مکان نمازگزار
مکان نمازگزار یعنی جایی که نمازگزار در آن نماز می‌خواند.
نماز خواندن در وسیله نقلیه غصبی (مثل اتوبوس)، چه در حال حرکت یا ایستاده، آیا ضرری برای نماز دارد یا خیر؟ آیا در این صورت، اتوبوس، مکان نمازگزار محسوب میشود یا زمینی که اتوبوس بر روی آن ایستاده، مکان نمازگزار است؟
نماز خواندن در اتوبوس غصبی باطل است و اتوبوس، مکان نمازگزار محسوب میشود.
نماز خواندن در اتوبوس غصبی باطل است و اتوبوس، مکان نمازگزار محسوب میشود.
عنوان سوال:
نماز خواندن در وسیله نقلیه غصبی (مثل اتوبوس)، چه در حال حرکت یا ایستاده، آیا ضرری برای نماز دارد یا خیر؟ آیا در این صورت، اتوبوس، مکان نمازگزار محسوب میشود یا زمینی که اتوبوس بر روی آن ایستاده، مکان نمازگزار است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا نماز خواندن در حال حرکت در وسایل نقلیه (هواپیما، قطار، کشتی و...) نیاز به اعاده دارد؟
- امام جماعتی که یک بار نماز ظهر را خوانده است و میخواهد برای بار دوم (در مکان دیگر)، برای نماز ظهر امامت کند. اگر نماز دوم را با نیّت نماز قضای ظهر بخواند، در حالی که نمازهای قضای دیگر (مثل قضای صبح) را نخوانده، آیا نمازش نماز ظهر محسوب میشود؟
- فردی شروع به نماز طواف میکند، لکن ازدحام جمعیت مانع از استقرار و آرامش بدن او میشود و نماز را به هم زده، دوباره شروع به نماز میکند و با سختی و به قدر امکان دو رکعت نماز می‌خواند و بعد از تمام شدن نماز، برای بار سوم نماز می‌خواند. آیا خواندن بیش از یک بار نماز، ضرری به حج میزند یا خیر؟
- گفته میشود که ثواب نماز نافله در حالت نشسته، نصف ثواب آن در حال ایستاده است. حال اگر کسی بر اثر خستگی یا علت دیگر، مثلاً نافله صبح را نشسته بخواند، آیا تنها به نیمی از یک امر استحبابی عمل کرده و این عمل مستحبّی را به طور کامل به جا نیاورده است یا این که به دستور خواندن نافله نماز صبح به طور کامل عمل کرده، ولی با مرتبهای پایینتر (مثل خواندن نماز صبح به صورت انفرادی و جماعت که در هر دو صورت، به دستور خواندن نماز صبح به طور کامل عمل شده که در یکی ثواب کمتر و در دیگری ثواب بیشتر وجود دارد)؟
- گاهی در نماز، برای انسان پیش میآید که به طور سهوی ذکرهای نماز را جا به جا میگوید، مثلاً به هنگام تشهد، شروع به خواندن تسبیحات اربعه میکند، ولی به محض شروع به تسبیحات، متوجه اشتباه خود میشود و پس از تلفّظ تنها دو حرف (سین) و (باء) از (سبحان اللّه)، تسبیحات را قطع میکند. آیا گفتن این دو حرف در این جا، کلام بی جا محسوب شده و سجده سهو لازم دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز خواندن با لباس غصبی یا در مکان غصبی چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در جایی ایستاده باشد که باد پنکه ی غصبی به او می رسد یا زیر نور چراغی است که روغن یا برق آن غصبی است، نماز او چه صورتی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] یکی از شرایط قبولی نماز مکان نمازگزار است، آیا خواندن نماز در مراکز تجمّع دراویش و حسینیههای متعلّق به آنان، اشکال دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] در سال های بسیار گذشته، زمینی از شخصی غصب شده است و اکنون هیچ نشانی از بازماندگان آن فرد در دست نمی باشد، حکم سکونت و نماز خواندن در این مکان چیست؟ و آیا گذشت زمان حکم زمین غصبی راعوض می کند؟
- [آیت الله بهجت] میّت در جایی گذاشته شده بوده که یک پرده آویزان بوده و به دلیل حرکت پرده به وسیله باد، پرده دایم بین نمازگزار و میّت حایل می شد، آیا نماز میّت صحیح است یا باید اعاده شود؟
- [سایر] بنا بر فتوای آیه الله بهجت، دریافت پول از ناحیه امام جماعتی که گاهی این پول به 3 یا 4 برابر هزینه ایاب و ذهاب امام جماعت می رسد چه حکمی دارد؟ در صورتی که امام جماعت خودش وسیله نقلیه داشته باشد و یا مسیرش تا مکان اقامه نماز کوتاه باشد چطور؟
- [آیت الله بهجت] در روستای ما زمینی است که مجهول المالک بوده و دولت جمهوری اسلامی در آن یک باب مدرسه و یک مخابرات احداث کرده است. نماز خواندن و ماندن در آن مکان ها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که به مسافرتی میرود که حرام نیست، ولی در سفر از لوازم حرام بهره میگیرد؛ مثلاً با وسیلة نقلیه دولتی و بدون اجازه مسئول میرود و یا با پول غصبی و حرام سفر میکند، در این صورت سفر او حکم سفر معصیت دارد و باید نماز خود را تمام بخواند و روزهاش را بگیرد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] در رساله توضیح المسائل شماره 823 این عبارت مسطور است (همچنین چیزهایی که نمازگزار آنها را پوشیده و ساتر مباح دیگری دارد در تمام این صور، غصبی بودن آنها به نماز ضرری ندارد) چون از ظاهر این مسئله استفاده شده که نماز گزار میتواند فقط در مختصر زیر پوشی که ساتر عورة است رعایت اباحه نموده و غصبی بودن سایر لباسهایش مانعی ندارد با این که قطعاً در حال نماز مرتکب غصب خواهد بود لذا توضیحاً بیان فرمائید.
- [آیت الله بهجت] زمینی تحت تصرّف افراد بهایی مذهب بوده و بعدا به وسیله ی سازمان زمین شهری مصادره شده است، آیا مسجد ساختن و نماز خواندن در آن صحیح است یا خیر؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] مکان نمازگزار سه شرط دارد: شرط اوّل: باید مکان نمازگزار مباح باشد، و در ملک غصبی یا روی فرش و تخت غصبی و مانند اینها نماز نخوانند ولی نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی مانعی ندارد، همینطور اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او غصبی است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .بنا بر احتیاط واجب , مکان نمازگزار باید مباح باشد . کسی که در ملک غصبی نماز اقامه کند , به گونه ای که نماز تصرف در ملک غصبی محسوب شود , بنا بر احتیاط واجب , نماز او باطل است؛ ولی نماز در زیر سقف غصبی , در صورتی که تصرف در آن صدق نکند , اشکال ندارد. فرش یا تخت مباح روی مکان غصبی, مانع بطلان نماز نمیشود .
- [آیت الله بروجردی] مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد و اگر به واسطهی تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد، مانند اتومبیل و کشتی و تِرن نماز بخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند و اگر آنها [این وسایل نقلیه] از قبله به طرف دیگر حرکت کنند، [ نماز گزار] به طرف قبله برگردد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز خواندن در مکان غصبی حرام است و کسی که در ملک غصبی نماز می‌خواند اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد نمازش به احتیاط مستحب باطل است، بلکه بنا بر احتیاط مستحب در زیر سقف و خیمه غصبی نیز صحیح نیست؛ و چنانچه نماز خواندن در زیر خیمه غصبی باعث حرکت آن گردد، بیتردید حکم نماز در مکان غصبی را دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که ناچار است روی وسیله نقلیه, اعم از حیوان، اتومبیل، چرخ و مانند آن , نماز را اقامه کند، نیز نماز مستحبّی را در حال سوار بودن بخواند, باید آن وسیله غصبی نباشد; وگرنه نماز او باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .مکان نماز باید موجب حرکت محسوس نمازگزار نباشد , بنابراین اقامه نماز در هواپیمای سریع که حرکت آن محسوس نیست, با رعایت قبله, صحیح است . اقامه نماز در مکان متحرّک یا لرزان , مانند خرمن گندم و تلّ شن که اضطراب آن محسوس است، نیز در اتومبیل، کشتی، ترن و مانن د آن که مانع آرامش بدن نمازگزارند, باطل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شرط دوم مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جائی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نماز بخواند؛ به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند و اگر آنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند؛ به طرف قبله برگردد.
- [امام خمینی] شرط دوم: مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نماز بخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است اگر بدون عذر در لباس غصبی یا در لباسی که نخ یا دکمه یا چیز دیگر آن غصبیست نماز بخواند، معصیت کرده؛ بلکه در صورتی که لباس به حرکت نمازگزار حرکت کند نمازش بنا بر احتیاط مستحب باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] مکان نمازگزار باید بیحرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد، مانند اتومبیل و کشتی وترن نماز بخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزینخواند و اگر آنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند، به طرف قبله برگردد.