بدهند. حال برای هردو کافی نیست، کدام از آنها مقدم است؟
- شخصی از غسل جنابت معذور است و تیمم کرده و شاید عذرش چند روز باقی باشد، آیا برای نمازهای بعد، وضو کافی است یا باید در هر وقتِ نماز، تیمم بدل از غسل را تکرار کند؟
- شخصی شکایت می کند که شخصی اموال مرا به سرقت برده و قرائنی ذکر می کند، مثلا می گوید آمده بود اطراف ساختمان مرا بازدید می کرد و غیره. ولی دلیل کافی اقامه نکرده، آیا باید منکر سرقت را قسم داد؟ و اگر بدون قسم حکم به برائت متهم شد، حکم صحیح است یا باید نقض شود؟
- چنانچه اجیر در متن قراردادِ اجاره متعهد شود که عمل را درمدّت مشخصی و تا زمان معلومی انجام دهد، ولی انجام کار بیش از آن مدّت طول بکشد در حالی که زمان معلوم شده، برای انجام کار کافی بوده، اگر این تأخیر در اتمام کار، برای کارفرما و مستأجر سبب ضرر و زیان شود، آیا اجیر و پیمانکار ضامن است و کارفرما حق مطالبه جبران خسارت و زیان وارده را دارد؟
- شخصی یکی از اقوامش علاوه بر تارک الصلاة بودن، به بعضی از مقدسات بی احترامی می کند و او برای احترام پدر و مادر حرفی به او نمی زند ولی قلباً از او ناراضی و ناراحت است، آیا همین مقدار در نهی از منکر کافی است؟
- آیا نماز طواف واجب، حتماً باید پشت مقام ابراهیم (علیه السلام)انجام شود، یا هر جای مسجد باشد کافی است؟ و اگر باید در آنجا خوانده شود، چنانچه شخصی نماز را پشت مقام بجا نیاورد، فقط معصیت کرده، یا نمازش هم باطل است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا مجرد انعقاد قرارداد بین بانک و گیرنده وام برای ضمانت شخص ثالث کافی است؟
- [سایر] آیا عمل به نذر فوری است؟ مثلاً چنانچه شخص نذر کند که اگر حاجتش برآورده شود، ده روز روزه بگیرد ؛ آیا باید بلافاصله این کار را بکند؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی نذر کند که اگر کاری انجام گیرد مبلغی را به جایی پرداخت نماید اما بعد از برآورده شدن و انجام فعلش فراموش کند که نذر کرده یا خیر. آیا پرداخت نذر شکی واجب است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی نذر کرده اگر فلان قطعه زمین یا فلان چیز فروخته شود (لله علی) کذا اکنون بخش عمده آن چیز مورد نظر فروخته شده است تکلیف در جهت وفا به نذر چیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نذر روزه حتماً باید به واسطه طلب حاجتی باشد یا شخصی میتواند بدون هیچ درخواستی فقط نذر کند که فلان روز را روزه بگیرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا ریختن خون (صرفا سر بریدن قربانی) امری راجح است و نذر به آن تعلق می گیرد؟ مثلاً برخی نذر می کنند در مقابل دسته ی عزای امام حسین خون بریزند و پس از برآورده شدن حاجت خود، هر سال مقابل دسته عزا سر گوسفند را می برند و گوشت آن را خود و خانواده خود مصرف می کنند، آیا عمل آنان مشروع است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی گفته؛ خدایا من دیگر سیگار نمی کشم و اگر سیگار کشیدم، فلان مبلغ باید به فقیر باید بدهم. آیا این عهد است و عمل به آن واجب است؟
- [آیت الله خوئی] آیا اطمینان شخصی کافی است برای دیگر اشخاص؟
- [آیت الله سبحانی] آیا شهادت زنان بر این که ما می دانیم فلان شخص از فلان مادر متولد شده است کافی است یا باید در زمان زایمان در محل حضور داشته و تولد طفل را از بطن مادر ببینند؟
- [آیت الله بهجت] اگر همسر انسان (یک زن) بگوید که فلان آب کر است و انسان از گفته او اطمینان پیدا کند کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می شود.
- لازم نیست جزئیات و خصوصیات عملی که نذر کرده مطلوب باشد، همین اندازه که اصل آن شرعاً مطلوب باشد کافی است، مثلا اگر نذر کند شب اوّل هر ماه نماز شب بخواند صحیح است و باید به آن عمل کند، یا اگر نذر کند در محل خاصّی فقراء را اطعام نماید باید مطابق آن عمل نماید.
- در نذر باید صیغه خوانده شود و اگر صیغه نذر خوانده نشود نذر منعقد نمی شود و چیزی واجب نمی شود. و لازم نیست آن را به عربی بخوانند پس اگر بگوید چنانچه مریض من خوب شود، برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم نذر او صحیح است و باید (برای خدا) به زبان گفته شود و قصد آن در دل کافی نیست.
- اگر نذر کند عملی را انجام دهد، باید همان طور که نذر کرده به جا آورد پس اگر نذر کند که روز اول ماه صدقه بدهد، یا روزه بگیرد، یا نماز اول ماه بخواند چنانچه قبل از آن روز یا بعد از آن به جا آورد کفایت نمی کند. و نیز اگر نذر کند که وقتی مریض او خوب شود صدقه بدهد، چنانچه پیش از آن که خوب شود صدقه را بدهد کافی نیست.
- اگر نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند چنانچه یک روز روزه بگیرد کافی است. و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معین نکند، اگر یک نماز دو رکعتی بخواند کفایت می کند و اگر نذر کند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معین نکند اگر چیزی بدهد که بگویند صدقه داده، به نذر عمل کرده است و اگر نذر کند کاری برای خدا به جا آورد، در صورتی که یک نماز بخواند یا یک روز روزه بگیرد، یا چیزی صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است.
- اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- اگر روزه دار کاری که حلال است و روزه را باطل می کند، انجام دهد، مثلا آب بیاشامد، و بعد کار دیگری که حرام است و روزه را باطل می کند به جز جماع که حکم آن گذشت انجام دهد، مثلا غذای حرامی بخورد، یک کفّاره کافی است.
- در عهد هم مثل نذر باید صیغه عهد یعنی (عاهدت الله) یا (علیّ عهد الله) یا ترجمه آن را به زبان فارسی بگوید: (با خدای خود عهد می بندم که فلان کار را انجام دهم) و اگر صیغه نخواند و فقط در ذهن تصور کند عهد صحیح منعقد نشده است و نیز کاری را که عهد می کند انجام دهد باید امری باشد که از لحاظ شرعی خوب باشد و اگر عهد می کند که کاری را ترک کند باید ترک آن کار از لحاظ شرعی خوب باشد و اگر عهد می کند کاری را که شرعاً مباح می باشد یعنی نه خوب باشد نه بد انجام دهد بنابر احتیاط واجب باید آن کار را انجام دهد و اگر عهد می کند کاری را که شرعاً بد است انجام دهد یا کاری را که شرعاً خوب است ترک کند عهد باطل است و چیزی بر او واجب نمی شود.
- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی زیاد آمد، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند و در صورتی که ثلث کافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند باید طبق وصیت عمل شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.
- پیش از داخل شدن در حرم مکه، شهر مکه، مسجدالحرام، خانه کعبه، حرم مدینه، شهر مدینه و مسجد پیغمبر و حرم امامان(علیهم السلام) مستحب است انسان غسل کند و اگر در یک روز چند مرتبه مشرّف شود یک غسل کافی است و کسی که می خواهد در یک روز داخل حرم مکه و مسجدالحرام و خانه کعبه شود، اگر به نیت همه یک غسل کند کافی است. و نیز اگر در یک روز بخواهد داخل حرم مدینه و شهر مدینه و مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله)شود، یک غسل برای همه کفایت می کند و برای زیارت پیغمبر و امامان از دور یا نزدیک و برای حاجت خواستن از خداوند عالم و همچنین برای توبه و نشاط به جهت عبادت و برای سفر رفتن خصوصاً سفر زیارت حضرت سیدالشّهداء(علیه السلام) مستحب است انسان غسل کند و اگر یکی از غسلهایی را که در این مسأله گفته شد بجا آورد و بعد کاری که وضو را باطل می نماید مرتکب شود مثلاً بخوابد، غسل او باطل می شود و مستحب است دوباره غسل را به جا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی که نذر میکند باید به قصد قربت و نزدیک شدن به خداوند متعال نذر کند، بنابراین اگر برای خدا نذر نکند، صحیح نیست، بنابراین کافی است موقع نذر کردن بنابر اظهر بگوید: (لِلّهِ عَلَیَّ)، یعنی: (برای خداوند، به عهده من باشد که فلان کار را انجام بدهم)، و اگر کسی که عربی نمیداند ترجمه آن را به هر زبانی بگوید کافی است.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه نذر کند کار خیری را انجام دهد ولی وقت و مقدار آن را معیّن نکند، مثلاً نذر کند که نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معیّن نکند خواندن یک نماز دو رکعتی کافی است.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجت او برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در اجاره می توان با زبان عربی یا فارسی یا هر زبان دیگر صیغه خواند (مثلاً مالک به شخصی بگوید فلان ملک خودم را به فلان مبلغ در فلان مدت به تو اجاره دادم، او هم بگوید: قبول کردم) و نیز کافی است که ملک خود را به قصد اجاره در اختیار مستأجر بگذارد و او هم تحویل بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نذر دو قسم است: نذری که به صورت (مشروط) انجام می شود، مثلاً می گوید: چنانچه مریض من خوب شود انجام فلان کار برای خدا بر عهده من است (این را (نذر شکر) گویند) یا اگر مرتکب فلان کار بد شوم فلان کار خیر را برای خدا انجام خواهم داد (و آن را (نذر زجر) گویند)، دوم نذر مطلق است و آن این که بدون هیچ قید و شرطی بگوید: (من برای خدا نذر می کنم که نماز شب بخوانم) و همه اینها صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند اگر مریض او خوب شود یا مسافرش سالم بازگردد فلان کار خیر را انجام دهد، چنانچه معلوم شود پیش از نذر کردن مریض او خوب شده، یا مسافر آمده است، عمل کردن به نذر واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] عبارت (برای خدا) به هر زبان که باشد، باید در صیغه نذر گفته شود و اگر در قلب آن را نیّت کند، کافی نیست و نذر واقع نمیشود.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آنکه حاجتش برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آنکه حاجتی داشته باشد; عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می شود.
- [آیت الله بروجردی] هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد، کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد، باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد، عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله بهجت] هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد باید بعد از آنکه حاجتش برآورده شد آن کار را انجام دهد، و نیز اگر بدون اینکه حاجتی داشته باشد عهد کند که عمل خیری را انجام دهد، آن عمل بر او واجب می‌شود.