خانه
به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در باب‌هاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.
اگر شخصی زمینی داشته باشد و آن را بفروشد و با پول آن بخواهد خانه بخرد آیا این زمین خمس دارد؟
اگر اصل زمین را خمس داده باشد و یا آنکه خمس به اصل آن تعلّق نگرفته باشد، مازاد بر اصل آن خمس دارد.
اگر اصل زمین را خمس داده باشد و یا آنکه خمس به اصل آن تعلّق نگرفته باشد، مازاد بر اصل آن خمس دارد.
عنوان سوال:
اگر شخصی زمینی داشته باشد و آن را بفروشد و با پول آن بخواهد خانه بخرد آیا این زمین خمس دارد؟
پاسخ:
اگر اصل زمین را خمس داده باشد و یا آنکه خمس به اصل آن تعلّق نگرفته باشد، مازاد بر اصل آن خمس دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی زمینی خریده برای ساختن منزل مسکونی، لکن زمین را فروخته و ماشینی برای امرار معاش خریده، آیا به پول زمین خمس تعلّق میگیرد؟
- فردی بوسیله پول پس انداز شده خودش که خمس آن را داده و مقداری از پول کمکی پدر زمینی را خریداری نموده، آیا این زمین خمس دارد؟
- شخصی حساب سال دارد، در بین سال زمینی خرید و در آن خانه مسکونی ساخت، پس از ده سال میخواهد بفروشد پنج میلیون تومان، آیا باید بعد از فروش، خمس را بدهد یا این که یکسال پس از فروش چنانچه پول بماند و سال بگذرد؟
- اگر شخصی زمینی را به عنوان باغ یا زمین کشاورزی بخرد تا از آن استفاده کند آیا قبل از فروش باید خمسش را حساب کند یا خیر؟
- پولی که خمس آن داده شده است با این پول اگر کسی گندم یا زمین بخرد باز هم بر این گندم و زمین خمس تعلّق میگیرد با گذشت سال یا نه؟
- اگر فردی قطعه زمینی، را برای فرزند یک سالهاش خریده و حساب سال ندارد و معمولامازاد بر مؤونه ندارد و یا این که، پول زمین را جدّ آن بچّه داده است، آیا این قطعه زمین خمس دارد یا خیر؟
- اگر زمینی را به عنوان تجارت بخرد به این نیّت که آن را بفروشد و از آن سود ببرد اگر بعد از گذشت سال خمسی بفروشد: الف - آیا به محض خرید این زمین باید خمسش را بدهد یا سر سال خمسش را بدهد؟ ب - اگر بعد از گذشت سال و بعد از حساب اصل زمین سودی ببرد آیا باید خمس آن سود را نیز در وسط سال بدهد و یا اینکه اگر آن سود تا سال بعدی خمس باقی ماند باید خمسش را بدهد؟
- آیا از سهم سادات میشود به سیّد فقیر بدهکار داد تا هم بدهکاری را بپردازد و هم خانه بخرد؟
- به کدامیک از صور زیر خمس تعلّق میگیرد: الف - شخصی زمینی خریده و اصلاحساب سال ندارد و یا حساب دارد ولی نمیداند پولی که بابت زمین داده، خمس به او تعلّق گرفته یا خیر؟ ب - زمینی که آباد کرده و حساب سال ندارد و یا اگر دارد مثل بند الف؟ ج - زمینی که زمان اصلاحات اراضی به افراد دادهاند، با توضیحات بند الف و ب؟ د - زمینی که به ارث رسیده، از پدر و مادری که خمس آن را ندادهاند، با احتمالات بند الف؟ م - زمینی که هبه شده و نمیداند، واهب خمس آن را داده یا نه؟
- زمینی بعنوان مسجد و متعلّقات آن خریداری شده آیا ساختن خانه برای خادم مسجد در آن زمین جایز است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی زمینی را برای ساختن خانه خریده و آن را فروخته تا خانه خریداری کند، آیا به پول این زمین خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمینی برای ساختن خانه خریده و آن را فروخته تا خانه خریداری کند، آیا پول این زمین متعلّق خمس است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی از درآمد بین سال، زمینی را برای احداث خانه بخرد، ولی در همان سال، زمین را بفروشد و با پول آن خانهای تهیه کند، آیا باید خمس بدهد؟ آیا گرانتر فروختن زمین نسبت به قیمت خرید، تأثیری در حکم مسأله دارد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی خانه ملکی برای سکونت ندارد، لذا زمینی خریده تا در آن خانه ای برای خودش بسازد، ولی چون پول کافی برای ساخت نداشته، سال بر آن گذشته و آن را به فروش هم نرسانده است، آیا خمس آن واجب است؟ بر فرض وجوب، آیا خمس پول خرید را باید بپردازد یا قیمت فعلی زمین را؟
- [آیت الله سیستانی] اقلامی مانند خانه ، زمین زراعتی ، قطعه زمینی برای خانه، ساختمان ماشین وحیوانات آیا خمس دارند؟
- [آیت الله بهجت] تهیه خانه مورد نیاز برای اینجانب مقدور نیست، آیا می توانم از درآمد امسال خود زمینی تهیه کنم و در سال های آینده هر وقت پول داشتم در آن خانه بسازم یا این که خمس زمین را باید بدهم؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلّف از درآمد سال، زمینی را جهت تهیه منزل خریده و بعد از گذشت سال، آن را بفروشد تا پولش را صَرف خرید مسکن و یا مایحتاج دیگری نماید، آیا پول فروش زمین متعلق خمس است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی زمینی دارد که قیمت آن بالا رفته و به واسطه همین زمین مستطیع شده، حال قسمتی از زمین را فروخته تا صرف حج کند، آیا باید خمس پول آن را بدهد؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که خانهای از درآمد بین سال بخرد که مشمول خمس نگردد و پس از چندسال، آن را بفروشد و خانه دیگری بخرد که به آن نیاز دارد، آیا پول فروش منزل مشمول خمس میگردد؟ اگر قیمت آن بالا رود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که خانهای از درآمد بین سال بخرد که مشمول خمس نگردد و پس از چند سال، آن را بفروشد و خانه دیگری بخرد که به آن نیاز دارد، آیا پول فروش منزل مشمول خمس میگردد؟ اگر قیمت آن بالا رود، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولیّ او برایش زمینی بخرد، باید خمس آن را بدهد.
- اگر کافر ذمّی زمینی را که از مسلمان خریده به مسلمان دیگری هم بفروشد، باید خمس آن را بدهد و نیز اگر بمیرد ومسلمانی آن زمین را از او ارث ببرد، باید خمس آن را از همان زمین یا از مال دیگرش بدهند.
- کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای آن نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است در صورتی که آن را خریده و از پول خمس نداده قیمت آن را داده، باید خمس قیمتی را که خریده بدهد ولی اگر مثلاً پول خمس نداده را بفروشنده داده و به او گفته این ملک را به این پول میخرم در حالی که قصد ادأ خمس را نداشته، در صورتی که حاکم شرع معامله پنج یک آن را اجازه بدهد، و اجازه او موجب تضییع حقّ صاحبان خمس نشود، خریدار باید خمس مقداری که آن ملک ارزش دارد بدهد.
- اگر با عین پول خمس نداده جنسی را بخرد یعنی به فروشنده بگوید این جنس را با این پول میخرم، چنانچه خمس او را بعد از معامله بدهد، معامله صحیح است و اگر خمس آن را نداد حاکم شرع میتواند خمس را از عین مال که در دست مشتری است بگیرد وتصرّفش در مال، حرام بوده است مگر این که قبلاً به ضمانت شرعی عمل نماید.
- اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برایخریدن زمین داده جز مخارج حساب نمیشود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده میتواند جز مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا بهتر آن است که قیمت کاهی را که از آن به دست میآید، از پولی که برایخرید زراعت داده کسر نماید مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد وقیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را میتواند جز مخارج حساب نماید.
- کسی که از معدن چیزی به دست میآورد، باید خمس آن را بدهد چه معدن روی زمین باشد، یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک است، یا در جاییباشد که مالک ندارد.
- اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست، و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت ودرخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگرچه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت ودرخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد وخرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند مثلاً جای درختها را پر نماید و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد ونمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین، نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- اگر جنسی را بخرد و بعد از معامله قیمت آن را از پول خمس نداده بدهد، معاملهای که کرده صحیح است ولی چون از پولی که خمس در آن است بفروشنده داده، اگر از بین نرفته حاکم شرع پنج یک همان را میگیرد و اگر از بین رفته عوض آن را از خریدار یا فروشنده مطالبه میکند.
- در هفت چیز خمس واجب میشود: اوّل - منفعت کسب; دوم معدن; سوم گنج; چهارم مال حلال مخلوط به حرام; پنجم - جواهری که به واسطه غوّاصی یعنی فرو رفتن در دریا به دست میآید; ششم - غنیمت جنگ; هفتم - زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد واحکام اینها مفصّلاً گفته خواهد شد.
- اگر پولی را سلف بفروشد وعوض آن را پول بگیرد معامله باطل است، در صورتی که طلا ونقره مسکوک باشد ولی مثل اسکناس یا مس یا نیکل اشکالی ندارد، ولی اگر جنسی را سلف بفروشد وعوض آن را جنس دیگر یا پول بگیرد معامله صحیح است و احتیاط مستحبّ آن است در عوض جنسی که میفروشد، پول بگیرد وجنس دیگر نگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر کافر ذمی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد اشکال ندارد، ولی اگر غیر از پول چیز دیگر بدهد باید به اذن حاکم شرع باشد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، چنانچه زمین آن را جداگانه قیمت کنند و بفروشند باید خمس زمین آن را بدهد. و اگر خانه و دکان را روی هم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود خمس زمین واجب نیست. و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او میگیرد لازم نیست قصد قربت نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کافر ذمی زمینی را از مسلمان بخرد ، باید خمس آراازهمان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد اشکال ندارد ، ولی اگر غیر از پول چیز دیگر بدهد باید به اذن حاکم شرع باشد ، و نیز اگر خانه و دکّان و مانند اینها را از مسلمان بخرد ، باید خمس زمین آن را بدهد ، و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او می گیرد ، لازم نیست قصد قربت نماید .
- [آیت الله اردبیلی] اگر کافر ذِمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خُمس آن را از همان زمین بدهد و اگر پول آن را نیز بدهد اشکال ندارد و نیز اگر خانه و مغازه و مانند اینها را از مسلمان بخرد، چنانچه زمین آن را جداگانه قیمت کنند و بفروشند، باید خُمس زمین آن را بدهد و اگر خانه و مغازه را روی هم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود، خُمس زمین واجب نیست و برای دادن این خُمس قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع نیز که خُمس را از او میگیرد، لازم نیست قصد قربت نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد اشکال ندارد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد چنانچه زمین آن را جداگانه بفروشند باید خمس زمین آن را بدهد و اگر خانه و دکان را رویهم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود در وجوب خمس زمین اشکال است، و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه مجتهد جامع الشرائط هم که خمس را از او می گیرد لازم نیست قصد قربت نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر کافر ذمی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین یا از مال دیگرش بدهد. و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، باید خمس زمین آن را بدهد و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او میگیرد، لازم نیست قصد قربت نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کافر ذمی، زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین یا از مال دیگرش بدهد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، باید خمس زمین آن را بدهد، و در دادن این خمس، قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او میگیرد، لازم نیست قصد قربت نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین یا از مال دیگرش بدهد و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، باید خمس زمین آن را بدهد و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او میگیرد لازم نیست قصد قربت نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کافر ذمّی صغیر باشد و ولّی او برایش زمینی بخرد ، باید خمس زمین را از او بگیرند . مصرف خمس
- [آیت الله سبحانی] اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمان بخرد، باید خمس آن را از همان زمین بدهد. و اگر پول آن را هم بدهد، اشکال ندارد. ولی اگر غیر از پول چیز دیگر بدهد، باید به اذن حاکم شرع باشد، و نیز اگر خانه و دکان و مانند اینها را از مسلمان بخرد، چنانچه زمین آن را جداگانه قیمت کنند و بفروشند باید خمس زمین آن را بدهد، و اگر خانه و دکان را روی هم بفروشند و زمین به تبع آن منتقل شود خمس زمین واجب نیست. و در دادن این خمس قصد قربت لازم نیست، بلکه حاکم شرع هم که خمس را از او می گیرد، لازم نیست قصد قربت نماید. مصرف خمس
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کافر ذمّی زمینی را که از مسلمان خریده بود , خمس آن را بپردازد و دوباره، همان زمین را به مسلمانی بفروشد و بار دیگر آن را بخرد، هرچند بار که آن زمین را میخرد و میفروشد، باید پس از هر خریدن، خمس آن را بپردازد.