وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
جنینی بیش از چهارماه داشته و به ناچار او را قطعه قطعه کرده، از رحم خارج کرده اند، وظیفه نسبت به غسل و دفن او چیست؟
قسمتی را که سینه و قلب دارد باید غسل دهند و کفن کنند و دفن کنند و قطعاتی که استخوان دارد و جاهای حنوط در آنها موجود است، باید غسل دهند و حنوط کنند و در پارچه ای بپیچند و دفن کنند و آنچه استخوان ندارد در پارچه ای دیگر بپیچند و دفن کنند و اگر ممکن باشد می توانند آنها را مجتمعاً غسل دهند و پس از کفن و حنوط دفن کنند.
قسمتی را که سینه و قلب دارد باید غسل دهند و کفن کنند و دفن کنند و قطعاتی که استخوان دارد و جاهای حنوط در آنها موجود است، باید غسل دهند و حنوط کنند و در پارچه ای بپیچند و دفن کنند و آنچه استخوان ندارد در پارچه ای دیگر بپیچند و دفن کنند و اگر ممکن باشد می توانند آنها را مجتمعاً غسل دهند و پس از کفن و حنوط دفن کنند.
عنوان سوال:
جنینی بیش از چهارماه داشته و به ناچار او را قطعه قطعه کرده، از رحم خارج کرده اند، وظیفه نسبت به غسل و دفن او چیست؟
پاسخ:
قسمتی را که سینه و قلب دارد باید غسل دهند و کفن کنند و دفن کنند و قطعاتی که استخوان دارد و جاهای حنوط در آنها موجود است، باید غسل دهند و حنوط کنند و در پارچه ای بپیچند و دفن کنند و آنچه استخوان ندارد در پارچه ای دیگر بپیچند و دفن کنند و اگر ممکن باشد می توانند آنها را مجتمعاً غسل دهند و پس از کفن و حنوط دفن کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- جنینی را که بیش از چهار ماه داشته به ناچار قطعه قطعه کرده اند و از رحم خارج کرده اند، وظیفه چیست؟
- خانمی در حین وضع حمل در حالی که سر بچه از رحم خارج شده فوت کرده و بچه هم در همان حال مرده است. نسبت به غسل و کفن و دفن مادر و بچه چه باید کرد؟
- قبل از غسل، آب کافور نجس شده و جنازه را با همان آب کافورِ نجس غسل داده اند و پس از دفن متوجه شده اند وظیفه چیست؟
- جنینی چهارماهه سقط شده است، آیا علاوه بر غسل و کفن، حنوط هم لازم است؟
- در یک حادثه آتش سوزی چند نفر مسلمان و بهایی و ارمنی سوخته اند و امکان تشخیص و شناسایی هر یک نیست، وظیفه نسبت به غسل و دفن آنها چیست؟ و در همین فرض اگر خانمی بین آنهاست و قابل شناسایی نیست وظیفه چیست؟
- در توضیح المسائل فرموده اید: برای غسل و کفن و دفن میت باید از ولی او اجازه بگیرند; حال اگر ولی میت غایب باشد، وظیفه چیست؟
- خانمی روی ناخن خود را لاک می زده و گمان می کرده که برای وضو و غسل مانعی ندارد و مدتی با همان وضو و غسل نماز خوانده و روزه گرفته است، وظیفه او نسبت به عبادات گذشته چیست؟
- اگر ده نفر را در یکجا دفن کنند و بعد از دفن معلوم شود یکی از آنها بدون غسل دفن شده، تکلیف چیست؟
- این جانب ناچار شده ام که با دستمال پیشانی و دو طرف آن را ببندم، وظیفه ام برای سجده چیست؟
- شخصی در یک حادثه رانندگی کشته شده و سر او از بین رفته و تمام بدنش له شده، او را در کیسه ای گذاشته اند، اکنون وظیفه نسبت به غسل او چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] جنینی که بیش از چهار ماه داشته را به ناچار قطعه قطعه کرده و از رحم خارج نموده اند، وظیفه از جهت غسل و کفن چه می باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] جنینی که بیش از چهار ماه داشته، به ناچار قطعه قطعه میکنند و از رحم خارج میکنند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] جنینی که بیش از چهار ماه داشته را به ناچار قطعه قطعه کرده و از رحم خارج کرده اند آیا لازم است آن قطعات غسل داده شود؟
- [آیت الله سبحانی] جنینی به صورت قطعه قطعه شدن از رحم خارج شده است، آیا باید غسل داده و کفن شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پس از دفن و کفن مقتول قطعهای از استخوان وی پیدا شده آیا این قطعه نیز غسل میخواهد و آیا مسّ کننده آن، باید غسل مسّ میّت کند و حکم دفن و کفن این قطعه چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] آیا جنینی که در رحم غیر مادرش قرار گرفته است، مستحقّ نفقه می باشد؟
- [آیت الله بهجت] خانمی در حین وضع حمل، در حالی که قسمتی از طفل از رحم خارج شده فوت کرده و بچّه هم در همان حال مرده است، وظیفه از جهت غسل و کفن و دفن چه می باشد؟
- [آیت الله بهجت] وظیفه ام نسبت به قطعه طلایی که در زمان کودکی از دوستم برداشتم و بعد آن را صدقه دادم چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نطفه مردی (زوج) با تخمک زوجه بعد از ترکیب در رحم اجاره یا عاریهای (زن دیگری غیر از صاحب تخمک) پیوند شود و جنینی در رحم اجارهای یا عاریهای رشد کند و متولّد شود، شرعاً جایز است یا خیر؟ و چه رابطهای از نظر نسبت و آثار حقوقی و شرعی با صاحب اسپرم و تخمک و صاحب رحم اجارهای یا عاریهای و فرزندان وی و یا شوهرش دارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی در حال حیض فوت کند وظیفه درباره غسل او چیست؟ آیا باید در هنگام غسل میت، نیت غسل حیض هم کرد؟ اگر زن دفن شده باشد وظیفه چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- برای غسل و کفن و نماز و دفن میّت باید از ولیّ او اجازه بگیرند.
- بچه سقط شده را اگر چهار ماه یا بیشتر دارد، باید غسل بدهند، و اگر چهار ماه ندارد، باید در پارچه ای بپیچند و بدون غسل دفن کنند.
- اگر برای غسل دادن میتی که مرد است، مرد پیدا نشود، زنانی که با او نسبت دارند و محرمند مثل مادر و خواهر و عمه و خاله یا به واسطه شیرخوردن با او محرم شده اند می توانند از زیر لباس غسلش بدهند. و نیز اگر برای غسل میت زن، زن دیگری نباشد مردهائی که با او نسبت دارند و محرمند، یا به واسطه شیرخوردن با او محرم شده اند، می توانند از زیر لباس، او را غسل دهند.
- کسی که وظیفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تیمم کند، همین دو تیمم کفایت می کند و تیمم دیگری لازم نیست.
- غسل و کفن و نماز و دفن مسلمان اگرچه دوازده امامی نباشد بر هر مکلفی واجب است، و اگر بعضی انجام دهند از دیگران ساقط می شود و چنانچه هیچ کس انجام ندهد همه معصیت کرده اند.
- اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده اند باید دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان دارد که باطل بوده یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- غسل بچه مسلمان اگرچه از زنا باشد، واجب است. و غسل و کفن و دفن کافر و اولاد او جائز نیست. و کسی که از بچگی دیوانه بوده و به حال دیوانگی بالغ شده، چنانچه پدر و مادر و جد و جدّه او یا یکی از آنان مسلمان باشند باید او را غسل داد و اگر هیچ کدام آنان مسلمان نباشند، غسل دادن او جایز نیست.
- اگر کسی بگوید: من وصی یا ولیّ میّتم، یا بگوید: ولیّ میت به من اجازه داده که غسل و کفن و دفن میت را انجام دهم، چنانچه دیگری نمی گوید من ولیّ یا وصی میّتم یا ولیّ میت به من اجازه داده است، انجام کارهای میّت با اوست.
- ولیّ زن که در غسل و کفن و دفن او دخالت می کند شوهر اوست و بعد از او مردهایی که از میّت ارث می برند مقدم بر زنهای ایشانند و هر کدام که در ارث بردن مقدم هستند در این امر نیز مقدمند.
- شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اوّل: اگر میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آن جا بماند. دوّم: اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند، و همچنین است اگر چیزی از مال خود میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند. ولی اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند در صورتی که وصیتش بیشتر از یک سوم مال او نباشد، برای بیرون آوردن اینها نمی توانند قبر را بشکافند. سوّم: اگر میت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد یا بفهمند غسلش باطل بوده یا به غیر دستور شرع کفن شده یا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته اند. که در این فرض اگر نبش قبر موجب هتک میت باشد یعنی جنازه متعفن یا متلاشی شده باشد جایز نیست. اما اگر میت بدون نماز دفن شده باشد نبش جایز نیست بلکه بر قبر نماز خوانده می شود. چهارم: اگر برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببینند. پنجم: اگر میت را در جایی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند دفن کرده باشند. ششم: اگر برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را بشکافند مثلاً بخواهند بچه زنده را از شکم زن حامله ای که دفنش کرده اند بیرون آورند. هفتم: اگر بترسند درنده ای بدن میت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن بیرون آورد. هشتم: اگر قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، احتیاط واجب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود. نهم: اگر میت وصیت کرده که جنازه اش را قبل از دفن به مشاهد مشرفه منتقل کنند و عمداً یا به هر جهتی بر خلاف وصیت او عمل شده جایز بلکه واجب است قبر را نبش و جنازه را به محل مورد وصیت منتقل کنند، مگر این که بدن فاسد شده باشد یا نبش مستلزم هتک باشد، و در غیر این صورت نبش قبر جهت حمل به مشاهد مشرفه خلاف احتیاط است هرچند وصیت کرده باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بچه ای در رحم مادر بمیرد و ماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد، باید به آسانترین راه ممکن او را بیرون آورند، حتی اگر ناچار شوند او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد، این کار باید در درجه اول به وسیله شوهرش اگر اهل فن است و در درجه بعد زنی که اهل فن باشد انجام شود و اگر ممکن نیست، از مرد محرمی که اهل فن است استفاده کنند و در غیر این صورت، ناچار باید از مرد نامحرمی که اهل فن است کمک بگیرند.
- [امام خمینی] اگر بچه در رحم مادر بمیرد و ماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد،باید به آسانترین راه او را بیرون آورند. و چنانچه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند، اشکال ندارد. ولی باید به وسیله شوهرش اگر اهل فن است یا زنی که اهل فن باشد او را بیرون بیاورند. و اگر ممکن نیست، مرد محرمی که اهل فن باشد. و اگرآن هم ممکن نشود، مرد نامحرمی که اهل فن باشد بچه را بیرون بیاورد. و در صورتی که آن هم پیدا نشود، کسی که اهل فن نباشد می تواند بچه را بیرون آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بچه در رحم مادر بمیرد وماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد، باید به آسانترین راه او را بیرون آورند و چنانچه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد، ولی باید بوسیله شوهرش اگر اهل فنّ است، یا زنی که اهل فنّ باشد، او را بیرون بیاورند و اگر ممکن نیست، مرد محرمی که اهل فن باشد و اگر آن هم ممکن نشود مرد نامحرمی که اهل فن باشد بچه را بیرون بیاورد، و در صورتیکه آن هم پیدا نشود، کسی که اهل فن نباشد میتواند بچه را بیرون آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بچه در رحم مادر بمیرد و ماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد باید به اسانترین راه او را بیرون اورند و چنانچه ناچار شوند او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد ولی باید به وسیله شوهرش اگر اهل فن است وگرنه زنی که اهل فن باشد او را بیرون بیاورند و در صورت نبود زنی که اهل فن باشد مرد محرمی که اهل فن باشد و اگر ان هم ممکن نشد مرد نامحرمی که اهل فن باشد و در صورتی که ان هم پیدا نشد کسی که اهل فن نباشد با رعایت ترتیب مذکور می تواند بچه را بیرون اورد
- [آیت الله سبحانی] اگر بچه در رحم مادر بمیرد و ماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد باید به آسان ترین راه او را بیرون آورند و چنانچه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد، ولی باید این کار به وسیله شوهرش اگر اهل فن است یا زنی که اهل فن باشد انجام گیرد و اگر ممکن نیست، مرد محرمی که اهل فن باشد و اگر آن هم ممکن نشود مرد نامحرمی که اهل فن باشد بچه را بیرون بیاورد و در صورتی که آن هم پیدا نشود کسی که اهل فن نباشد می تواند بچه را بیرون آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بچه در رحم مادر بمیرد و ماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد، باید به آسانترین راه او را بیرون آورند و چنان چه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد، ولی باید بوسیله شوهرش اگر اهل فن است او را بیرون بیاورند و اگر ممکن نیست زنی که اهل فن باشد و اگر آن هم ممکن نیست مرد محرمی که اهل فن باشد و اگر آن هم ممکن نشود، مرد نامحرمی که اهل فن باشد بچه را بیرون بیاورد و درصورتی که آن هم پیدا نشود زنی که اهل فن نباشد می تواند بچه را بیرون آورد.
- [آیت الله بروجردی] اگر بچّه در رَحِم مادر بمیرد و ماندنش در رحم برای مادر خطر داشته باشد، باید به آسانترین راه او را بیرون آورند و چنانچه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند اشکال ندارد، ولی باید به وسیلهی شوهرش اگر اهل فن است، یا زنی که اهل فن باشد او را بیرون بیاورند و اگر ممکن نیست، مرد مَحرمی که اهل فن باشد و اگر آن هم ممکن نشود، مرد نامحرمی که اهل فن باشد بچه را بیرون بیاورد و در صورتی که آن هم پیدا نشود کسی که اهل فن نباشد میتواند بچه را بیرون آورد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچّه در رحم مادر بمیرد و ماندن او در رحم برای مادر خطر داشته باشد، باید به آسانترین راه او را بیرون آورند و چنانچه ناچار شوند که او را قطعه قطعه کنند، اشکال ندارد، ولی باید شوهرش اگر اهل فن است یا زنی که اهل فن باشد و اگر ممکن نیست مرد محرمی که اهل فن باشد و اگر آن هم ممکن نشود، مرد نامحرمی که اهل فن باشد، بچّه را بیرون بیاورد و در صورتی که آن نیز پیدا نشود، کسی که اهل فن نباشد، با رعایت ترتیب ذکر شده میتواند بچّه را بیرون آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی بچه سقط شده ای را که چهارماه او تمام شده مس کند، غسل بر او واجب است اگر کمتر از چهار ماه تمام باشد، احتیاط مستحب غسل است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جنینی را در حال نطفه یا به صورت عَلَقه یا مُضْغه یا بعد از دمیده شدن روح در آن، به رحم زن دیگری منتقل کنند و در آن رحم رشد و پرورش یابد و متولّد شود، هر دو زن در جمیع احکام، مادر او میباشند و این بچّه دو مادری محسوب می‌شود.