ازادی
یکی از مهمترین شرایط وجوب تکلیف بر انسان ، مختار بودن و مجبور نبودن او توسط دیگران یا شرایط خاص می باشد که از آن به آزادی یا حریت تعبیر می شود .
با توجّه به جواز آزادی محکوم در مسئله فوق، آیا باید او را بدون قید آزاد نمود یا با أخذ وثیقه و قید ضمانت؟
أخذ وثیقه و قید ضمانت موضوعیّت ندارد اگر امکان دسترسی به او بدون قید ضمانت و أخذ وثیقه باشد، لزومی ندارد.
أخذ وثیقه و قید ضمانت موضوعیّت ندارد اگر امکان دسترسی به او بدون قید ضمانت و أخذ وثیقه باشد، لزومی ندارد.
عنوان سوال:
با توجّه به جواز آزادی محکوم در مسئله فوق، آیا باید او را بدون قید آزاد نمود یا با أخذ وثیقه و قید ضمانت؟
پاسخ:
أخذ وثیقه و قید ضمانت موضوعیّت ندارد اگر امکان دسترسی به او بدون قید ضمانت و أخذ وثیقه باشد، لزومی ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چنانچه اولیاء دم در مقام مصالحه قصاص با مبلغی زائد بر دیه، مقداری را تقاضا کردند که پرداخت آن برای قاتل میسّر نیست آیا دادگاه میتواند فرصت محدودی برای اجرای قصاص به اولیاء دم بدهد و پس از انقضای مهلت مذکور و عدم تقاضای قصاص، محکوم را لااقلّ با أخذ وثیقه آزاد نمایند؟
- چنانچه به ادّله ذیل حکم قصاص در مورد شخص محکوم اجراء نشده باشد،آیا میتوان وی را تا زمان اجراء حکم (هر چند در مدّت زمان طولانی) در حبس نگه داشت؟ الف - اولیاء دم به دلیل فقر مالی یا دلایل دیگر از پرداخت فاضل دیه خودداری میکنند (لازم به ذکر است در مواردی از این بند، اجرای حکم از نظر اجتماعی و سیاسی ضروری می‌باشد) ب - عدم تأمین سهم اولیاء صغیر مقتول، از طرف اولیاء خواهان قصاص. د - عدم شناسایی اولیاء دم یا عدم دسترسی به آنان و دستور حاکم شرع مبنی بر أخذ دیه از قاتل و ناتوانی وی از پرداخت دیه. ه - مصالحه به دیه و عدم توانایی پرداخت دیه توسط محکوم علیه. و - عدم مراجعه اولیاء دم به دادگاه برای تعیین تکلیف نهایی. ز - فقدان ابزار لازم برای اجرای دقیق حکم قصاص و استنکاف مجنی علیه و اولیاء دم با افراد خبره از اجرای حکم. ح - مورد بند )ز( در صورتی که محکوم علیه استطاعت پرداخت یا جلب رضایت شاکی را ندارد. در صورت منفی بودن جواب، آیا دادگاهها میتوانند شخص محکوم را بدون قید و شرط آزاد نمایند یا آزادی وی باید با أخذ وثیقه یا به قید ضمانت باشد؟
- با توجّه به قاعده (البیّنْ علی المدّعی و الیمین علی من انکر)و با عنایت به حدیث شریف (لا یمین فی حدّ) بفرمائید : الف - در صورت فقدان بیّنه و اقرار در دعاوی کیفری آیا شاکی میتواند از متّهم تقاضای قسم نماید؟ ب - در صورت مثبت بودن پاسخ در صورت نکول متّهم و ردّ قسم به شاکی آیا با قسم شاکی میتوان نامبرده را به مجازات مقرّر محکوم نمود؟ ج - چنانچه متّهم عمل ارتکابی را انکار نماید و بگوید اگر شاکی قسم یاد کند مسئولیت آن را میپذیرم، آیا به استناد حلف شاکی میتوان متّهم را به مجازات جرم ارتکابی محکوم نمود؟ د - در صورت مثبت بودن پاسخ آیا در جرائمی مانند سرقت که دارای جنبه حقّ اللّهی وحقّ الناسی می‌باشد از جهت اثبات جنبه مالی و کیفری تفاوتی وجود دارد؟ ه - در فرض فوق آیا بین حدود، قصاص، دیات و تعزیرات تفاوتی هست؟
- با توجّه به اینکه در سنین کمتر از 18 سال کودکان و نوجوانان آنچنان رشد عقلی و فکری پیدا نکردهاند و به یک معنی مستحقّ توجّه و کمک ویژهای هستند تا بتوانند نقش خود را در جامعه ایفا کنند و با توجّه به وضعیت زندانهای فعلی که افراد در این سنین مسلمادر معرض آسیب و تأثیرات منفی زندانیان قرار میگیرند و امروزه دنیا به فکر افتاده (با تهیّه کنوانسیون حقوق کودک که مورد پذیرش بیش 186 کشور جهان نیز قرار گرفته و جمهوری اسلامی ایران نیز در سنوات اخیر با حقّ شرط به این قانون پیوسته) که نظام دادرسی ویژهای را برای افراد کمتر از 18 سال اعمال نماید و در آن سیستم عمدتااز نظام جایگزین استفاده می‌شود به نظر حضرتعالی با توجّه به وسعت اختیارات قضا خصوصادر تعزیرات آیا میتوان نظام دادرسی ویژهای برای آنان ترتیب داد تا در موارد تعزیری از یک نظام جایگزینی که در ترمیم شخصیت آسیب دیده آنان مؤثر است استفاده نمود مثلابه توبیخ شفاهی اکتفا نمود یا متّهم را به یک مؤسسه تخصّصی با مربیان اجتماعی که برای این منظور در نظر گرفته شده فرستاد یا صرفابه جریمه نقدی اکتفا کرد یا کار اجباری بدون حقوق به نفع مؤسسات و انجمنهای حقوقی عمومی زیر نظر و مراقبت قاضی محکوم کرد و یا به هر شیوه جدیدی که در ساختار شخصیتی آنان نقش مؤثری داشته باشد و حالت بازدارندگی خود را نیز حفظ کند حکم داد؟
- در صورتی که شخص محکوم به قصاص، عضو مماثل نداشته باشد; بفرمائید : الف - با توجّه به این که عضو ناسالم، در برابر عضو سالم قصاص می‌شود، آیا مثلاچشم کسی که به حسب ظاهر سالم ولی بینایی ندارد عضو ناسالم محسوب می‌شود یا چنین فردی فاقد عضو به حساب میآید؟ ب - اگر جانی فاقد بینایی چشم راست باشد و چشم راست کسی را کور کرده باشد، آیا چشم چپ او به عنوان قصاص کور می‌شود یا خیر؟ ج - اگر سلب بینایی با کندن حدقه باشد و خود جانی حدقه چشمش سالم است ولی بینایی ندارد، هنگام قصاص تکلیف چیست؟ (آیا حدقه در مقابل حدقه قصاص می‌شود و نسبت به سلب بینایی دیه اخذ میگردد یا حکم دیگری دارد؟)
- چنانچه بنا به مصالحی دولت جمهوری اسلامی ایران ناچار به انعقاد قراردادی با یک کشور غیراسلامی مبنی بر مبادله محکومین به زندان باشد (به این معنی که جمهوری اسلامی متعهّد شود محکومین به زندان تابع آن کشور را برای تحمّل حبس تحویل کشور متبوع دهد تا ادامه حبس در آنجا صورت گیرد و زندانیان تابع کشور ایران را جهت ادامه حبس در ایران تحویل بگیرد) بفرمائید: 1 - در مورد مجرمین ایرانی، با توجّه به صدور احکام حبس توسط دادگاههای غیر اسلامی آیا از نظر شرعی احکام صادره از سوی آنها برای محاکم قضائی ایران قابلیت اجراء دارد یا خیر؟ 2 - در صورت عدم قابلیت اجراء بفرمائید : الف - آیا اصولادادگاههای ما مکلّف به محاکمه مجدّد و صدور حکم بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران میباشند یا خیر؟ ب - با توجّه به ضرورت انعقاد چنین قراردادی شیوهای را که مغایر موازین شرع نباشد ارشاد فرمائید؟ 3 - در صورت قابلیت اجراء با توجّه به اینکه مجازات جرائم ارتکابی در کشور غیر اسلامی تنها زندان می‌باشد ولی از دیدگاه مقرّرات جمهوری اسلامی دارای صورتهای مختلف ذیل است تکلیف چیست؟ آیا حاکم شرع میتواند صورتهای ذیل را به حبس تبدیل نماید : الف - مجازات جرم ارتکابی حدّ شرعی است. ب - مجازات جرم ارتکابی دیه است. ج - مجازات جرم ارتکابی حبس است. د - مجازات جرم ارتکابی تعزیر غیر حبس است. ه - مجازات جرم ارتکابی قصاص است. و - عمل ارتکابی جرم محسوب نمیشود. 4 - در مورد مجرمین خارجی، در صورتی که تبعه کشور دیگر در جمهوری اسلامی مرتکب جرم گردیده و هم اکنون مجازات را حبس میگذراند، آیا از نظر شرعی، جمهوری اسلامی میتواند فرد محکوم را قبل از استیفای کامل مجازات به کشور متبوع بسپارد تا ادامه حبس در آنجا صورت گیرد یا خیر؟ 5 - اگر یک کشور مسلمان طرف قرارداد باشد، آیا حکم مسئله تغییر میکند یا خیر؟ 6 - آیا رضایت و عدم رضایت محکومین در موارد فوق تأثیر دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] وثیقه ای که به عنوان تأمین کیفری از شخص ثالث اخذ می گردد، با فرض این که ماهیّت آن علاوه بر تعهّد بر حضور، تعهّد بر دین نیز باشد، و با توجّه به این که تحت هیچ کدام از عقود معیّن مانند ضمان، کفالت، و رهن قرار نمی گیرد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خوئی] اگر بچه شیعهای در نتیجه عدم توجه به مسائل دینش و نرفتن برای فرا گرفتن احکام از اهل آن، اخذ نمود به مذاهب اهل سنت و بعد از سالیانی که به وسیله جوانان مؤمن از شیعه ارشاد شد به حق، تا آنکه رجوع نمود به مذهب جعفری آیا واجب است بر او قضا نمودن نمازهایی که خوانده بر غیر مذهب جعفری؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] پسرم با تحریکات شیطنت آمیز خانواده همسرش، که منجر به درگیری و فوت مادر زنش شد، به قصاص و دریافت فاضل دیه محکوم گردید. ورّاث کبیر، و پدر صغار (اصالتاً و ولایتاً) با دریافت مبلغی بیش از دیه کامله رضایت دادند; هر چند در رضایتنامه کتبی و رسمی به گرفتن دیه اشاره ای نشده است. آیا پدر صغار می تواند از طرف صغار گذشت کند، یا با دریافت دیه رضایت دهد، یا باید منتظر رشد و بلوغ صغار شود؟ در صورت اخیر، آیا امکان آزادی موقّت جانی، با سپردن وثیقه، تا رشد صغار وجود دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی با مراجعه به بانک و اخذ تسهیلات بانکی در مقابل مبالغ دریافتی شش دانگ یک دستگاه اتومبیل خود را طبق سند رسمی به ترهین بانک می گذارد. پس از مدتی شخص موصوف که در حال حمل مواد مخدر به وسیله خودرو یاد شده بوده است دستگیر و محکومیت کیفری حاصل می کند. با توجه به این که بانک لاجرم می بایست از طریق وثیقه مزبور استیفاء طلب خود را بکند و راهن به غیر از وسیله یاد شده ظاهراً فاقد هرگونه دارایی دیگری است. آیا ضبط و مصادره رهینه بدون منظور گردیدن حقوق بانک شرعی می باشد؟
- [سایر] 1. اهدای عضو محکومان به اعدام از نظر فقهی چه حکمی دارد؟ 2. با توجه به اینکه بسیاری از بیماران، جهت زنده ماندن نیاز به پیوند اعضای رئیسه بدن دارند، آیا جایز است با رضایت افرادی که محکوم به مرگ هستند، آنها به این شکل اعدام شوند که ابتدا آنها را بیهوش کرده، سپس اعضای آنها قطع و به بیماران اهدا شود؟ آیا این مسئله درباره جرایمی که برای آن شکل خاصی از اعدام تعیین شده و یا نشده باشد، متفاوت است؟
- [آیت الله اردبیلی] تا سه ماه پیش بنده مدیر عامل یک شرکت خصوصی بودم یکی از مشتریان چند فقره چک بنام اینجانب نه به نام شرکت تحویل من داد و شرط نقد شدن آن را تثبیت قطعی حسابها و اخذ مفاصا حساب نمود، درحال حاضر مدیران شرکت درخواست نمودند چکها را تحویل صندوق شرکت دهم. با توجه به امانت بودن چکها تا انجام تعهدات و عدم اعتماد اینجانب به مدیران تکلیف شرعی من چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به قاعده ی (البیّنة علی المدّعی و الیمین علی من انکر) و با عنایت به حدیث شریف (لایمین فی حدّ) بفرمایید: الف) در صورت فقدان بیّنه و اقرار در دعاوی کیفری، آیا شاکی می تواند از متّهم تقاضای قسم نماید؟ ب) در صورت مثبت بودن پاسخ، در صورت نکول متّهم و ردّ قسم به شاکی، آیا با قسم شاکی می توان نامبرده را به مجازات مقرّر محکوم نمود؟ج) چنانچه متّهم عمل ارتکابی را انکار نماید، و بگوید: (اگر شاکی قسم یاد کند مسؤولیّت آن را می پذیرم) آیا به استناد حلف شاکی می توان متّهم را به مجازات جرم ارتکابی محکوم نمود؟د) در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا در جرائمی مانند سرقت که دارای جنبه حقّ اللّهی و حق النّاسی هر دو می باشد از جهت اثبات جنبه مالی و کیفری تفاوتی وجود دارد؟ه) در فرض فوق آیا بین حدود، قصاص، دیات و تعزیرات تفاوتی هست؟
- [سایر] الف. اگر در ساختمانی آپارتمانی، بعضی امکانات (مانند آب یا گاز) مشترک بین مالکین آن باشد و برای کل ساختمان یک قبض بیشتر نیاید، در صورتی که تشخیص مقدار مصرف هر واحد مسکونی امکان پذیر نباشد، آیا واجب است هزینه بالسویه تقسیم شود؟ با توجه به مبتلابه بودن این مسئله لطفاً پاسخی روشن اراده فرمایید. ب. در صورت توافق بین مالکین در مقدار پرداخت هر مالک، اگر یکی از مالکین، واحد خود را اجاره دهد و در عقد اجاره چیزی در این زمینه قید نشده باشد، آیا واجب است توافق جدید با مستأجر صورت گیرد یا وی ملزم به تبعیت از توافق قبلی می‌باشد؟
- [سایر] با توجه به آیه 42 سوره آل عمران در بیان اصطفای حضرت مریم بر نساء العالمین که به صورت مطلق است و تخصیص آن به استناد روایات شیخ صدوق به قید دوران خویش خواهشمند است بفرمایید: ثانیاً؛ آیا این محاجه، یعنی استناد به حدیث در مقابل صریح آیه کامل است. رابعاً؛ چنان چه بتوان به استناد حدیث "فاطمه بضعه منی"که ظاهراً می توان تواتر لفظی آن را برای اهل سنت نیز اثبات نمود حکم به افضلیت حضرت زهرا نمود آیا این استدلال، یعنی استناد به روایت در مقابل صریح آیه کامل است؟ خواهشمند است هر نکته دیگری که می توان در این خصوص بیان داشت به تفصیل مرحمت نمایید. و من الله التوفیق
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی سپرده ای در بانک به عنوان سرمایه گذاری دارد و بانک از جانب او وکیل می شود بر اینکه این سپرده یا سایر سپرده ها را به نحو مشاع در جریان معاملات بدون ربا قرار دهد و دیگر اینکه وکیل باشد منفعت حاصله را هرمقدار صلاح بداند برای خودش قرار بدهد و باقیمانده را نسبت به سپرده ها توزیع کند، مع الوصف قبل از هرچیزی بانک نرخ بهره را قبلا اعلام می کند و براساس نرخ تعیین شده هرماه سود را علی الحساب به حساب صاحب سپرده منظور می دارد، تا آخر سال که سود قطعی را اعلام می کند، حکم این سود چیست؟ و در صورت جواز اخذ اگر صاحب سپرده بدون توجه یا اطلاع از این قرارداد سپرده را در بانک بگذارد حکم سود چنین سپرده ای را هم بیان فرمایید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
مسئله مرتبط یافت نشد