تذکر
تذکر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تذکر (فقه)، همسان شدن زن با مرد در رفتار جنسی، در مقابل تخنث• تذکر (فلسفه)، اصطلاحی فلسفی در مبحث شناخت
شخصی در حال تخلّی، رو به قبله یا پشت به قبله نشسته است، آیا واجب است به او تذکر دهیم؟
چنانچه عالم به حکم وموضوع است (یعنی می داند که این عمل حرام است و قبله را هم می داند) در این فرض، از باب امر به معروف و نهی از منکر، واجب است به او تذکر دهید و اگر جاهل به حکم است (یعنی نمی داند که تخلی، رو به قبله و پشت به قبله حرام است) در این فرض، از باب وجوب ارشاد جاهل، واجب است مسأله را به او تذکر دهید، و اگر جاهل به موضوع است (یعنی مسأله رامی داند ولی نمی داند که سمت قبله نشسته) در این صورت تذکر واجب نیست.
چنانچه عالم به حکم وموضوع است (یعنی می داند که این عمل حرام است و قبله را هم می داند) در این فرض، از باب امر به معروف و نهی از منکر، واجب است به او تذکر دهید و اگر جاهل به حکم است (یعنی نمی داند که تخلی، رو به قبله و پشت به قبله حرام است) در این فرض، از باب وجوب ارشاد جاهل، واجب است مسأله را به او تذکر دهید، و اگر جاهل به موضوع است (یعنی مسأله رامی داند ولی نمی داند که سمت قبله نشسته) در این صورت تذکر واجب نیست.
پاسخ:
چنانچه عالم به حکم وموضوع است (یعنی می داند که این عمل حرام است و قبله را هم می داند) در این فرض، از باب امر به معروف و نهی از منکر، واجب است به او تذکر دهید و اگر جاهل به حکم است (یعنی نمی داند که تخلی، رو به قبله و پشت به قبله حرام است) در این فرض، از باب وجوب ارشاد جاهل، واجب است مسأله را به او تذکر دهید، و اگر جاهل به موضوع است (یعنی مسأله رامی داند ولی نمی داند که سمت قبله نشسته) در این صورت تذکر واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- جماع کردن رو به قبله یا پشت به قبله و همینطور صحبت کردن در حال جماع چه حکمی دارد؟
- اگر انسان بفهمد شخصی نماز خود را غلط می خواند آیا لازم است به او تذکر دهد؟
- شخصی باید روی یک پا بایستد و اگر بخواهد ایستاده نماز بخواند باید عصا به دست بگیرد، آیا واجب است برای نماز با عصا بایستد یا می تواند نشسته نماز بخواند؟
- شخصی نذر کرده هشت جلسه پشت سرهم روضه بخواند، یک جلسه را فراموش کرده، وظیفه چیست؟
- آیا نماز طواف واجب، حتماً باید پشت مقام ابراهیم (علیه السلام)انجام شود، یا هر جای مسجد باشد کافی است؟ و اگر باید در آنجا خوانده شود، چنانچه شخصی نماز را پشت مقام بجا نیاورد، فقط معصیت کرده، یا نمازش هم باطل است؟
- در اثر بیماری سر شخصی بطور کامل معکوس شده و صورتش به پشت برگشته است وظیفه او در نماز چیست؟
- شخصی در اثر بیماری وعوارض جسمانی مجبور است همیشه به رو بخوابد. وظیفه او در نماز از جهت رو به قبله بودن چگونه است؟
- شخصی به سنّ پانزده سال قمری رسیده و به او تذکر داده اند که مکلّف شده، ولی باور نکرده و خیال می کرده که سن تکلیف تمام شدن پانزده سال شمسی است، لذا روزه آن سال را نگرفته، فعلا چه وظیفه ای دارد؟
- زنی به شخصی اجازه داده که او را به عقد دائمی درآورد. آن شخص زن را به عقد انقطاعی به مدت پنج سال یا ده سال صیغه کرد و به آن زن هم تذکر نداد و چند اولاد هم از ایشان به دنیا آمد. پس از مدتی زن مطلع شد که عقد انقطاعی بوده است، لطفاً حکم مسأله را بیان فرمایید؟
- شخصی چکی را می فروشد و پشت آن را امضا می کند که در صورتی که چک به پول تبدیل نشود ضامن آن باشد، آیا فروشنده چک ضامن است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر توالت خانه رو یا پشت به قبله ساخته شده باشد، وظیفه هنگام تخلی چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان بچه را در حالت تخلّی، رو به قبله یا پشت به قبله نگه داشت؟ و اگر بچه بدون طهارت، دست به قرآن یا اسامی خدا و پیغمبر صلیاللهعلیهوآله و مقدّسات بزند، واجب است او را منع کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به خاطر ناچاری، مثلاً برای این که نامحرم ما را نبیند، میتوانیم هنگام تخلّی رو به قبله یا پشت به قبله بنشینیم؟
- [آیت الله خوئی] آیا واجب است بر ولی یا غیر ولی از مکلفین این که روی به قبله یا پشت به قبله نکند طفل را در حال تخلی و آیا واجب است بر او این که مانع شود طفل را از مس نمودن کتابت قرآن و اسماء حسنی به غیر طهارت؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا کسی که در بیابان است و نمی‌داند قبله در کدام طرف است، هنگام تخلّی وظیفهای دارد یا نه؟
- [آیت الله بهجت] سر شخصی بر اثر بیماری به طور کامل معکوس شده و صورتش به پشت برگشته است. وظیفه او هنگام نماز در مورد رو به قبله بودن چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا احداث محلّ تخلّی (دستشویی) در پشت بام یا طبقه دوم یا سوم مسجد، جایز است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] باتوجه به اینکه نماز نشسته شرایطی دارد اما بسیاری از افراد مخصوصاً خانم های مسن با کوچکترین پا دردی نماز را نشسته می خوانند آیا باید به آنان تذکر داد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کودکی برای دستشویی کردن رو به قبله یا پشت به قبله نشست وظیفه انسان چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا لازم است به شخصی که نماز را غلط می خواند تذکّر دهیم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر موقع تخلّی طرف جلوی بدن رو به قبله یا پشت به قبله باشد ولی عورت را از قبله بگرداند کفایت نمی کند، و گر جلوی بدن رو به قبله یا پشت به قبله نباشد، احتیاط واجب آن است که عورت را رو به قبله یا پشت به قبله ننماید.
- موقع تخلّی باید طرف جلوی بدن، مانند شکم و سینه رو به قبله یا پشت به قبله نباشد.
- کسی که نمی تواند نشسته نماز بخواند باید در حال نماز به پهلوی راست طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر ممکن نیست باید به پهلوی چپ طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر این را هم نتواند باید به پشت بخوابد به طوری که کف پای او رو به قبله باشد.
- اگر برای آن که نامحرم او را نبیند، مجبور شود رو به قبله یا پشت به قبله بنشیند، باید رو به قبله یا پشت به قبله بنشیند، و نیز اگر به علت دیگر ناچار باشد که رو به قبله یا پشت به قبله بنشیند مانعی ندارد.
- در موقع تطهیر مخرج بول و غائط یا استبراء، رو به قبله یا پشت به قبله بودن اشکالی ندارد، ولی احتیاط مستحب است که در این حال هم، رو به قبله یا پشت به قبله نباشد.
- کسی که به میت نماز می خواند، باید رو به قبله باشد. و نیز واجب است میت را مقابل او به پشت بخوابانند به طوری که سر او به طرف راست نمازگزار و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد.
- اگر زن کافره بمیرد و بچه در شکم او مرده باشد، چنانچه پدر بچه مسلمان باشد، باید زن را در قبر به پهلوی چپ پشت به قبله بخوابانند که روی بچه به طرف قبله باشد بلکه اگر هنوز روح هم به بدن او داخل نشده باشد، بنابر احتیاط واجب باید به همین دستور عمل کنند.
- اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده باید دوباره نماز را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- کسی که نشسته نماز می خواند، می تواند به کسی که نشسته نماز می خواند اقتدا کند ولی بنابر احتیاط واجب کسی که خوابیده است نباید به کسی که نشسته و یا خوابیده نماز می خواند اقتدا کند.
- کسی که باید نشسته نماز بخواند اگر نمی تواند به طور معمول بنشیند و در موقع نشستن، کف پاها را به زمین می گذارد باید در موقع نماز صورت و سینه و شکم او رو به قبله باشد و لازم نیست ساق پای او رو به قبله باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] احتیاط واجب آن است که بچه را در وقت تخلّی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند، ولی اگر خود بچه بنشیند، جلوگیری از او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] احتیاط واجب آن است که بچه را در وقت تخلی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند، ولی اگر خود بچه بنشیند جلوگیری از او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط واجب آن است که بچه را در وقت تخلی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند ولی اگر خود بچه بنشیند، جلوگیری از او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] احتیاط واجب آن است که بچّه را در وقت تخلّی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند، ولی اگر خودِ بچّه بنشیند جلوگیری از او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] احتیاط واجب آن است که بچه را در وقت تخلی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند، ولی اگر خود بچه بنشیند، جلوگیری از او واجب نیست.
- [امام خمینی] احتیاط واجب آن است که بچه را در وقت تخلی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند، ولی اگر خود بچه بنشیند جلوگیری از او واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] احتیاط واجب آن است که بچه را در وقت تخلی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند ، ولی اگر خود بچه بنشیند جلوگیری از او واجب نیست .
- [آیت الله سبحانی] موقع تخلی باید رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر موقع تخلّی طرف جلوی بدن کسی رو به قبله یا پشت به قبله باشد ، و عورت خود را از قبله بگرداند ، کفایت نمیکند ، و احتیاط واجب آن است که هنگام تخلّی عورت را نیز رو به قبله یا پشت به قبله ننماید .
- [آیت الله شبیری زنجانی] احتیاط آن است که بچه را در وقت تخلّی رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند، ولی اگر خود بچه بنشیند، جلوگیری از او واجب نیست.