وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
شخصی در اثر حادثه ای فوت کرده و اگر بخواهند غسلش دهند، بدن متلاشی می شود و تمام مواضع تیمم هم از بین رفته است، وظیفه چیست؟
در فرض سؤال غسل و تیمم ساقط است هر چند احتیاط این است که جنازه را داخل پلاستیک گذاشته و روی پلاستیک را اغسال سه گانه میت بدهند.
در فرض سؤال غسل و تیمم ساقط است هر چند احتیاط این است که جنازه را داخل پلاستیک گذاشته و روی پلاستیک را اغسال سه گانه میت بدهند.
عنوان سوال:
شخصی در اثر حادثه ای فوت کرده و اگر بخواهند غسلش دهند، بدن متلاشی می شود و تمام مواضع تیمم هم از بین رفته است، وظیفه چیست؟
پاسخ:
در فرض سؤال غسل و تیمم ساقط است هر چند احتیاط این است که جنازه را داخل پلاستیک گذاشته و روی پلاستیک را اغسال سه گانه میت بدهند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی در اثر حادثه رانندگی فوت شده و برای غسل خون بدنش به هیچ وجه قطع نمی شود، وظیفه چیست؟
- میت را باید تیمم دهند ولی مواضع تیمم نجس و خون آلود است و امکان تطهیر نیست، یا نمی توان جلوی خون را گرفت، وظیفه چیست؟
- جسد میّتی، پس از چند روز پیدا و متعفن شده و طوری است که اگر بخواهند او را غسل دهند اوّلاً از بوی تعفن آن غسل دهنده اذیت می شود و ثانیاً ممکن است بدن متلاشی شود، وظیفه چیست؟
- شخصی فوت کرده و جهت غسل، آب در دسترس نیست، وظیفه چیست؟
- شخصی در غسل جنابت، اول سمت راست بدن را از سر تا پا می شسته، پس از آن سمت چپ را، آیا غسلش صحیح است؟
- وظیفه شخصی تیمم است، ولی در بعضی اعضای تیمم، جبیره وجود دارد، آیا حکم جبیره در وضو را دارد؟
- شخصی فوت کرده و مقداری دین و خمس بدهکار است و ترکه او برای ادای هردو کافی نیست، وظیفه چیست؟
- شخصی در یک حادثه رانندگی کشته شده و سر او از بین رفته و تمام بدنش له شده، او را در کیسه ای گذاشته اند، اکنون وظیفه نسبت به غسل او چیست؟
- شخصی مال کسی را سرقت کرده و از بین برده است و صاحب مال فوت شده ولی فرزند دارد، وظیفه اش چیست؟
- در یک حادثه رانندگی پیکان سواری با یک کامیون تصادف کرده و در وسط جاده متوقف شده است. بلافاصله یک اتوبوس از پشت سر با پیکان تصادف می کند. در حادثه اول راننده پیکان مقصر شناخته شده، و در حادثه دوم راننده اتوبوس، در هر حال تمام سرنشینان پیکان فوت می کنند. و به درستی معلوم نیست علت فوت تصادف اول بوده است یا دوم. حکم قضیه چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] مقدار کمی آب داریم که فقط برای تطهیر بدن میّت یا تطهیر مواضع تیمّم کافی است و چیزی هم برای کفن کردن نداریم، در این صورت وظیفه ما چیست؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در اثر حادثه ی رانندگی فوت شده و خون بدنش به هیچ وجه قطع نمی شود. وظیفه ی اطرافیان درباره او از نظر غسل و تکفین چگونه است؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی در طی یک حادثه رانندگی، سلامت دست چپ خود را از دست داده است حالا که وضو و تیمّم را با دست سالم انجام می دهد، در این صورت شستن دست سالم بطور ارتماسی امکان دارد ولی در تیمّم این دست مکلّف چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله بهجت] شکم شخصی در اثر تصادف پاره شده و بعد از فوت شکم او را دوخته اند، به صورت طبیعی، مقداری از ظاهر بدن بر اثر دوختن مخفی شده است. آیا وظیفه فقط غسل است یا تیمّم هم باید ضمیمه شود و یا این که لازم است دوخته شده را بشکافند و به نحو صحیح دوخته شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در حادثه رانندگی تمام جسد او میسوزد و منجر به فوت می‌شود بنابراین جسد او تحمّل غسل را ندارد منتهی فقط یک دست او و یا ساق پای او سالم است و یا اینکه قسمتی از دست و یا پای او سالم باشد تکلیف تجهیز او چگونه است، غسل است یا تیمّم؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در آتش سوزی فوت کرده و مشخّص نیست که مرد است یا زن، تکلیف غسل یا تیمّم او چیست؟
- [آیت الله سبحانی] برای شخصی غسل ضرر داشته و وظیفه ی او تیمم بدل از غسل بوده است. اگر تیمم را فراموش کند و به همان صورت روزه بگیرد و نماز بخواند، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] برای نجات افراد حادثه دیده و نیز بیرون آوردن مصدومین و جنازهها از زیر آوار و عدم وجود امدادگر مَحرم، و عدم امکان پوشاندن بدنهای عریان، ناچار به نگاه به بدن نامحرم یا لمس آن هستیم، وظیفه چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای نجات افراد حادثه دیده و نیز بیرون آوردن مصدومین و جنازهها از زیر آوار و عدم وجود امدادگر محروم و عدم امکان پوشاندن بدنهای عریان، ناچار به نگاه به بدن نامحرم یا لمس آن هستیم، وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زمانی که عضوی از اعضای بدن ما قطع می‌شود و آن را دفن میکنند روح ما دیگر تعلق خاطری به آن عضو ندارد و هیچ متوجه پوسیدن و یا متلاشی شدن آن نمیشود و از متلاشی شدن آن عضو رنجش خاطری برای صاحب آن عضو نیست آیا بعد از مرگ و دفن کل بدن روح نسبت به بدن همینگونه بی تفاوت است یا تا مدتی تعلق خاطری وجود دارد و بعد از گذشت زمان از بین می‌رود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که وظیفه او تیمّم است، اگر در بعضی از جاهای تیمم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد باید به دستور وضوی جبیره ای، تیمم جبیره ای نماید.
- کسی که به واسطه تنگی وقت تیمم کرده، تیمم او فقط برای عملی که وقت آن ضیق است مفید است و بعداً بلافاصله باطل می شود لذا چنانچه بعد از نماز آبی که داشته از دستش برود، یا عذر دیگری برای او پیدا شود اگرچه تیمم خود را نشکسته باشد، در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد باید دوباره تیمم نماید.
- کسی که وظیفه اش تیمم است اگر برای کاری تیمم کند، تا تیمم و عذر او باقی است، کارهایی را که باید با وضو یا غسل انجام داد، می تواند بجا آورد ولی اگر به خاطر تنگی وقت یا با داشتن آب برای نماز میت یا خوابیدن تیمم کرده فقط کاری را که برای آن تیمم نموده می تواند انجام دهد.
- اگر وظیفه او تیمّم است و نمی تواند تیمم کند، باید نائب بگیرد. و کسی که نائب می شود باید او را با دست خود او تیمّم دهد و اگر ممکن نباشد باید نائب، دست خود را به چیزی که تیمّم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستهای او بکشد.
- کسی که وظیفه اش تیمّم است بنابر احتیاط واجب نباید یا احتمال بدهد پیش از وقت نماز برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
- کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. مورد ششم
- کسی که وظیفه اش تیمم است، اگر بداند یا احتمال بدهد تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.
- کسی که نمی تواند وضو بگیرد، یا غسل کند، می تواند نمازهای قضای خود را با تیمم بخواند هرچند احتمال بدهد که به زودی عذر او برطرف می شود ولی در صورت علم به زوال عذر بنا بر احتیاط واجب باید منتظر بماند. بلی اگر گمان به فوت شدن پیدا شود لازم است با تیمم آن را به جا آورد.
- اگر کسی بدن انسان مرده ای را که سرد شده و غسلش نداده اند مس کند یعنی جایی از بدن خود را به آن برساند باید غسل مس میت نماید، چه در حالت خواب مس کند چه در بیداری، با اختیار مس کند یا بی اختیار، حتی اگر ناخن و استخوان او به ناخن و استخوان میت برسد باید غسل کند. ولی اگر حیوان مرده ای را مس کند غسل بر او واجب نیست.
- اگر از بدن زنده یا مرده ای که غسلش نداده اند، قسمتی که دارای استخوان است جدا شود و پیش از آن که قسمت جدا شده را غسل دهند، انسان آن را مس نماید باید غسل مس میت کند و اگر قسمتی که جدا شده استخوان نداشته باشد برای مس آن، غسل واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر جبیره تمام صورت یا تمام یکی از دست ها یا تمام هر دو دست را گرفته باشد، باید وضوی جبیره ای بگیرد و بنابر احتیاط واجب اگر تمام یا بعض مواضع تیمم پوشیده نیست تیمم هم بنماید.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی بدن انسان مردهای را که سرد شده (چه مسلمان باشد، چه کافر) و غسلش ندادهاند مسّ کند یعنی جایی از بدن خود را به آن برساند باید غسل مسّ میت نماید؛ چه در خواب مسّ کند چه در بیداری، با اختیار مسّ کند یا بیاختیار. ولی اگر حیوان مردهای را مس کند غسل بر او واجب نیست. و اگر وظیفه به جای غسل، تیمم دادن میّت است اگر بعد از تیمّم، کسی به میت مثلاً دست بزند، بنابر اظهر غسل کردن بر او واجب نمیشود، اگرچه احتیاط مستحب این است که غسل کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر در جای وضو یا غسل چیزی چسبیده است که برداشتن آن ممکن نیست ، یا به قدری مشقت دارد که نمیشود تحمّل کرد ، و ظیفهاش تیمم است مگر آنکه آن چیز در مواضع تیمم باشد که در این صورت لازم است بین وضو و تیمم جمع کند ، و اگر آن چیزی که چسبیده دوا باشد حکم جبیره را دارد .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر جنب عمداً تا اذان غسل نکند ، یا اگر وظیفة او تیمم است عمداً تیمم ننماید ، روزه اش باطل است .
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که وظیفه او تیمّم است اگر در بعضی از جاهای تیمّم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد، باید به دستور وضوی جبیرهای تیمّم جبیرهای نماید.
- [آیت الله مظاهری] کسی که وظیفه او تیمّم است اگر در بعضی از جاهای تیمّم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد باید به دستور وضوی جبیرهای تیمّم جبیرهای نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که وظیفه او تیمم است اگر در بعضی از جاهای تیمم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد، باید مانند وضوی جبیره ای، تیمم جبیره ای نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که وظیفه او تیمم است اگر در بعضی از جاهای تیمم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد ، باید به دستور وضوی جبیرهای ، تیمم جبیرهای نماید .
- [آیت الله بهجت] کسی که وظیفه او تیمم است اگر در بعضی از جاهای تیمم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد، باید به دستور وضوی جبیرهای، تیمم جبیرهای نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که وظیفه او تیمم است هرگاه در اعضای تیمم او زخم، یا دمل، یا شکستگی باشدباید مطابق دستور وضوی جبیره ای تیمم جبیره ای کند.