وسوسه
وسوسه، از زیان بارترین امراض قلبی است [۱] و ضد آن، اندیشه‌ها و تصورات ستودهای است که شرعاً و عقلاً نیکو باشند [۲] و الهام نامیده میشود. [۳]
کسی که در بسیاری از مسائل، دچار شک یا وسوسه میشود، برای رهایی از این مشکل که گاهی زندگی را بر انسان بسیار تنگ میکند، چه باید بکند؟
وسواسی به شک و وسوسه اعتنا نکند و مثل مردم متعارف رفتار نماید.
وسواسی به شک و وسوسه اعتنا نکند و مثل مردم متعارف رفتار نماید.
عنوان سوال:
کسی که در بسیاری از مسائل، دچار شک یا وسوسه میشود، برای رهایی از این مشکل که گاهی زندگی را بر انسان بسیار تنگ میکند، چه باید بکند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که در رکعات نماز شک میکند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان میشود و بعد از آن تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اول و گمان بعد از آن و شکّ دوم را باید ملاک عمل خود قرار دهد (مثلاً شک بین سه و چهار میکند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا میکند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار میشود)؟
- چنانچه انسان در بین نماز، در مورد نیّت نماز دچار مشکل شود، چه وظیفهای دارد؟
- آیا عجب و ریایی که بعد از نماز برای انسان حاصل میشود، اشکالی در اصل نماز ایجاد میکند یا خیر؟ عجب و ریای قبل از نماز چه طور؟
- زنی مستطیع است؛ اما اگر دارایی خود را برای حج به مصرف برساند، به جهت این که شوهرش نمیتواند تمام مخارج منزل را فراهم نماید، پس از بازگشت از حج، زندگی این زن و شوهر دچار مشکل میشود. آیا این زن باید به حج برود یا مخیّر بین رفتن و ماندن است یا اصلاً حقّ رفتن به حج را ندارد؟
- اگر در وضو بعد از شستن دستها تا نوک انگشتان، انگشتر را حرکت دهیم تا آب به زیر آن برسد، آیا شستن از بالا به پایین صدق میکند یا این که در وضو مشکل ایجاد میشود؟
- شخصی با یقین به این که وقت نماز شده است، وارد نماز میشود؛ ولی در بین نماز شک میکند که وقت نماز شده یا نه. در این جا چه وظیفهای دارد؟
- شخصی در نماز ظهر شک میکند و بعد از سلام نماز، به جای خواندن نماز احتیاط، از روی فراموشی مشغول نماز عصر میشود. اگر در بین نماز عصر به یاد آورد که نماز احتیاط را نخوانده است، وظیفه او چیست؟
- روزهداری که در شب ماه رمضان جنب میشود و بعد از چند روز شک میکند که غسل جنابت را به جا آورده یا نه، روزههای پس از جنابتش، حکمش چیست؟
- رطوبتهای گوناگونی که از مخرج بول و غائط خارج میشود و غیر از بول و غائط و منی است، چه حکمی دارد؟ آیا وضو و غسل را باطل میکند یا نه؟ این رطوبتها هنگامی که شک داریم در داخل بدن با بول و غائط و منی برخورد کرده یا این که میدانیم برخورد نموده، چه حکمی دارد؟
- مکلّفی پس از شک در نماز و بنا گذاشتن بر رکعت بیشتر و سلام دادن نماز، میایستد و آماده خواندن نماز احتیاط میشود، اما قبل از شروع به نماز احتیاط، یقین میکند که به اندازه رکعت کمتر، نماز خوانده، مثلاً پس از شک در دو و چهار و آماده شدن برای نماز احتیاط، میفهمد که دو رکعت خوانده نه چهار رکعت. حکم این نماز چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] یک ماه است که عقد کرده ام و همسرم برای برقرار کردن ارتباط عاطفی دچار اضطراب میشود . مشکل کجاست ؟
- [سایر] من متولد 58 هستم وقرار است با پسری متولد 64 ازدواج کنم .به نظر شما بعداز زندگی دچار مشکل میشویم ؟
- [سایر] 28 سالم و فوق لیسانس مدیریت دارم . کارمندم . 9ماه است ازدواج کردم. 3 سال هم با شوهرم دوست بودم. گرچه دائما باهم اختلاف داشتیم. براساس نظر مشاور شوهرم دچار نوعی وسواس یا وسوسه است . وسواس فکری (فکربه سکس) که این مشکل عواقب دیگری هم دارد. مااز نظر خانوادگی و فرهنگی خیلی باهم اختلاف داریم . نمی دونم بامشکل شوهره می شه باز به زندگی مشترک ادامه داد ؟ نمی تونم تصمیم بگیرم. لطفا کمکم کنید. با یک انتخاب غلط تمام زندگی ام رانابود کردم.
- [سایر] سلام ، من قدرت تصمیم گیری برای ازدواج ندارم و خیلی زود از انتخابی که می کنم پشیمون میشم و می ترسم توی زندگی زناشویی دچار مشکل بشم
- [سایر] با سلام ، من خانمی 44 ساله وتحصیلکرده هستم که در بهترین سن (22 سالگی) با بهترین شرایط ازدواج کردم.با وجود اختلاف عقیده واخلاق بسیار تند همسرم زندگی خوبی داشتم ولی بتازگی تحمل زندگی بدون ارتباط کلامی بسیار مشکل شده.زیرا همسرم اصلا تمایل به صحبت در مورد مسایل خانواده ندارد و وانمود میکند اصلا مشکلی وجود ندارد.تقریبا شبیه کبک! چطور اورا بدون جنگ و دعوا وادار به مذاکره کنم.
- [سایر] بصیرت در زندگی و مسایل اجتماعی و سیاسی چه جایگاهی دارد و انسان چگونه بصیرت پیدا می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برادر من خارج از ایران زندگی میکند و تبعه ی کانادا می‌باشد. آیا ثبت نام ایشان برای دریافت یارانه مشکل دارد؟ در ضمن نمیتوان گفت که ایشان از لحاظ مالی صد در صد تامین است.
- [سایر] همسرم فرد مغروری است و به خاطر این قضیه ابراز علاقه هم وجود ندارد،در جمع طوری رفتار میکند که باید حرف من بشود و زن باید ساکت باشد،هیچگونه طرفداری در جمع از من نمیکند،و به خاطر اینکه در مقابل خانواده اش کم نیاورد کارهایی که میداند طبق میل من نیست را انجام میدهد، این مسائل باعث میشود بیشتر زمان ما در دعوا به سر میبریم چطور رفتار کنم که مشکل من حل شود؟ با تشکر فراوان
- [سایر] با سلام.آثار مخربی رو که برخی گناهان کبیره در روح و روان انسان باقی میذارند با چه چیز میشه از بین برد.برخی از این آثار واقعا در رابطه ی انسان با دیگران شخص رو دچار مشکل میکنن.با تشکر
- [سایر] با توجه به تحقیقی بودن اصول دین، بنده نسبت به مسائل اعتقادی دچار شک و تردید شدهام و این موضوع مرا در انجام اعمال عبادی به وسواس انداخته است، مرا راهنمایی کنید.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر با شمشیر یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح است با شرطهایی که در مسائل گذشته گفته شد حیوانی را دو قسمت کنند و سر و گردن در یک قسمت بماند و انسان وقتی برسد که حیوان جان داده باشد، اگر به واسطه همین قسمت شدن جان داده باشد، هر دو قسمت حلال است و اگر حیوان زنده باشد و برای سر بریدن با آداب شرع، وقت تنگ باشد، قسمتی که سر و گردن ندارد حرام و قسمتی که سر و گردن دارد حلال است و اگر برای سر بریدن وقت باشد، آن قسمت که در آن سر نیست حرام است و آن قسمت دیگر اگر سر آن را به دستوری که در شرع معیّن شده ببرند حلال است، به شرط آن که در زمان بریدن سر، زنده باشد، اگرچه در حال جان دادن باشد.
- انسان میتواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: اوّل: فقیر و آن کسی است که مخارج سال خود و افراد تحت تکفّلش را ندارد و کسی که صنعت، ملک یا سرمایهای دارد که میتواند از منافع سرمایه، مخارج سال خود را به دست آورد، فقیر نیست. دوم: مسکین و آن کسی است که زندگی را سختتر از فقیر میگذراند. سوم: کسی که از طرف امام علیهالسلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع آوری و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام علیهالسلام یا نایب امام یا مصرف فقرا برساند. چهارم: کافرهایی که اگر زکات به آنان بدهند، به دین اسلام مایل میشوند یا در جنگ و دفاع به مسلمانان کمک میکنند. پنجم: خریداری بردگان و آزاد کردن آنان. ششم: بدهکاری که نمیتواند قرض خود را بدهد؛ به شرط آن که قرض در معصیت مصرف نشده باشد. هفتم: سبیل اللّه؛ یعنی کاری مانند ساختن مسجد که منفعت عمومی دینی دارد یا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفع آن به عموم مسلمانان میرسد و آنچه برای اسلام و مسلمین نفع داشته باشد، به هر نحو که باشد. هشتم: ابن السّبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده است، اگرچه در وطن خود غنی باشد. احکام این موارد در مسائل آینده گفته میشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] قطع عضو میت غیر مسلمان برای پیوند، حرام نیست و دیه ندارد، لکن اگر پیوند کرد، اشکال واقع میشود در نجاست آن و میته بودن آن برای نماز، اگر میته انسانی در نماز اشکال داشته باشد، بنا بر این اشکال در میته مسلمان نیز هست، و اشکال نجاست اگر قبل از غسل قطع نمایند نیز هست، لکن میتوان گفت که اگر عضو میت پس از پیوند، حیات پیدا کند، از عضویت میت میافتد و به عضویت زنده در میآید. و نجس و میته نیست بلکه اگر عضو حیوان نجس العین نیز پیوند شود، و زنده به زندگی انسان شود از عضویت حیوان خارج و به عضویت انسان در میآید.
- [امام خمینی] کسی که انسان وصیت میکند که چیزی به او بدهند باید وجود داشته باشد، پس اگر وصیت کند به بچهای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند باطل است. ولی اگر وصیت کند به بچهای که در شکم مادر است چیزی بدهند، اگر چه هنوز روح نداشته باشد، وصیت صحیح است، پس اگر زنده به دنیا آمد، باید آنچه را که وصیت کرده به او بدهند، و اگر مرده به دنیا آمد، وصیت باطل میشود و آنچه را که برای او وصیت کرده، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مجتهدی که انسان از او تقلید میکند ، از دنیا برود باید از مجتهد زنده تقلید کند .ولی کسی که در بعضی از مسائل به فتوای مجتهدی عمل کرده،بعد از مردن آن مجتهد می تواند در همه مسائل از او تقلید کند ، مگر اینکه مجتهد زنده اعلم از میّت باشد ، که در این صورت رجوع به آن زنده واجب است . (مسائل10) اگر در مساله ای به فتوای مجتهدی عمل کند و بعد از مردن او در همان مساله به فتوای مجتهد زنده رفتار نماید ، دوباره نمی تواند آن را مطابق فتوای مجتهدی که از دنیا رفته است انجام دهد.ولی اگر مجتهد زنده در مساله ای فتوی ندهد ، و احتیاط نماید و مقلدمدتی به آن احتیاط عمل کند، دوباره می تواند به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته عمل نماید مثلا اگر مجتهدی گفتن یک مرتبه سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ ولااِله اِلا اللهُ واللهُ اَکبرُرادر رکعت سوم و چهارم نماز کافی بداند و مقلد مدتی به این دستور عمل نماید و یک مرتبه بگوید ، چنانچه آن مجتهد از دنیا برود و مجتهد زنده احتیاط واجب را در سه مرتبه گفتن بداند و مقلد مدتی به این احتیاط عمل کند و سه مرتبه بگوید ، دوباره می تواند به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته برگردد و یک مرتبه بگوید .
- [آیت الله علوی گرگانی] برای پنج چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته میشود بجا آورد: اوّل آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. دوم جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلاً در رکعت اوّل سهواً سلام بدهد. سوم آن که یک سجده را فراموش کند. چهارم آن که تشهّد را فراموش کند. پنجم آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت و نیز اگر در جایی که باید بایستد مثلاً موقع خواندن حمد وسوره اشتباهاً بنشیند یا در جایی که باید بنشیند مثلاً موقع خواندن تشهّد اشتباهاً بایستد، که بنابر احتیاط واجب، باید دو سجده سهو بجا آورد، بلکه برای هر چیزی از افعال که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند، احتیاط واجب آن استکه دو سجدهسهو بنماید واحکام اینچند صورت در مسائل آینده گفته میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . برای پنج چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می شود به جا آورد: اول آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. دوم جایی که نباید سلام نماز را بدهد، مثلاً در رکعت اول سهواً سلام بدهد. سوم آن که یک سجده را فراموش کند. چهارم آن که تشهد را فراموش کند. پنجم آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت، و اگر در جایی که باید بایستد، مثلاً موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند، یا در جایی که باید بنشیند، مثلاً موقع خواندن تشهد اشتباهاً بایستد، بنابر احتیاط واجب باید دو سجده سهو به جا آورد. بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند، احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بنماید. و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته می شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] برای پنج چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو - به دستوری که بعداً گفته میشود - به جا آورد: اول: آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. دوم: جایی که نباید سلام نماز را بدهد؛ مثلاً در رکعت اول، سهواً سلام بدهد. سوم: آن که تشهد را فراموش کند. چهارم: آن که در نماز چهار رکعتی شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت، به تفصیلی که در صورت چهارم مسأله 1208 گذشت. پنجم: آن که یک سجده را فراموش کند. و بنا بر احتیاط مستحب اگر در جایی که باید بایستد؛ مثلاً موقع خواندن حمد و سوره، اشتباهاً بنشیند یا در موقعی که باید بنشیند؛ مثلاً موقع تشهد، اشتباهاً بایستد، دو سجده سهو به جا آورد، بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند، احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بنماید. و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته میشود.
- [آیت الله بروجردی] برای پنج چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجدهی سهو به دستوری که بعداً گفته میشود به جا آورد:اوّل:آن که در بین نماز سهواً حرف بزند.دوم:جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلاً در رکعت اوّل سهواً سلام بدهد.سوم:آن که یک سجده را فراموش کند.چهارم:آن که تشهّد را فراموش کند.پنجم:آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجدهی دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت و نیز اگر در جایی که باید بایستد، مثلاً موقع خواندن حمد و سورهی اشتباهاً بنشیند، یا در جایی که باید بنشیند، مثلاً موقع خواندن تشهّد اشتباهاً بایستد، بنا بر احتیاط واجب باید دو سجدهی سهو به جا آورد؛ بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند، احتیاط مستحّب آن است که دو سجدهی سهو بنماید.و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته میشود.
- [آیت الله خوئی] برای پنج چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجدة سهو بهدستوری که بعداً گفته میشود بهجا آورد: اول- آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. دوم- جائی که نباید سلام نماز را بدهد، مثلًا در رکعت اوّل سهواً سلام بدهد. سوم- آن که تشهد را فراموش کند. چهارم- آن که در نماز چهار رکعتی بعد از تمامی ذکر سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت. پنجم- آن که یک سجده را فراموش کند یا در جائی که باید بایستد مثلًا موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند و در موقعی که باید بنشیند مثلًا موقع تشهد اشتباهاً بایستد در این صورت، بنابر احتیاط واجب باید دو سجدة سهو بهجا آورد. بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند احتیاط مستحب آن است که دو سجدة سهو بنماید. و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته میشود.
- [آیت الله سیستانی] در دو مورد بعد از سلام نماز ، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته میشود بجا آورد : اول : آنکه تشهّد را فراموش کند . دوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از داخل شدن در سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنچ رکعت ، یا شک کند که چهار رکعت خوانده یا شش رکعت همچنانکه در مورد چهارم از شکهای صحیح گذشت . و در سه مورد بنابر احتیاط واجب سجده سهو لازم است : اول : آنکه اجمالاً بداند که در نماز چیزی را اشتباهاً کم یا زیاد کرده و نماز هم محکوم به صحت باشد . دوم : آنکه در بین نماز ، سهواً حرف بزند . سوم : جائی که نباید سلام نماز را بدهد ، مثلاً در رکعت اول سهواً سلام بدهد . و احتیاط مستحب آن است که اگر یک سجده را فراموش کند ، یا اینکه در جائی که باید بایستد مثلاً در موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند ، و در موقعی که باید بنشیند مثلاً موقع تشهّد ، اشتباهاً بایستد ، دو سجده سهو بجا آورد . بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند ، دو سجده سهو بنماید . و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته میشود .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جنسی که می فروشند و چیزی که عوض آن می گیرند پنج شرط دارد: اول: مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد. دوم: بتوانند آن را تحویل دهند، بنابر این فروختن اسبی که فرار کرده صحیح نیست، ولی اگر بنده ای را که فرار کرده باچیزی که می تواند تحویل دهد مثلا با یک فرش بفروشد، اگر چه آن بنده پیدا نشود، معامله صحیح است و در غیر بنده مشکل است. امّا اگر بنده فراری را برای آزاد کردن خریداری کند معامله صحیح است و نیاز به ضمیمه ندارد. سوم: خصوصیاتی را که در جنس و عوض هست و بواسطه آنها میل مردم به معامله فرق می کند معین نماید. چهارم: کسی در جنس، یا در عوض آن حقی نداشته باشد، پس مالی را که انسان پیش کسی گرو گذاشته، بدون اجازه او نمی تواند بفروشد. پنجم: خود جنس را بفروشد نه منفعت آن را، پس اگر مثلا منفعت یک ساله خانه را بفروشد محلّ اشکال است و چنانچه خریدار به جای پول: منفعت ملک خود را بدهد، مثلا فرشی را از کسی بخرد و عوض آن منفعت یک ساله خانه خود را به او واگذار کند اشکال ندارد، و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.