ارامش
آرامش به آرام بودن، عدم حرکت و همچنین به معنی سکون داشتن و طمأنینه است که در باب صلات آمده است.
کسی که به علت مریضی نمیتواند در رکوع آرامش بدنش را حفظ کند و مجبور است ذکر رکوع را به همراه حرکت بدن بگوید، چه کار باید بکند؟
اگر در رکوع میتواند یک (سبحان اللّه) را هم در حال آرامش بگوید، همان را بگوید و کافی است و اگر از گفتن یک (سبحان اللّه) هم در حال آرامش بدن عاجز است، با همان حالتی که دارد، ذکر را بگوید و کفایت میکند.
اگر در رکوع میتواند یک (سبحان اللّه) را هم در حال آرامش بگوید، همان را بگوید و کافی است و اگر از گفتن یک (سبحان اللّه) هم در حال آرامش بدن عاجز است، با همان حالتی که دارد، ذکر را بگوید و کفایت میکند.
عنوان سوال:
کسی که به علت مریضی نمیتواند در رکوع آرامش بدنش را حفظ کند و مجبور است ذکر رکوع را به همراه حرکت بدن بگوید، چه کار باید بکند؟
پاسخ:
اگر در رکوع میتواند یک (سبحان اللّه) را هم در حال آرامش بگوید، همان را بگوید و کافی است و اگر از گفتن یک (سبحان اللّه) هم در حال آرامش بدن عاجز است، با همان حالتی که دارد، ذکر را بگوید و کفایت میکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی عمدا در واجب غیر رکنی نماز، اخلال ایجاد کند، ولی دوباره آن را تصحیح کند، آیا نمازش صحیح است؟ مثلاً قرائت یا ذکر را عمدا غلط بخواند و دوباره صحیح آن را بگوید و یا این که هنگام قرائت یا ذکر، بدنش را عمدا حرکت دهد و دوباره در حال آرامش بدن بگوید؟
- کسی که مثلاً ذکر (سبحان ربی العظیم وبحمده) را در رکوع، سهوا غلط بخواند و یا اینکه سهوا در حال گفتن این ذکر، بدنش حرکت کند، آیا موقعی که میخواهد ذکر رکوع را دوباره به صورت صحیح تکرار کند، میتواند به جای آن ذکر، سه بار (سبحان اللّه) بگوید؟
- کسی که بر اثر مریضی و بدون اختیار، منی از او خارج می‌شود و خروج منی از روی شهوت نبوده و با جستن و سست شدن بدن همراه نیست، وظیفهاش در امر طهارت و نماز چگونه است؟
- در بسیاری از اوقات دیده می‌شود که افرادی مقداری از اول یا آخر ذکر رکوع و سجود را در حال حرکت میگویند. نماز این افراد، چه حکمی دارد؟
- اینجانب به عنوان نیروی پیمانکاری شرکت پخش از جایگاههای سوخت سراسر منطقه تحت نظارت بازدید بعمل می آورم. در ضمن بعنوان راننده فعالیت می کنم و همچنین بعد از ورود به جایگاه به محل های حساس و خطر آفرین مثل حوضچه مخازن جهت بازرسی می روم که هوشیاری یکی از شرایط اصلی کار ما می‌باشد. اینجانب در هر هفته تقریبا 2 روز مثلا اول و وسط هفته به سایر شهرهای استان جهت بازرسی می روم بدین صورت که صبح می روم و تا بعد از ظهر(بعد از اذان ظهر) بر می گردم و مسافت های طی شده بین 150 تا 300 کیلومتر می باشد و بقیه روزهای هفته در شهر خود قرار دارم. باتوجه به آغاز ماه مبارک رمضان و تجربه سال گذشته که متاسفانه اینجانب بخاطر گرمای بیش از حد و گرمازدگی در حین ماموریت مجبور شدم روزه را باز کرده و بعد از بهبود تقریبی به سختی رانندگی کرده و خود را به شهر مبدا رساندم و این نکته که در طول بازدید از جایگاه های سوخت مدام در جاده می باشم آیا می توانم روزهایی که به ماموریت می روم را روزه نگرفته و بعدا قضای آنرا فقط یک روز بجا بیاوریم؟ شایان ذکر است سختی کار ما گذشته از رانندگی با خودروی شخصی جهت بازدید از مجاری عرضه، حضور در محیط های آلوده به فرآورده های نفتی هم هست و البته دمای هوای مناطق تحت بازرسی بالغ بر 40 درجه می باشد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آیا در هنگام ذکر سجده یکی از اعضای بدن که باید روی زمین باشد اندکی روی زمین حرکت کند باید ذکر را دوباره گفت؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر اذکار رکوع یا سجود در حال حرکت بدن گفته شوند، آیا نماز را باطل می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مریضی روی تخت افتاده و قادر به حرکت نبوده و نتوانسته خود را تطهیر کند، و با همان بدن و لباس نجس، با تیمم نمازش را خوانده، آیا فعلا که خوب شده باید آن نمازها را قضا کند؟
- [آیت الله سبحانی] شوهر از همسرش خواسته است که به خاطر حفظ آرامش در خانه، کار بیرون از خانه را رها کند. آیا همسر می تواند بدون اجازه به کار ادامه دهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که همراه خود کیسه مخصوص بول دارم و چون با حرکت بدن بول خارج می گردد برای طواف و نماز طواف چه کنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که همراه خود کیسه مخصوص بول دارم و چون با حرکت بدن بول خارج می گردد برای طواف و نماز طواف چه کنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به اینکه همراه خود کیسه مخصوص بول دارم و چون با حرکت بدن بول خارج میگردد برای طواف و نماز طواف چه کنم؟
- [آیت الله بهجت] اگر قبل از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد، سهوا ذکر رکوع را بگوید، نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر قبل از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد، عمدا ذکر رکوع را بگوید، نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر نماز مستحبی را در غیر حال حرکت بخوانیم آیا رعایت قبله و استقرار بدن و شرایط سجده و رکوع لازم است یا نه؟ با توجه به اینکه در حال حرکت رعایت آن همه شروط لازم نیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب، عمدا سر از رکوع بردارد، نماز او باطل است و اگر سهوا سر بردارد، چنانچه پیش از آن که از حال رکوع خارج شود به خاطر آورد که ذکر رکوع را تمام نکرده، باید در حال رکوع و با آرامش بدن دوباره ذکر را بگوید و اگر بعد از آن که از حال رکوع خارج شد به خاطر آورد، نماز او صحیح است.
- باید بدن در رکوع به مقدار ذکر واجب آرام باشد و در ذکر مستحب نیز اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور دادهاند بگوید، بنابر احتیاط واجب آرام بودن بدن لازم است.
- انسان تا میتواند ایستاده نماز بخواند نباید بنشیند، مثلاً کسی که در هنگام ایستادن، بدنش حرکت میکند یا مجبور است به چیزی تکیه دهد یا بدنش را کج کند یا خم شود یا پاها را بیشتر از معمول از هم فاصله دهد، باید به هر نحوی که میتواند ایستاده نماز بخواند، ولی اگر به هیچ صورت، حتّی مثل حال رکوع نیز نتواند بایستد، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.
- مستحب است پیش از رفتن به رکوع در حالی که راست ایستاده، تکبیر بگوید و در رکوع زانوها را به طرف عقب دهد، پشت را صاف نگهدارد و گردن را بکشد و مساوی پشت نگهدارد، بین دو قدم را نگاه کند، پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد و بعد از آن که از رکوع برخاست و راست ایستاد، در حال آرامش بدن بگوید: (سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ).
- اگر پیش از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد، عمدا ذکر واجب رکوع را بگوید، نماز او باطل است.
- اگر عمدا در حال حرکت بدن ذکر بگوید، مثلاً هنگام رفتن به رکوع یا سجده تکبیر بگوید، چنانچه آن را به قصد ذکری که در نماز دستور دادهاند بگوید، احتیاطا باید نماز را دوباره بخواند و اگر به این قصد نگوید بلکه بخواهد ذکری گفته باشد، نماز صحیح است.
- بعد از تمام شدن ذکر رکوع، باید راست بایستد و بعد از آن که بدن آرام گرفت، به سجده رود و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود، نماز او باطل است.
- اگر انسان در نماز بخواهد کمی جلو یا عقب رود یا کمی بدن را به طرف راست یا چپ حرکت دهد، نباید چیزی بگوید، ولی (بِحَوْلِ اللّهِ وَقُوَّتِهِ أَقُومُ وَأَقْعُدُ) را باید در حال برخاستن بگوید و در هنگام گفتن ذکرهای واجب نیز بدن باید بیحرکت باشد؛ بلکه احتیاط واجب آن است که در هنگام گفتن ذکرهای مستحبّی نماز نیز بدنش آرام باشد.
- نباید هنگامی که ایستاده است بدن را حرکت دهد و به طرفی خم شود و بنابر احتیاط به جایی تکیه نیز نباید بکند؛ ولی اگر از روی ناچاری باشد یا در حال خم شدن برای رکوع پاها را حرکت دهد، اشکال ندارد.
- اگر بعد از رکوع یا سجود شک کند که اعمال واجب آن، مانند ذکر و آرام بودن بدن را انجام داده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است ذکر واجب رکوع, درحال آرامش بدن باشد و احتیاط واجب است ذکر مستحب رکوع که به قصد خصوصیت رکوع ادا می‌شود, در حال آرامش بدن باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .حرکت اندک که مانع صدق آرامش بدن نیست, اشکال ندارد؛ ولی ذکر در حال حرکت شدید که مانع صدق آرامش بدن است, کافی نیست و باید در حال آرام شدن بدن, دوباره گفته شود.
- [آیت الله بهجت] در سجود باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد. و اگر نتوانست به اندازه ذکر واجب آرامش بدن داشته باشد، اصل وجوب ذکر ساقط نمیشود، و اگر بههیچوجه بدنش آرام نمیگیرد، احوط این است که نماز دیگری هم بخواند و سجده آن را با اشاره انجام دهد و منظور از آرامش بدن، توقف و مکث بین سر گذاشتن و برداشتن است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را می گوید بی اختیار به قدری حرکت کند که از حال ارام بودن بدن خارج شود باید بعد از ارام گرفتن بدن دوباره ذکر را بگوید ولی اگر کمی حرکت کند که از حال ارام بودن بدن خارج نشود یا انگشتان را حرکت دهد ضرری ندارد
- [آیت الله سیستانی] اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را میگوید سهواً یا بی اختیار بقدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود ، بهتر این است که بعد از آرام گرفتن بدن دوباره ذکر را بگوید . ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود یا انگشتان را حرکت دهد ، ضرری ندارد .
- [امام خمینی] اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را می گوید، بی اختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود باید بعد از آرام گرفتن بدن بنابر احتیاط واجب دوباره ذکر را بگوید ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، یا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد
- [آیت الله بروجردی] اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را میگوید، بیاختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود، باید بعد از آرام گرفتنِ بدن دوباره ذکر را بگوید؛ ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، یا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را میگوید، بیاختیار بهقدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود باید بعد از آرام گرفتن بدن، دوباره ذکر را بگوید، ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، یا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را میگوید، بیاختیار به قدری حرکت کند که سر یا بدن از حال آرام بودن خارج شود، بنا بر احتیاط واجب رجاءً ذکر را تمام کرده بعد از آرام گرفتن دوباره ذکر را بگوید، ولی اگر کمی حرکت کند که سر و بدن از حالت آرام بودن خارج نشود، یا دستها و انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را می گوید، بی اختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود، باید بعد از آرام گرفتن بدن دوباره ذکر را بگوید، ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، یا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.