وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
وظیفه ام نسبت به قطعه طلایی که در زمان کودکی از دوستم برداشتم و بعد آن را صدقه دادم چیست؟
باید مثل یا قیمت آن را به دوستتان برگردانید.
باید مثل یا قیمت آن را به دوستتان برگردانید.
عنوان سوال:
وظیفه ام نسبت به قطعه طلایی که در زمان کودکی از دوستم برداشتم و بعد آن را صدقه دادم چیست؟
پاسخ:
باید مثل یا قیمت آن را به دوستتان برگردانید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در کودکی مقداری پول از شخصی برداشتم، الآن خجالت می کشم به او بگویم، چه کنم؟
- جنینی که بیش از چهار ماه داشته را به ناچار قطعه قطعه کرده و از رحم خارج نموده اند، وظیفه از جهت غسل و کفن چه می باشد؟
- اگر کودکی لواط یا زنا کرده باشد، بعد از بلوغ وظیفه اش چیست؟
- در کودکی به علت ضعیف بودن، پدرم اجازه روزه گرفتن نمی داد و نمی دانستم که باید قضا شود، حال نسبت به قضای آن ها چه کار کنم؟
- وضو گرفتن برایم سخت و مضرّ است و نسبت به تیمم حساس هستم، وظیفه ام چیست؟
- فردی در زمان کودکی و اوایل بلوغ، روزه خورده است، اکنون که بزرگ شده، نمی داند جاهل قاصر بوده تا کفاره واجب نباشد یا مقصّر بوده تا کفاره واجب باشد. وظیفه چیست؟
- کسی که فوت کرده و عمدا خمس نمی داده است. آیا ورثه نسبت به پرداخت خمس اموال وی وظیفه دارند؟
- شهرداری قطعه زمینی را برای احداث مسجدی به اهالی محل اهدا نموده، مشروط بر این که در مدت قرارداد مردم نسبت به شروع احداث مسجد اقدام نمایند. کلنگ مسجد توسط امام جمعه زده شد، ولی به علّت رسیدن زمستان، به همان صورت باقی مانده است. آیا با این عمل زمین مذکور مسجد محسوب می شود و آیا شهرداری می تواند لغو قرارداد نماید؟
- در دوران کودکی با بسیاری از کودکان و هم بازی ها دعوا و شوخی می کردیم که گاهی منجر به شکستن بینی، سر یا در رفتن انگشت و دست گردیده است، آیا اکنون نسبت به آن افراد ضامن هستم و در صورتی که آنان را نمی شناسم، چه باید بکنم؟
- شخصی در یک حادثه ی رانندگی کشته شده و سر او از بین رفته و تمام بدنش له شده است و او را در کیسه ای گذاشته اند، وظیفه نسبت به غسل و کفن او چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] جنینی به وسیله قطعه قطعه شدن از رحم خارج شده، وظیفه در مورد غسل و کفن و دفن چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] جنینی که بیش از چهار ماه داشته، به ناچار قطعه قطعه میکنند و از رحم خارج میکنند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که قطعه طلایی چندین سال پیش پیدا شده و فروخته شود برای جبران باید چه کار کرد؟ با پول امروز باید پرداخت کرد و به چه کسی؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جنینی را که بیش از چهار ماه داشته به ناچار قطعه قطعه کرده اند و از رحم خارج کرده اند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که قطعه طلایی چندین سال پیش پیدا شده و فروخته شود برای جبران باید چه کار کرد؟ با پول امروز باید پرداخت کرد و به چه کسی؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که قطعه طلایی چندین سال پیش پیدا شده و فروخته شود برای جبران باید چه کار کرد؟ با پول امروز باید پرداخت کرد و به چه کسی؟
- [آیت الله سبحانی] پدر کودکی در زندان است آیا جد پدری کودک وظیفه پرداخت نفقه نوه اش را دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کودکی برای دستشویی کردن رو به قبله یا پشت به قبله نشست وظیفه انسان چیست؟
- [سایر] در دوران کودکی، پولی از کسی برداشتهام و نمیتوانم آن را به او بگویم، وظیفهام چیست؟ آیا میتوانم از طرف او صدقه بدهم؟
- [آیت الله مظاهری] در دوران کودکی، پولی از کسی برداشتهام و نمیتوانم آن را به او بگویم، وظیفهام چیست؟ آیا میتوانم از طرف او صدقه بدهم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است، می تواند به آنچه در رساله نوشته شده عمل نماید . و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده، جستجو لازم نیست ، ولی اگر بعدا معلوم شود که فتوایش عوض شده بود، باید نسبت به گذشته، به وظیفه عمل نماید.
- گرفتن پول از بانکهای غیر اسلامی مانند بانکهای کشورهای کفر، چه دولتی باشد و چه شخصی جایز است، ولی نه بهعنوان قرض؛ و تصرف در آن احتیاج به اجازه حاکم شرع و یا وکیل او ندارد، مگر آنکه مال مسلمانی در بانک کفار باشد که باید نسبت به سهم آن مسلمان به وظیفه مخصوصی که در مورد بانکهای کشورهای اسلامی گفته شد عمل نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لباسهائی را که برای دوختن نزد خیّاط می آورند، طلائی را که نزد زرگر برای تعمیر می گذارند، کتابهائی که برای صحافی یا فروش به صحّاف و کتابفروش می سپارند و وسایلی که برای تعمیر و اصلاح نزد تعمیر کار می برند چنانچه صاحب آنها مجهول باشد و بسراغ آنها نیاید پس از جستجو و تحقیق اگر از آمدن صاحب آنها مأیوس شوند بنابر احتیاط واجب باید از طرف صاحبانش آنها را صدقه بدهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند انها را از یک‌دیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار ان هیچکدام معلوم نباشد و نداند که مقدار حرام کمتر از خمس است یا زیادتر باید خمس تمام مال را بدهد و بنابر احتیاط واجب این خمس را در موردی که مصرف خمس و صدقه است به قصد ادای وظیفه اعم از خمس و صدقه صرف نماید و بعد از دادن خمس بقیه مال حلال می شود
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کفش او را ببرند وکفش دیگری به جای آن بگذارند، چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده وبداند عمداً این کار را کرده جائز است که آن کفش را که گذاشته است به عنوان تقاص به جای کفش خود بردارد و اگر قیمت آنچه را که گذاشته بیش از آنچه را که برداشته است باشد باید زیادی را از طرف صاحبش صدقه بدهد و در صورتی که علم بعمدی بودن اینکار ندارد، مجهول المالک خواهد بود لذا باید جستجو کند وصاحبش را پیدا نماید و اگر هرآینه از پیدا شدن صاحبش مأیوس شود، احتیاط واجب آن است که آن را از طرف صاحبش با اجازه از حاکم شرع صدقه بدهد بلکه احوط مستحبّ آن است که او را به عنوان وفای آنچه را که در ذمّه صاحبش نسبت به بردن کفش او است بردارد و بعد او را از طرف صاحبش با اجازه حاکم شرع صدقه بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مکلّف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد و پس از آن از مجتهدی تقلید نماید، در صورتی که این مجتهد اعمال گذشته را صحیح بداند، آن اعمال صحیح است و اگر باطل بداند محکوم به بطلان است و چنانچه نسبت به صحت آن اعمال احتیاط کند مکلف به وظیفه احتیاطی عمل می‌کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند؛ در روزه ماه رمضان؛ روزه اش باطل است و در غیر آن باطل نیست اگرچه احوط غسل کردن است. و زنی که وظیفه اش نسبت به حیض یا نفاس؛ تیمم است؛ در روزه ماه رمضان اگر عمدا پیش از اذان صبح تیمم نکند روزه اش باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کودکی از زنا متولد شود. الف: اگر زن و مرد هر دو زنا کار باشند نه آنهااز کودک ارث می‌برند ونه کودک از آنهاارث میبرد ب: اگر یکی از آن دو زنا کار باشند ولی دیگری فکر میکرده که حلال است کودک و زانی از همدیگر ارث نمیبرند ولی کودک نسبت به فردی که فکر میکرده حلال است ولد شبهه محسوب میشود و ازیکدیگر ارث می‌برند. ج: اگر ولد الزنا ازدواج کند زن و فرزندان او طبق احکام ارث از او ارث می‌برند.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه انسان نشانه های مرگ را در خود ببیند نسبت به امانتهای مردم باید به وظیفه ای که در مساله گذشت عمل کند و اگر به مردم بدهکار است و موقع دادن ان بدهی رسیده و طلبکار مطالبه می کند باید بدهد و اگر خودش نمی تواند بدهد یا موقع دادن بدهی او نرسیده یا طلبکار مطالبه نمی کند باید اطمینان به ادای دین پیدا کند هرچند به وصیت کردن و شاهد گرفتن بر ان باشد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه برای نمازگزار شک پیدا شود باید مقداری فکر کند تا شاید شک او برطرف شود لذا اگر شک او برطرف شد و نسبت به یک طرف یقین یا گمان پیدا کرد بنا را بر آن گذاشته و نماز را ادامه دهد و نمازش صحیح است و اگر با مقداری فکر کردن چیزی یادش نیامد و به شک خود باقی ماند و اصطلاحاً شک مستقر شد باید به وظیفه شاک عمل کند. و اگر یکی از شک های مبطل مستقر شد نماز را قطع کند و در اینجا قطع نماز حرام نیست. شکهایی که نباید به آنها اعتنا کرد
- [آیت الله شبیری زنجانی] گمان در نماز نسبت به رکعات حکم یقین را دارد. - خواه نماز چهار رکعتی باشد یا نه - مثلاً اگر نداند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت و گمان داشته باشد که دو رکعت خوانده، بنا میگذارد که دو رکعت خوانده و اگر در نماز چهار رکعتی گمان دارد که چهار رکعت خوانده، لازم نیست نماز احتیاط بخواند؛ و اما در مورد افعال نماز، چنانچه گمان به انجام کاری یا ترک کاری داشته باشد بنا بر احتیاط واجب بر طبق گمان عمل کند و اگر کار او برخلاف وظیفه شک بود، نمازش را نیز دوباره بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] امر به معروف و نهی از منکر یعنی احساس وظیفه و نظارت همگانی در جهت اصلاح آحاد جامعه و دولتمردان و دستور به نیکی و بازدارندگی از پلیدی و زشتی از فرائض بزرگ اسلامی است که به وسیله آن، دیگر فرائض بر پا میشود و نشانه ولایت مؤمنان نسبت به یک‌دیگر و راه نیل به مقام بهترین امّت و ملّت بشری است. امام باقر علیهالسلام میفرماید: (این فریضه راه انبیاء و روش صالحان و تکلیف بزرگی است که به واسطه آن، دیگر فرائض اجرا میگردد، راهها اَمن میشود، کسب و تجارت حلال میگردد و رونق مییابد، حقوق مردم تأمین میشود، زمینها آباد میگردد، دشمنان به عدل و انصاف وادار میشوند و کارها به صلاح میآید.)(1)