حکم شرعی
به مجموعه قوانين و مقرّرات اسلام، احكام شرعى می‌گویند.احکام شرعی، اعتبارات شرعیِ متعلق به افعال مکلفان را می‌گویند.
چنانچه شخصی در غیاب و بدون اذن صاحب خانه به قصد خلوت با دختر صاحب خانه وارد خانه بشود و مورد ضرب و جرح برادر دختر قرار گرفته و به قتل برسد حکم شرعی در مورد قاتل چیست؟ و چنانچه ورود به منزل از راه دیوار (عنف) باشد حکم آن چگونه است؟
در فرض مزبور چنانچه دفاع از جلوگیری از آن شخص متوقف بر قتل او بوده است خونش هدر بوده و قصاص و ضمانی نیست. اما اگر بدون قتل مثلا با تهدید یا ضرب و جرح از او جلوگیری می شده و فرار می کرده است و در عین حال او را کشته است مسأله دو صورت دارد: 1 قاتل وی را مهدور الدم می دانسته و به اعتقاد مهدور الدم بودن او را کشته است. در این صورت قتل واقع شده شبه عمد است. و دیه بر قاتل است. 2 قاتل او را مهدور الدم نمی دانسته و در عین حال او را کشته است. در این صورت قتل واقع شده حکم قتل عمد را دارد. و در این احکام فرقی بین ورود از دیوار و غیر آن نیست.
در فرض مزبور چنانچه دفاع از جلوگیری از آن شخص متوقف بر قتل او بوده است خونش هدر بوده و قصاص و ضمانی نیست. اما اگر بدون قتل مثلا با تهدید یا ضرب و جرح از او جلوگیری می شده و فرار می کرده است و در عین حال او را کشته است مسأله دو صورت دارد: 1 قاتل وی را مهدور الدم می دانسته و به اعتقاد مهدور الدم بودن او را کشته است. در این صورت قتل واقع شده شبه عمد است. و دیه بر قاتل است. 2 قاتل او را مهدور الدم نمی دانسته و در عین حال او را کشته است. در این صورت قتل واقع شده حکم قتل عمد را دارد. و در این احکام فرقی بین ورود از دیوار و غیر آن نیست.
عنوان سوال:
چنانچه شخصی در غیاب و بدون اذن صاحب خانه به قصد خلوت با دختر صاحب خانه وارد خانه بشود و مورد ضرب و جرح برادر دختر قرار گرفته و به قتل برسد حکم شرعی در مورد قاتل چیست؟ و چنانچه ورود به منزل از راه دیوار (عنف) باشد حکم آن چگونه است؟
پاسخ:
در فرض مزبور چنانچه دفاع از جلوگیری از آن شخص متوقف بر قتل او بوده است خونش هدر بوده و قصاص و ضمانی نیست. اما اگر بدون قتل مثلا با تهدید یا ضرب و جرح از او جلوگیری می شده و فرار می کرده است و در عین حال او را کشته است مسأله دو صورت دارد: 1 قاتل وی را مهدور الدم می دانسته و به اعتقاد مهدور الدم بودن او را کشته است. در این صورت قتل واقع شده شبه عمد است. و دیه بر قاتل است. 2 قاتل او را مهدور الدم نمی دانسته و در عین حال او را کشته است. در این صورت قتل واقع شده حکم قتل عمد را دارد. و در این احکام فرقی بین ورود از دیوار و غیر آن نیست.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه شخصی مرتکب یک فقره قتل عمد، و دو فقره ایراد ضرب و جرح عمدی گردد، و اولیای دم مقتول خواهان قصاص باشند، و قاتل مالی برای پرداختن دیه نسبت به دو نفر مجنیّ علیهما (مورد ضرب و جرح) نداشته باشد، آیا اجرای قصاص قبل از پرداخت دیه امکان پذیر می باشد؟ در صورت منفی بودن، پرداخت دیه چگونه میسّر می باشد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در ماه حرام به دیگری جرح وارد کرده است به سبب همان جرح مضروب در غیر ماه حرام از دنیا رفته لطفاً حکم شرعی این مسئله را بیان فرمایید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانم الف، که از حُسن شهرت اخلاقی مناسبی برخوردار نبوده، توسّط برادرانش مورد ضرب و جرح قرار گرفته، که آثار آن بر جسد وی ملاحظه گردیده است. سپس با تهیّه مقدّمات، و آویختن طناب از دار، و اجبار وی به خودکشی، وی خود را حلق آویز می نماید. آیا ضرب و جرح و فراهم نمودن شرایط به دار آویختن آن مرحومه، از مصادیق اکراه یا اجبار در قتل محسوب می گردد؟ حکم شرعی اکراه یا اجبارکنندگان چیست؟
- [آیت الله بهجت] چنان چه شخصی مرتکب یک فقره قتل عمدی و دو فقره ایراد ضرب و جرح عمدی نسبت به دو نفر گردد و اولیای دم مقتول، خواهان قصاص باشند و قاتل، مالی برای پرداخت دیه نسبت به دو نفر مجنی علیهما (مورد ضرب و جرح) نداشته باشد، آیا اجرای قصاص پیش از پرداخت دیه امکان پذیر می باشد؟ در صورت منفی بودن پاسخ، پرداخت دیه چگونه میسّر می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی بدون اذن و رضایت پدر، یا مادر، یا برادر، یا فرزند ذکور، یا پدر زن، یا مادر زن، یا شوهر دختر، یا شوهر خواهر خود، وارد خانه آنها شود، آیا کیفر او همان مجازات ورود به عنف است، که برای دیگران مقرّر گردیده یا تفاوت دارد؟
- [سایر] در اسلام حکم دعوا کردن و گلاویز شدن با کسانی که مشکل ساز هستند یا اهانت و بی احترامی می کنند چیست؟ اگر کسی ناخواسته مرتکب جرح یا قتل از روی عصبانیت و نادانی در حال دفاع از خود در بیرون از منزل باشد حکم شرعی آن چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو یا چند نفر، شخصی را مورد ضرب و جرح قرار داده، و صدمات و جراحات متعدّدی، که موجب دیه است بر او وارد کرده اند، برای قاضی به علم اجمالی محرز است که صدمات و جراحات مذکور، توسّط دو یا چند نفر مشخّص ایجاد شده، ولی مصدوم نمی تواند معیّن کند که هر یک از صدمات و جراحات را کدام یک از ضاربین وارد کرده است. ضاربین نیز منکر هر گونه ایراد صدمه و جراحت بر مصدوم هستند، تکلیف پرداخت دیه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو یا چند نفر، شخصی را مورد ضرب و جرح قرار داده، و صدمات و جراحات متعدّدی، که موجب دیه است بر او وارد کرده اند، برای قاضی به علم اجمالی محرز است که صدمات و جراحات مذکور، توسّط دو یا چند نفر مشخّص ایجاد شده، ولی مصدوم نمی تواند معیّن کند که هر یک از صدمات و جراحات را کدام یک از ضاربین وارد کرده است. ضاربین نیز منکر هر گونه ایراد صدمه و جراحت بر مصدوم هستند، تکلیف پرداخت دیه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در عرف عشایر رسم بر این است که اگر فامیلی قصد درگیری و نزاع با فامیل دیگری داشته باشد، و بخواهد از طرف مقابل کسی را بکشد، یا حتّی مجروح نماید، با کلیّه افراد فامیل خود مشورت نموده، و آنها را در جریان موضوع قرار داده، و سپس هم قسم می شوند، و چنین جرمی را انجام می دهند. با عنایت به مقدّمه فوق به سؤال زیر پاسخ دهید: مقتول با کسانی بر اثر کینه و دشمنیهای قبلی اختلاف داشته، حتّی چندین مورد ضرب و جرح بین فامیل مقتول و آنها به وجود آمده، و بارها مقتول توسّط این فامیل مورد آزار و اذیّت و تهدید و ارعاب قرار گرفته بود، تا این که شبانه دو نفر از آنها به منزل وی حمله کرده، و او را جلوی چشم زن و فرزندان خردسالش به قتل رسانده، و متواری می شوند! زمانی که مقتول هنوز جان داشت، عمویش بربالین او حاضر می شود. مقتول به عمویش می گوید: (فلانی مرا با اسلحه مجروح نموده است.) و از طرفی دو سه نفر از فامیل قاتل (برادر و پسر عموی قاتل) شهادت داده اند که قاتل این کار را انجام نداده است. آیا شهادت فامیل قاتل،که در برنامه ریزی قتل مشورت و مشارکت داشته، و از روی غرض شهادت می دهند، مورد قبول است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی نیمه شب وارد خانه ای می شود. صاحب خانه به همراه همسرش بیرون از منزل بوده، و چهار نفر از فرزندانش در خانه بودند. پسر 18 ساله صاحبخانه با شنیدن صدایی از خواب بیدار شده، و به آشپزخانه رفته، و چاقویی بر می دارد. در تاریکی شب صدای بسته شدن در حمام را می شنود. با حالت ترس و چاقو در دست، به طرف حمام حرکت می کند، وقتی به آن جا می رسد می بیند کسی داخل حمام پنهان شده، و در را از داخل فشار می دهد تا بسته شود. او نیز در را از بیرون فشار می دهد تا آن را باز کند. ناگهان در باز می شود و شخصی 29 ساله از داخل حمّام به قصد فرار خارج می شود. در همین حین چاقوی پسر صاحبخانه درست به قلب وی اصابت، و منجر به فوت او می شود. حکم این مسأله چیست؟ اگر خواهر قاتل با مقتول رابطه ای داشته، و با دعوت وی وارد خانه شده، و قاتل از این امر اطّلاعی نداشته باشد، حکم مسأله چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد