نماز طواف
نماز طَواف یکی از واجبات حج و عمره است. این نماز دو رکعت مانند نماز صبح است که پس از طواف، پشت مقام ابراهیم خوانده می شود. نماز طواف نساء تنها در نیت با این نماز تفاوت دارد.
آیا نماز طواف، واجب نفسی است، یا واجب غیری که صحّت طواف به صورت شرط متأخّر، متوقّف بر آن است؟
گر چه نماز طواف، واجب نفسی است؛ ولی چنانچه بین نماز و طواف، فاصله انداخته شود، به طوری که موالات عرفی از بین برود، احتیاطا طواف و نماز آن اعاده شود.
گر چه نماز طواف، واجب نفسی است؛ ولی چنانچه بین نماز و طواف، فاصله انداخته شود، به طوری که موالات عرفی از بین برود، احتیاطا طواف و نماز آن اعاده شود.
عنوان سوال:
آیا نماز طواف، واجب نفسی است، یا واجب غیری که صحّت طواف به صورت شرط متأخّر، متوقّف بر آن است؟
پاسخ:
گر چه نماز طواف، واجب نفسی است؛ ولی چنانچه بین نماز و طواف، فاصله انداخته شود، به طوری که موالات عرفی از بین برود، احتیاطا طواف و نماز آن اعاده شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خواندن نماز طواف در طواف مستحبّی، مستحب است یا واجب؟ و اگر کسی نماز طواف را در طواف مستحبّی نخواند، آیا به مستحب عمل کرده و ثوابی میبرد یا مانند این است که در نماز دو رکعتی مستحبّی، بعد از خواندن یک رکعت، نماز را رها کند؟
- آیا بر مستحاضه کثیره واجب است که یک غسل برای طواف و یک غسل برای نماز طواف کند یا یک غسل برای هر دو کافی است؟ و آیا میتواند نماز فریضه را بعد از اتمام نماز طواف، با همان غسل بخواند؟
- حکم حمل کردن چیز غصبی در حال احرام و در حال طواف عمره یا طواف حج و یا طواف نساء چیست؟ در حال نماز طواف چه طور؟
- اگر حاجی پس از انجام طواف و قبل از نماز طواف، در طواف شک کند، چه وظیفهای دارد؟
- اگر نایب، نماز طوافِ منوبٌ عنه را با فاصله از طواف انجام دهد، حکم آن چیست؟
- اخیرا دولت سعودی از طواف افراد ناتوان با تخت روان و یا ویلچر در صحن مسجد الحرام ممانعت به عمل می‌آورد و آنها را برای طواف به طبقه دوم هدایت میکند. وظیفه این افراد برای طواف و نماز طواف چیست؟
- مردی پس از طواف، در پشت مقام ابراهیم علیهالسلام نماز میخواند و ازدحام جمعیت زیاد است و موقع نماز طواف، زنی در کنار یا در جلو او مشغول نماز خواندن است. آیا در این صورت، اشکالی به نماز طواف و حجّ او وارد می‌شود؟
- در حال طواف، خواندن نماز مستحب، چه حکمی دارد؟
- آیا درست کردن حلقهای از افراد که مزاحم طواف کنندگان است و خواندن نماز در آن حلقه صحیح است؟ و اگر دیدیم که حلقهای تشکیل شده، آیا در صورت امکان، خواندن نماز در آن حلقه بر ما واجب است؟
- آیا نماز طواف مستحب را می‌توان در حال حرکت خواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] کسانی که با داشتن عذر موجّهی طواف حجّ را مقدم میدارند- مانند حیض متأخّر- آیا تجدید تلبیه بعد از طواف لازم است یا خیر؟ و آیا استفتائات، ص: 465 اعاده سعی بعد از حج لازم است؟
- [آیت الله بروجردی] شخص میتواند طواف مندوب را به حال جنابت به جا آورد، یاصحّت آن متوقّف بر غسل است؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شخصی محرم به احرام عمره تمتع وارد مکه می‌شود و طواف عمره تمتع را انجام میدهد بدون خواندن نماز، چون به دل او نچسبیده مجددا طواف را تکرار و بعد نماز طواف را میخواند و اعمال بعدی را انجام میدهد، چه صورت دارد؟ و اگر بعد از انجام طواف شک در صحت طواف نمود و بدون خواندن نماز طواف مجددا تکرار نمود و بعد نماز را انجام داد، حکم او چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا حجاب بچه نابالغ (که قادر به حفظ حجاب نیست) هنگام طواف از شروط صحت طواف است؟ و اگر مثلا" جوراب نپوشیده باشد ، اعاده لازم است؟ اگر زنی به این واجب عمل نکند، چطور؟
- [سایر] اگر خمس سود تجارت و کسب یک فریضه است، چرا دیر هنگام وضع شده و ائمه معصومینعلیهم السلام در زمان متأخر آن را واجب کردهاند؟
- [آیت الله بهجت] آیا واجب است خانم مستحاضه بین طواف و نماز طواف خود را وارسی نماید؟
- [آیت الله مظاهری] آیا برای صحّت اعمال عمره و حج - برای کسی که حسابرسی خمس ندارد، پرداخت خمس لباس احرام و لباسی که در طواف و نماز طواف میپوشد، کفایت میکند یا باید حسابرسی تمام اموال صورت گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا برای صحّت اعمال عمره و حج - برای کسی که حسابرسی خمس ندارد، پرداخت خمس لباس احرام و لباسی که در طواف و نماز طواف می پوشد، کفایت می کند یا باید حسابرسی تمام اموال صورت گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا برای صحّت اعمال عمره و حج برای کسی که حسابرسی خمس ندارد، پرداخت خمس لباس احرام و لباسی که در طواف و نماز طواف می پوشد، کفایت می کند یا باید حسابرسی تمام اموال صورت گیرد؟
- [آیت الله مظاهری] به فتوای حضرتعالی نماز طواف (طواف واجب و مستحب) در چه مکانی از مسجدالحرام صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در حبس ملک نیز نظیر وقف، بلوغ و عقل صاحب ملک شرط است و به احتیاط واجب قبض شرط صحّت آن است. همچنین مالک نباید سفیه باشد و یا این که به واسطه ورشکستگی توسط حاکم شرع از تصرّف در اموال خود منع شده باشد و صحت حبس بر اشخاص منوط به قبول آنان است.
- در حبس ملک نیز نظیر وقف، بلوغ و عقل صاحب ملک شرط است و به احتیاط واجب قبض شرط صحّت آن است. همچنین مالک نباید سفیه باشد و یا این که به واسطه ورشکستگی توسط حاکم شرع از تصرّف در اموال خود منع شده باشد و صحت حبس بر اشخاص منوط به قبول آنان است.
- روزه زن مستحاضهای که غسل بر او واجب می‌باشد، بنابر احتیاط در صورتی صحیح است که غسلهایی را که برای خواندن نمازهای روز بر وی واجب است، در روز انجام دهد؛ بنابر این چنانچه قبل از خواندن نماز صبح یا ظهر و عصر مستحاضه شود و استحاضه وی متوسطه یا کثیره باشد و برای نماز غسل نکند، روزه آن روز او باطل است و بنابر احتیاط واجب، غسل نماز مغرب و عشای شبی که میخواهد فردای آن را روزه بگیرد نیز شرط صحّت روزه فردا می‌باشد؛ ولی چنانچه برای نماز مغرب و عشاء غسل نکند، اگر پیش از طلوع فجر به جهتی (مثل نماز شب) غسل کند، برای صحّت روزه فردا کافی است.
- اگر در قرضی شرط و قرار ربا شود، شرط و قرار باطل و حرام می‌باشد و صحّت قرض نیز خالی از اشکال نیست.
- لازم نیست نمازگزار به هنگام نیت شماره رکعتهای نمازی را که میخواند تعیین کند؛ ولی باید متوجه باشد نمازی که میخواند، مثلاً نماز ظهر است یا عصر و همچنین باید بداند که نماز ادا میخواند یا قضا؛ ولی لازم نیست قصد وجوب یا استحباب نماید، مگر در مثل نماز صبح و نافله آن که تعیین هر کدام متوقّف بر قصد وجوب یا استحباب می‌باشد.
- برای صحّت حواله لازم نیست آنچه حواله داده می‌شود (عین) باشد، بلکه اگر منفعت یا کاری که مباشرت شخص بدهکار در آن شرط نیست مانند خواندن نماز یا روزه و یا دوختن لباس حواله داده شود نیز صحیح است.
- اگر مأموم در صحّت قرائت امام جماعت شک کند، در صورتی که شک او به گونهای باشد که بتواند حمل بر صحّت نماید، میتواند به او اقتدا کند. * شرط چهارم: جلوتر نبودن مأموم از امام.
- وقف باید منجّز و بدون تردید انجام شود، پس اگر واقف آن را معلّق به شرطی کند که وجود آن شرط در حال یا آینده قطعی یا محتمل باشد، دو صورت دارد: اوّل:چنانچه آن شرط از شرایط صحّت وقف نباشد، صحّت وقف محلّ اشکال است، مثل این که بگوید: (اگر خداوند پسری به من عطا کرد، خانهام وقف باشد). دوم: اگر آن شرط در نظر واقف قطعی باشد و در صحّت وقف دخالت داشته باشد، وقف صحیح است، مانند این که بگوید: (اگر آن خانه مال من باشد، آن را وقف نمودم).
- نمازهای واجب هفت موردند: اوّل:نمازهای یومیّه که نماز جمعه نیز جزء آن است، دوم:نماز آیات، سوم:نماز میّت، چهارم:نماز طواف واجب خانه کعبه، پنجم:نماز قضای پدر که بر پسر بزرگتر واجب است، ششم:نمازی که به واسطه اجاره، نذر، قسم و عهد واجب می‌شود، هفتم: نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام معصوم علیهالسلام .
- در شش مورد وضو گرفتن واجب است: اوّل:برای نمازهای واجب غیر از نماز میّت و در نمازهای مستحب، وضو شرط صحت آن است. دوم:برای انجام دادن سجده و تشهّد فراموش شدهای که بین آنها و نماز کاری که وضو را باطل میکند انجام داده، مثلاً ادرار کرده است.سوم:برای طواف واجب خانه کعبه هرچند اصل حجّ و عمره مستحب باشد.چهارم:اگر نذر یا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد. پنجم:اگر نذر کرده باشد که جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند و بنابر احتیاط واجب اسامی و صفات مخصوص خداوند نیز همین حکم را دارند و یا نذر کرده باشد کاری را انجام دهد که وضو شرط جواز یا صحّت آن است. ششم:برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده یا بیرون آوردن آن از مستراح و مانند آن، در صورتی که مجبور باشد دست یا جای دیگر بدن خود را به خط قرآن برساند؛ ولی چنانچه معطل شدن به مقدار وضو بیاحترامی به قرآن باشد، باید بدون این که وضو بگیرد قرآن را از مستراح و مانند آن بیرون آورد یا اگر نجس شده، آب بکشد و تا ممکن است از دست گذاشتن به خط قرآن خودداری کند و بنابر احتیاط واجب اسامی و صفات مخصوص خداوند نیز همین حکم را دارند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] نمازهای واجب شش است اول نماز یومیه که از انهاست نماز جمعه دوم نماز ایات سوم نماز میت بنابر این که اطلاق نماز بر ان به نحو حقیقت باشد هر چند در هر صورت واجب است چهارم نماز طواف واجب خانه کعبه پنجم نماز قضای پدر که بر پسر بزرگتر واجب است ششم نمازی که به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد و شرط در ضمن عقد واجب می شود
- [آیت الله بهجت] اگر زنی که در حال استحاضه است غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گفته شد بهجا آورد، روزه او صحیح است، و بیوجه نیست که صحت روزه او مشروط به انجام غسلی باشد که باید برای نماز صبح انجام دهد، ولی بنابر اظهر غسل نمازهای مغرب و عشای شب گذشته و شب آینده در صحیح بودن روزه او شرط نیست، و بنابر احتیاط واجب مستحاضه متوسطه هم مثل کثیره، انجام غسلی که بر او واجب است در صحیح بودن روزهاش شرط است، ولی وضوی واجب بر مستحاضه قلیله، شرط صحت روزه نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] تحصیل طهارت با غسل جنابت به خودی خود مستحب است و برای خواندن نماز واجب و مانند آن واجب می‌شود و در نماز مستحب تنها شرط صحت می‌باشد، همچنین برای سجده و تشهد فراموش شده، اگر بین آنها و نماز، از او کاری که باعث جنابت می‌شود صادر شده باشد، غسل جنابت واجب است و احتیاط آن است که برای سجده سهو نیز غسل کند. ولی برای نماز میت و سجده شکر و سجدههای واجب قرآن غسل جنابت لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] بنابر مشهور روزه زن مستحاضه کثیره ، در صورتی صحیح است که غسل نماز مغرب و عشای شبی که میخواهد فردای آن را روزه بگیرد بجا آورد ، و نیز در روز غسلهائی را که برای نمازهای روز واجب است انجام دهد ، ولی بعید نیست که در صحت روزهاش غسل شرط نباشد ، همچنان که بنابر اقوی در مستحاضه متوسطه شرط نیست .
- [آیت الله مظاهری] نمازهای واجب، پنج نماز است: اوّل: نمازهای یومیّه. دوّم: نماز آیات. سوم: نماز میّت. چهارم: نماز طواف واجب کعبه. پنجم: نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگتر واجب است.
- [آیت الله وحید خراسانی] خصوصیاتی را که مالک در خرید و فروش معین می کند مثل ان که عامل کالای معینی را بخرد و به مبلغ معینی بفروشد عامل باید مراعات نماید وگرنه معامله فضولی است و صحت ان متوقف بر اجازه مالک است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه او صحیح است و بنابر احتیاط شرط است در صحت روزه این روز، غسل نماز مغرب و عشا شب بعد، چنان چه گذشت.
- [آیت الله سیستانی] صحت جُعاله، اجاره، حواله و دیگر معاملات مشروعی که در بانکهای دولتی در کشورهای اسلامی رایج است، نیازمند به اجازه حاکم شرع است، و بدون اجازه او این معاملات صحیح نیست، و همچنین است معاملات مشروعی که در بانکهای مشترک بین دولت و مردم در کشورهای اسلامی رایج است که نسبت به سهم دولت، صحّت معاملات متوقف بر اجازه حاکم شرع (مرجع) است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد صحت آن شرط اشکال دارد، ولی شرط سقوط یا اسقاط ما فی الذمه مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازهای واجب شش نماز است: 1 نمازهای یومیه، 2 نماز طواف واجب خانه خدا، 3 نماز آیات، 4 نماز میت، 5 نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگتربه شرحی که می آید واجب است، 6 نماز نافله ای که به واسطه نذر و عهد و قسم واجب شده است.