برادر
برادر، فرد مذکری است که از طرف پدر و مادر یا یکی از والدین با شخص مشترک باشد که از آن در بابهاى طهارت، صلات، نکاح،اطعمه و اشربه،ارث و شهادات آمده است.
اگر مرد به همسرش بگوید نباید با فلان شخص مثلا مادر، خواهر، برادر... رفت و آمد کنی، آیا زن می تواند آنان را به منزل دعوت کند؟ اگر به نام زن باشد چطور و چنانچه به اسم شوهر بود، چه حکمی دارد؟
اگر منافات با حقوق مرد داشته باشد یا منزل شخصی شوهر باشد یا مشترک، زن شرعاً حق دعوت ندارد. و نیز اگر ملک شخصی زن است و فرش و اثاث البیت مال شوهر یا عوارض دیگری داشته باشد که با حقوق شوهر منافی است، حق دعوت ندارد.
اگر منافات با حقوق مرد داشته باشد یا منزل شخصی شوهر باشد یا مشترک، زن شرعاً حق دعوت ندارد. و نیز اگر ملک شخصی زن است و فرش و اثاث البیت مال شوهر یا عوارض دیگری داشته باشد که با حقوق شوهر منافی است، حق دعوت ندارد.
عنوان سوال:
اگر مرد به همسرش بگوید نباید با فلان شخص مثلا مادر، خواهر، برادر... رفت و آمد کنی، آیا زن می تواند آنان را به منزل دعوت کند؟ اگر به نام زن باشد چطور و چنانچه به اسم شوهر بود، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اگر منافات با حقوق مرد داشته باشد یا منزل شخصی شوهر باشد یا مشترک، زن شرعاً حق دعوت ندارد. و نیز اگر ملک شخصی زن است و فرش و اثاث البیت مال شوهر یا عوارض دیگری داشته باشد که با حقوق شوهر منافی است، حق دعوت ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زن حق دارد از زندگی در خانه ای که در آنجا پدر شوهر و مادر شوهر زندگی می کنند امتناع و درخواست منزل جداگانه بکند؟
- در صورتی که زن از شوهر خود مطالبه منزل جدا کند و بگوید در منزلی که پدر و مادر شوهر باشند حاضر به زندگی نیستم، آیا بر شوهر لازم است که به خواسته زن خود جامه عمل بپوشد یا خیر؟ در صورتی که مرد به خواسته زن جامه عمل نپوشاند و زن هم حاضر به زندگی نشود و به منزل پدرش برود و بگوید تا منزل جداگانه تهیه نکنی به خانه ات نمی آیم، آیا زن ناشزه می شود؟ در صورتی که زوج تمکن مالی نداشته باشد و قادر به جدا کردن منزل نباشد، وظیفه اش چیست؟
- اگر مرد به زن امر کند، فلان شکل برایش آرایش کند، یا فلان لباس را در منزل بپوشد و یا به نحو خاصی نظافت کند. آیا زن باید اطاعت کند؟ با توجه به این که زن باید منافیات را از خود دور کند؟
- آیا جایز است مرد پس از فوت همسرش به عکس او گرچه نیمه عریان باشد، نگاه کند؟ و چنانچه با خواهر او ازدواج کرده باشد چطور؟ و آیا زن می تواند به عکس شوهرش، حتی بعد از گذشت عده وفات و شوهر کردنِ به غیر، نگاه کند؟ نگاه به فیلمهایی که در عروسی ضبط کرده اند چطور؟
- زن ناشزه ای با ترک منزل بدون اجازه شوهر درخواست کرده که مهر خود را بگیرد و چون شوهر نقداً نمی تواند بپردازد، می گوید به صورت قسطی در چند سال می دهم. اما زن اصرار دارد که شوهرش منزل مسکونی خود را بفروشد و مهریه او را بدهد، آیا بر مرد لازم است خانه را فروخته و مهریه او را بدهد؟
- آیا زن می تواند بدون پوشش نزد برادر شوهر ظاهر شود؟
- زن ناشزه ای که بدون اجازه شوهر منزل شوهر را ترک کرده است، دختر دو ساله خود را همراه خود برده است و نسبت به ملاقات پدر با او محدودیت قائل می شود، آیا جایز است این زن چنین کاری بکند؟ و آیا در این حال نفقه دختر بر مرد است و زن می تواند مطالبه کند؟
- مردی کارمند با زن کارمندی ازدواج می کند; پس از ازدواج، شوهر رضایت به ادامه کارمندی همسرش نمی دهد، با توجه به این که زن در زمان ازدواج کارمند بوده، آیا شوهر حقی دارد یا نه؟
- شخصی برای دلگرم کردن همسرش به زندگی، قطعه زمینی را به او هبه می کند ولی سرپرستی و هزینه های نگهداری آن زمین کمافی السابق در دست شوهر باقی می ماند پس از چند سال، زن بدون اذن شوهر خانه را ترک کرده و تمکین نمی کند، آیا مرد می تواند به عین موهوبه رجوع کند؟
- زنی قرآن را بر سر شوهر زده و گفته از این به بعد برادر من هستید، آیا بر این مرد حرام می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا شوهر حق دارد به همسرش بگوید که به خانه پدر، مادر، خواهر یا برادر نرود؟ بطور کلی حق قطع صله رحم از طرف زن را دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد به همسرش از روی عصبانیت و ناراحتی بگوید از این ساعت به بعد تو مثل مادر من هستی یا بگوید مثل خواهر من هستی تکلیف چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مرد میتواند از همسرش تقاضا کند که برای خروج از منزل و شرکت در فعالیتهای اجتماعی با اطلاع و هماهنگی او عمل نماید؟ در صورتی که زن بخواهد بدون رضایت شوهر اقدام به خروج از منزل و انجام فعالیتهای مختلف نماید وظیفه شوهر او چیست؟ در صورتی که زن بر این کار اصرار ورزد آیا جدایی پسندیده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی بدون اذن و رضایت پدر، یا مادر، یا برادر، یا فرزند ذکور، یا پدر زن، یا مادر زن، یا شوهر دختر، یا شوهر خواهر خود، وارد خانه آنها شود، آیا کیفر او همان مجازات ورود به عنف است، که برای دیگران مقرّر گردیده یا تفاوت دارد؟
- [سایر] آیا بازی افراد در نمایش و فیلمها در نقش زن و شوهر و یا خواهر و برادر و... جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان با دو نفر (مثلاً زن و شوهر یا خواهر و برادر) نماز جماعت اقامه کرد؟
- [سایر] اگر زن با خانواده شوهر ناسازگار باشد، آیا مرد به صرف احترام پدر و مادرش میتواند از همسرش جدا شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا مادر زن دوّم به پسر زن اوّل مرد که از همین شوهر فعلی می باشد ، محرم است یا نه؟ و در صورتی که زن اوّل از شوهر اوّلی خود [غیر از شوهر فعلی] پسر داشته باشد، تکلیف آن پسر با زن دوّم این مرد و مادر زن دوّم شوهر فعلی چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در مذهب اهل تسنّن اگر شوهر به زنش بگوید تو طالق هستی یا مثل خواهر یا مادر من هستی یا به فرزندش بگوید اگر تو فلان کار را کردی مادرت به من حرام باشد زن از مرد جدا میشود، حال بعد از آن که مرد شیعه شده، میتواند آن زن را بگیرد و آیا اگر آن زن شیعه گشته و ازدواج کرده بدون نگه داشتن عدّه، ازدواج باطل است یا خیر و به مذهب آنها سه طلاقه در یک مجلس منعقد میگردد، بعد از تشیّع آیا زن و شوهر به یکدیگر حرام ابدی هستند؟
- [سایر] شنیده ام مجامعت با هر یک از خانواده زن اعم از لواط با برادر زن و پدر زن ، مقاربت با مادر زن و خواهر زن باعث حرام شدن زن به شوهر می شود. با توجه به این مطلب سؤالاتی برای من مطرح شده است: 1. آیا مقاربت با مادر زن و خواهر زن از دبر هم باعث حرام شدن زن به شوهر می شود ؟ حتی اگر تا قبل از ختنه گاه فرو شود یا حتی فقط در حد ملاعبه باشد و مرد به درجه انزال برسد و یا حتی از دیگر نقاط آنها جهت لذت و انزال استفاده کند؟ 2. اگر در لواط مرد مفعول هم مفعول و هم فاعل واقع شود، باز همان حکم می آید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- طبقه دوم عبارتند از جد و جده و برادر و خواهر و فرزندان آنها که به تفصیل عبارتند از: الف پدر پدر متوفی (جد پدری ). ب پدر مادر متوفی (جد مادری ). ج مادر پدر متوفی (جده پدری ). د مادر مادر متوفی (جده مادری ). ه برادر و خواهر متوفی که پدر و مادر آنها با پدر و مادر متوفی یکی باشد (برادر پدری و مادری). و برادر و خواهر متوفی که تنها پدر آنها با پدر متوفی یکی باشد (برادر پدری). ز برادر و خواهر متوفی که تنها مادر آنها با مادر متوفی یکی باشد (برادر مادری). ح فرزندان برادر و خواهر میت که در صورت نبودن برادر و خواهر میت از او ارث می برند.
- اگر مرد بداند که با زنی خواهر و برادر رضاعی می باشند حق ازدواج با او را ندارد و اگر ازدواج کند باطل است و اگر بعد از ازدواج بگوید که با زن خود خواهر و برادر رضاعی می باشند اگر زن نیز قبول کند عقد آنها باطل است و باید بلافاصله از یکدیگر جدا شوند و در فرض سابق اگر با هم همبستر نشده باشند زن استحقاق مهریه را ندارد و اگر همبستر شده باشند چنانچه زن نمی دانسته یا فراموش کرده استحقاق گرفتن مهر المثل را دارد. و اگر بعد از ازدواج مرد بگوید با زن خود خواهر و برادر رضاعی است و زن قبول نکند مرد باید ادعای خود را در دادگاه ثابت کند و حتی اگر نتواند ثابت کند اگر می داند که واقعاً همسرش خواهر رضاعی اوست باید زن را طلاق دهد و دیگر با او زندگی نکند.
- اگر زن از شیر شوهر خود کسانی را که بعداً گفته می شود شیر دهد، شوهرش بر او حرام نمی شود، اگر چه بهتر آن است که این کار را نکند: اول: برادر و خواهر خود را. دوّم: عمو و عمه و دایی و خاله خود را. سوّم: اولاد عمو و اولاد دایی خود را. چهارم: برادر زاده خود را. پنجم: برادر شوهر، یا خواهر شوهر خود را. ششم: خواهر زاده خود، یا خواهر زاده شوهرش را. هفتم: عمو و عمه و دایی و خاله شوهرش را. هشتم: نوه زن دیگر شوهر خود را.
- انسان نمی تواند بدون اذن زن خود، با زنهایی که بواسطه شیر خوردن، خواهر زاده یا برادر زاده زن او شده اند ازدواج کند. و نیز اگر با پسری لواط کند، نمیتواند با دختر و خواهر و مادر و مادر بزرگ آن پسر که رضاعی هستند یعنی بواسطه شیر خوردن، دختر و خواهر و مادر او شده اند ازدواج نماید. به همان نحو که سابقاً در دختر و خواهر و مادر نسبی گفته شد.
- اگر وارث میت همسر و خواهر و برادر متوفی باشند: همسر میت اگر زن او باشد 41 واگر شوهر او باشد 21 ارث می برد و بقیه مال طبق تفصیل زیر بین خواهر و برادر میت تقسیم می شود: الف اگر همه خواهر و برادر پدری یا پدر و مادری باشند به گونه ای تقسیم می شود که سهم هر برادر دو برابر هر خواهر بشود. ب اگر همه خواهر و برادر مادری باشند بقیه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ج اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی خواهر و برادر پدر و مادری باشند اگر برادر یا خواهر مادری یک نفر باشد سهم او 61 و اگر چند نفر باشند سهم آنها 31 اصل مال می شود که بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه بین خواهر و برادر پدر و مادری طبق مسأله 2897 تقسیم می شود. د اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی پدری و بعضی پدری و مادری باشند همانطور که قبلا گذشت برادر و خواهر پدری ارث نمی برند و بقیه مال طبق فرض ج مسأله 2897 بین خواهر وبرادرهای دیگر تقسیم می شود. ه اگر بعضی برادر و خواهر پدری و بعضی مادری باشند خواهر و برادر پدری احکام خواهر و برادر پدر و مادری را پیدا می کنند و طبق فرض ج مسأله 2897 بقیه مال بین آنها تقسیم می شود.
- اگر زنی از شیر یک شوهر پسر و دختری را شیر کامل بدهد آنها با هم محرم می شوند ولی خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمی شوند.
- واجب است انسان وقت تخلّی و مواقع دیگر، عورت خود را از کسانی که مکلفند، اگرچه مثل خواهر و مادر و برادر با او محرم باشند، و همچنین از دیوانه ممیّز و بچه های ممیّز که خوب و بد را می فهمند، بپوشاند، ولی زن و شوهر لازم نیست عورت خود را از یکدیگر بپوشانند.
- اگر علاوه بر اجداد وبرادر همسر میت هم باشد همسر سهم خود را می برد یعنی اگر زن باشد 41 واگر شوهر باشد 21 و بقیه بین اجداد و خواهر و برادر میت طبق مسأله سابق تقسیم می شود.
- با دختری که خواهر، یا زن برادر انسان از شیر برادرش او را شیر کامل داده نمی شود ازدواج کرد، و همچنین است اگر خواهر زاده یا برادر زاده، یا نوه خواهر یا نوه برادر انسان آن دختر را شیر داده باشد.
- ازدواج با زنهائی که مثل مادر و خواهر و مادر زن با انسان محرم هستند حرام است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کودک با شرایطی که در مسائل قبل گفته شد از زنی شیر بخورد، آن زن مادر رضاعی او و مردی که شیر از اوست پدر رضاعی کودک و آن کودک فرزند رضاعی آنها شده، با اولاد نسبی آن زن و مرد، برادر و خواهر میشوند؛ ولی چنانچه آن مرد یا زن فرزند رضاعی دیگری داشته باشند، این کودک در صورتی با آنها برادر و خواهر میشود که تمام شیرها از یک مرد باشد؛ پس اگر زن از شیر شوهر خود پسری را پانزده مرتبه شیر بدهد و بعد شوهر دیگر کند و از شیر آن شوهر هم دختری را پانزده مرتبه شیر دهد، آن دو بچه با یکدیگر برادر و خواهر نمیشوند، هر چند فرزندان رضاعی زن شیردهنده و مرد صاحب شیر هستند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ازدواج با زنانی که با انسان محرم هستند حرام است، مانند مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر، دختر خواهر، زن پدر، دختر زن و مادر زن (و شرح آن در مسائل آینده خواهد آمد).
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی بچهای را با شرائطی که در مسأله (2445) گفته خواهد شد ، شیر دهد ، آن بچه اگر پسر باشد به این عدّه از زنها ، و اگر دختر باشد به این عده از مردها محرم میشود : اول : خود زن ، و او را (مادر رضاعی) می‌گویند . دوم : شوهر زن که شیر مربوط به اوست ، و او را (پدر رضاعی) می‌گویند . سوم : پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند ، اگر چه پدر و مادر رضاعی او باشند . چهارم : بچههائی که از آن زن به دنیا آمدهاند ، یا بعد به دنیا میآیند . پنجم : بچههای اولاد نسبی آن زن هر چه پائین روند ، چه بچههای نسبی آنها باشند ، و چه بچههای رضاعی . ششم : خواهر و برادر آن زن اگر چه رضاعی باشند ، یعنی بواسطه شیر خوردن با آن زن ، خواهر و برادر شده باشند . هفتم : عمو و عمه آن زن ، اگر چه رضاعی باشند . هشتم : دائی و خاله آن زن ، اگر چه رضاعی باشند . نهم : اولاد شوهر آن زن که شیر مربوط به آن شوهر است ، هر چه پائین روند ، اگر چه اولاد رضاعی او باشند . دهم : پدر و مادر آن مرد ، هر چه بالا روند . یازدهم : خواهر و برادر آن مرد ، اگر چه خواهر و برادر رضاعی او باشند . دوازدهم : عمو عمه ، و دائی و خاله آن مرد ، هر چه بالا روند ، اگر چه رضاعی باشند . ونیز عدّه دیگری هم که در مسائل بعد گفته میشود بواسطه شیر دادن محرم میشوند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت فقط (برادر و خواهر و زن) او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که در (ارث زن و شوهر) گفته میشود میبرد و خواهر و برادر به نحوی که در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را میبرند و نیز اگر زنی بمیرد و وارث او فقط (خواهر و برادر و شوهر) او باشد، شوهر نصف مال را میبرد و خواهر و برادر به نحوی که در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را میبرند؛ ولی با ارث بردن زن یا شوهر، از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمیشود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم میشود؛ مثلاً اگر وارث میّت (شوهر و برادر و خواهر مادری) و (برادر و خواهر پدر و مادری) او باشد، نصف مال به شوهر میرسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری میدهند و آنچه میماند مال برادر و خواهر پدر و مادری است، پس اگر همه مال او شش هزار تومان باشد، سه هزار تومان به شوهر و دو هزار تومان به برادر و خواهر مادری و یک هزار تومان به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وارث میت فقط برادر و خواهر و زن او باشد؛ زن یک چهارم مال را ارث می برد و خواهر و برادر به طوری که در مسائل گذشته گفته شد بقیه را ارث می برند. و نیز اگر زنی بمیرد و وارث او فقط خواهر و برادر و شوهر او باشد؛ شوهر نصف مال را می برد و خواهر و برادر به طوری که در مسائل پیش گفته شد ارث خود را می برند. ولی برای آنکه زن یا شوهر ارث می برند؛ از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی شود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می شود؛ مثلا اگر وارث میت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشد؛ نصف مال به شوهر می رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری می دهند و آنچه می ماند مال برادر و خواهر پدر و مادری است؛ پس اگر همه مال او شش تومان باشد، سه تومان به شوهر و دو تومان به برادر و خواهرمادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری می دهند. و اگر میت یک برادر یا یک خواهر مادری و یک یا چند خواهر پدری و مادری باشد؛ شش یک مال سهم خواهر مادری و بقیه سهم خواهر پدری و مادری است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ازدواج با زن هایی که با انسان محرم هستند مثل مادر و خواهر و دختر و عمه و خاله و دختر برادر و دختر خواهر و مادر زن حرام است.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن از شیر شوهر خود کسانی را که بعداً گفته میشود شیر دهد ، شوهرش بر او حرام نمیشود . اول : برادر و خواهر خود . دوم : عمو و عمه ، و دائی و خاله خود ، و اولاد آنها . سوم : نوههای خود ، اگر چه در مورد نوه دختری موجب حرام شدن دخترش ، بر شوهر خود میشود . چهارم : برادر زاده یا خواهر زاده خود . پنجم : برادر یا خواهر شوهر . ششم : خواهر زاده یا برادر زاده شوهر . هفتم : عمو و عمه و دائی و خاله شوهر . هشتم : نوه شوهر از زن دیگر .
- [آیت الله بهجت] اگر زن بچهای را با شرایطی که بعداً گفته خواهد شد شیر دهد، آن بچه بهواسطه شیر خوردن به افراد ذیل مَحرَم میشود: 1 خود زن، و او را مادر رضاعی می‌گویند؛ 2 شوهر زن که شیر مال اوست، و او را پدر رضاعی می‌گویند؛ 3 پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگرچه پدر و مادر رضاعی او باشند؛ 4 بچههایی که از آن زن بهدنیا آمدهاند، یا بعداً بهدنیا میآیند؛ 5 بچههای اولاد آن زن هر چه پایین آیند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچهها را شیر داده باشند؛ 6 خواهر و برادر آن زن، اگرچه رضاعی باشند؛ یعنی بهواسطه شیر خوردن، با آن زن خواهر و برادر شده باشند؛ 7 عمو و عمه آن زن، اگرچه رضاعی باشند؛ 8 دایی و خاله آن زن، اگرچه رضاعی باشند؛ 9 اولاد شوهر آن زن، که شیر مال آن شوهر است، هر چه پایین آیند؛ 10 پدر و مادر شوهر آن زن، که شیر مال آن شوهر است، هرچه بالا روند؛ 11 خواهر و برادر شوهر که شیر مال اوست، اگرچه خواهر و برادر رضاعی او باشند؛ 12 عمو، عمه، دایی و خاله شوهر که شیر مال اوست، هر چه بالا روند، اگرچه رضاعی باشند. همچنین عده دیگری که در مسائل بعد گفته میشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث فقط برادر وخواهر و همسر او باشند، همسر ارث خود را به تفصیلی که در مسائل آینده گفته می شود می برد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را می برند، ولی برای آن که زن یا شوهر ارث می برد از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی شود، ولی از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می شود، مثلاً اگر وارث میت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشند، نصف مال به شوهر می رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال به برادر و خواهر مادری و باقیمانده سهم برادر و خواهر پدر و مادری است، مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری می رسد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر وارث میّت فقط برادر و خواهر و زن او باشد ، زن ارث خود را به تفصیلی که گفته می شود می برد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل گذشته گفته شد ، ارث خود را می برند و نیز اگر زنی بمیرد و وارث او فقط خواهر و برادر و شوهر او باشد ، شوهر نصف مال را می برد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل پیش گفته شد ارث خود را می برند ، ولی برای آنکه زن یا شوهر ارث می برد از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی شود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می شود ، مثلاً اگر وارث میّت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشد ، نصف مال به شوهر می رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری می دهند و آنچه می ماند مال برادر و خواهر پدر و مادری است ، پس اگر همة مال او شش تومان باشد ، سه بومان به شوهر و دو تومان به برادر و خواهر مادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری می دهند .