مسکرات
چيزهای مست‌كننده
شربتی از طبیب به مریض داده می‌شود که بعضی از اجزای آن از مسکرات است خوردن آن برای مریض جایز است یا نه؟
در صورتی که مسکر مزبور که جزو دوا است از اقسام شراب نباشد عیبی ندارد، و اگر از اقسام شراب باشد با ضرورت و انحصار به آن معالجه، عیبی ندارد و قول طبیب حاذق در تشخیص ضرورت و انحصار معتبر است.
در صورتی که مسکر مزبور که جزو دوا است از اقسام شراب نباشد عیبی ندارد، و اگر از اقسام شراب باشد با ضرورت و انحصار به آن معالجه، عیبی ندارد و قول طبیب حاذق در تشخیص ضرورت و انحصار معتبر است.
عنوان سوال:
شربتی از طبیب به مریض داده می‌شود که بعضی از اجزای آن از مسکرات است خوردن آن برای مریض جایز است یا نه؟
پاسخ:
در صورتی که مسکر مزبور که جزو دوا است از اقسام شراب نباشد عیبی ندارد، و اگر از اقسام شراب باشد با ضرورت و انحصار به آن معالجه، عیبی ندارد و قول طبیب حاذق در تشخیص ضرورت و انحصار معتبر است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر دستور دهد طبیبی مریض را به استراحت تمام برای این که مریض مبتلا شده به مرضی که مستدعی آن است مانند سکته قلبی چگونه این مریض نماز بخواند؟ با این که میداند اگر طبیب او را امر نمیکرد به استراحت تمام، ممکن بود ایستاده نماز بخواند؟
- اگر طبیب، شخصی مریض را بیهوش کند به جهت جراحی مثلاً و مدتی طول بکشد چون این بیهوشی تا اندازهای به اختیار مریض و با اطلاع و رضایت او انجام شده، آیا نمازهایی که در مدت بیهوشی از بین رفته قضای آن بر مریض واجب است یا خیر؟
- مرد یا زن اولادشان نمیشود آیا جایز است که زن نزد مرد نامحرم یعنی طبیب برود که بدن یا عورت او را معاینه کند و علاج نماید یا خیر و به همین بیاولادی بسازد، و یا آنکه مرد نزد طبیب برود که عورت او را معاینه نماید جایز است یا خیر؟
- طفلی مریض است که مشرف به هلاکت است، ولیّ او یا ندارد و یا دارد خرج نمیکند و عدهای از مؤمنین از قضیه آگاهند و میدانند که بچه را اگر طبیب ببرند هلاک نمیشود، آیا بر مؤمنین که تمکن مالی دارند و میتوانند بچه را از مرگ نجات دهند واجب است که خرج نمایند و بچه را از مرگ نجات دهند یا واجب نیست؟
- آیا جایز است برای زنی که سالها گذشته و جنب نگردیده، اینکه طبیب او را تفحص نماید، تا معلوم شود عقیم گردیده یا خیر، با اینکه مستلزم کشف عورت او میگردد؟
- آیا جایز است در این صورت برای او خوردن از آن؟
- در بیمارستانها مرسوم است از مریض برای علاج او درجه حرارت میگذارند و سنجش نبض او و فشار او و از این قبیل امور، و چنانچه مریض امتناع بورزد او را طرد میکنند و نسبت به علاج او اهتمام نمیورزند، آیا جایز است هر یک از زن و مرد نسبت به دیگری این امور را انجام دهند؟
- زید بابت کفاره مدهای طعام گرفت به فقیر داد، آیا بر فقیر جایز است که آن را فروخته در غیر خوردن سایر لوازمات خود برساند یا خیر؟
- زمانی که تشریح نمودن ممکن نباشد آیا جایز است گرفتن ذرههایی به وسیله سوزن بعد از وفات او از اجزای آن مرده، مانند کبد و ریه که معتقد است محل اصابت مرض معین بوده با اینکه میداند بعد از گرفتن ذرهها هیچ اثری روی او نخواهد گذاشت؟
- هنگامی که محرم ملزم به ذبح کفاره خود می‌شود برای خاطر انجام بعض محذورات احرام، آیا جایز است برای او خوردن از آن، یا واجب است دفع نمودن تمام آن به فقیر، و آیا شرط است فقیر مؤمن باشد یا جایز است دادن آن به مطلق فقیر؟ و آیا جایز است برای او تأخیر بیاندازد ذبح کفاره را تا یک سال یا بیشتر.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا مریض می تواند به نظر طبیب برای افطار روزه عمل کند؟
- [آیت الله بروجردی] سوزنی که طبیب به مریض روزهدار میزند، مبطل روزه است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا خوردن مسکرات، هر چند کم باشد و بدانیم موجب مستی و ضرر هم نمی شود، حرام است؟
- [سایر] 1- خوردن الکل طبی که قابل شرب است با این فرض که مکلف یقین به مسکر بودن آن ندارد اشکال دارد؟ 2- آیا خوردن هر نوع مسکری و لو جامد باشد حرام است؟ 3- آیا بعضی مواد مخدر که فکر انسان را تخدیر انسان را بی خیال و فارغ از غصه می کند در حکم مسکرات است؟ 4- خوردن مقدار بسیار اندک از یک نوع مسکر همراه با ترکیبات یا مواد دیگر که برای رفع نوعی مرض توصیه شده جایز است؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی مریض شده به نحوی که خوب و بد را تمیز نمیدهد، برادرش طبیب آورده پول دوا داده مریض با این حال مرده ورثه او صغیرند، آیا این برادر مخارجی را که از مال خود کرده از ماتَرَک میت میتواند بردارد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن آبستن به طبیب مراجعه کند و طبیب او را سقط جنین کند، آیا طبیب قصاص می شود؟
- [سایر] مداوا کردن با شراب و مسکرات چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] حکم کشیدن یا خوردن تریاک چیست؟ و آیا در این مورد برای افراد مریض و کسانی که پزشک مجوز استفاده را داده تفاوتی هست یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] رستورانی است که می دانم در آن غذاهای حلال و حرام به مشتریها می دهند و حتی مسکرات هم به مراجعین می فروشند، آیا جایز است این جانب سهمی از آن را خریداری و در سود آن شریک شوم؟
- [آیت الله نوری همدانی] خرید، فروش و استعمال و حمل و نقل تمامی مسکرات چه حکمی دارد؟ آیا استعمال مسکرات در مواردی چون بیماری و برای درمان، تغییری در حکم ایجاد مینماید یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خوردن ماهی زنده جائز است و اولی خودداری کردن است.
- اگر ماهی را بیرون آب دو قسمت کنند، و یک قسمت آن در حالی که زنده است در آب بیفتد، خوردن قسمتی را که بیرون آب مانده جائز است و احتیاط مستحب آن است که از خوردن آن خودداری کنند.
- خوردن خاک حرام است، و خوردن گل داغستان و گل ارمنی برای معالجه اشکال ندارد و خوردن کمی از تربت حضرت سید الشهدا (علیه السلام) برای استشفاء جائز است و بهتر این است که تربت را در مقداری از آب مثلًا حل نمایند که مستهلک شود و بعداً آن آب را بیاشامند.
- لازم نیست جبیره از جنس چیزهائی باشد که نماز در او جائز است، بلکه اگر از حریر یا از اجزاء حیوانی که خوردن گوشت آنجائز نیست بوده باشد مسح بر آن نیز جائز است.
- اگر ماهی زنده را بریان کنند یا در بیرون آب پیش از جان دادن بکشند، خوردنش جائز است ولی اولی آن است که از خوردن آن خودداری نمایند.
- خوردن و آشامیدن از ظرف طلا یا نقره در حال ناچاری به مقدار دفع ضرورت اشکال ندارد، ولی زیاده بر این مقدار جائز نیست.
- کسی که وظیفة او روزه گرفتن در مسافرت است مانند مکاری و کسانی که سفر شغل آنان میباشد اگر پس از طلوع صبح و نیت روزه با هواپیما به محل دیگری مسافرت بکند که در آنجا صبح نشده باشد آیا خوردن و آشامیدن و بهجا آوردن سایر مفطرات بر او جایز است یا نه؟ ظاهر آن است که جایز باشد بلکه شبههای در جایز بودن آن نیست چون او در محلی وارد شده است که آنجا شب است و شب روزه گرفتن جایز نیست.
- روغنی که از حیوان بعد از جان دادنش گرفته شده یا چرمی که از دست مسلمان گرفته شود و انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که بهدستور شرع کشته شده یا نه، خرید و فروشش جایز است ولی نماز در آن چرم و خوردن روغن آنجایز نیست.
- اگر چیز پاکی مانند روغن و نفت که آب کشیدن آن ممکن نیست نجس شود، چنانچه آن را برای کاری بخواهد که شرطش پاک بودن است مثلًا روغن را برای خوردن بخواهد، لازم است فروشنده نجاست او را به مشتری بگوید و همچنین است اگر برای کاری بخواهند که شرط آن پاک بودن نیست. مثلًا بخواهند نفت نجس را بسوزانند، ولی در معرض این باشد که خوراک یا بدن مشتری نجس شود که در این صورت نیز گفتن لازم است، زیرا که سبب شدن برای خوردن نجاست و همچنین سبب شدن برای نجاست بدن که موجب بطلان وضو یا غسل گردد جائز نیست.
- آنچه از زمین مساجدی که بعد از خیابان کشیدن باقی مانده است اگ به اندازهای باشد که می‌شود از آنها برای نماز و سایر عبادات استفاده کرد، تمام احکام مسجد بر آن باقیمانده مترتب است و اگر شخص متجاوزی آنجا را دکان و محل کار و یا خانه قرار دهد، آیا جایز است استفاده از آن به همان نحوی که قرار داده شده است؟ در این صورت باید تفصیل قائل شد که اگر استفادة از آن با مسجد بودن منافات ندارد مانند خوردن و خوابیدن در آن محل، در این مورد این نوع استفادهها بیشبهه جایز است، چون مانع از استفاده در جهت مسجدی مانند اقامة نماز جماعت و مجالس وعظ و تبلیغ از طرف غاصب میباشد و با بودن این مانع و عدم امکان استفاده در آن جهات مسجدیت استفاده در جهات دیگر مانع ندارد و مانند این است مسجدی که در یک محل متروک قرار گرفته و از آن استفادة مسجدی نمیشود، مانع ندارد که زمین آن مسجد محل زراعت و یا کسب قرار داده شود، ولی جایز نیست در آن محل کارهای منافی با مسجدیت انجام داد، مانند این که محل بازی و یا لهو و لعب و مانند اینها قرار گیرد، و اگر متجاوزی آن مسجد را محل برای کاری که منافات با مسجدیت دارد قرار داده باشد استفاده از آنجا برای آن نوع کارها جایز نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] طبیب و جراح برای این که در مقابل خطا و اشتباهی که مرتکب می شوند ضامن نباشند می توانند به مریض یا ولی او بگویند که اگر ضرری بدون توجه به مریض برسد ضامن نیستند و آنها قبول کنند، در چنین صورتی اگر دقت و احتیاط لازم را بکند و به مریض ضرری برسد، یا بمیرد طبیب و جراح ضامن نیستند.
- [آیت الله مظاهری] خوردن و آشامیدن چیز نجس حرام است و خورانیدن عین نجس به اطفال یا دیوانهها اگر ضرر داشته باشد مانند مسکرات نیز جایز نیست ولی خورانیدن غذاهایی که نجس شده به آنها اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه طبیب به مریض بگوید اگر ضرری به تو برسد ضامن نیستم در صورتی که حاذق بوده و دقت و احتیاط خود را بکند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد طبیب اگر چه به دست خود دوا داده باشد ضامن نیست
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر دکتر به دست خود به مریض دوا بدهد، یا درد و دوای مریض را به او بگوید و مریض دوا را بخورد، چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، دکتر ضامن است، ولی اگر فقط بگوید: فلان دوا برای فلان مرض فایده دارد؛ و به واسطه خوردن دوا ضرری به مریض برسد یا بمیرد، دکتر ضامن نیست.
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش عین نجس مثل بول و غائط و مسکرات و خون و مانند آنها اگر منفعت عقلایی داشته باشد جایز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه طبیب نسخه ای برای بیمار بنویسد یا دستوری به او بدهد و یا شخصاً دوا را به او بخوراند یا تزریق کند، چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد ضامن است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نگاه کردن طبیب مرد به زن نامحرم برای معالجه در صورتی که ضرورت داشته باشد جایز است.
- [آیت الله سبحانی] اگر پزشک به دست خود به مریض دوا بدهد، یا درد و دوای مریض را به او بگوید و مریض دوا را بخورد; چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، پزشک ضامن است. ولی اگر فقط بگوید فلان دوا برای فلان مرض فائده دارد و به واسطه خوردن دوا ضرری به مریض برسد، یا بمیرد پزشک ضامن نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر دکتر به دست خود به مریض دوا بدهد، یا درد و دوای مریض را به او بگوید و مریض دوا را بخورد، چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، دکتر ضامن است؛ ولی اگر فقط بگوید:فلان دوا برای فلان مرض فائده دارد و به واسطهی خوردن دوا ضرری به مریض برسد یا بمیرد، دکتر ضامن نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر پزشک بدست خود به مریض دوا بدهد ، و یا برای او دوائی توصیه کند ، و بواسطه خوردن دوا ضرری به مریض برسد ، یا بمیرد ، پزشک ضامن است ، هر چند در معالجه کوتاهی نکرده باشد .