اذان و اقامه
این مقاله درباره اذان و اقامه که ذکرهای مخصوص اعلان وقت نماز و آمادگی برای آن می‌باشد است.
شخصی برای خواندن نماز جماعت وارد مسجدالنبی یا مسجدالحرام یا یکی از مساجد اهل سنت شده در حالی که جماعت تمام شده ولی صفها به هم نخورده، آیا اذان و اقامه ساقط است؟
در فرض سؤال اذان و اقامه ساقط نیست، بلکه اگر کسی بعد از خواندن نماز جماعت با آنها، بخواهد احتیاطاً نماز خود را اعاده کند استحباب گفتن اذان و اقامه به قوت خود باقی است.
در فرض سؤال اذان و اقامه ساقط نیست، بلکه اگر کسی بعد از خواندن نماز جماعت با آنها، بخواهد احتیاطاً نماز خود را اعاده کند استحباب گفتن اذان و اقامه به قوت خود باقی است.
عنوان سوال:
شخصی برای خواندن نماز جماعت وارد مسجدالنبی یا مسجدالحرام یا یکی از مساجد اهل سنت شده در حالی که جماعت تمام شده ولی صفها به هم نخورده، آیا اذان و اقامه ساقط است؟
پاسخ:
در فرض سؤال اذان و اقامه ساقط نیست، بلکه اگر کسی بعد از خواندن نماز جماعت با آنها، بخواهد احتیاطاً نماز خود را اعاده کند استحباب گفتن اذان و اقامه به قوت خود باقی است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شرکت در نماز جماعت اهل سنّت، آیا اختصاص به مسجدالحرام و مسجدالنبی دارد، یا در مساجد دیگر هم کافی است؟
- آیا در مکه و مدینه خصوصاً مسجدالحرام و مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله) هنگام اقتدای به اهل سنّت لازم است مهر بگذاریم یا بدون آن مجزی است؟
- در توضیح المسائل مسأله 902 فرموده اید: اگر زن در کنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند، نماز هر دو باطل است، آیااین حکم در مسجدالحرام یا نماز طواف با زنان اهل سنت هم، جاری می شود؟
- در نماز جماعت مسجدالحرام و مسجدالنبی یا سایر مساجد مکه و مدینه آیا می توان بر فرش سجده کرد؟ و چنانچه بر فرش سجده کند، آیا اعاده آن لازم است؟
- شرکت در نماز جماعت اهل سنّت و خواندن نمازهای یومیّه با آنها، آیا کفایت از نماز واجب می کند؟
- اگر وقت اقامه جماعت کسی به قصد ساقط کردن امام از اعتبار، در همان مکان مسجد بصورت فرادی نماز بخواند، آیا نماز این شخص اشکالی دارد؟
- گاهی مشاهده می شود هنگام برپایی نماز جماعت در مسجدالحرام و مسجدالنبی، بعضی از حجاج ازمسجد خارج می شوند و یا در کناری ایستاده و تماشا می کنند، لطفاً نظر مبارک را در این باره مرقوم فرمایید.
- شخصی در مسجد جهت نماز جماعت جا گرفته و بیرون رفته است و تا هنگام اقامه جماعت رجوع نکرده است، آیا به محض منعقد شدن نماز جماعت حق او از آن مکان ساقط می شود و دیگری می تواند جای او را تصرف کند؟
- در طبقه بالای مسجدالحرام و مسجدالنبی که نماز جماعت تشکیل می شود و ایرانی ها در آن شرکت می کنند. با وصف اینکه اتصال به هیچ وجه مراعات نشده و جای تقیه هم نیست. زیرا می توانند نماز را در طبقه پایین که لااقل اتصال حفظ می شود بخوانند. آیا نماز در طبقه فوقانی صحیح است؟
- کسی نماز ظهر را به نماز عصر امام جماعت اقتدا کرد، آیا پس از آن برای نماز عصر اقامه بگوید یا همین که صفوف جماعت متفرق نشده اقامه از او ساقط است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] آیا به فتوای حضرتعالی آن وقتی که اهل تسنّن در مسجدالحرام و مسجدالنّبی(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) به عنوان وقت نماز مغرب میگیرند، قابل اطمینان است و در غیرضرورت و تقیّه میتوان درآن وقت نماز مغرب را خواند؟
- [آیت الله جوادی آملی] در جریان شرکت در نماز جماعت مسجدالنبی و مسجدالحرام، بعضاً اتصال برقرار نیست، آیا بدون اتصال، نماز اقامه شده صحیح است؟
- [سایر] خواندن نماز شب از چه سنّی برای جوانان مناسب است تا به آنان فشار وارد نشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] در جریان شرکت در نماز جماعت مسجد النبی و مسجدالحرام، بعضاً اتصال برقرار نیست، آیا بدون اتصال، نماز اقامه شده صحیح است؟ همچنین است پیشانی گذاشتن بر فرش به جای مُهر.
- [سایر] آیا صحیح است که نماز را در مساجد اهل سنت و به صورت جماعت اقامه کنیم؟ شرح آیا در مواقعی که ما به عنوان مسافر درحال عبور از شهرهای سنیمذهب هستیم، صحیح است که نماز را در مساجد اهل سنت و به صورت جماعت اقامه کنیم؟ آیا باید حتماً از مُهر استفاده کنیم یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خواندن نماز جماعت در طبقه دوم و سوم مسجدالحرام در حالی که امام جماعت در طبقه همکف می باشد صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا زن مستحاضه می تواند وارد مسجدالحرام و مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله) بشود؟
- [آیت الله بهجت] آیا نماز خواندن بر روی سجاده هایی که عکس مسجدالحرام و مسجدالنبی در آن ها نقش شده است، صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر هنگام غروب در مسجد الحرام و مسجد النبی صلی الله وعلیه وآله وسلم حضور یابند به لحاظ این که اهل سنت بلافاصله پس از اذان افطار می‌کنند، آیا زائران ایرانی میتوانند همراه آنان افطار کنند یا نه؟ و آیا افطار کردن بر اساس تقیّه این مورد را نیز شامل می‌شود یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی در مسجدالحرام یا مسجدالنبی محتلم شود، برای تیمّم چه نیّتی کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در جائی که عدّه ای مشغول نماز جماعتند یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند با پنج شرط اذان و اقامه از او ساقط می شود: 1 برای نماز جماعت اوّل اذان و اقامه گفته باشند. 2 آن نماز جماعت باطل نباشد. 3 نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و بخواهد در بام مسجد نماز بخواند مستحب است اذان و اقامه بگوید. 4 نماز او و نماز جماعت هردو اداء باشد. 5 وقت نماز او و نماز جماعت مشترک باشد مثلاً هردو نماز ظهر یا هردو نماز عصر بخوانند یا نمازی که به جماعت خوانده می شود نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند یا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.
- خواندن نماز میت در مساجد مکروه است ولی در مسجدالحرام مکروه نیست.
- اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید.
- اگر در شرط دوّم از شرطهائی که در مسأله پیش گفته شد شک کند یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه، اذان و اقامه از او ساقط است ولی اگر در چهار شرط دیگر شک کند بهتر است به قصد رجاء اذان و اقامه را بگوید.
- اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند کسی که با آن جماعت نماز می خواند نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید گرچه اذان و اقامه را نشنیده باشد و یا موقع گفتن آن در جماعت حاضر نباشد.
- مستحبّ است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد، یا قدری بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند، ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح و نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب مستحب نیست.
- رفتن به مسجد الحرام و مسجد النبی و توقف در سایر مساجد و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و نزدیکی با شوهر، برای زن مستحاضه اشکال ندارد، هرچند احتیاط مستحب در این است که برای این کارها غسلهای واجب خود را انجام داده باشد.
- اگر اذان و اقامه را به قصد نماز فرادی بگوید، بعد جماعتی از او تقاضا کنند تا امام جماعت آنان شود یا بخواهد به عنوان مأموم نمازش را به جماعت بخواند آن اذان و اقامه کافی نیست و مستحب است دوباره بگویند.
- هر نمازی که با نماز قبل همراه خوانده شود اذان آن ساقط می شود چه همراه خواندن مستحب باشد یا نباشد، بنابراین در موارد زیر اذان ساقط می شود. 1 اذان نماز عصر روز جمعه هنگامی که با نماز جمعه یا ظهر همراه خوانده شود. 2 نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی الحجة است اگر همراه ظهر خوانده شود. 3 نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعرالحرام است و آن را با مغرب همراه می خواند، همراه خواندن و جمع کردن بین دو نماز در سه مورد مذکور مستحبّ است. 4 نماز عصر و عشای زن مستحاضه که باید آن را بلافاصله بعد از نماز ظهر یا مغرب بخواند. 5 نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصله کمی بین آنها باشد و ظاهراً با خواندن نافله فاصله حاصل می شود.
- چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگ‌تر و دیگری از جهت بلوغ بزرگ‌تر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده میتواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.
- [امام خمینی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده،تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید، در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [امام خمینی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، نمیتواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند نماز جماعت تمام شده، ولی صفها هنوز به هم نخورده است احتیاط آن است که برای نماز خود اذان و اقامه نگوید، به شرط این که برای جماعت اول اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و بیند جماعت تمام شده ، تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیت متفرق نشده ، نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد .
- [آیت الله سبحانی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صف ها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، اذان و اقامه ساقط است با شرائطی که در مسأله بعد می آید.
- [آیت الله سیستانی] اگر برای خواندن نماز به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده ، تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیّت متفرق نشده است ، میتواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید ، یعنی گفتن آن دو مستحب مؤکد نیست ، بلکه اگر میخواهد اذان بگوید بهتر آن است که آن را بسیار آهسته بگوید . و اگر بخواهد نماز جماعت دیگری اقامه کند نباید اذان و اقامه بگوید .
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای خواندن نماز به جایی برود که در آن نماز جماعت بر پاست ولی با آنها نماز نخواند و یا آن که ببیند جماعت تمام شده ولی صفها به هم نخورده و جمعیّت متفرّق نشده است، چه نماز خود را فرادی بخواند و چه به جماعت، بنابراحتیاط واجب با وجود سه شرط ذیل نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید: اوّل: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند. دوم: آن که نماز جماعت باطل نباشد. سوم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشند، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جایی که عده ای مشغول نماز جماعتند یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است اگر کسی بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند اذان و اقامه از او ساقط است به شرط این که برای آن نماز اذان و اقامه گفته باشند و نماز جماعت صحیح باشد و هر دو نماز در یک مکان و هر دو ادا و مربوط به یک وقت و در مسجد باشد.
- [امام خمینی] در جایی که عدهای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می‌شود نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می‌شود: اوّل: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند. دوّم: آن که نماز جماعت باطل نباشد.سوّم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد، پس اگر نماز جماعت، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.