صلوات بر پیامبر
صلوات در عرف شرع عبارت است از درود فرستادن بر رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و اهل بیت او علیهم السّلام یا دیگر مقربان درگاه الهی است.
اگر در تشهد نماز واجب، بعد از صلوات بر پیامبر صلیالله‌علیه‌و‌آله‌وسلم جمله (وعجّل فرجهم) را بگوییم، نماز ما صحیح است یا باطل؟
چنانچه به قصد جزئیت نباشد، بلکه به قصد دعا و قربت مطلقه باشد، ظاهرا اشکال ندارد و موجب بطلان نماز نمیشود؛ ولی بهتر است در تشهد نماز، به همان نحوی که وارد شده و مأثور است، اکتفا شود.
چنانچه به قصد جزئیت نباشد، بلکه به قصد دعا و قربت مطلقه باشد، ظاهرا اشکال ندارد و موجب بطلان نماز نمیشود؛ ولی بهتر است در تشهد نماز، به همان نحوی که وارد شده و مأثور است، اکتفا شود.
عنوان سوال:
اگر در تشهد نماز واجب، بعد از صلوات بر پیامبر صلیالله‌علیه‌و‌آله‌وسلم جمله (وعجّل فرجهم) را بگوییم، نماز ما صحیح است یا باطل؟
پاسخ:
چنانچه به قصد جزئیت نباشد، بلکه به قصد دعا و قربت مطلقه باشد، ظاهرا اشکال ندارد و موجب بطلان نماز نمیشود؛ ولی بهتر است در تشهد نماز، به همان نحوی که وارد شده و مأثور است، اکتفا شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- روزهداری بدون این که کسی حرف او را بشنود، تکلّم کرده به خدا یا پیامبر صلیالله‌علیه‌و‌آله‌وسلم نسبت دروغ میدهد، آیا در این صورت روزهاش باطل می‌شود؟
- آیا خواندن سوره سجده دار، در نماز مستحبّی جایز است یا نماز را باطل میکند؟
- آیا خواندن نماز میّت برای میّتی که فاسق است، با توجه به وجود داشتن جمله (اللّهمّ إنّا لانعلم منه إلاّ خیرا)(1) صحیح است و آیا گفتن این جمله، دروغ به حساب نمیآید و حرام نیست؟
- آیا در نمازهای واجب هم می‌توان، مانند نمازهای مستحبّی، به جای یک سوره، چند سوره در یک رکعت نماز خواند، یا نمیتوان؟
- اگر هم نماز احتیاط و هم قضای سجده یا تشهد فراموش شده بر نمازگزار واجب شود، کدام یک از آنها را باید زودتر انجام دهد؟
- آیا این حکم شرعی که بعد از شروع به خواندن سوره توحید و کافرون در نماز، نمیتوان این دو سوره را رها کرد و سوره دیگری خواند، مخصوص نمازهای واجب است یا در نماز مستحبّی هم همین حکم وجود دارد؟
- اگر به نظر مرجع مأموم، نماز امام باطل باشد، آیا اقتدا کردن به او صحیح است؟
- به علت پادرد شدید فقط نماز های واجب را ایستاده اقامه میکنم آیا می توانم نمازهای قضا را نشسته اقامه کنم؟
- اگر مأمومین صف اول جماعت، همگی مسافر باشند و در نماز چهار رکعتی، بعد از دو رکعت سلام دهند، نماز صفوف بعدی صحیح است یا باطل؟ و در صورت صحیح بودن، جماعت است یا فرادی؟
- فردی مدتی در یک جا وضو گرفته و نماز خوانده است و بعدا متوجه شده که آن جا غصبی بوده است، وضو و نمازهای قبلی او صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آیا بعد از صلوات در تشهد نماز(وعجل فرجهم) را می توان گفت؟
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی پس از خواندن تشهد وبعد از صلوات آن وعجل فرجهم را هم بگوید نمازش صحیح است یا خیر ؟
- [آیت الله سبحانی] آیا بعد از صلوات در تشهد نماز (و عجّل فرجهم) را می توان گفت؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] گفتن (و عجِّل فرجهم) در صلوات تشهّد نماز به صورت سهوی و عمدی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] گفتن "و عجّل فرجهم" بعد از صلوات تشهد نماز چه حکمی دارد؟ در صورتی که اشکال داشته باشد؛ حکم نمازهایی که به این صورت خوانده شده چیست؟
- [سایر] فلسفه و اسرار تشهّد در نماز چیست؟ آیا پیامبر صلی الله علیه و آله هم در تشهّد برای خودش صلوات می فرستاد؟
- [آیت الله بهجت] آیا جمله ی "أشهد أنّ علیّا ولیّ اللّه " جزو اذان و اقامه است و آیا ذکر صلوات و تحیّات بر انبیا علیهم السّلام در اذان صحیح است؟
- [سایر] 1. آیا گفتن ذکر مخصوص رکوع در سجده و عکس آن، جایز است؟ 2. آیا در تشهد می‌توان بعد از ذکر صلوات، عبارت "و عجل فرجهم" را هم به عنوان دعا اضافه کرد؟
- [سایر] آیا با شنیدن نام پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) و یا شنیدن آیه صلوات هنگام نماز یا غیر نماز، ذکر صلوات واجب است یا مستحب ؟ در صورت تکرار نام حضرت یا آیه صلوات وظیفه در هنگام نماز چیست؟
- [آیت الله خوئی] اگر در حال رکوع رکعت سوم یادش آمد که صلوات تشهد رکعت دوم را نخوانده آیا بعد از سلام باید قضای صلوات تنها را به جا آورد یا تمام تشهد را قضا کند، و آیا سجده سهو هم برای قضای صلوات فراموش شده واجب است یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- حکم سهو، شک و گمان در نمازهای واجب یومیّه و نمازهای واجب دیگر فرق ندارد، مثلاً اگر در نماز آیات شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت، چون شک او در نماز دو رکعتی است، نماز او باطل است.
- اگر در بین نماز واجب شبانهروزی بفهمد که وقت نماز آیات تنگ است، چنانچه وقت نماز واجب شبانهروزی هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند و بعد نماز آیات را بخواند و اگر وقت نماز واجب شبانهروزی تنگ نباشد، باید آن را رها کند و اوّل نماز آیات و بعد نماز واجب شبانهروزی را بجا آورد.
- اگر کسی ناچار باشد نماز واجب را سواره بخواند و یا بخواهد نماز مستحبّی را سواره بخواند، چنانچه وسیله سواری یا چیزی که روی آن نشسته غصبی باشد، بعید نیست نماز او صحیح باشد.
- اگر فراموش کند که قضای سجده یا تشهد بر عهده اوست و بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهّد عملی مانند پشت به قبله کردن انجام دهد که اگر عمدا یا سهوا در نماز اتّفاق بیفتد، نماز باطل می‌شود، باید قضای سجده و تشهّد را بجا آورد و پس از بجا آوردن سجده سهو، بنابر احتیاط مستحب نماز را اعاده کند؛ ولی اگر در حالی که به خاطر دارد قضای سجده یا تشهّد بر عهده اوست، عمدا عمل فوق را انجام دهد، بنابر احتیاط واجب باید پس از قضای سجده یا تشهّد و انجام سجده سهو برای آن، نماز را اعاده کند.
- بنابر احتیاط واجب هر یک از دو خطبه نماز جمعه باید مشتمل بر حمد و ثنای پروردگار، صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام ، دعوت مردم به پرهیزکاری و تقوا و نیز خواندن یک سوره کامل باشد و خطبه دوم باید علاوه بر آن مشتمل بر ذکر نام ائمه معصومین علیهمالسلام و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.
- هنگامی که امام جماعت، نماز واجب شبانهروزی را میخواند، هر یک از نمازهای واجب شبانهروزی را می‌توان به او اقتدا کرد، ولی اگر امام جماعت نماز خود را احتیاطا دوباره بخواند، فقط در صورتی که احتیاط مأموم با احتیاط امام از یک جهت باشد به نحوی که اگر نماز امام درست بوده، نماز مأموم نیز صحیح بوده است و اگر نماز امام اشکال داشته، نماز مأموم نیز دارای اشکال بوده است میتواند به او اقتدا کند.
- اگر یک سجده و تشهّد را فراموش کند و نداند هر یک از کدام رکعت بوده است، چنانچه احتمال دهد یکی یا هر دو از رکعت آخر باشد، در صورتی که موالات به هم نخورده باشد و عملی که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند بجا نیاورده باشد، بنابر احتیاط واجب باید یک سجده و تشهّد و سلام را به قصد ما فی الذّمه بخواند و پس از آن یک سجده و تشهّد بجا آورد و مراعات ترتیب بین این سجده و تشهّد لازم نیست و سپس دو سجده سهو برای تشهّد فراموش شده و احتیاطا دو سجده سهو برای سجده فراموش شده بجا آورد و چنانچه موالات به هم خورده باشد و یا عملی که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند بجا آورده باشد، سجده و تشهّد فراموش شده را قضا کرده و سجدههای سهو را انجام دهد و مراعات ترتیب بین قضای سجده و قضای تشهّد لازم نیست.
- برگرداندن نیّت از نماز قضا به نماز ادا و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست.
- دو سجده روی هم یک (رکن) است و اگر کسی در نماز واجب عمدا یا از روی فراموشی هر دو را ترک کند یا دو سجده دیگر به آنها اضافه نماید، نماز او باطل است.
- نماز آیات بر مستحاضه واجب است و بنابر احتیاط واجب باید برای نماز آیات نیز اعمالی را که برای نمازهای واجب روزانه گفته شد، انجام دهد و اگر در وقت نماز واجب روزانه، نماز آیات بر مستحاضه واجب شود، گرچه بخواهد هر دو را پشت سر هم بجا آورد، احتیاط واجب آن است که برای نماز آیات نیز تمام اعمالی را که برای نماز روزانه بر او واجب است انجام دهد و هر دو را با یک غسل و وضو بجا نیاورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر در نماز نافل کاری کند که برای آن در نماز واجب سجدة سهو واجب می‌شود، یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز سجدة سهو یا قضای سجده و تشهد را بهجا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و مستحب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشاء باید انسان بعد از سجده دوم تشهد بخواند یعنی بگوید اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و ال محمد و احتیاط واجب ان است که به غیر کیفیت ذکر شده نگوید و در نماز وتر هم تشهد لازم است و در نمازهای واجب باید بعد از سجده دوم بنشیند و در حال ارام بودن بدن تشهد را بخواند ولی نشستن و ارام بودن بدن در نمازهای مستحب واجب نیست
- [آیت الله بهجت] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود و یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز، سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بجا آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می‌شود، یا یک سجده یا تشهّد را فراموش نماید لازم نیست که بعد از نماز، سجده سهو یا قضای سجده و تشهّد را بجا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود ، یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید ، لازم نیست بعد از نماز ، سجدة سهو یا قضای سجده و تشهد را بجا آورد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش کند لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بجا آورد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجدهی سهو واجب می‌شود، یا یک سجده یا تشهّد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز سجدهی سهو یا قضای سجده و تشهّد را به جا آورد.
- [امام خمینی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بجا آورد.
- [آیت الله بهجت] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می‌شود و یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز، سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بهجا آورد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن در نماز واجب سجده سهو واجب می شود؛ یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید؛ لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را به جا آورد.