مکلف به
عمل متعلق تکلیف شرعی را مکلفٌ به گویند.
آیا وراث مکلف به پرداخت مهریه همسر میت به صورت یکجا هستند و یا می توانند آن را به صورت قسطی پرداخت کنند؟
ورّاث قبل از ادای دین میّت از اصل مال میّت و قبل از عمل به وصیّت، نمی توانند در ارث تصرّف کنند و مهریه زن جزء دیون میّت می باشد که باید قبل از تقسیم و تصرّف در ارث بپردازند.
ورّاث قبل از ادای دین میّت از اصل مال میّت و قبل از عمل به وصیّت، نمی توانند در ارث تصرّف کنند و مهریه زن جزء دیون میّت می باشد که باید قبل از تقسیم و تصرّف در ارث بپردازند.
عنوان سوال:
آیا وراث مکلف به پرداخت مهریه همسر میت به صورت یکجا هستند و یا می توانند آن را به صورت قسطی پرداخت کنند؟
پاسخ:
ورّاث قبل از ادای دین میّت از اصل مال میّت و قبل از عمل به وصیّت، نمی توانند در ارث تصرّف کنند و مهریه زن جزء دیون میّت می باشد که باید قبل از تقسیم و تصرّف در ارث بپردازند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی برای ثلث اموال خود محل مصرفی را معین کرده و علاوه بر آن اظهار داشته است که مهریه همسر او که اکثریت اموال او را شامل می شود بدهند. بیان فرمایید: اولاً چنین وصیتی وجهه شرعی دارد؟ ثانیاً پرداخت مهریه بر سایر وراث واجب است؟ ثالثاً تقدم و تأخر در ذکر موارد فوق (ثلث و مهریه) تغییری در حکم دارد؟
- زن ناشزه ای با ترک منزل بدون اجازه شوهر درخواست کرده که مهر خود را بگیرد و چون شوهر نقداً نمی تواند بپردازد، می گوید به صورت قسطی در چند سال می دهم. اما زن اصرار دارد که شوهرش منزل مسکونی خود را بفروشد و مهریه او را بدهد، آیا بر مرد لازم است خانه را فروخته و مهریه او را بدهد؟
- به نظر حضرتعالی آیا دیه در حکم ماترک میت است؟ یعنی باید اول دیون برداشته شود. بعد بین وراث تقسیم شود یا خیر؟
- بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه، می تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین نکند؟ و در صورت جواز آیا تمکین فقط منحصر است به بضع، یا سایر استمتاعات را هم شامل است؟
- سال خمسی شخصی فرا رسیده، آیا می تواند مهریه همسر خود را که عندالمطالبه باید بپردازد جزء قرض حساب کرده و از موجودی کسر کند؟
- شخصی مهریه همسر خود را مقدار معینی سکه بهار آزادی و یک حج تمتع با نرخ متعارف قرار داده است، آیا این مهر صحیح است؟
- آیا شیربها که در بعضی بلاد مرسوم است جزء مهریه می باشد، که اگر طلاق قبل از دخول صورت گرفت، پرداخت نصف آن لازم باشد؟
- شخصی منزل مورد نیاز خود را خریداری کرده و بابت پرداخت پول آن قسمتی از اثاث منزل و طلای همسر خود را به فروشنده داده است. آیا باید خمس اثاث منزل و طلای همسر را بپردازد؟
- شخصی در اثنای سال مهریه همسر خود را می پردازد و سپس از او قرض می کند تا با آن کسب و کار کند آیا باید خمس مبلغ مذکور را بپردازد؟
- اگر شخصی وصیت نکند، اما ورّاث یا اولیای میت بخواهند جنازه او را به دانشکده پزشکی، جهت تعلیم علم طب، هدیه کنند آیا صحیح است؟ اگر جنازه را بفروشند; آیا جایز است؟ آیا ولی فقیه یا حاکم شرع بدون رضایت صاحب میت، می تواند حکم به آن بکند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر زوج معسر بود و به حکم دادگاه ملزم به پرداخت مهریه به صورت قسطی شد، با توجه به این که امروزه مهریه ها بالا است و پرداخت قسطی آن هم سال ها طول می کشد تا تمام شود، آیا این وجود با فرض باکره بودن و عدم مواقعه، زن حق دارد تا پایان قسط آخر تمکین نکند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی برای ثلث اموال خود مصرفی را معین کرده و علاوه بر آن اظهار داشته که مهریه همسر او که اکثریت اموال او را شامل می شود بدهند، آیا چنین وصیتی که از مال ارثی چیزی باقی نمی گذارد جایز است؟ و آیا می شود مهریه زن او را به صورت قسطی پرداخت کرد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زوج معسر باشد و به حکم دادگاه ملزم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی شود و با توجه به این که امروز مهریه، با مبالغ بالایی تعیین می شود و پرداخت قسطی آن، سال ها طول می کشد، آیا زن حق عدم تمکین تا پرداخت تمامی مهر را دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا از نظر شرعی جایز می‌باشد که زوج مهریه را به صورت قسطی به زوج بپردازد؟
- [آیت الله بهجت] در صورت فوت مرد، آیا مهریه زن از اصل مال میّت پرداخت می شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پس از عقد برای جلب رضایت همسر طبق یک اقرار نامه رسمی، پرداخت مهریه را از عندالاستطاعة به عندالمطالبه تبدیل نمایم آیا الزام آور خواهد بود؟
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی بمیرد و در ایام حیات مهریه خود را طلب نکرده باشد آیا وُراث ایشان می تواند مهریه را مطالبه کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا دختری که به عقد کسی در آمده و در خانه پدرش می‌باشد و برای شوهر ابداً تمکین نموده و نمیکند حق مطالبه تمام مهریه را یکجا دارد یا خیر و ضمناً دختر مدعی است که اگر تمامی مهریه را شوهر پرداخت نماید به خانهاش خواهد آمد چه صورت دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی برای پرداخت مهریه همسر خود از طریق بیمه مهریه با سازمان بیمه به این نحو قرارداد بسته است که بعد از پرداخت اقساطی طی چند سال، در پایان دوره، سرمایه بیمه را که بیش از دو برابر مبلغ اقساط پرداخت شده می باشد دریافت کند. آیا سر سال خمسی باید خمس اقساط پرداختی را داد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی قبل از تصویب و الحاق تبصره ماده1082 قانون مدنی مهریه خانمی را که مبلغ کمی نیز بوده ضمانت کرده حال بعد از تصویب تبصره مزبور ضامن مکلف به پرداخت مهریه به نرخ روز است یا همان مبلغ مهریه را باید بپردازد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر علاوه بر اجداد وبرادر همسر میت هم باشد همسر سهم خود را می برد یعنی اگر زن باشد 41 واگر شوهر باشد 21 و بقیه بین اجداد و خواهر و برادر میت طبق مسأله سابق تقسیم می شود.
- اگر همسر میت با چند دایی و خاله وارث باشند: همسر اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 مال به او می رسد و بقیه مال طبق مسائل گذشته بین دایی و خاله تقسیم می شود.
- اگر تنها وارث میت همسر او باشد و هیچیک از ورثه دیگر در طبقات سه گانه نباشند الف: اگر وارث شوهر باشد تمام مال میت به او می‌رسد ب: اگر وارث فقط زن میت باشد تنها 41 اموال میت طبق بیان سابق به او می‌رسد وبقیه مال میت در اختیار مجتهد جامع الشرائط قرار می گیرد.
- اگر وارث میت علاوه بر دایی و خاله همسر میت هم باشد: همسر اگر شوهر باشد 21 واگر زن باشد 41 مال را ارث میبرد و دایی و خاله مادری هم اگر یکی باشند 61 و اگر چند نفر باشند 31 از بقیه مال را ارث می برند و 32 بقیه مال بین دایی و خاله پدر و مادری یا پدری طبق مسئله قبل تقسیم می شود. عمو وعمه ودایی وخاله
- اگروارث میت علاوه برچند عمو وعمه ودایی وخاله همسرمیت نیز باشد: همسر میت اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 ارث میبرد و 31 اصل مال میت به دایی و خاله می رسد که طبق مسائل 2919 تا 2923 بین آنان تقسیم می شود و بقیه مال بین عمو و عمه طبق مسائل 2913 تا 2917 تقسیم می شود. توجه به این نکته لازم است که سهم همسر از سهم دایی وخاله کسر نمی شود و تنها از سهم عمو و عمه کسر می شود.
- اگر به چند امر واجب و مستحب به ترتیب وصیت کرده باشد اوّل واجبات پرداخت می شود ولی اگر از جانب میت در امور واجب ترتیب معین شده، باید رعایت شود.
- اگر وارث میت همسر و چند عمو و عمه باشند: همسر اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 ارث می برد و عمو و عمه مادری اگر یکی باشد 61 و اگر چند نفر باشند 31 بقیه مال را ارث می برند و 32 بقیه مال به عمو و عمه پدر و مادری یا پدری طبق مسأله قبل تقسیم می شود. دایی وخاله
- اگر وارث اجداد و همسر میت باشد: الف اگر وارث جد و جده پدری و همسر باشند: اگر همسر شوهر باشد سهم او 21 می شود و نصف دیگر به ترتیبی که در قسمت الف مساله قبل بیان شد بین جد و جده تقسیم می شود. اگر همسر زن باشد سهم او 41 می شود و بقیه مال به ترتیبی که در قسمت الف مساله قبل بیان شد بین جدو جده تقسیم میشود. ب اگر وارث همسر و جد و جده مادری باشد: همسر اگر زن باشد 41 واگر شوهر باشد 21 می برد و بقیه مال به ترتیبی که در مسأله2892 قسمت ب بیان شد بین جد و جده مادری به صورت مساوی تقسیم می شود. ج اگر وارث همسر و جد و جده پدری و جد و جده مادری یا یکی از اینها باشد: همسر اگر زن باشد 41 و اگر شوهر باشد 21 سهم او می شود و 31 اصل مال هم به جد و جده مادری می رسد و بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه مال بین جد و جده پدری همانطور که درقسمت ج مسأله 2892 بیان شد تقسیم می شود.
- اگر وارث همسر میت و یک نفر از طبقه اول باشند: الف: پدر یامادر و شوهر: سهم شوهر 21 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ب: پدر یا مادر و زن: سهم زن 41 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ج: یک پسر یا یک دختر و شوهر: سهم شوهر 41 وبقیه به پسر یا دختر می رسد. د یک پسر یا یک دختر وزن سهم زن 81 وبقیه به پسر یا دختر می رسد.
- اگر وارث میت همسر و خواهر و برادر متوفی باشند: همسر میت اگر زن او باشد 41 واگر شوهر او باشد 21 ارث می برد و بقیه مال طبق تفصیل زیر بین خواهر و برادر میت تقسیم می شود: الف اگر همه خواهر و برادر پدری یا پدر و مادری باشند به گونه ای تقسیم می شود که سهم هر برادر دو برابر هر خواهر بشود. ب اگر همه خواهر و برادر مادری باشند بقیه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ج اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی خواهر و برادر پدر و مادری باشند اگر برادر یا خواهر مادری یک نفر باشد سهم او 61 و اگر چند نفر باشند سهم آنها 31 اصل مال می شود که بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه بین خواهر و برادر پدر و مادری طبق مسأله 2897 تقسیم می شود. د اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی پدری و بعضی پدری و مادری باشند همانطور که قبلا گذشت برادر و خواهر پدری ارث نمی برند و بقیه مال طبق فرض ج مسأله 2897 بین خواهر وبرادرهای دیگر تقسیم می شود. ه اگر بعضی برادر و خواهر پدری و بعضی مادری باشند خواهر و برادر پدری احکام خواهر و برادر پدر و مادری را پیدا می کنند و طبق فرض ج مسأله 2897 بقیه مال بین آنها تقسیم می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .مهریه زن , چنانچه بیش از (مهر السنة ) باشد , بنا بر احتیاط واجب خمس دارد . اگرچه بعضی از فقها به صورت مطلق فرموده اند : (مهریه به احتیاط مستحب, خمس دارد). خمس مال میّت
- [آیت الله سیستانی] در قرارداد بیمه، عامل خطر و زیان، مانند آتشسوزی، سرقت، غرق، بیماری، مرگ و مانند آن و همچنین اقساط ماهانه یا سالانه بیمه در صورتی که پرداخت آن قسطی باشد باید مشخص شود.
- [آیت الله اردبیلی] طلاق زنی را که به همسر خود، میل و علاقه ندارد و مهریّه یا مالِ دیگر خود را به او میبخشد که او را طلاق دهد، طلاق (خلع) گویند، اعم از این که مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهریه باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن مهریه خود را با شوهر صلح کند تا در مقابل، او همسر دیگری اختیار نکند و شوهر هم قبول نماید، زن نباید مهریه را بگیرد و شوهر هم نباید با زن دیگری ازدواج کند، مگر این که با رضایت یکدیگر صلحِ انجام گرفته را به هم بزنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دادن کفن میت بر خویشان او واجب نیست، اگر چه پرداخت مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله اردبیلی] برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریّه میتوان مدّت یا اقساطی =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 52 از (أبواب مقدّمات النکاح وآدابه)،ح3،ج20،ص112. قرار داد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت هیچ وارثی نداشته باشد، همه مال او متعلّق به امام مسلمین است که در زمان غیبت باید به فقیه جامعالشرایط پرداخت شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .همسرِ فرزند و شوهر دختر، واجب النفقه افراد شمرده نمیشوند, بنابراین می توان هزینه های این ها را در صورتی که سید فقیر باشند، از خمس(سهم سادات) مال خود پرداخت کرد.
- [آیت الله بهجت] اگر وراث میت فقط پدر یا مادر، با پسر و دختر باشد، مال را به شش قسمت مساوی تقسیم می کنند، یک قسمت آن را، پدر یا مادر می برد و بقیه را طوری قسمت می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدر یا جد پدری می‌توانند در صورتی که برای دختر نابالغ مفسده نداشته باشد، او را به عقد ازدواج درآورند و پس از ازدواج، نزدیکی با همسر نابالغ جایز نیست ولی دیگر بهرهگیریهای جنسی اشکال ندارد. اگر مرد با همسر نابالغ خود نزدیکی کند، این کار حرام عقد آنها را باطل نمیسازد و نزدیکی آنها پس از بالغ شدن همسر نیز حرام نمیگردد، ولی اگر با این کار دختر افضا شود؛ یعنی راه بول و حیض یا راه حیض و غایط او یکی شود، باید ارش بپردازد، یعنی خسارتی را که به همسر وارد کرده جبران کند و اگر پس از افضا او را طلاق دهد، به جای ارش باید دیه کامل بپردازد و در هر حال، علاوه بر مهریه همسر باید تا پایان عمر نفقه او را نیز بدهد، هر چند او را طلاق دهد و او نیز با شوهر دیگری ازدواج کند.