امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
اگر امام جماعت در اثنای نماز متوجه شود که نمازش باطل است، وظیفه اش چیست؟ و در صورت لزوم رها کردن، اگر خجالت بکشد، آیا جایز است نماز را صورتاً ادامه دهد؟
در فرض سؤال نماز را رها کند و در صورت امکان یک نفر از مأمومین واجد شرایط امامت را بجای خود قرار دهد تا او نماز را به جماعت ادامه دهد والا به مأمومین اطلاع دهد تا آنها نماز خود را بطور فرادی ادامه داده و تمام کنند و ادامه نماز برخلاف احتیاط وجوبی است و خجالت وظیفه وحکم شرعی را تغییر نمی دهد، لذا لازم است ولو با گرفتن دستمال در بینی خود به بهانه اینکه خون دماغ شده، نماز را رها کند و از جماعت خارج شود، هر چند که اگر نماز را صورتاً ادامه دهد، نماز مأمومین باطل نمی شود و در این صورت لازم نیست به آنها اطلاع دهد.
در فرض سؤال نماز را رها کند و در صورت امکان یک نفر از مأمومین واجد شرایط امامت را بجای خود قرار دهد تا او نماز را به جماعت ادامه دهد والا به مأمومین اطلاع دهد تا آنها نماز خود را بطور فرادی ادامه داده و تمام کنند و ادامه نماز برخلاف احتیاط وجوبی است و خجالت وظیفه وحکم شرعی را تغییر نمی دهد، لذا لازم است ولو با گرفتن دستمال در بینی خود به بهانه اینکه خون دماغ شده، نماز را رها کند و از جماعت خارج شود، هر چند که اگر نماز را صورتاً ادامه دهد، نماز مأمومین باطل نمی شود و در این صورت لازم نیست به آنها اطلاع دهد.
عنوان سوال:
اگر امام جماعت در اثنای نماز متوجه شود که نمازش باطل است، وظیفه اش چیست؟ و در صورت لزوم رها کردن، اگر خجالت بکشد، آیا جایز است نماز را صورتاً ادامه دهد؟
پاسخ:
در فرض سؤال نماز را رها کند و در صورت امکان یک نفر از مأمومین واجد شرایط امامت را بجای خود قرار دهد تا او نماز را به جماعت ادامه دهد والا به مأمومین اطلاع دهد تا آنها نماز خود را بطور فرادی ادامه داده و تمام کنند و ادامه نماز برخلاف احتیاط وجوبی است و خجالت وظیفه وحکم شرعی را تغییر نمی دهد، لذا لازم است ولو با گرفتن دستمال در بینی خود به بهانه اینکه خون دماغ شده، نماز را رها کند و از جماعت خارج شود، هر چند که اگر نماز را صورتاً ادامه دهد، نماز مأمومین باطل نمی شود و در این صورت لازم نیست به آنها اطلاع دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر امام جماعت مقداری از سوره را فراموش کند و به رکوع برود وظیفه مأمومین که متوجه می شوند چیست؟
- شخصی امام جماعت می شود و نمازش شکسته است و مأمومین جاهل به مسأله هستند و نمی دانند که بعد از دو رکعت باید بصورت فرادی ادامه دهند، در این جا تکلیف امام جماعت چیست؟
- شخصی در اثنای نماز، شک در صحت نماز خود می کند و آنرا رها کرده و بلافاصله و بدون انجام کاری که نماز را باطل می کند، مجدداً نماز دیگری شروع می کند، آیا نمازش صحیح است و آیا در این مسأله فرقی بین اول نماز یا وسط آن وجود دارد؟
- اگر امام جماعت، به علتی نمازش باطل بوده، آیا لازم است که به مأمومین اطلاع دهد تا آنان نماز خود را اعاده کنند؟
- امام در رکعت دوّم نماز جمعه پس از قنوت، اشتباهاً به رکوع رفت، آیا نمازش از جهت زیاد کردن رکن باطل است؟ و اگر باطل است وظیفه مأمومین چیست؟
- امام جماعت مرتکب گناهی شده و از عدالت ساقط شده ولی شنیدیم که قبل از نماز و در اثنای نماز استغفار کرد، آیا این استغفار برای تحقق توبه و عادل شدن مجدّداً و صحت اقتدا کفایت می کند؟
- پای امام جماعت در اثر شکستگی درست جمع نمی شود، ناچار است هنگام سجده و تشهد کمی آن را بکشد امّا سایر شرایط موجود است، آیا امامت او جایز و صحیح است؟
- در اثنای نماز در دهان روزه دار اخلاط سر و سینه جمع شده است اگر فرو دهد روزه اش باطل می شود و اگر بخواهد بیرون بریزد باید نماز را قطع کند، وظیفه چیست؟
- گاهی اوقات امام جماعت برای نماز حاضر نمی شود، آیا جایز است یکی از مؤمنین از افراد عادی به عنوان امام انتخاب شود؟
- کسی که روز جمعه نمازش را فرادی می خواند آیا مستحبّ است حمد و سوره را بلند بخواند؟ و هم‌چنین امام جماعت در روز جمعه که نماز را به جماعت می خواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در اثنای طواف نماز جماعت برقرار شد و شخص از ادامه طواف معذور شد تکلیف چیست و اگر در اثنای سعی باشد وظیفه چیست
- [آیت الله خامنه ای] اگر امام جماعت آیه ای از سوره را نخواند و مأموم در حین قرائت متوجه بشود، وظیفه ی مأموم و حکم نماز امام جماعت چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر به هنگام نماز جماعت مشکلی برای امام جماعت پیدا شود بهطوری که نتواند به نماز ادامه دهد، در این صورت وظیفه مأمومین چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر امام جماعت برای خواندن رکعت سوم از حالت تشهّد بلند شد و در قیام متوجه شد که نمازش شکسته بوده، ولی به خواندن نماز ادامه داد تا این که چهار رکعت را کامل خواند، حکم نماز او و نماز مأمومین چیست؟ اگر عده ای از مأمومین می دانستند که نماز امام شکسته بود و عده ای نمی دانستند، تکلیفشان فرق می کند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در اثنای نماز عذری پیش بیاید و شخص تردید کند که نماز را ادامه دهد یا قطع کند؛ نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در اثنای نماز عذری پیش بیاید و شخص تردید کند که نماز را ادامه دهد یا قطع کند؛ نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در اثنای نماز عذری پیش بیاید و شخص تردید کند که نماز را ادامه دهد یا قطع کند؛ نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر امام جماعت، مخارج حروف را رعایت نکند، وظیفه مأموم چیست و نمازش چگونه است؟
- [سایر] فردی به رکعت آخر نماز جماعت رسیده و اقتدا می‌کند. آیا بعد از پایان نماز امام جماعت، میتواند به نفر جلویی خود که همزمان با وی به مسجد رسیده و نماز میخواند اقتدا کند و ادامه نماز را به امامت آن فرد بخواند؟ (مثل وقتی که امام جماعت وضویش باطل شده و شخص دیگری از مأمومین عهده دار امامت می‌شود).
- [سایر] اگر مطمئن شود وقت نماز شده و به نماز بایستد و وسط نماز بفهمد تازه وارد وقت نماز شده نمازش باطل است؟ 2- اگر درنماز جماعت مغرب و عشاء با اینکه صدای امام را می شنود عمدا ذکر بگوید نمازش باطل است؟ 3- آیا در نماز جماعت چنانچه صدای امام را نشنود هر ذکری خواست می تواند بگوید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگرچه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحیح است و یک رکعت حساب می شود، امّا اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد جماعتش باطل است. ولی نماز او به صورت فرادی صحیح است لذا آن را رکوع رکعت اول حساب کند و نماز خود را ادامه دهد هرچند احتیاط مستحب اعاده این نماز است.
- اگر در بین نماز شک کند که اقتداء کرده یا نه، چنانچه در حالی باشد که وظیفه مأموم است مثلاً به حمد و سوره امام گوش می دهد می تواند نماز را به جماعت تمام کند و اگر مشغول کاری باشد که هم وظیفه امام و هم وظیفه مأموم است مثلاً در رکوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیّت فرادی تمام نماید.
- وقتی که جماعت برپا می شود مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد که نماز اوّلش باطل بوده نماز دوّم او کافی است.
- همه شرائطی که در امام جماعت لازم است باید در امام جمعه هم باشد مانند: عقل، ایمان، حلال زادگی و عدالت. ولی امامت کودکان و زنان در نماز جمعه جائز نیست.
- اگر سهواً پیش از امام سر از رکوع بردارد چنانچه امام در رکوع باشد باید به رکوع برگردد و با امام سر بردارد و در این صورت زیادشدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمی کند ولی اگر به رکوع برگردد و پیش از آنکه به رکوع برسد امام سر بردارد نمازش باطل است.
- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آنکه به اندازه رکوع خم شود امام سر از رکوع بردارد، می تواند نیّت فرادی کند یا صبر کند تا امام برای رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اوّل نماز خود حساب کند. ولی اگر برخاستن امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، باید نیّت فرادی نماید.
- اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام، یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او متّصل به امام است، پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمی توان دید فاصله شود، نمازش فرادی می شود و باید طبق وظیفه فرادی نماز خود را تمام کند.
- اگر مأمومین پس از اتمام خطبه ها و شروع نماز امام، از اقتدا به او خودداری کنند و امام را تنها بگذارند نماز جمعه منعقد نشده و باطل است و امام می تواند آن نماز را رها نموده و به نماز ظهر بپردازد، ولی احتیاط مستحب آن است که نیت خود را به ظهر برگرداند و پس از اتمام آن مجدداً نماز ظهر را بخواند و احتیاط بیشتر در آنست که نماز را به همان نیت نماز جمعه تمام کند و سپس نماز ظهر را بجا آورد.
- اگر اذان و اقامه را به قصد نماز فرادی بگوید، بعد جماعتی از او تقاضا کنند تا امام جماعت آنان شود یا بخواهد به عنوان مأموم نمازش را به جماعت بخواند آن اذان و اقامه کافی نیست و مستحب است دوباره بگویند.
- اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را می خواند می شود به او اقتدا کرد ولی اگر نمازش را احتیاطاً قضا می کند یا قضای احتیاطی نماز کس دیگر را می خواند اگر چه برای آن پول نگرفته باشد اقتدای به او اشکال دارد، مگر اینکه مأموم هم نماز احتیاطی از جهت احتیاطی که امام دارد، بخواند، ولی اگر انسان بداند نماز کسی که برای او قضا می خواند، فوت شده، اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مأموم بداند نماز امام قطعاً باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد نمی تواند به او اقتدا کند هر چند امام متوجه نباشد، اما اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده و یا خدای نکرده کافر بوده است یا نمازش باطل بوده، نماز مأموم صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن در بین نماز حائض شود نمازش باطل است و ادامه دادن آن حرام می‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه بداند نماز امام باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد، اگرچه خود امام متوجّه نباشد، نمیتواند به او اقتدا کند.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره به جماعت بخواند، خواه امام شود یا مأموم، و اگر بعد بفهمد که نماز اوّلش باطل بوده نماز دوّم او کافی است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر سهوا پیش از امام به سجده رود؛ اگر به قصد اینکه با امام نماز بخواند سر بردارد و با امام به سجده رود؛ جماعت و نمازش صحیح است و اگر عمدا برنگردد نمازش صحیح و منفرد می گردد.
- [آیت الله خوئی] اگر سهواً پیش از امام به سجده رود، اگر به قصد با امام نماز بخواند سربردارد و با امام به سجده رود، جماعت و نمازش صحیح است اگر عمداً برنگردد نمازش صحیح و منفرد میگردد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اول نماز یا اثنای حمد و سوره اقتدا کند و پیش از ان که به رکوع رود امام سر از رکوع بردارد در صورتی که در تاخیر معذور باشد نماز و جماعت او صحیح است
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر امام جماعت قضای نماز یومیّه خود را میخواند، می‌شود به او اقتدا کرد ولی اگر نمازش را احتیاطاً قضا می‌کند یا قضای نماز کس دیگری را میخواند، اقتدای به او جائز نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ماموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا کافر بوده یا به جهتی نمازش باطل بوده ، مثلاً بی وضو نماز خوانده . نمازش صحیح است .
- [آیت الله سیستانی] اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده ، یا کافر بوده ، یا به جهتی نمازش باطل بوده ، مثلاً بی وضو نماز خوانده ، نمازش صحیح است .