رطوبت
رطوبت به معنای تری و مقابل خشکی می‌باشد. از آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، زکات و تجارت سخن گفته‌اند.
اگر پس از شستن صورت و دست‌ها با این که رطوبت کافی در کف دست‌ها برای مسح کردن وجود دارد، باز هم کف دست‌ها را به صورت یا دست خود بکشد، به طوری که رطوبت جدید، وارد کف دست شود و بعد مسح کند، وضویش چه حکمی دارد؟
خالی از اشکال نیست.
خالی از اشکال نیست.
عنوان سوال:
اگر پس از شستن صورت و دست‌ها با این که رطوبت کافی در کف دست‌ها برای مسح کردن وجود دارد، باز هم کف دست‌ها را به صورت یا دست خود بکشد، به طوری که رطوبت جدید، وارد کف دست شود و بعد مسح کند، وضویش چه حکمی دارد؟
پاسخ:
خالی از اشکال نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر قبل از مسح پاها آب کف دست‌ها خشک شود، برای مسح پاها رطوبت را از صورت بگیرد یا دست‌ها؟ و اگر ریش نداشته باشد، گرفتن رطوبت از سبیل و ابرو کافی است یا خیر؟
- اگر بعد از شستن صورت و دست‌ها، کف دو دست را به هم بمالد، به طوری که رطوبت از هر یک به دیگری منتقل شود، آیا مسح اشکالی پیدا میکند؟
- اگر در وضو پس از شستن صورت و دست‌ها، مقداری از آب صورت به کف دست‌ها بریزد و یا مقداری آب از یک دست به کف دست دیگر ریخته شود، آیا مسح اشکالی پیدا میکند؟
- در تیمّم، آیا لازم است تمام عضو مسح کننده، بر تمام عضو مسح شونده کشیده شود یا مسح شدن تمام عضو مسح شونده کافی است؟ مثلاً وقتی با کف دست راست باید پشت دست چپ را مسح کنیم، آیا همین که تمام پشت دست چپ (ولو با قسمتی از کف دست راست) مسح شود، کافی است یا باید همه کف دست راست و انگشتان آن بر تمام پشت دست چپ کشیده شود؟
- در مسح سر، وضو گیرنده چه مقدار باید دستش را پایین بکشد تا کافی باشد؟
- اگر در وضو هنگام مسح نمودن، رطوبت دست‌ها به علت گرما و غیر آن خشک شود، حکم مسح سر و پاها چه می‌شود؟
- اگر قبل از مسح کردن در وضو، کف دست نجس شود، آیا میتوان دست را آب کشید و خشک کرد و سپس با گرفتن رطوبت از اعضای دیگر، مسح را انجام داد یا بعد از رفع نجاست باید دوباره وضو گرفت؟
- در وضو گرفتن، شستن صورت و مسح سر با دست چپ و همچنین مسح هر یک از پاها با دست مخالف آن، صحیح است یا نه؟
- اگر به هنگام مسحِ صورت و دست‌ها در تیمّم، زمان کوتاهی دست خود را از محلّ مسح برداریم و دوباره بگذاریم و بقیه مسح را انجام دهیم، تیمّم صحیح است یا باطل؟
- اگر هنگام مسح سر، دست انسان با رطوبت صورت تماس پیدا کند، آیا میتواند با آن پای خود را مسح کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر دست‌ها را تا مچ شسته باشیم؛ آیا شستن دست‌ها از آرنج تا مچ کافی است؟
- [سایر] آیا شستن دست‌ها از آرنج تا مچ کافی است ؛ در صورتی که قبلاً دست‌ها را تا مچ شسته باشیم؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در مسح سر کافی است که موی سر مرطوب گردد یا لازم است رطوبت با دست به پوست سر برسد؟ اگر شخصی از موی مصنوعی استفاده کند چگونه مسح کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هنگام مسح سر، آب کف دست زیاد باشد، به طوری که موجب جریان آب شود، آیا لازم است آب کف دست را کم کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در مسح سر، مرطوب شدن مو کافی است یا این که رطوبت باید به پوست سر هم برسد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر سر و روی پا کمی رطوبت دارد، آیا مسح روی آن کافی است یا باید خشک باشند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا منظور از کشیدن کف دست بر پیشانی در تیمم تا سر انگشتان است یا فقط کف دست کافی است؟ همچنین بر پشت دست‌ها؟
- [آیت الله بروجردی] در حال وضو هرگاه در وقت مسح سر، کف دست به صورت خورد و از آب صورت به کف دست یعنی سر انگشتان رسید، آیا برای مسح ضرر دارد یا خیر؟ و هرگاه خواست از باب احتیاط مسح را مکرّر نماید، آیا تمام مکرّرات یک مسح محسوب است، یا این که مسح اوّل را که کشید رطوبت را از ممسوح باید پاک نماید و دو مرتبه برای احتیاط مسح نماید؟
- [آیت الله بهجت] به علت سوختگی، انگشتانم جمع شده است، به طوری که با کف انگشتانم نمی توانم مسح سر و پا نمایم، آیا باید با دست دیگر مسح کنم یا با پشت انگشتان همان دست یا با مقدار باقی از کف همان دست؟
- [آیت الله بهجت] آیا در وضو چون قبلاً دست ها را تا مچ شسته ایم شستن دست ها از آرنج تا مچ کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بعد از شستن هر دو دست، باید جلوی سر را با کف دست مسح کند و بنابر احتیاط واجب باید مسح سر با دست راست باشد و بنابر احتیاط مستحب باید دست را از بالا به پایین بکشد.
- اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، میتواند سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از ریش و ابرو و مژگانی که داخل در حدّ صورتند، رطوبت بگیرد.
- جای مسح باید خشک باشد و اگر به قدری مرطوب باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند، مسح باطل است؛ ولی اگر رطوبت آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده می‌شود را فقط از رطوبت کف دست بدانند، اشکال ندارد.
- در وضوی ارتماسی، انسان میتواند تنها صورت را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا از طرف پیشانی در آب فرو برد، ولی مسح سر و پاها با رطوبت دست در وضوی ارتماسی اشکال دارد، بنابر این میتوان در شستن دست راست آن را به قصد وضوی ارتماسی از طرف آرنج در آب فرو برد و در شستن دست چپ، آن را نیز به نحو ارتماسی در آب فرو برد ولی قسمتی از کف دست را باقی گذاشت و آن را با دست راست به صورت ترتیبی شست و در این صورت مسح با رطوبت باقی مانده در دست اشکال ندارد. در وضوی ارتماسی از ابتدای فرو بردن صورت و دست‌ها در آب تا خروج آنها، باید قصد شستن به نیّت وضو داشته باشد و کفایت قصد وضوی ارتماسی در حال بیرون آوردن صورت و دست محلّ اشکال است.
- اگر دست را تر کند و به صورت و دست‌ها بکشد، چنانچه رطوبت دست به قدری باشد که به واسطه کشیدن دست، آب کمی بر آنها جاری شود و عرفا بگویند که دست یا صورت را شسته است، کافی است.
- تیمم آن است که به قصد بدل از وضو یا غسل، کف دو دست را به چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آنها را به صورت و پشت دست‌ها بکشد، بنابر این در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل:نیّت؛ یعنی قصد کند به جهت فرمانبرداری از دستور خداوند به جای وضو و یا غسل تیمم کند. دوم:زدن کف هر دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست بر تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب، باید دست‌ها روی ابروها نیز کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ، و احتیاط واجب آن است که پس از مسح پیشانی و پیش از کشیدن کف دست‌ها بر پشت یکدیگر، یک بار دیگر دست‌ها را بر زمین بزند.
- کسی که نمیتواند وضو بگیرد، باید در قسمتهایی که نمیتواند، نایب بگیرد که او را وضو دهد و چنانچه مزد نیز بخواهد، در صورتی که بتواند باید بدهد، ولی باید خود او نیّت وضو کند و با دست خود مسح نماید و اگر نمیتواند، باید نایب دستش را بگیرد و به محل مسح او بکشد و اگر این نیز ممکن نباشد، باید از دستش رطوبت بگیرند و با آن رطوبت، سر و پای او را مسح کنند.
- اگر برای مسح پا همه دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد صحیح است.
- پهنای مسح پا بنابر احتیاط باید به اندازه سه انگشت بسته باشد، ولی بهتر آن است که با تمام کف دست، تمام روی پا را مسح کنند.
- برای انجام غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد، ولی در صورتی که غسل ارتماسی را در آب جاری یا کُر انجام دهد و تطهیر موضع با یک بار شستن حاصل شود، یک مرتبه شستن برای تطهیر بدن و غسل کافی است، اما در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد، کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد باید سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.
- [امام خمینی] اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را باهمان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] از نظر عرض، کافی است به اندازه یک انگشت مسح کند، ولی بهتر است که به اندازه پهنای سه انگشت بسته باشد وبهتر از آن مسح کردن تمام پشت پا با تمام کف دست است و اگر همه دست را روی پا بگذارد وکمی بکشد کافی است.
- [آیت الله سبحانی] اگر در مسح پا، همه دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد کافی نیست بلکه باید دست ها را تا مفصل بکشد.
- [آیت الله خوئی] اگر رطوبتی کف دست فقط به انداز مسح سر باشد میتواند سر را باهمان رطوبت مسح کند، و برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.
- [امام خمینی] پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است، ولی بهتر، بلکه احوط آن است که با تمام کف دست، روی پا را مسح کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است، ولی احتیاط مستحب آن است که با تمام کف دست، روی پا را مسح کند.
- [آیت الله بهجت] در تیمّم باید پیشانی و کف دست‌ها و پشت دست‌ها پاک باشد. و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد، باید با همان کف دست نجس تیمّم کند، و احتیاط واجب در این است که اگر روی دست نجس نیست، هم با کف دست و هم با روی دست تیمم نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] در تیمّم باید پیشانی وکف دست‌ها وپشت دست‌ها پاک باشد و اگر کف دست نجس باشد ونتواند آن را آب بکشد، اگر نجاست او مسری نباشد بنابر احتیاط واجب تیمّم را با کف دست نجس و همچنین با پشت دست مسح نماید، و اگر مسری باشد تیمّم به پشت دست کافی است.