ضروری
ضروری به دو معنای بدیهی، لازم و هر آنچه چاره‌ای از آن نیست. ضروری به معنای نخست، مقابل نظری در کلمات فقها با اضافه به دین و مذهب به کار رفته است. [۱] [۲] [۳]
آیا پولی که ادارات برای حق لباس می دهند را می توان در امور دیگر استفاده کرد؟ چون خرید لباس کار مثلا هر شش ماه یا هر سال ضروری نیست.
اگر شرط شده که در خرید لباس صرف شود، صرف آن در غیر لباس، جایز نیست.
اگر شرط شده که در خرید لباس صرف شود، صرف آن در غیر لباس، جایز نیست.
عنوان سوال:
آیا پولی که ادارات برای حق لباس می دهند را می توان در امور دیگر استفاده کرد؟ چون خرید لباس کار مثلا هر شش ماه یا هر سال ضروری نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خرید و فروش جنس ضروری و غیر ضروری در اعتکاف، باعث بطلان اعتکاف می شود؟ آیا کار حرام انجام داده است؟
- آیا داشتن سال خمسی برای هر شخصی ضروری است؟
- آیا به پولی که کم کم برای تهیه جهیزیه دختر ذخیره کرده اند در سر سال، خمس تعلق می گیرد؟
- آیا واجب است خمس مالی را که معلوم است تا پایان سال جزء مؤونه نمی شود، فوراً پرداخت کرد یا می توان تا سر سال خمسی صبر نمود؟
- شخصی قرار است برای همیشه هر سال سه ماه در یک مکانی زندگی کند، آیا حکم وطن را دارد؟
- کسی که از اول بلوغ، سال خمسی برای خود قرار نداده است، اگر به حج مشرف شود و با همان پولی که دارد احرامی و قربانی تهیه و مخارج حج را انجام دهد، آیا برای حج او ضرر ندارد؟
- خانواده من دو نفره است. در این ماه یارانه سه نفر به حساب من واریز شده است. مبلغ اضافی چه حکمی دارد و در چه راهی می توان آن را مصرف کرد؟
- خانواده من دو نفره است. در این ماه یارانه سه نفر به حساب من واریز شده است. مبلغ اضافی چه حکمی دارد و در چه راهی می توان آن را مصرف کرد؟
- بعضی اشخاص برای فرزندان خود حساب های پس انداز جهت خرید مسکن، حج یا غیره باز می کنند و ممکن است چندین سال بگذرد، آیا به این پولها، خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
- دو نفر با یکدیگر قرار میگذارند، که هر سال برای فرار از خمس تمام اموال خود را به یکدیگر ببخشند، آیا این کار جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا با بدن نجس می توان خرید کرد؟ یعنی وسیله، موبایل، لباس، کفش و... خرید؟
- [آیت الله بهجت] آیا با مال زکوی می توان لباس خرید و در آن لباس نماز خواند؟
- [آیت الله بهجت] 2) آیا با پول فطریه می توان بدون اطلاع فقیر، برای وی لباس خرید؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا معتکف می تواند خودش اقدام به خرید کند، چه ضروری و چه غیر ضروری؟
- [آیت الله سیستانی] خرجهای حج عمره از ثبت نام و خرید وسایل ضروری سفر آیا جزء خرج سال محاسبه می‌شود یا خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا به پولی که در راه اسراف و یا خرید اشیای غیر ضروری و چیزهایی که در شأن انسان نیست مثل بعضی دکورها و قابهای نفیس مصرف می شود، خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است که معتکف کسی را برای خرید چه ضروری و چه غیر ضروری وکیل نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنانی که در ادارات و غیره کار میکنند و اغلب با نامحرم سر و کار دارند چه حکمی دارند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پولی که برخی ادارات مانند بنیاد شهید یا جانبازان به خانوادهها میدهند و پولی که پس از فوت شوهر از حقوق یا بیمه شوهر به زن میدهند یا بالعکس آیا مشمول خمس است؟
- [آیت الله خامنه ای] مبلغی را در سال گذشته برای خرید فرش پس انداز کردیم و در اواخر آن سال به چند فرش فروشی برای خرید آن مراجعه نمودیم تا اینکه قرار شد یکی از آنان فرش مناسب با ذوق و سلیقه ما را فراهم کند، این کار تا ماه دوم سال جدید طول کشید، با توجه به اینکه سر سال خمسی من ابتدای سال هجری شمسی است، آیا به آن مبلغ خمس تعلّق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شوهر نمیتواند بیش از چهار ماه قمری نزدیکی با عیال دائمی خود را بدون رضایت وی ترک کند.
- چنانچه در مسأله 1865 گفته شد زکات طلا و نقره در صورتی واجب می‌شود که انسان یازده ماه کامل قمری مالک مقدار نصاب باشد و اگر در بین یازده ماه طلا و نقره او از نصاب اوّل کمتر شود، زکات بر او واجب نیست.
- اگر مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بین سال شرایط وجوب را دارا گردد؛ مثلاً بالغ گردد، زکات واجب نیست، بنابراین اگر بچهای در دهم محرّم مالک چهل گوسفند گردد و بعد از گذشتن دو ماه بالغ گردد، در اوّل محرّم سال بعد زکات واجب نمیگردد، بلکه در اوّل ربیع الاوّل که یازده ماه قمری کامل از بالغ شدن وی میگذرد، اگر شرایط دیگر را هم دارا باشد باید زکات را بدهد.
- اگر جاعل مزد معیّنی برای کار قرار ندهد، مثلاً به بنّا بگوید، اگر اتاق مرا تعمیر کردی، پولی به تو میدهم و مقدار آن را معیّن نکند، چنانچه بنّا آن کار را انجام دهد، جاعل باید حداقلِّ مقداری را که در این گونه جعالهها داده می‌شود بدهد.
- کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس، سال قرار میدهد اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقی مانده را بدهند، البتّه مخارج ضروری کفن و دفن و مراسم ترحیم به مقداری که اگر از مال میّت صرف آن‌ها نشود آبروی میّت در خطر است، از مخارج میّت به شمار میآید و خمس به آن‌ها تعلّق نمیگیرد.
- اگر انسان یازده ماه کامل قمری مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره باشد، با دیده شدن هلال ماه دوازدهم باید زکات آن را بدهد ولی اوّل سال بعد را باید بعد از تمام شدن ماه دوازدهم پس از مالک شدن قرار دهد، بنابراین اگر کسی مثلاً در دهم محرّم مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره باشد، با دیده شدن هلال ماه محرّم سال بعد زکات واجب می‌شود ولی اوّل سال بعد را دهم محرّم سال بعد قرار میدهد و اگر در فاصله اوّل محرّم تا دهم محرّم شرایط وجوب زکات با اختیار مالک یا بدون اختیار وی از بین برود، تأثیری در وجوب زکات نداشته و باز هم باید زکات را بپردازد.
- کسی که در دو محل زندگی میکند چنانچه در هر یک تقریبا شش ماه از سال را زندگی میکند، هر دو وطن او محسوب می‌شود، ولی اگر در یکی از آن دو کمتر از شش ماه بماند آنجا وطن وی به حساب نمیآید؛ بنابراین انسان تنها میتواند دو وطن داشته باشد و بیشتر از دو وطن امکان ندارند.
- زنی که در سنّ زنهاییست که حیض میبینند اگر حیض نمیبیند یا حیض میبیند ولی فاصله دو حیض او سه ماه یا بیشتر است، چنانچه شوهرش بعد از نزدیکی کردن او را طلاق دهد، باید بعد از طلاق تا سه ماه قمری عدّه نگهدارد.
- در صورت امکان باید بچه را بیست و یک ماه تمام شیر بدهند و مستحبّ است او را به مقدار کامل؛ یعنی بیست و چهار ماه تمام، شیر بدهند و زودتر از آن او را از شیر نگیرند. بلی، چنانچه پدر و مادر کودک این امر را صلاح دانسته و به آن راضی باشند، میتوانند قبل از بیست و چهار ماه بلکه قبل از بیست و یک ماه کودک را از شیر بگیرند؛ هر چند صورت اخیر خلاف احتیاط استحبابیست و بنا بر احتیاط کودک را بیش از دو سال شیر ندهند و شیری که بعد از آن داده می‌شود، باعث حرمت ابدی نبوده و به خاطر آن مادر حقّ مزد گرفتن ندارد.
- اگر انسان اجیر شود که در روز معیّنی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده اگر چه آن کار را به او واگذار نکند باید اجرت او را بدهد، مثلاً اگر خیاطی را در روز معیّنی برای دوختن لباس اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد باید اجرتش را بدهد، خواه خیاط در آن روز بیکار باشد، یا برای خودش یا دیگری کار کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی برای آسایش بیشتر و برای تفریح و تفرّج که مورد نیاز ضروری او نیست , ماشین یا باغی خرید، در این گونه موارد پولی که برای آن داده است , جزء هزینه سال او نیست و باید خمس آن را بپردازد و اگر برای خرید آن وام گرفته باشد، پرداختن آن، ج زء هزینه شمرده نمی شود و هرمقدار از اقساط را که از درآمد پرداخت کرده است، محاسبه نماید و خمس آن را بپردازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه لباسی را بخرد و بعداً با پولی که از راه قرض ربایی به دست آورده، یا از پول حلالی که مخلوط به ربا است، به صاحب لباس بدهد، چنانچه موقع خرید قصدش این بوده که از چنین پولی آن را بپردازد پوشیدن آن لباس و نماز خواندن با آن اشکال دارد و اگر موقع خرید قصدش این نبوده بعداً این قصد برای او پیدا شده، اشکال ندارد، ولی ذمه او با مال حرام ادا نمی شود.
- [آیت الله بروجردی] اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .معیار در سال خمسی، لزوماً ماه های سال قمری نیست، بلکه هر کس می تواند ابتدای کسب و کار خود را بر اساس ماه های سال شمسی محاسبه نماید و پس از گذشت یکسال شمسی از اوّلین ماه احتساب شده، خمسِ باقی مانده درآمد خودش را بپردازد. محاسبه قبل و بعد از سال
- [آیت الله مظاهری] اگر با پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نباید با آن لباس نماز بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با عین پولی که خمس ان را نداده لباس بخرد حکم نماز خواندن در ان لباس حکم نماز خواندن در لباس غصبی است
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش ظرف طلا و نقره و پولی را که فروشنده می گیرد حرام نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر با عین پولی که خمس آن را نداده لباس بخرد، حکم نماز خواندن در آن لباس، حکم نماز خواندن در لباس غصبی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای شخمزدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرید کند، اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد میتواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] افرادی که در ادارات دولتی یا مؤسّسات خصوصی کار میکنند و معمولاً اداره، مقداری از حقوق آنان را پسانداز میکند تا هنگام بازنشستگی به تدریج به آنان پرداخت نماید، پس از بازنشستگی هر مقدار که در هر سال به آنان بدهند، جزء درآمد آن سال حساب می‌شود و لازم نیست خُمس آن را فورا پرداخت نمایند.