اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
آیا رفت و آمد و استفاده از اموال کسانی که از روی ندانستن مسئله و یا عمداً وجوهات شرعیّه خود را نمی‌دهند جایز است؟
قطع مراوده نمودن صلاح نیست، ولی شایسته است از حاکم شرع کسب اجازه گردد.
قطع مراوده نمودن صلاح نیست، ولی شایسته است از حاکم شرع کسب اجازه گردد.
عنوان سوال:
آیا رفت و آمد و استفاده از اموال کسانی که از روی ندانستن مسئله و یا عمداً وجوهات شرعیّه خود را نمی‌دهند جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا مردم باید وجوهات شرعیّه خود را به مرجع تقلید خود یا وکلای او بدهند، یا میتوانند به مجتهد دیگری هم برسانند؟
- آیا وجوهات شرعیه را (خمس و زکات) باید به مرجع تقلید داد یا به ولیّفقیه (رهبری) و یا به هر کدام بدهیم کفایت میکند، در این صورت آیا در پرداخت خمس یا زکات به هر یک اجازه دیگری شرط است؟
- کسی که در اثر ندانستن مسئله یا اهمال کاری، غسلهای واجب خود را انجام نداده عبادات او مانند نماز و روزهاش چه صورتی دارد؟
- امیدوارم که مسئله مصالحه شرعیّه را نسبت به کسانی که خمس بر ذمّه آنها هست برایم کاملاواضح کنید چرا که من از طلاّب علوم دینی هستم و بعضی موارد برای من مشتبه شده است چرا که بعضی برادران دینی دوست دارند که با آنها مصالحه شود تا ذمّه آنها بریّ شود حال دوست دارم که این مسئله را با مثال برایم واضح کنید مخصوصاً که بعضی از برادران در این شهر مؤونه زندگی آنها به قدر کفاف است یا بالفعل یا بالقوه، ولی از سالهای پیش حقوق خمسی بر گردن آنها هست راه مصالحه با آنها چگونه است؟
- آیة الله سیستانی قائل است به احتیاط وجوبی در مورد تسلیم حقوق شرعیه به کسی که اعلم باشد و من هم اعتمادابه این فتوا از مقلّدین آیة الله خوئی هستم آیا جایز است که حقوق شرعی را از طرف شما بگیریم و آیا عمل ما باعث فراغ ذمّه میشود یا خیر؟
- آیا دادن خمس به یکی از مراجع عظام با وجود اینکه من مقلّد مرجع دیگری هستم که دسترسی به آنها ندارم و اطمینان به وصول اموال به او ندارم یا اطمینان به دفتر آن مرجع ندارم جایز است یا خیر؟
- آیا برای وکلای حضرتعالی، جایز است در هنگام تخمیس اموال مردم، مقداری از خمس را به صاحب مال ببخشد، زیرا در بسیاری موارد موجب دلگرمی مؤمنین و ادامه پرداخت خمس میگردد؟
- شخصی بر اساس بیّنه شرعیّه، یعنی دو مجتهد عادل که گفته‌اند زید جایز التقلید است بر اساس همین بیّنه افراد زیادی را ارجاع به زید داده و بعد برای این مبلّغ علم یا ظنّ حاصل شده و یا احتمال میدهد که عمرو اعلم است حال آیا لازم است که به آن افراد مرجوع اعلام کند یا نه؟
- مرحوم صاحب عروه در بحث تقلید مسئله 52 میفرمایند: (اذا بقی علی تقلید المیّت من دون أن یقلد الحیّ فی هذه المسأله کان کمن عمل من دون تقلید) از طرفی حضرتعالی در رساله مسئله 14 فرمودهاید اگر مکلّف مدّتی... حال در همین مسئله 52 عروه نظرتان با صاحب عروه مطابق است پس اگر این مقلّد طبق بیّنه یعنی دو عالم عادل بگوید از فلانی میشود تقلید کرد و یا جایز التقلید است از همین آقا تقلید کند و اعمال گذشته او مطابق فتوای این مرجع انتخاب شده باشد آیا اعمال او صحیح است یا خیر؟
- به فتوای حضرت امام رضایت از کسی که غیبت او را کردهایم لازم نیست و لو آنکه به او دسترسی داشته باشیم حال در این مسئله کسی که بقاء بر تقلید را جایز میداند آیا میتوان تا آخر عمر بر او باقی ماند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در برخی از سایت های اینترنتی نقل شده است که بعضی از آقایان جهت تامین هزینه تبلیغات انتخاباتی از وجوهات شرعیه استفاده می کنند لذا از آن مقام محترم استدعا دارد که نظر مبارک خویش را در این ارتباط اعلام فرمایید که آیا استفاده از وجوهات شرعیه جهت تامین هزینه های انتخاباتی جایز است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] تصرف در اموال کسی که وجوهات نمیدهد
- [آیت الله وحید خراسانی] لباس احرامی که معلوم نیست از درامد منبر است یا وجوهات شرعیه ایا لازم است خمس ان را بدهد
- [آیت الله خامنه ای] استفاده از اموال پدری که وجوهات نمیدهد یا ربا میخورد
- [سایر] وجوهات شرعیه (خمس زکات رد مظالم و ...) بایستی به ولی فقیه داده شود یا به مرجع تقلید؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا برای تأسیس و بناء مراکز تفریحی - ورزشیِ مورد نیاز جامعه، از مال زکات، موقوفات عامّه و یا وجوهات شرعیه میتوان هزینه کرد؟
- [سایر] اگر بر اثر ندانستن مسئله، میّتی را بدون حنوط به خاک بسپارند، وظیفه چیست؟
- [سایر] اگر کسی به جهت ندانستن مسئله از اعتکاف خارج شود، اعتکافش باطل می شود؟
- [آیت الله خوئی] شخصی نماز طواف را به واسطه ندانستن مسئله بعد از سعی خوانده؟
- [آیت الله خوئی] شخصی سالها روی ندانستن مسئله پیش از وقت نماز برای نماز وضو میگرفته، حال که مسئله را فهمیده نمازهای گذشته چگونه است، قضا دارد یا خیر؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] شرط دوّم: مکان نمازگزار باید بیحرکت باشد ولی اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او متحرّک است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] در امر به معروف و نهی از منکر بیان مسئله شرعیه کفایت میکند و لازم نیست به صورت امر و نهی باشد.
- [آیت الله بهجت] در معاشرت و استفاده از اموال کسانی که انسان میداند خمس مال خود را نمی‌دهند، تا علم به بودن خمس در مال مورد ابتلا ندارد، تصرف در آنها مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان از روی ندانستن مسئله کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد گرچه در یاد گرفتن مسئله کوتاهی کرده باشد روزه او صحیح است ولی معصیت کرده است.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان عمداً جایی را که در نماز باید بپوشاند، نپوشاند نمازش باطل است ولی اگر از روی ندانستن مسئله باشد لازم نیست نمازش را دوباره بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر بهواسطه ندانستن مسئله از روی تقصیر، چیز نجس را نداند نجس است، مثلاً نداند عرق کافر نجس است، و با آن نماز بخواند، نمازش باطل است.
- [آیت الله مظاهری] شرط سوّم: باید لباس نمازگزار از اجزای حیوان مردهای که خون جهنده دارد نباشد و اگر کسی عمداً و در حال اختیار و با دانستن اینکه لباس او از مردار است و با علم به مسئله، در آن نماز بخواند نماز او باطل است ولی اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه لباس او از مردار است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] شرط چهارم: لباس نمازگزار باید از حیوان حرام گوشت نباشد و اگر کسی عمداً و در حال اختیار و با دانستن اینکه لباس او از حیوان حرام گوشت است و با علم به مسئله در آن نماز بخواند نماز او باطل است ولی اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه لباس او از حیوان حرام گوشت است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] در غیر فروعات فقهیه مانند پرداخت وجوهات شرعیّه و تعیین قیّم یا سرپرست برای اوقاف و یا تعیین وصی برای کسی که وصی ندارد، رجوع به اعلم یا رجوع به مرجع تقلید شخص، لازم نیست و رجوع به مجتهد جامع الشرایط کفایت میکند. ______ 1) در بخش سوّم این رساله، مباحث مربوط به اصول دین تحت عنوان (اصول اعتقادی) آمده است.
- [آیت الله مظاهری] مکان نمازگزار سه شرط دارد: شرط اوّل: باید مکان نمازگزار مباح باشد، و در ملک غصبی یا روی فرش و تخت غصبی و مانند اینها نماز نخوانند ولی نماز خواندن در زیر سقف و خیمه غصبی مانعی ندارد، همینطور اگر سهواً یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او غصبی است یا ندانستن مسئله باشد اشکال ندارد.