منوب عنه
كسی كه عملی به نيابت از او انجام می‌گيرد.
کسی که در انجام حج بلدی نیابت دارد، چه مقدار از مستحبات مدینه و مکه را باید به نیابت از منوب عنه انجام دهد؟
به مقدار متعارف انجام دهد.
به مقدار متعارف انجام دهد.
عنوان سوال:
کسی که در انجام حج بلدی نیابت دارد، چه مقدار از مستحبات مدینه و مکه را باید به نیابت از منوب عنه انجام دهد؟
پاسخ:
به مقدار متعارف انجام دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که در انجام حج بلدی نیابت دارد، آیا در برگشت از سفر حج نیز باید به شهر منوب عنه برگردد یا لزومی ندارد؟
- کسی به نیابت به حج بلدی اقدام می کند ولی قبل از میقات، شخص دیگری را به جای خود به عنوان عمل به نیابت به کار می گیرد، آیا اذن منوب عنه لازم است؟ و در صورت عدم اذن، این حج مجزی است یا خیر؟
- اگر نایب از بعض اعمال حج معذور شد و نایب گرفت، نایب عمل را به نیابت نایب انجام دهد یا به نیابت منوب عنه؟
- نایبی که در ماه ذی القعده یا ذی الحجه وارد مکه شده، قبل از آنکه برای منوب عنه خود محرم به احرام عمره تمتع شود، آیا می تواند برای خودش عمره مفرده بجا آورد و بعد برای کار ضروری به مدینه رفته و از آنجا برای منوب عنه خود محرم شود؟
- شخص اجیر شده که حج نیابتی میقاتی انجام دهد. و چون مطمئن بوده که می تواند بعداً به میقات برود. لذا هنگام ورود عمره مفرده انجام داده و به طرف قرن المنازل رفته که از آنجا برای منوب عنه محرم شود. حکومت مانع شده لذا از همانجا به قصد منوب عنه محرم شده و وارد مکه شده است. تکلیف این شخص چیست؟
- نایب طواف نساء را به چه نیتی انجام دهد؟ به نیت خودش یا منوب عنه؟ و آیا فرقی بین نیابت در عمره مفرده و حج و طواف نساءِ تنها وجود دارد؟
- نایب اگر از انجام حج تمتع معذور شد، و حج تمتع را به حج افراد بدل کرد. آیا این حج از منوب عنه مجزی است؟
- شخصی با اینکه خودش مکه رفته، باز وصیت کرده که برایش یک حج بلدی بخرند، آیا می شود این حج را به میقاتی تبدیل کرد یا نه؟
- کسی که حج نیابتی انجام می دهد، آیا باید طبق فتوای مرجع تقلید خود عمل کند، یا طبق فتوای مرجع منوب عنه؟
- کسی که در حج نایب دیگری است، گرچه نایب سال اوّل او نیست، ولی منوب عنه تاکنون حجی بجا نیاورده، آیا باید حلق کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا در نیابت از دیگری در حج باید مرجع تقلید نائب و منوب عنه یکی باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نائب در نیابت حج باید به فتوای مرجع تقلید خود عمل کند یا به فتوای مرجع تقلید منوبٌ عنه؟
- [آیت الله خوئی] آیا شخصی که در اثر ضعف مزاج، قدرت بر عمل حج ندارد و استطاعت مالی دارد، باید حج بلدی بدهد یا حج میقاتی کافی است؟ در مفروض سؤال منوب عنه حی است نه میت.
- [آیت الله سیستانی] کسی که در حج نایب دیگری است آیا طواف النساء را باید برای خودش به جای آورد یا به نیابت از منوب عنه؟
- [آیت الله بروجردی] آیا در نیابت حج شرط است که نایب از منزل منوب عنه حرکت نموده و در مراجعت نیز به منزل او ابتداءً نزول کند یا خیر؟
- [آیت الله وحید خراسانی] نایب چند ماه قبل از حج به بلد منوب عنه می رود و به عنوان نیابت حج حرکت می کند و به وطن خودش یا محل دیگری می رود و در ماه ذی حجه که عازم حج می شود دیگر به بلد منوب عنه نمی رود کافی است یا نه و چه وقت باید برود
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مستنیب یا منوب عنه در وقت نیابت بدانند که نایب جزء معذورین است و او را نایب کنند، اولاً آیا اجرت نیابت برای نایب حلال است یا خیر؟ و ثانیاً آیا حجّ نیابی او صحیح و از حجة الاسلام یا غیر حجة الاسلام منوب عنه کفایت میکند یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مستنیب یا منوب عنه در وقت نیابت بدانند که نایب جزء معذورین است و او را نایب کنند، اولاً آیا اجرت نیابت برای نایب حلال است یا خیر؟ و ثانیاً آیا حجّ نیابی او صحیح و از حجة الاسلام یا غیر حجة الاسلام منوب عنه کفایت میکند یا خیر؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مستنیب یا منوب عنه در وقت نیابت بدانند که نایب جزو معذورین است و او را نایب کنند اولا ایا اجرت نیابت برای نایب حلال است یا نه و ثانیا ایا حج نیابتی او صحیح و از حجه الاسلام یا غیر حجه الاسلام منوب عنه کفایت می کند یا نه
- [آیت الله سبحانی] شخصی از طرف شخصی نائب شده که حج بلدی بجای آورد آیا نائب می تواند اوّل از طرف خود عمره مفرده بجای آورد و از حرم خارج شود اعمال را به نیت منوب عنه شروع کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- پیش از داخل شدن در حرم مکه، شهر مکه، مسجدالحرام، خانه کعبه، حرم مدینه، شهر مدینه و مسجد پیغمبر و حرم امامان(علیهم السلام) مستحب است انسان غسل کند و اگر در یک روز چند مرتبه مشرّف شود یک غسل کافی است و کسی که می خواهد در یک روز داخل حرم مکه و مسجدالحرام و خانه کعبه شود، اگر به نیت همه یک غسل کند کافی است. و نیز اگر در یک روز بخواهد داخل حرم مدینه و شهر مدینه و مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله)شود، یک غسل برای همه کفایت می کند و برای زیارت پیغمبر و امامان از دور یا نزدیک و برای حاجت خواستن از خداوند عالم و همچنین برای توبه و نشاط به جهت عبادت و برای سفر رفتن خصوصاً سفر زیارت حضرت سیدالشّهداء(علیه السلام) مستحب است انسان غسل کند و اگر یکی از غسلهایی را که در این مسأله گفته شد بجا آورد و بعد کاری که وضو را باطل می نماید مرتکب شود مثلاً بخوابد، غسل او باطل می شود و مستحب است دوباره غسل را به جا آورد.
- مستحب است نماز عید را در صحرا بخوانند ولی در مکه مستحب است در مسجد الحرام خوانده شود.
- اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عیالات کسی را در مدّتی که مکّه می رود و بر می گردد به او بدهند و بگویند: حج برو، ولی ملک او نکنند، حج بر او واجب می شود.
- اگر مقداری مال که برای حج کافی است به کسی بدهند و با او شرط کنند که در راه مکّه خدمت کسی که مال را داده بنماید، حج بر او واجب نمی شود ولی اگر قبول کند و خدمت، منافات با انجام مناسک حج نداشته باشد حجّ واجب می شود.
- اگر در سال اولی که مستطیع شده حج نکند و بعد بواسطه پیری یا مرض و ناتوانی نتواند حج نماید و نا امید باشد از اینکه بعداً خودش حج کند، باید دیگری را از طرف خود بفرستد تا برایش حج انجام دهد بلکه اگر در سال اوّلی که به قدر رفتن حج مال پیدا کرده، بواسطه پیری یا مرض یا ناتوانی نتواند حجّ کند احتیاط مستحب آن است که کسی را از طرف خود بفرستد که حجّ نماید.
- اگر با اجیر شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند باید مقداری از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.
- زنی که می تواند به مکّه برود، اگر بعد از برگشتن از خود مالی نداشته باشد و شوهرش هم فقیر باشد و خرجی او را ندهد و ناچار شود که به سختی زندگی کند، حج بر او واجب نیست.
- مسافر مخیّر است در شهر مکّه و شهر مدینه و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند یا شکسته، و در این سه مکان فرقی بین بناء اصلی و اوّلیّه و آنچه بعد اضافه شده نمی باشد، و نیز مسافر می تواند در حرم و رواق حضرت سیدالشّهداء(علیه السلام)بلکه در مسجد متصل به حرم نماز را تمام یا شکسته بخواند.
- اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود و استطاعتش از دست برود باید به هر طریق که می تواند حج را بجا آورد، ولو با قرض گرفتن یا اجیر شدن باشد.
- اگر خرجی رفتن و برگشتن و خرجی عیالات کسی را در مدّتی که مکّه می رود و بر می گردد به او ببخشند و با او شرط کنند که حج کند، اگر چه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالی که بتواند با آن زندگی کند نداشته باشد باید قبول نماید و حج بر او واجب می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در حجّ نیابتی لازم نیست از بلد نایب بگیرند و همین مقدار که از میقات کسی را نایب کنند کفایت میکند چنانکه اگر کسی را از بلد نایب کنند لازم نیست از شهر منوب عنه حرکت کند.
- [آیت الله مظاهری] نیابت در حجّ نظیر نیابت در بقیه عبادات جایز است و لازم نیست نایب بالغ و عاقل و رشید باشد و اگر کسی که آن‌ها را نایب کرده است (منوب عنه) اطمینان داشته باشد که عمل را به جا میآورند و بعداً هم اطمینان پیدا کند که عمل را به طور صحیح به جا آوردهاند نیابت آن‌ها صحیح است و همچنین لازم نیست ذمّه نایب در سال نیابت مشغول به حجّ واجب نباشد و اگر نایب حجّ واجب خودش به ذمّهاش باشد میتواند نایب شود و حجّ او صحیح است گرچه گناه کرده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نایب باید موقع نیت قصد نیابت کند و منوب عنه را - و لو اجمالاً - معیّن نماید و لازم نیست اسم او را بداند؛ مثلاً اگر نیت کند: از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام، کافی است.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه شخصی را برای عمره مفرده یا حجّ واجب یا مستحب اجیر کنند و اجیر، عمره یا حجّ خود را به جماع فاسد کند گرچه واجب است حجّ یا عمره را به آخر برساند و کفّاره نیز باید بدهد ولی این حجّ یا عمره برای منوب عنه کفایت نمیکند و نایب استحقاق اجرت ندارد، مگر اینکه کسی که او را اجیر کرده است راضی شود که در سالهای بعد آن حجّ یا عمره را به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بعد از احرام بمیرد، حجّش صحیح است همچنین اگر نایب بعد از احرام بمیرد، از حجّ منوب عنه کفایت میکند و تمام اجرت را هم مستحق می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از مرگ انسان می‌شود نماز و عبادتهای دیگری را که او در زندگی بجا نیاورده، شخص دیگری به جا آورد که به او (نایب) میگویند و عمل او را نیابت مینامند و به کسی که از طرف او عمل را انجام میدهند (منوب عنه) میگویند و در حال حیات انسان تنها در حج و زیارت، نیابت مشروع است به تفصیلی که در جای خود ذکر شده است. و همچنان که نیابت تبرعی و بدون مزد صحیح است، نیابت با اجاره یا جعاله یا شرط ضمن عقد و مانند اینها نیز صحیح میباشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی که مستطیع شده حج نکند ، و بعد بواسطه پیری یا مرض و ناتوانی ، نتواند حج نماید ، یا حرجی باشد و ناامید باشد از اینکه بعداً خودش حج کند ، باید دیگری را از طرف خود بفرستد ، ودر صورتی که بعداً قدرت پیدا کرد ، خودش نیز حج نماید و همچنین است اگر در سال اولی که به قدر رفتن حج مال پیدا کرده ، بواسطه پیری یا مرض یا ناتوانی نتواند حج کند وناامید از توانائی خود باشد ، و در تمام این صور احتیاط مستحب آن است که چنانچه منوب عنه مرد باشد ، نائب صروره باشد ، یعنی کسی باشد که برای اولین بار به حج میرود .
- [آیت الله مظاهری] کسی که در ترک محرّمات حجّ یا در به جا آوردن اعمال حجّ به طور متعارف معذور است نظیر اینکه باید زیر سایه برود یا در طواف و رمی نایب بگیرد یا به ناچار باید بعد از نیمهشب از مشعر به منی رود میتواند نایب شود و حجّی که مطابق وظیفه خود به جا میآورد کافی از حجّ منوب عنه (کسی که او را نایب کرده است) میباشد.
- [آیت الله سیستانی] مسافر میتواند در تمام شهر مکه و مدینه و کوفه و در حرم حضرت سیدالشهداء علیهالسلام تا مقدار 5/11 متر تقریباً از اطراف قبر مقدس ، نمازش را تمام بخواند .
- [آیت الله علوی گرگانی] پیش از داخل شدن در حرم مکّه، شهر مکّه، مسجد الحرام، خانه کعبه، حرم مدینه، شهر مدینه مسجد پیغمبر وحرم امامان: مستحبّ است انسان غسل کند و اگر در یک روز چند مرتبه مشرّف شود، یک غسل کافی است و کسی که میخواهد در یک روز داخل حرم مکّه و مسجد الحرام و خانه کعبه شود، اگر به نیّت همه، یک غسل کند کافی است و نیز اگر در یک روز بخواهد داخل حرم مدینه وشهر مدینه و مسجد پیغمبر شود، یک غسل برای همه کفایت میکند و برایزیارت پیغمبر و امامان از دور یا نزدیک و برای حاجت خواستن از خداوند عالم و همچنین برای توبه و نشاط به جهت عبادت و برای سفر رفتن خصوصاً سفر زیارت حضرت سیّد الشهدأ7 مستحبّ است انسان غسل کند و اگر یکی از غسلهایمکانی وبعضی از غسلهای فعلی که گفته شد بجا آورد، و بعد کاری کند که وضو را باطل مینماید مثلاً بخوابد، غسل او باطل می‌شود ومستحبّ است دوباره غسل را بجا آورد.