دلیل شرعی
دلایل ثابت کننده حکم شرعی صادر شده از سوی شارع مقدّس را ادله شرعی می‌گویند.
مشهوراست که در نماز شب به چهل مؤمن دعا می کنند، آیا در این باره حدیثی وارد شده و دلیل شرعی دارد؟ و آیا دعا کردن به چهل مؤمن لازم است یا می توان بدون دعا، نماز شب را بخوانند؟
در این باره حدیث بخصوصی وارد نشده و به نظر نرسیده است ولی مرحوم شیخ بهائی و کفعمی و صاحب جواهر قدس الله اسرارهم در کتابهای خود عباراتی دارند که اشعار دارد به اینکه در این موضوع حدیث بخصوصی وجود داشته هر چند عین آن بدست ما نرسیده است و ظاهراً منشأ شهرت مزبور، همین عبارات باشد بعلاوه روایات معتبره ای وارد شده که هر کس به چهل مؤمن دعا کند و پس از آن برای خودش دعا کند دعایش مستجاب می شود، لذا در قنوت نماز وتر دعا کردن به چهل مؤمن وجهه شرعی داشته و بی اشکال است ولی لزومی ندارد و بدون دعا هم، نماز صحیح است.
در این باره حدیث بخصوصی وارد نشده و به نظر نرسیده است ولی مرحوم شیخ بهائی و کفعمی و صاحب جواهر قدس الله اسرارهم در کتابهای خود عباراتی دارند که اشعار دارد به اینکه در این موضوع حدیث بخصوصی وجود داشته هر چند عین آن بدست ما نرسیده است و ظاهراً منشأ شهرت مزبور، همین عبارات باشد بعلاوه روایات معتبره ای وارد شده که هر کس به چهل مؤمن دعا کند و پس از آن برای خودش دعا کند دعایش مستجاب می شود، لذا در قنوت نماز وتر دعا کردن به چهل مؤمن وجهه شرعی داشته و بی اشکال است ولی لزومی ندارد و بدون دعا هم، نماز صحیح است.
عنوان سوال:
مشهوراست که در نماز شب به چهل مؤمن دعا می کنند، آیا در این باره حدیثی وارد شده و دلیل شرعی دارد؟ و آیا دعا کردن به چهل مؤمن لازم است یا می توان بدون دعا، نماز شب را بخوانند؟
پاسخ:
در این باره حدیث بخصوصی وارد نشده و به نظر نرسیده است ولی مرحوم شیخ بهائی و کفعمی و صاحب جواهر قدس الله اسرارهم در کتابهای خود عباراتی دارند که اشعار دارد به اینکه در این موضوع حدیث بخصوصی وجود داشته هر چند عین آن بدست ما نرسیده است و ظاهراً منشأ شهرت مزبور، همین عبارات باشد بعلاوه روایات معتبره ای وارد شده که هر کس به چهل مؤمن دعا کند و پس از آن برای خودش دعا کند دعایش مستجاب می شود، لذا در قنوت نماز وتر دعا کردن به چهل مؤمن وجهه شرعی داشته و بی اشکال است ولی لزومی ندارد و بدون دعا هم، نماز صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در دعای بر چهل مؤمن آیا می شود مثلاً به بیست مرد مؤمن و بیست زن مؤمنه دعا کنیم؟
- آیا می شود در دعا به چهل مؤمن، زنده ها را هم نام برد و دعا کرد؟
- آیا با تیمم بدل از غسل جنابت می توان وارد مسجد شد و یا در نماز جماعت شرکت کرد؟
- آیا لازم است نماز طواف را بعد از طواف بلافاصله بخوانند؟ و چنانچه فاصله شد وظیفه چیست؟
- در نماز جماعت مسجدالحرام و مسجدالنبی یا سایر مساجد مکه و مدینه آیا می توان بر فرش سجده کرد؟ و چنانچه بر فرش سجده کند، آیا اعاده آن لازم است؟
- مسافری قصد کرده ده روز در محلّی بماند، بعد از آنکه ده روز در آنجا اقامت کرد روز یازدهم به قریه ای رفته که فاصله آن تا محل اقامت 2 فرسخ است و روز یا شب را در آنجا ماند، آیا در آن یک روز یا شب که آنجا مانده، نمازش شکسته است یا نه؟ و همچنین پس از بازگشت به محل اقامت، آیا لازم است دوباره قصد ده روز بکند؟
- فاصله بین مکه و عرفات که قبلاً چهار فرسخ بوده امروزه باتوجه به توسعه مکه و اتصال شهر به منی کمتر از مسافت شرعی است، در این صورت، کسی که قصد اقامه ده روز در مکه را کرده و سپس به عرفات و مشعر و منی می رود و چهار شب یا بیشتر در آنجا بیتوته می کند، نماز او در عرفات و مشعر و منی و پس از مراجعت به مکه قصر است یا تمام؟
- شخصی از اهل (اصفهان) در (شهرضا) که حدود 20 فرسخ است باغی خریده و در آنجا لوازم زندگی فراهم کرده و دوره سال، روزهای جمعه به آن باغ می رود و گاهی شب جمعه هم در آنجا می ماند، و فقط برای تفریح و آب و هوا به آنجا رفت و آمد می کند، نماز و روزه او چگونه است؟
- اگر با یکسری تمهیدات لازم بتوانیم در سطح کشور، موفق به جداسازی مراکز درمانی خواهران از برادران بشویم، با توجه به اینکه هر پزشکی در طول دوران دانشجویی خود باید (هرچند مختصر) از انواع و اقسام اختلالات و بیماریها چه در مورد آقایان و چه خانمها آگاهی یافته و آموزش ببیند (اعم از انجام معاینات کامل، آگاهی از بیماریهای زنان و چگونگی انجام زایمان سالم و...) و با توجه به اینکه در مورد دانشجویان، این موارد بیشتر آموزشی هستند تا درمانی، (یعنی ممکن است نجات جان بیمار در همان زمان وابسته به آن نباشد، اما بوسیله این آموزش که در بیمارستانهای آموزشی صورت می گیرد، دانشجو برای مراحل طبابت، که نیاز آینده بیماران است، آماده می شود) و از این رو هریک از دانشجویان در دوره های مختلف، ملزم و مجبور به گذراندن واحدهای درسی در تمامی بخشهای بیمارستان، اعم از زنان و مردان، و فراگیری تمامی مسائل و امتحان دادن در پایان دوره می باشند (تا بتوانند در نهایت، فارغ التحصیل موفقی باشند)، با در نظر گرفتن تمامی این شرایط، بفرمایید تکلیف و وظیفه دانشجو چیست؟ آیا می تواند بخاطر رعایت مسائل شرعی، از فراگیری کامل بسیاری مسائل بگذرد و در نتیجه در گذراندن واحدهای درسی ناموفق باشد؟ و یا در هر شرایطی و با هروسیله ای، باید به فراگیری صحیح کارش بپردازد تا در آینده کمتر دچار مشکل شود؟ و بطور کلی چگونه می توان بین وظیفه پزشکی و دانشجویی (که در کتب پزشکی، برانجام آنها تأکید شده) و وظیفه شرعی و اسلامی (که طبیعتاً نباید با وظیفه پزشکی تناقض داشته باشد) جمع کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا در نماز شب گفتن اسم 40 مؤمن واجب است؟ حالا می خواهم بدانم چه کسانی را می توان نام برد؟ و چه کسانی مؤمن به حساب می آیند؟
- [سایر] نماز شب چه دستاوردی برای مؤمن دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر نمازگزار دعاهای وارده قنوت نماز وِتر را نخواند و تنها به قنوت ساده ای قناعت کند و همچنین برای 40 نفر مؤمن دعا نکند، بلکه بصورت کلّی (اَللّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ) بگوید، آیا نماز او صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] آیا دعا علیه مؤمن (نفرین) هنگام نماز باعث باطل شدن نماز می شود؟
- [آیت الله سیستانی] می خواستم بدانم در صورتی که برای نماز شب فرصت کافی نداشته باشیم بهتر است نمازهای 2 رکعتی را ادامه دهیم و از ابتدا شروع کنیم و یا مثلاً نماز شفع را شروع کنیم. دیگر اینکه دعا برای 40 مؤمن حتماً باید به رقم 40 برسد یا کمتر از آن هم مشکلی ندارد. سوم اینکه اذکار بلافاصله بعد از نماز شب چیست؟
- [سایر] روایاتی در مورد نماز و دعا و آداب شب زفاف بنویسید
- [آیت الله خوئی] حجاجی که در مکه قصد اقامه نمودهاند بعضی خانهشان تا عرفات کمتر از چهار فرسخ است و بعضی بیشتر چگونه در عرفات نماز بخوانند؟ و در صورتی که باید جمع بخوانند آیا میتوانند نماز را به جماعت بخوانند؟
- [آیت الله سیستانی] آیا می توان در نماز های واجب در قنوت فارسی دعا کنیم؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توان در قنوت نماز به زبان فارسی دعا کرد؟ (واجب و مستحبی)
- [سایر] خواندن نماز شب از چه سنّی برای جوانان مناسب است تا به آنان فشار وارد نشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب.
- کمترین فاصله لازم بین دو نمازجمعه، یک فرسخ است.
- اگر در جایی نماز جمعه برگزار شد نباید در فاصله ای کمتر از یک فرسخی آن نماز جمعه دیگری منعقد شود. پس اگر با فاصله یک فرسخ دو نماز جمعه اقامه شود هر دو صحیح است. لازم به تذکر است که میزان در مسافت، محل نماز جمعه است نه شهری که نماز جمعه در ان تشکیل شده است بنابراین در شهرهای بزرگی که طول آن چند فرسخ است می توان چند نماز جمعه تشکیل داد.
- نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هردو یک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.
- خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد ولی احتیاط واجب این است که به عربی باشد.
- همه شرائطی که در امام جماعت لازم است باید در امام جمعه هم باشد مانند: عقل، ایمان، حلال زادگی و عدالت. ولی امامت کودکان و زنان در نماز جمعه جائز نیست.
- در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را بخوانند: (اَلّلهُمَّ اَهْلَ الْکِبْریاءِ وَالْعَظَمَةِ وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ اَهْلَ الْعَفوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقْوی وَ الْمَغْفِرَةِ اَسْألُکَ بِحَقِّ هذاَ الْیَومِ الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمُحَمَّد صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کَرامَةً وَ مَزیداً اَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّدِ وَ اَنْ تُدْخِلَنی فی کُلِّ خَیْر اَدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ محمّد و اَنْ تُخْرِجَنی مِنْ کُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمّداً و آلَ مُحَمَّد صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ اَلّلهُمَّ اِنّی اَسْألُکَ خَیْرَ ما سَألَکَ بِهِ عِبادُکَ الصَّالِحوُنَ وَ اَعُوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الْمُخْلَصُونَ).
- مستحب است در شب اول قبر، دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند و دستور آن این است که در رکعت اول بعد از حمد یک مرتبه آیة الکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره اِنّا اَنْزَلْنا بخوانند و بعد از سلام نماز بگویند اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَابْعَثْ ثَوابَها اِلَی قَبْرِ فُلانَ و به جای کلمه فلان اسم میت را بگویند.
- خنثی مشکله(1) می تواند در نماز جمعه شرکت کند ولی نمی تواند مکمل عدد لازم (5 نفر) یا امام جمعه باشد، پس اگر غیر از او فقط چهار نفر جمع شده باشند نماز جمعه برگزار نمی شود و باید نماز ظهر بخوانند.
- لازم نیست جزئیات و خصوصیات عملی که نذر کرده مطلوب باشد، همین اندازه که اصل آن شرعاً مطلوب باشد کافی است، مثلا اگر نذر کند شب اوّل هر ماه نماز شب بخواند صحیح است و باید به آن عمل کند، یا اگر نذر کند در محل خاصّی فقراء را اطعام نماید باید مطابق آن عمل نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب ودو رکعت آن به نیّت نماز شفع ویک رکعت آن به نیّت نماز وتر خوانده شود، ودستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.
- [آیت الله اردبیلی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب، دو رکعت به نیّت نماز شَفْع و یک رکعت به نیّت نماز وَتْر خوانده شود. دستور کامل نافله شب در کتابهای ادعیه گفته شده است.
- [امام خمینی] اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد، و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن است که نماز را دوباره بخوانند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند ، بهتر آن است که نماز را دوباره بخوانند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن، به نیت نماز وتر خوانده می‌شود، آداب و مستحبات نافله شب در کتابهای دعا به طور کامل گفته شده است.
- [آیت الله سبحانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن، به نیت نماز وتر خوانده شود. و دستور کامل نافله شب در کتاب های دعا گفته شده است.
- [آیت الله وحید خراسانی] از یازده رکعت نافله شب هشت رکعت ان باید به نیت نافله شب و دو رکعت ان به نیت نماز شفع و یک رکعت ان به نیت نماز وتر خوانده شود و دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا ذکر شده است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] از یازده رکعت نافله شب؛ هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن به نیت نماز وتر خوانده شود. و دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.
- [آیت الله سیستانی] از یازده رکعت نافله شب ، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب ، و دو رکعت آن به نیّت نماز شفع ، و یک رکعت آن به نیّت نماز وتر خوانده شود . و دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است .
- [امام خمینی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب، و دو رکعت آن به نیت نماز شفع، و یک رکعت آن به نیت نماز وتر خوانده شود. و دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.