عقد نکاح
نکاح در لغت بنابر مشهور به معنی وطی است. پس استعمال آن در عقد و تزویج مجاز خواهد بود.
آیا عقد نکاح دائمی الفاظ معیّنی دارد یا با هر لفظی که معنا و مفهوم را برساند می‌شود جاری نمود؟
الفاظ نکاح، توقیفی است و غیر از الفاظ معهوده، عقد صحیح نیست مگر در حالت ضرورت و اضطرار.
الفاظ نکاح، توقیفی است و غیر از الفاظ معهوده، عقد صحیح نیست مگر در حالت ضرورت و اضطرار.
عنوان سوال:
آیا عقد نکاح دائمی الفاظ معیّنی دارد یا با هر لفظی که معنا و مفهوم را برساند می‌شود جاری نمود؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نکاح دائمی چند رکن دارد و آیا صداق نیز از ارکان عقد دائمی است؟
- دختری به عقد دائمی فردی درآمد، بعد معلوم شد تریاکی است دختر تقاضای طلاق نمود آنها مخالفت کردند، آیا حاکم شرع یا وکیل او بدون اجازه وکالت شوهر میتواند صیغه طلاق را اجرا کند؟
- با زنی که صیغه موقّت خوانده شده، آیا می‌شود عقد دائمی خواند؟
- بانوئی که شوهرش سه سال و نیم قبل، فوت کرده است و از آن تاریخ تاکنون ادّعایی در مورد دائمی بودن عقد و ازدواج نداشته و قرائنی هم بر موقّتی بودن ازدواج ایشان وجود دارد اخیرامدّعی دائمی بودن عقد و ازدواج خود با آن مرحوم شده ولی همسر اوّل و دائمی مرحوم منکر دائمی بودن رابطه زوجیّت مدّعی است اگر قرار باشد که صحّت و سقم موضوع با سوگند شرعی اثبات شود قسم را باید همسر موقّت که مدّعی دائمی بودن است یاد کند یا قسم متوجّه همسر دائمی است که منکر ادّعای مدّعی است؟
- در ازدواج دختر باکره اذن پدر شرط است حال اگر دختر اجازه نگرفت و ازدواج نمود یا دائمی یا موقّت، آیا عقد باطل است و آیا میتوانند بدون طلاق در دائم و بدون بخشش بقیّه در موقّت جدا شوند یا خیر؟
- با توجه به زیانهای جبران ناپذیری که در اثر عدم انجام آزمایشات قبل از ازدواج برای زوجین و در نتیجه جامعه اسلامی پدید میآید و قوانین دولت جمهوری اسلامی نیز زوجین را مکلّف به اخذ آزمایش قبل از ازدواج نموده است بفرمائید آیا بدون اخذ آزمایش جایز است صیغه عقد دائم جاری شود یا خیر؟
- فردی وکیل شده زنی را به عقد دائم فردی در آورد امّا صیغه موقّت جاری میکند بعد از بچّهدار شدن به زن اطّلاع میدهد که عقد منقطع است: الف – تکلیف محرمیّت زوجین و توارث آن دو از هم و توارث آن دو نسبت به فرزند چه است و مسئله دخول چه می‌شود؟
- فردی زنی را صیغه یک ساله نمود و بعد از انقضاء مدّت بلافاصله او را به عقد دائم خود درآورد و در این مدّت با مادر زن خود مقاربت کرده لکن نمیداند مقاربت در زمان عقد منقطع بوده یا دائم حکمش چیست؟
- اینجانبه ولیّ قهری ندارم و هیچگونه اطّلاعی به مسائل شرعی ندارم و مصلحت و مفسده خود را هم تشخیص نمیدهم، شخصی که از مسائل شرعی اطّلاع کامل دارد و با علم به حکم، اینجانبه را فریب داده است و بدون تعیین مهریه و بدون وکالت از این جانبه پیش خودش عقد موقّت را جاری نموده و به اینجانبه گفت من تو را به عقد دائم خود در میآورم و گفت چون صیغه موقّت را خواندم اگر عمل زناشوئی انجام نگیرد عقد دائم شرعاامکان ندارد اینجانبه از روی سادگی و عوامی پذیرفتم و هنگامی که به آمال شیطانی خود رسیده و از این جانبه ازاله بکارت نمود مبلغی را به این جانبه داده و گفت این مهریه توست چون از اوّل هیچگونه مهریهای تعیین نشده بود با توجّه به مطالب فوق: 1 - آیا با عدم تعیین مهریه زنا انجام داده؟ 2 - آیا از عدالت ساقط است؟ 3 - آیا مهرالمثل و ارش البکارت را باید بدهد یا خیر؟
- زیدی برادرش مرحوم شده است و زن برادرش یعنی زن آن مرحوم 53 سال دارد و سیّده نمیباشد و خود زن میگوید که من حدود پنج سال است که اصلابا شوهرم نزدیکی نکردهام و این زن نازا است حالا برادر این مرحوم خواهان ازدواج با زن برادرش میباشد زن مرحوم در حال عدّه وفات شوهر است و بالاخره به یکی از دفاتر ازدواج مراجعه میکنند اتّفاقاسر دفتر ازدواج از اینها سئوال میکند در جواب زن میگوید شوهرم دو ماه قبل مرحوم شده است و من سیّده نمیباشم و 53 سال عمر من میباشد سر دفتر صیغه عقد را جاری میکند و خودشان میگویند که ما بعد از عقد نزدیکی کردهایم مرد میگوید من جاهل به مسئله بودم هم عقد صورت گرفته و هم نزدیکی آیا حرمت ابدی دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک نفر ازدواج کرده صیغه عقد دایمی جاری شده سه ماه بعد ایشان می خواهد بار دوم صیغه عقد دایم با همین خانم جاری شود آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] نکاح دائمی چند رکن دارد و آیا صداق نیز از ارکان عقد دائمی است؟
- [آیت الله بهجت] چه لزومی دارد که صیغه عقد با ادا کردن الفاظ مخصوص جاری شود، در حالی که می توان از طریق حالات و حرکات زوجین از قصد و رضایت آن ها مطّلع شد؟
- [آیت الله خوئی] اگر در عقد متعه مدت عمداً یا نسیاناً ذکر نشود اصلاً عقد باطل است و یا اینکه عقد دائمی می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا گرفتن اجرت برای جاری کردن عقد نکاح جایز است؟
- [آیت الله بهجت] اگر مقدّمات عقد ازدواج قانونی فراهم نباشد، آیا می توان شرعا عقد شرعی نمود؟
- [سایر] با نامزدم صیغه موقت بودیم و پس از آن به صورت دائمی عقد نمودیم آیا از نظر شرعی اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] به دختری گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندی است و او به این مهریّه راضی شد ولی در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جاری کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمی) صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] به دختری گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندی است و او به این مهریّه راضی شد ولی در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جاری کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمی) صحیح است؟
- [آیت الله خوئی] زنی را منقطعه نکاح کرده تا مدت یک ماه و یا یک سال، قبل از تمام شدن مدّت میخواهد دائمی نکاح کند، آیا بذل مدّت لازم است که بعد از بذل نکاح دائمی نماید یا احتیاج به بذل مدّت ندارد، و اگر بذل مدّت لازم باشد کسی که جاهل به مسئله بوده قبل از بذل عقد دائمی کرده حکم اولاد او چیست و بعد از علم تجدید عقد لازم است یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زنی کسی را وکیل کند که مثلاً ده روزه او را به عقد مردی در آورد و ابتدای ده روز را معیّن نکند، آن وکیل میتواند هر وقت که بخواهد او را ده روزه به عقد آن مرد در آورد، در صورتی که در لفظش ظهور نداشته باشد به ده روز متصل به زمان اجازهاش، ولی اگر معلوم باشدکه زن روز یا ساعات معیّنی را قصد کرده، باید صیغه را مطابق قصد او بخواند.
- عقد ازدواج چند شرط دارد: اوّل آن که بنابر احتیاط واجب به عربی صحیح خوانده شود، و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانکه ممکن باشد احتیاط آن است کسی را که میتواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند و اگر ممکن نباشد، خودشان میتوانند به غیر عربی بخوانند امّا باید لفظی بگویند که معنی زوّجتُ وقبلت را بفهماند; دوم مرد و زن، یا وکیل آنها که صیغه را میخواند قصد انشأ داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، زن به گفتن زوّجتک نفسی قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن قبلت التزویج، زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، به گفتن زوّجت وقبلت قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند، زن و شوهر شوند; سوم کسی که صیغه را میخواند، باید بالغ و عاقل باشد چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد; چهارم اگر وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها صیغه را میخوانند، در عقد، زن و شوهر را معیّن کنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند پس کسی که چند دختر دارد اگر به مردی بگوید )زوّجتک احدی بناتی( )یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را( و او بگوید قبلت )یعنی قبول کردم(، چون در موقع عقد، دختر را معیّن نکردهاند عقد باطل است; پنجم زن و مرد به ازدواج راضی باشند ولی اگر زن ظاهراً به سختی اذن دهد ومعلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] کفالت را می توان با صیغه لفظی ادا کرد، مثلاً کفیل به طلبکار بگوید من ضامنم هر وقت بدهکار را بخواهی به دست تو دهم و طلبکار هم قبول نماید، یا کاری انجام دهند که معنی این صیغه لفظی را برساند خواه از طریق امضاء سندی باشد یا غیر آن، کفالت صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به هم حلال می شوند و آن بر دو قسم است: ازدواج دائم که همیشگی است و زنی را که به این عقد در می آید (دائمه) گویند و ازدواج موقت که برای مدت معینی عقد زناشوئی می بندند، خواه این مدت کوتاه باشد یا طولانی و آن را (متعه) و (صیغه) نیز می نامند.
- [آیت الله اردبیلی] اقاله در هر عقد لازمی جز نکاح و ضمانت جاری است، ولی خود اقاله قابل فسخ نمیباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زن و شوهری که به ازدواج موقّت به عقد هم درآمدهاند از یکدیگر ارث نمیبرند، مگر در ضمن عقد ازدواج موقّت شرط ارث بردن شده باشد که هر کدام که چنین شرطی برای او شده، همچون زن و شوهر دائمی ارث میبرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که دستور زبان عربی را نمیداند، اگر قرائتش صحیح باشد و معنای هر کلمه از عقد را جداگانه بداند و از هر لفظی معنای آن را قصد نماید، میتواند عقد را بخواند، بلکه اگر معنای مجموع صیغه عقد را بداند و از کلّ عبارت، معنای آن را قصد کند، کفایت میکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] صیغه عقد بیمه را می توان با هر زبانی اجرا کرد و یا قرارداد بیمه را روی کاغذ آورد و آن را امضاء نمود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] عقد ازدواج شرایطی دارد از جمله: 1 احتیاط آن است که صیغه آن به عربی صحیح خوانده شود، ولی در صورتی که مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی بخوانند می توانند به زبان خود بخوانند و گرفتن وکیل برای خواندن صیغه به زبان عربی واجب نیست، ولی باید لفظی بگویند که معنی همان صیغه عربی را بفهماند. 2 کسی که صیغه را می خواند بایدقصد انشاء داشته باشد یعنی قصدشان این باشد که با گفتن این الفاظ همسری در میان آن دو برقرار گردد، زن خود را همسر مرد قرار دهد و مرد این معنی را قبول کند، وکیل نیز باید چنین قصدی را داشته باشد. 3 کسی که صیغه عقد را می خواند باید عاقل و احتیاطاً بالغ باشد هر چند از طرف دیگری وکیل باشد. 4 ولی یا وکیل در اجرای صیغه عقد باید زن و شوهر را معین کند، بنابراین اگر کسی چند دختر دارد نمی تواند به مردی بگوید : (زوجْتک احْدی بناتی) (یکی از دخترانم را به همسری تو درآوردم). 5 زن و مرد باید از روی اختیار به ازدواج راضی باشند ولی اگر یکی از آن دو ظاهراً با کراهت اجازه می دهد، اما می دانیم قلباً راضی است عقد صحیح است. 6 صیغه عقد باید صحیح خوانده شود و اگر طوری غلط بخوانند که معنی آن را عوض کند عقد باطل است، اما اگر معنی عوض نشود اشکالی ندارد.
- [آیت الله خوئی] اگر در عقد دائمی مهر را معین نکنند عقد صحیح است، و چنانچه مرد با زن نزدیکی کند، باید مهر او را مطابق مهر زنهائی که مثل او هستند بدهد و اما در متعه چنانچه مهر را معین نکنند عقد باطل می‌شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در آید؛ مرد مسلمان هم نمی تواند با زنهای کافره غیر اهل کتاب ازدواج کند؛ ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد و بنا بر احتیاط استحبابی عقد دائمی با آنها ننماید و بعضی از فرق از قبیل خوارج و غلات و نواصب که خود را مسلمان می دانند؛ در حکم کفارند و مرد و زن مسلمان نمی توانند با آنها به طور دائم یا انقطاع ازدواج نمایند.
- [آیت الله خوئی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافره غیر اهل کتاب ازدواج کند ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد، و بنابر احتیاط استحبابی عقد دائمی با آنها ننماید و بعضی از فرق از قبیل خوارج و غلات و نواصب که خود را مسلمان میدانند در حکم کفارند، و مرد و زن مسلمان نمیتوانند با آنها به طور دائم یا انقطاع ازدواج نمایند.