شروع
آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.
شخصی در اثنای نماز، شک در صحت نماز خود می کند و آنرا رها کرده و بلافاصله و بدون انجام کاری که نماز را باطل می کند، مجدداً نماز دیگری شروع می کند، آیا نمازش صحیح است و آیا در این مسأله فرقی بین اول نماز یا وسط آن وجود دارد؟
اولاً به صرف شک، قطع نماز جایز نمی شود بلکه لازم است مسائل شکیات را بطوریکه در توضیح المسائل بیان شده، یاد بگیرند و در هنگام عروض شک طبق آنها عمل کنند. و ثانیاً نیت قطع، بدون انجام کاری که موجب بطلان نماز شود، نمازگزار را از نمازی که مشغول بوده خارج نمی کند لذا در مواردی که می خواهند نمازی را رها کنند و نماز دیگری را شروع کنند باید منافی انجام دهند، مثلاً حرف بزنند یا پشت به قبله کنند، پس از آن به نماز دیگری مشغول شوند و در این مسأله فرقی بین نماز جماعت و فرادی و اول و وسط نماز نیست.
اولاً به صرف شک، قطع نماز جایز نمی شود بلکه لازم است مسائل شکیات را بطوریکه در توضیح المسائل بیان شده، یاد بگیرند و در هنگام عروض شک طبق آنها عمل کنند. و ثانیاً نیت قطع، بدون انجام کاری که موجب بطلان نماز شود، نمازگزار را از نمازی که مشغول بوده خارج نمی کند لذا در مواردی که می خواهند نمازی را رها کنند و نماز دیگری را شروع کنند باید منافی انجام دهند، مثلاً حرف بزنند یا پشت به قبله کنند، پس از آن به نماز دیگری مشغول شوند و در این مسأله فرقی بین نماز جماعت و فرادی و اول و وسط نماز نیست.
عنوان سوال:
شخصی در اثنای نماز، شک در صحت نماز خود می کند و آنرا رها کرده و بلافاصله و بدون انجام کاری که نماز را باطل می کند، مجدداً نماز دیگری شروع می کند، آیا نمازش صحیح است و آیا در این مسأله فرقی بین اول نماز یا وسط آن وجود دارد؟
پاسخ:
اولاً به صرف شک، قطع نماز جایز نمی شود بلکه لازم است مسائل شکیات را بطوریکه در توضیح المسائل بیان شده، یاد بگیرند و در هنگام عروض شک طبق آنها عمل کنند. و ثانیاً نیت قطع، بدون انجام کاری که موجب بطلان نماز شود، نمازگزار را از نمازی که مشغول بوده خارج نمی کند لذا در مواردی که می خواهند نمازی را رها کنند و نماز دیگری را شروع کنند باید منافی انجام دهند، مثلاً حرف بزنند یا پشت به قبله کنند، پس از آن به نماز دیگری مشغول شوند و در این مسأله فرقی بین نماز جماعت و فرادی و اول و وسط نماز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر امام جماعت در اثنای نماز متوجه شود که نمازش باطل است، وظیفه اش چیست؟ و در صورت لزوم رها کردن، اگر خجالت بکشد، آیا جایز است نماز را صورتاً ادامه دهد؟
- شخصی مدتی، قبل از وقتِ نماز، برای نماز وضو می گرفته و جاهل به مسأله بوده است، آیا نمازهایی که با آن وضو خوانده صحیح است؟
- شخصی آمپول زده و کمی خون آمده که آن را با پنبه برطرف و خشک کرده ولی موقع نماز فراموش کرده آنجا را تطهیر کند، آیا نمازش صحیح است؟
- شخصی به خیال اینکه وضو دارد تجدید وضو کرد، و نماز خواند، بعد یادش آمد که وضوی قبلی اش باطل شده، آیا نمازی که با این وضوی جدید خوانده صحیح است؟
- آیا نماز طواف واجب، حتماً باید پشت مقام ابراهیم (علیه السلام)انجام شود، یا هر جای مسجد باشد کافی است؟ و اگر باید در آنجا خوانده شود، چنانچه شخصی نماز را پشت مقام بجا نیاورد، فقط معصیت کرده، یا نمازش هم باطل است؟
- شخصی یک ساختمان و دو زن و ده فرزند پسر و دختر در شهری داشته است، بعد از فوت او یکی از پسرها و یکی از زنها و یکی از نوه پسرهایش از آن زمان در آن خانه نشسته اند و یک اطاق هم خالی بوده که یکی از دخترهایش این اطاق را به تصرف درآورده و به یک زن بی شوهر و بی بچه داده، آن پسری که از زمان پدر تا حالا در آن خانه نشسته به آن دختر می گوید این زن را از خانه بیرون کن یا او باید ماهانه مبلغ 5000 تومان کرایه بدهد، آیا اولا از نظر شرعی در این مدت که پدر آن شخص فوت کرده و خودش در خانه می نشسته و وارث های دیگر راضی نبوده اند، چه حکمی دارد؟ و ثانیاً این کرایه ای که می خواهد از آن زن بی سرپرست بگیرد، به او می رسد یا نه؟ و از طرف دیگر نماز و روزه آن زن صحیح است یا خیر؟ و ضمناً حاضر نیستند اموال این مرحوم را تقسیم بکنند و هرکدام از این بچه ها مقداری از ملک و باغ را تصرف کرده و حاصلش را می برند. از نظر شرعی این مسأله چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی که در نماز شک به صحیح بودن نماز می کند؛ آیا می تواند بدون شکستن نماز، آن را رها کرده و نماز را از سر بگیرد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در صحّت ذکرهای نماز، وسواس دارد یا زیاد شکّ می کند و تکرار می کند، آیا نمازش باطل می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی به هنگام رمی جمرات در تعداد سنگهایی که پرتاب کرده شک می کند، سپس آن مقدار را رها کرده، از اوّل شروع می نماید. آیا رمی او صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی با وضو بوده و یک نماز خوانده، حالا شک دارد قبل از نماز حدث سر زده یا بعد از نماز، آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی در اثنای سوره، یا در آخر سوره شک می‌کند که آیا در حین شروع به بسم اللَّه قصد همین سوره را نمودم یا سوره دیگر را، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی در اثنای طواف به خاطر تقبیل و لمس بیت الله الحرام از مسیر خود منحرف شده و نمی داند در بازگشت طواف را از همان نقطه که رها کرده بود ادامه داده است یا نه ایا طوافش صحیح است
- [آیت الله خامنه ای] یکی از برادران می گوید صحّت غسل مشروط به تطهیر بدن از نجاست، قبل از غسل است و اگر تطهیر آن از منی یا غیر آن در اثنای غسل باشد موجب بطلان غسل می شود. بر فرض صحّت گفته او و با توجه به این که من جاهل به این مسأله بوده ام، آیا نمازهای گذشته من باطل بوده و قضای آنها واجب است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی وقت رمی جمرات شک کرد که چند سنگ زده ام پس ان مقدار را رها کرد و دوباره از اول شروع نمود ایا رمی او اشکال دارد یا نه
- [آیت الله مظاهری] شخصی هر موقع در نماز برای او شکّی ایجاد می‌شود، نماز خود را رها می‌کند و نماز را از سر میگیرد. آیا قطع نماز و شروع مجدّد آن، کار صحیحی است؟ آیا نماز دوّم مجزی است؟
- [آیت الله بهجت] بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدّتی ساکت شود و شک کند که نماز بهم خورده یا نه، نمازش صحیح است. دهم: از مبطلات نماز خوردن و آشامیدن است، اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد که صورت نماز بهم بخورد نمازش باطل می شود حتّی اگر صورت نماز بهم نخورد بنابر احتیاط واجب نماز باطل می شود.
- اگر بعد از این که کاری انجام دهد که نماز را باطل می کند یادش بیاید که سلام نداده نمازش باطل است و اگر بعد از مدتی که صورت نماز به هم خورده یادش بیاید که سلام نداده در حالی که هیچ کاری که مبطل نماز باشد انجام نداده سلام بدهد و نمازش صحیح است و مستحب است دو سجده سهو به جا آورد.
- اگر انسان عمداً، در نماز عورتش را نپوشاند نمازش باطل است بلکه اگر از روی ندانستن مسأله هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند.
- اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک کند چنانچه طرف بیشتر شک نماز را باطل می کند باید بنا را بر کمتر بگذارد; مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده و اگر طرف بیشتر شک، نماز را باطل نمی کند مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت به هر طرف شک عمل کند نمازش صحیح است.
- اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش به مقدار نماز احتیاط بوده مثلاً در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند بعد بفهمد نمازش را سه رکعت خوانده نمازش صحیح است.
- اگر مقدار وقت را می داند ولی شک دارد که در این مقدار می تواند نماز جمعه را بجا آورد یا نه، جایز است نماز جمعه را شروع کند، پس اگر وقت برای همه نماز کافی بود نمازش صحیح است و الا باید نماز ظهر را بجا آورد ولی احتیاط مستحب آن است که در این صورت اساساً نماز ظهر را اختیار کند.
- اگر بعد از سلام نماز شک کند که نمازش صحیح بوده یا نه; مثلاً شک کند رکوع کرده یا نه، یا بعد از سلام نماز چهار رکعتی شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر هردو طرف شک او باطل باشد مثلاً بعد از سلامِ نمازِ چهار رکعتی شک کند که سه رکعت خوانده یا پنج رکعت نمازش باطل است. 3 شک بعد از وقت
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش بیشتر از نماز احتیاط بوده مثلاً در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می کند انجام داده مثلاً پشت به قبله کرده باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز را باطل می کند انجام نداده باید کسری نمازش را بجا آورد و احتیاط این است که اصل نماز را هم دوباره بخواند.
- اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه، نماز او باطل است. ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه نمازش صحیح است.
- اگر دو نماز جمعه در یک زمان و با فاصله کمتر از حد معین (یک فرسخ) تشکیل شود هر دو باطل است. ولی اگر یکی از آنها قبلاً شروع شده ولو فقط تکبیرة الاحرام را گفته باشد دیگری باطل است، چه نمازگزاران بدانند که قبل از آنها یا بعد از آنها نماز جمعه دیگری در فاصله کمتر برقرار شده و یا می شود و چه ندانند. و میزان در صحت، تقدم در نماز است نه در خطبه ها. بنابراین اگر یکی از دو نماز جمعه در خطبه ها مقدم بوده امانماز دوم در شروع نماز تقدم داشته نمازدوم صحیح و اولی باطل خواهد بود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می کند انجام داده یا نه نمازش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می کند انجام داده یا نه نمازش صحیح است
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند، انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می کند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از نماز شکّ کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است. چیزهائی که در نماز مکروه است چیزهائی که در نماز مکروه است
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می کند انجام داده یا نه ، نمازش صحیح است . چیزهائی که در نماز مکروه است
- [آیت الله سیستانی] اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده یا نه ، نمازش صحیح است . چیزهائی که در نماز مکروه است
- [آیت الله سیستانی] اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده یا نه ، نمازش صحیح است ، ولی اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده ، نمازی که خوانده باطل است . همچنان که در مسأله قبل گذشت .