حج واجب
حج واجب یکی از اقسام حج می باشدکه با شرایطی بر مکلف واجب می شود
کسی که به حد بلوغ نرسیده مکه می رود وحج بجا می آورد، جای حج واجب را می گیرد؟
انسان قبل از بلوغ تکلیفی ندارد. لکن اگر کودک را مکه بردند و محرم به احرام حجّش کردند مانعی ندارد. ولی جای حج واجب را نمی گیرد. و پس از بلوغ اگر مستطیع شد، باید حج بجا آورد.
انسان قبل از بلوغ تکلیفی ندارد. لکن اگر کودک را مکه بردند و محرم به احرام حجّش کردند مانعی ندارد. ولی جای حج واجب را نمی گیرد. و پس از بلوغ اگر مستطیع شد، باید حج بجا آورد.
پاسخ:
انسان قبل از بلوغ تکلیفی ندارد. لکن اگر کودک را مکه بردند و محرم به احرام حجّش کردند مانعی ندارد. ولی جای حج واجب را نمی گیرد. و پس از بلوغ اگر مستطیع شد، باید حج بجا آورد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی اعمال عمره تمتّع را به پایان برده و اکنون نمی تواند حج تمتع بجا آورد، مثلاً برای خدمت به حجاج از سوی سازمان حج و زیارت به حج آمده و اکنون سازمان مذکور او را مأمور کرده که در مکه بماند، وظیفه اش چیست؟
- اگر کسی عصیاناً بدون احرام وارد مکه شد و حج و عمره ای هم قبلا بر او واجب نبوده، فعلا وظیفه اش چیست؟
- کسی روز اول ذیحجه وارد جده می شود و بنای حج تمتع دارد ولی می خواهد برود مکه و بعد برود مدینه یا خارج مکه و حرم. آیا می تواند عمره مفرده به نیت خودش بجا آورد و بعد برای عمره تمتع از یکی از مواقیت معروفه محرم شود؟
- چند پسربچّه که بحدّ بلوغ نرسیده اند، با هم بازی می کنند. در بین این بازی دندان یکی از این بچه ها از بین می رود، یعنی می افتد، دیه دارد یا نه؟ و همچنین اگر چشم یکی را نابینا کند؟
- حضرتعالی در مناسک حج فرموده اید: (کسی که نیاز به ازدواج دارد بطوری که ترک آن سبب مرض یا ضرر یا مشقّت گردد و برای آن پول لازم باشد در صورتی مستطیع می شود که علاوه بر مخارج حجّ مصارف ازدواج هم داشته باشد)، این حکم آیا فرزند شخصی را که به حد بلوغ رسیده شامل می شود؟
- حضرتعالی در مناسک فرموده اید: (کسی که نیاز به ازدواج دارد به طوری که ترک آن سبب مرض یا ضرر یا مشقت گردد. و برای آن پول لازم باشد درصورتی مستطیع می شود که علاوه برمخارج حج مصارف ازدواج را هم داشته باشد)، آیااین حکم شامل فرزندی که به حد بلوغ رسیده می شود؟
- شخصی با اینکه خودش مکه رفته، باز وصیت کرده که برایش یک حج بلدی بخرند، آیا می شود این حج را به میقاتی تبدیل کرد یا نه؟
- آیا احرام حج حتماً باید در مکه قدیم یا مسجدالحرام باشد، یا درمحله های نوساز هم کفایت می کند؟
- آیا در فاصله بین عمره تمتع و حج تمتّع می توان از شهر مکه خارج شد؟ و چنانچه عمداً یا جهلاً یا سهواً از مکه خارج شود; تکلیف چیست؟
- بعضی از خدمه کاروانهای حج، مجبورند قبل از ایام تشریق جهت آماده سازی منی و عرفات و تهیه اتوبوس به خارج از شهر مکه رفته و بازگردند، آیا این افراد می توانند نیابت قبول کرده و حج نیابتی انجام دهند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا نوجوانی که به حد بلوغ نرسیده است، می تواند اعتکاف کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا اعتکاف کودک ممیز یعنی کودکی که هنوز به حد بلوغ نرسیده است ولی وظیفه خود را میشناسد صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بچه ای قبل از سن تکلیف همراه پدر و مادر خود اعزام به حج تمتع شد و بخاطر کودک بودن بعضی از مراسم واجب حج را بجا نیاورد، یا در خواب بوده است. الان که به سن بلوغ رسیده و قصد ازدواج دارد شبهه شده است که ایشان باید قبل از ازدواج به حج رود و مناسک حج تمتع را دوباره بجا آورد در غیر این صورت زن بر او حرام است. آیا چنین موضوعی از نظر شرعی درست است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بچه ای قبل از سن تکلیف همراه پدر و مادر خود اعزام به حج تمتع شد و بخاطر کودک بودن بعضی از مراسم واجب حج را بجا نیاورد، یا در خواب بوده است. الان که به سن بلوغ رسیده و قصد ازدواج دارد شبهه شده است که ایشان باید قبل از ازدواج به حج رود و مناسک حج تمتع را دوباره بجا آورد در غیر این صورت زن بر او حرام است. آیا چنین موضوعی از نظر شرعی درست است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در موسم حج یک نفر از کارکنان گروه حج همراه زنها به عنوان راهنما در روز با ماشین مسقّف به مکّه می رود آیا کفّاره لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در موسم حج یک نفر از کارکنان گروه حج همراه زنها به عنوان راهنما در روز با ماشین مسقّف به مکّه می رود آیا کفّاره لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچه یا دیوانهای برای انجام حجّ استحبابی به مکه برود و در حج، بچه نابالغ، بالغ شود و یا دیوانه، عاقل شود، آیا برای این که حجّ آنها مجزی از حَجّة الاسلام باشد، استطاعت شرط است یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی به عنوان نیابت در مسجد شجره محرم شده و به مکه آمده، در مکه فهمید که خودش مستطیع بوده است، آیا باید اعمال عمره را به قصد خود بجا آورد یا به قصد نیابت، و اگر باید حجّ را به قصد خود بجا آورد نسبت به حجّ نیابی چه وظیفه دارد، و آیا میتواند برای آن نایب بگیرد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی به عنوان نیابت در مسجد شجره محرم شده و به مکه آمده، در مکه فهمید که خودش مستطیع بوده است، آیا باید اعمال عمره را به قصد خود بجا آورد یا به قصد نیابت، و اگر باید حجّ را به قصد خود بجا آورد نسبت به حجّ نیابی چه وظیفه دارد، و آیا میتواند برای آن نایب بگیرد یا خیر؟
- [امام خمینی] شهیدی وصیت کرده است که خانمش برای او حج واجب بجا آورد، و چنانچه شرعا نمیشود شخص ثالثی انجام دهد، آیا جایز است زن به جای مرد مکه برود یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در سال اولی که مستطیع شده بدون سستی و تأخیر به مکّه رود و در وقت معیّنی که دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد چنانچه در سالهای بعد مستطیع نشود حج بر او واجب نیست ولی چنانچه از سالهای پیش مستطیع بوده و نرفته به هر طریق که می تواند باید حج بجا آورد.
- اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عیالات کسی را در مدّتی که مکّه می رود و بر می گردد به او بدهند و بگویند: حج برو، ولی ملک او نکنند، حج بر او واجب می شود.
- اگر خرجی رفتن و برگشتن و خرجی عیالات کسی را در مدّتی که مکّه می رود و بر می گردد به او ببخشند و با او شرط کنند که حج کند، اگر چه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالی که بتواند با آن زندگی کند نداشته باشد باید قبول نماید و حج بر او واجب می شود.
- حج: زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود و در تمام عمر بر کسی که شرایط زیر را دارا باشد، یک مرتبه واجب می شود. اوّل: بالغ باشد. دوّم: عاقل و آزاد باشد. سوّم: بواسطه حجّ مجبور نشود کار حرامی که اهمیتش در شرع از حج بیشتر است انجام دهد یا عمل واجبی را که از حجّ مهمتر است ترک کند. چهارم: مستطیع باشد، و مستطیع بودن به چند چیز است: اوّل: آنکه توشه راه و چیزهایی را که بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است و در کتابهای مفصّل گفته شده دارا باشد، و نیز مالی که بتواند بلیط سفر یا وسیله سفر را تهیّه کند داشته باشد. دوّم: سلامت مزاج و توانایی آن را داشته باشد که بتواند مکّه رود و حج را بجا آورد. سوّم: در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته است یا انسان بترسد که در راه جان او از بین برود حجّ بر او واجب نیست ولی اگر از راه دیگری بتواند برود اگر چه دورتر باشد در صورتی که مشقّت زیاد نداشته باشد و خیلی غیر متعارف نباشد باید از آن راه برود. چهارم: بقدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم: مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچّه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم می دانند داشته باشد. ششم: بعد از برگشتن کسب یا زراعت یا عایدی ملک یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند و اگر کسی که آنچه دارد در راه حج خرج کند زندگی او قبل و بعد از حج فرق نکند حج بر او واجب است پس کسانی که زندگیشان از طریق وجوهات شرعیه تأمین می شود و حج رفتن وضع زندگی آنها را مختل نمی کند اگر به اندازه حج مالی داشته باشند حج بر آنها واجب می شود.
- اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود و استطاعتش از دست برود باید به هر طریق که می تواند حج را بجا آورد، ولو با قرض گرفتن یا اجیر شدن باشد.
- اگر مقداری مال که برای حج کافی است به کسی بدهند و با او شرط کنند که در راه مکّه خدمت کسی که مال را داده بنماید، حج بر او واجب نمی شود ولی اگر قبول کند و خدمت، منافات با انجام مناسک حج نداشته باشد حجّ واجب می شود.
- زنی که می تواند به مکّه برود، اگر بعد از برگشتن از خود مالی نداشته باشد و شوهرش هم فقیر باشد و خرجی او را ندهد و ناچار شود که به سختی زندگی کند، حج بر او واجب نیست.
- کسی که نشسته نماز می خواند اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده بجا آورد باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند باید رکوع را هم نشسته بجا آورد.
- کسی که از طرف دیگری برای حج اجیر شده، باید طواف نساء را از طرف او بجا آورد و اگر بجا نیاورد، زن بر آن اجیر حرام می شود.
- اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود باید روزه بگیرد، و اگر بعد از اذان بالغ شود روزه آنروز بر او واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی مستطیع شود ومکّه نرود وفقیر شود ، باید اگر چه به زحمت باشد بعداً حجّ کند واگر به هیچ قسم نتواند حجّ برود ؛ چنانچه کسی اورا برای حجّ اجیر کند ،بایدبه مکّه رود وحجّ کسی را که برای او اجیر شده بجا آورد وتا سال بعد در مکّه بماند وبرای خود حجّ نماید . ملی اگر ممکن باشد که اجیر شود واجرت رانقد بگیرد وکسی که اورااجیر کرده راضی شود که حجّ اورا در سال بعد بجا آورد ، باید سال اوّل برای خود وسال بعد برای کسی که اجیر شده حجّ نماید .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مقداری مال به کسی بدهند وحجّ بر او واجب شود، چنانچه حجّ نماید، هرچند بعداً مالی از خود پیدا کند، دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه حجّ بر کسی واجب شود و در به جا آوردنش اهمال و تأخیر کند تا استطاعتش از بین برود واجب است به هر ترتیبی شده تا به حدّ حرج نرسیده است حجّ را به جا آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود ومالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکّه رود مستطیع باشد، باید حجّ کند و در صورتی که حجّ نماید اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه رود، دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای تجارت مثلاً تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آن جا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر برای تجارت مثلًا تا جده برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد ازآنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج بهجا آورد و در صورتی که حج نماید، اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی به دست آورد که بتواند از آن جا با آن به مکّه رود و بقیه شرایط استطاعت را نیز دارا باشد، باید حجّ به جا آورد و در صورتی که حجّ نماید اگرچه بعدا مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه رود دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست اورد که اگر بخواهد از ان جا به مکه رود انچه در استطاعت معتبر است داشته باشد باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگر چه بعد مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست