اطمینان
سکون و آرامش را اطمینان گویند.
شخصی در حال روزه گرفتن است بعد از ظهر می‌بیند آثار جنابت بر او می‌باشد و اطمینان به جنابت خود پیدا می‌کند امّا برای او شکّ حاصل است که آیا جنابتش قبل از اذان صبح بوده یا بعد از آن تکلیفش در این زمینه چیست؟
روزه او صحیح است.
روزه او صحیح است.
عنوان سوال:
شخصی در حال روزه گرفتن است بعد از ظهر می‌بیند آثار جنابت بر او می‌باشد و اطمینان به جنابت خود پیدا می‌کند امّا برای او شکّ حاصل است که آیا جنابتش قبل از اذان صبح بوده یا بعد از آن تکلیفش در این زمینه چیست؟
پاسخ:
روزه او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که مسافر است و هنگام برگشت در سه کیلومتری وطن قرار دارد، چون در ارتفاع بالاتری قرار دارد، دیوار وطن را هم می‌بیند و هنگام اذان ظهر نیز می‌باشد، وظیفه او نسبت به روزه چیست؟
- خانمی نیم ساعت بعد از اذان مغرب خون حیض می‌بیند حال شکّ دارد که قبل از اذان گرفتار حیض بوده یا بعد از اذان آیا روزه آن روزش صحیح است یا باطل؟
- اگر شخصی ساعت 9 صبح غسل جنابت کند و نیز چند غسل مستحبّی همراه آن انجام دهد و قصدش خواندن نماز ظهر و عصر باشد چه صورت دارد؟
- شخصی در شب ماه رمضان جنب میشود، یکساعت به اذان صبح مانده برای غسل به حمّام میرود، لکن اذان آغاز میشود روزه او چه حکمی دارد؟
- جهت روزه گرفتن روزه معیّن در تنگی وقت باید تیمّم کرد همچنین وقتی که طهارت آبی متعسّر و یا متعذّر باشد مراد از تنگی وقت چه مقدار زمانی که نسبت به اذان صبح باقی مانده می‌باشد؟
- کسی از خواب بیدار شود و یا از خواب اوّل بعد از جنابت بیدار شود و وقت تا اذان صبح برای غسل و تیمّم تنگ است تکلیف روزه معیّنآن روز چه میشود؟
- شخصی در ماه رمضان ساعت هشت شب جنب شده و خوابیده بنا داشته که قبل از اذان صبح بلند شود غسل کند لکن وسط اذان بلند شده روزه او چه صورت دارد اگر بنا نداشته بلند شود چطور؟
- شخصی جنب در ماه مبارک رمضان از خواب بیدار شود و وقت تا اذان صبح تنگ است که اگر بخواهد سحری بخورد نمیرسد غسل کند و از آن طرف بدون سحری روزه برای او دشوار است آیا میتواند سحری بخورد و قبل از اذان تیمّم کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پیش از اذان صبح جنب بوده و نمی دانسته است آیا می تواند بعد از اذان صبح با همان جنابت، نیت روزه قضای ماه رمضان و یا غیره کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا روزه دار می تواند در هنگام اذان صبح، غسل جنابت کند؟
- [سایر] آیا جنابت بعد از اذان صبح روزه را باطل می کند ؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر شخصی در ماه رمضان با همسر خود نزدیکی کند در صورتی که مطمئن باشد قبل از اذان صبح نمی تواند غسل کند ( مثلاً شب در جایی میهمان باشند و به خاطر خجالت و یا آب نباشد) آیا می تواند قبل از اذان صبح تیمم بدل از غسل کرده و تا قبل از اذان ظهر غسل جنابت کند؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح بیدار شده و متوجه محتلم شدن خود نشده و دوباره خوابیده و در اثنای اذان صبح بیدار شده و علم به جنابت خود پیدا می کند و یقین دارد که احتلامش قبل از اذان صبح بوده است، روزه او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اینجانب چندین مورد در ماه رمضان محتلم شدهام آن هم قبل از سحری و قبل از اذان صبح و این مسئله را این طور یاد گرفته بودم که اگر کسی جنب شود تا اذان ظهر وقت دارد غسل کند و فقط معصیت کرده است که تا اذان ظهر بر جنابت مانده و نیز مسأله تیمم را نمیدانستم و ندانسته و بی اطلاع نسبت به مسأله به حالت جنابت وارد اذان صبح میگردیدم و بعد از اذان صبح و قبل از اذان ظهر غسل میکردم اکنون خواهشمندم بفرمائید آیا علاوه بر قضای این روزها کفّارهای بر گردن بنده است یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] این جانب چندین مورد در ماه رمضان محتلم شدهام، آن هم قبل از سحری و قبل از اذان صبح و این مسأله را این طور یاد گرفته بودم که اگر کسی جنب شود، تا اذان ظهر وقت دارد غسل کند و فقط معصیت کرده است که تا اذان ظهر بر جنابت مانده و نیز مسأله تیمّم را نمیدانستم و ندانسته و بیاطّلاع نسبت به مسأله، به حالت جنابت وارد اذان صبح میگردیدم و بعد از اذان صبح و قبل از اذان ظهر غسل میکردم. اکنون خواهشمندم بفرمائید برای قضا و کفّاره این روزهها چه وظیفهای دارم؟
- [آیت الله سیستانی] در ایام ماه مبارک اگر شخصی بعد از اذان صبح بیدار شود در حالی که احتیاج به غسل جنابت داشته باشد تکلیف چیست؟ آیا آن روز را نمی شود روزه گرفت؟
- [آیت الله سیستانی] در ایام ماه مبارک اگر شخصی بعد از اذان صبح بیدار شود در حالی که احتیاج به غسل جنابت داشته باشد تکلیف چیست؟ آیا آن روز را نمی شود روزه گرفت؟
- [آیت الله خوئی] شخصی روی ندانستن مسئله پیش از اذان صبح بیدار هم بوده در ماه صیام، غسل جنابت یا اغسال دیگر را نکرده، روزه او چگونه است؟ قضا و کفاره دارد یا قضا فقط؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لازم نیست انسان نیّت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلاً بگوید فردا روزه میگیرم، بلکه همینقدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد کافی است وبرای آن که یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح ومقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.
- اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، باید نیّت کند و روزه او صحیح است و اگر کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد، یا بعد از ظهر ملتفت شود که رمضان است، روزه او باطل می‌باشد ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد و بعد از رمضان هم آن روزه را قضا نماید.
- کسی که پیش از اذان صبح بدون نیّت روزه خوابیده است، اگر پیش از ظهر بیدار شود ونیّت کند، روزه او صحیح است چه روزه او واجب باشد چه مستحبّ و اگر بعد از ظهر بیدار شود، نمیتواند نیّت روزه واجب نماید.
- اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد وبیدار شود وبداند یا اطمینان دارد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود وتصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند چنانچه دوباره بخوابد وتا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و همچنین است از خواب دوم بیدار شود وبرای مرتبه سوم بخوابد وتا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه بر او واجب میشود و بنابر احتیاط واجب کفّاره هم دارد.
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا اطمینان دارد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتی که بخوابد وتا اذان صبح خواب بماند، روزه او صحیح است گرچه احتیاط مستحبّ آن است که قضا نماید.
- اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه، نمیتواند افطار کند و اگر شک کند که صبح شده یا نه، پیش از تحقیق نمیتواند کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد.
- خوابی را که در آن محتلم شده، خواب اوّل حساب نمیشود و بعد از علم به جنابت اگر دوباره به قصد این که بعد از بیدار شدن قبل از اذان غسل کند، بخوابد در حالی که بداند و یا اطمینان داشته باشد که بیدار میشود و تا اذان خواب بماند روزه او صحیح است و قضا و کفاره هم ندارد و اگر دو مرتبه بخوابد با همان شرائط و تا اذان صبح خواب بماند روزه آن روز را باید قضا کند و اگر برای بار سوم بخوابد با همان شرائط و تا اذان صبح بیدار نشود قضای آن روز را بگیرد و به احتیاط واجب کفاره هم بدهد و در دو صورتی که باید روزه را قضا کند حق ندارد آن روز را افطار نماید.
- در چند صورت فقط قضای روزه بر انسان واجب است وکفّاره واجب نیست: اوّل خروج منی به ملاعبه و امثال آن در صورتی که قصد نکرده باشد منی از او خارج شود و عادت او هم خروج منی نباشد احتیاط واجب قضأ روزه است و کفاره ندارد، دوم آن که در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که در )مسأله 1646) گفته شد، سوم عملی که روزه را باطل می‌کند بجا نیاورد ولی نیّت روزه نکند یا ریا کند یا قصد کند که روزه نباشد یا قصد کند کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد بنابر احتیاط در اخیر، چهارم آن که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد، پنجم آن که در ماه رمضان بدون این که تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده و نیز اگر بعد از تحقیق با این که گمان دارد صبح شده کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده، بنابر احتیاط واجب قضای آن روزه بر او واجب است بلکه اگر بعد از تحقیق شک کند که صبح شده یا نه وکاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده احتیاط واجب آن است که قضای روزه آنروز را بجا آورد، ششم آن که کسی بگوید صبح نشده وانسان به گفته او کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است، هفتم آن که کسی بگوید صبح شده وانسان به گفته او یقین نکند یا خیال کند شوخی می‌کند وکاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است، هشتم آن که کور ومانند آن به گفته کس دیگر افطار کنند بعد معلوم شود مغرب نبوده است، نهم آن که در هوای صاف به واسطه تاریکی یقین کند که مغرب شده وافطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است که بنابر احتیاط واجب قضا باید بنماید ولی اگر در هوای ابری به گمان این که مغرب شده افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده قضا لازم نیست، دهم آن که برای خنک شدن، یا بیجهت مضمضه کند یعنی آب در دهان بگرداند و بیاختیار فرو رود ولی اگر فراموش کند که روزه است وآب را فرو دهد یا برای نماز واجب مضمضه کند وبیاختیار فرو رود قضا بر او واجب نیست و همچنین است مضمضه در وضوی نماز نافله.
- نه چیز روزه را باطل می‌کند: اوّل خوردن وآشامیدن، دوم جماع، سوم استمنأ، و استمنأ آن است که انسان با خود کاری کند که منی از او بیرون آید، چهارم دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر:، پنجم رساندن غبار غلیظ به حلق، ششم فرو بردن تمام سر در آب، هفتم باقی ماندن بر جنابت وحیض ونفاس تا اذان صبح، هشتم اماله کردن با چیزهای روان، نهم قی کردن، واحکام اینها در مسائل آینده گفته میشود.
- اگر انسان عمداً و از روی اختیار کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، روزه او باطل میشود و چنانچه از روی عمد نباشد، اشکال ندارد ولیجنب اگر بخوابد، به تفصیلی که در )مسأله 1646) گفته شد تا اذان صبح غسل نکند، روزه او باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر بیمار بعد از ظهر ماه رمضان بهبود یابد، اگرچه از اذان صبح تا آن وقت عملی که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، روزه آن روز بر او واجب نیست و اگر پیش از ظهر بهبود یابد، چنانچه از اذان صبح تا آن هنگام عملی که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، بنابر احتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و بعدا قضای آن را نیز به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] اگر در ماه رمضان، پیش از ظهر کافر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد باید نیّت روزه کند و روزه او صحیح است و قضا هم ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کافر در ماه رمضان پیش از ظهر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن هنگام نیز عملی که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، نمیتواند روزه بگیرد و قضا نیز ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود، روزه، آن روز بر او واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] روزهدار تا اطمینان به مغرب پیدا نکند، نباید افطار کند، هر چند گمان به مغرب داشته باشد، ولی در هنگام سحر تا اطمینان به صبح شدن نداشته باشد جایز است کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد و لازم نیست تحقیق کند، ولی در صورتی که بدون اطمینان به صبح شدن کاری که روزه راباطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود که صبح شده بوده، قضای روزه واجب است ولی کفاره واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] کسی که در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین جنب است و میداند یا اطمینان دارد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند، باید روزه بگیرد و روزهاش صحیح می‌باشد.
- [آیت الله سیستانی] فرو بردن تمام سر در آب روزه را باطل نمیکند، ولی کراهت شدید دارد. ? باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح:
- [آیت الله خوئی] اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، مثلًا نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزهاش باطل است، و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است، یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، و نیت کند روز او صحیح و گرنه باطل می‌باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . جنب اگر عادت و اطمینان به بیدارشدن قبل از اذان صبح ندارد، بنابر احتیاط واجب نباید پیش از غسل بخوابد، و اگر بخوابد؛ خواب اول باشد یا دوم حکم باقیماندن عمدی با جنابت تا صبح را دارد که باید قضای روزه را بگیرد، و کفاره نیز بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر بچه قبل از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، باید روزه بگیرد؛ و اگر بعد از اذان و قبل از ظهر بالغ شود، اگر چیزی که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد احتیاط واجب در این است که بقیه آن روز را روزه بگیرد و بعداً قضای آن روز را نیز بگیرد، و همچنین است اگر شخصی که جنون دارد جنونش از بین برود. و این احتیاط درباره غیربالغی است که از اول صبح نیت روزه نداشته است، ولی چون روزه بچه ممیز صحیح است اگرچه بر او واجب نیست اگر نیت روزه داشته باشد و در بین روز بالغ شود، روزه آن روز او صحیح است و قضا ندارد.