وضع حمل
به دنیا آوردن نوزاد را زایمان گویند.
زوجی بعد از وضع حمل زوجه‌اش نزدیکی با او نکرده و از جهت شیر دادن به بچّه‌اش طُهر و عدم طُهر او معلوم نیست، بخواهد او را طلاق بدهد شرعاً ممکن است؟
و آیا بعد از طلاق عدّه هم باید نگاه دارد؟
اگر خون نمی‌بیند به واسطه ارضاع سه ماه باید شوهر از او دوری کند و مقاربت نکند و بعد طلاق دهد و بعد از طلاق هم عدّه طلاق نگاه دارد و آن هم سه طُهر است بعد از طلاق اگر خون می‌بیند و اگر خون نمی‌بیند در آن حال هم سه ماه دیگر باید عدّه نگاه دارد.
اگر خون نمی‌بیند به واسطه ارضاع سه ماه باید شوهر از او دوری کند و مقاربت نکند و بعد طلاق دهد و بعد از طلاق هم عدّه طلاق نگاه دارد و آن هم سه طُهر است بعد از طلاق اگر خون می‌بیند و اگر خون نمی‌بیند در آن حال هم سه ماه دیگر باید عدّه نگاه دارد.
عنوان سوال:
زوجی بعد از وضع حمل زوجه‌اش نزدیکی با او نکرده و از جهت شیر دادن به بچّه‌اش طُهر و عدم طُهر او معلوم نیست، بخواهد او را طلاق بدهد شرعاً ممکن است؟
زوجی بعد از وضع حمل زوجه‌اش نزدیکی با او نکرده و از جهت شیر دادن به بچّه‌اش طُهر و عدم طُهر او معلوم نیست، بخواهد او را طلاق بدهد شرعاً ممکن است؟
و آیا بعد از طلاق عدّه هم باید نگاه دارد؟
پاسخ:
اگر خون نمی‌بیند به واسطه ارضاع سه ماه باید شوهر از او دوری کند و مقاربت نکند و بعد طلاق دهد و بعد از طلاق هم عدّه طلاق نگاه دارد و آن هم سه طُهر است بعد از طلاق اگر خون می‌بیند و اگر خون نمی‌بیند در آن حال هم سه ماه دیگر باید عدّه نگاه دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه زوجی با اعتقاد این که زوجه‌اش در عادت است او را مطلّقه نمود، بعد معلوم شد که در آن وقت در عادت نبوده طلاقش چه صورت دارد؟
- هرگاه زوج در حال حیض با زوجه خود مواقعه نمود، پس از پاک شدن زوجه از آن حیض میتواند او را طلاق بدهد؟ و این طُهر طُهرِ غیر مواقعه صدق میکند یا خیر؟
- زوجی هرگاه زوجه خود را طلاق داد و به او خبر نداد مگر بعد از گذشتن زمان عدّه، آیا این زمان کفایت در عدّه میکند، یا این که بعد از خبر شدن از طلاق را باید اوّلِ عدّه قرار دهد؟
- زیدی وکالت میدهد به عمروی که زوجه او را مطلّقه نماید ولی حقیقتاً قصد طلاق را ندارد، بعد از وقوع طلاق زید - به خیال این که طلاق فضولی هم مثل عقد فضولیست - طلاق را امضا و اجازه میکند و زوجه عدّه نگاه میدارد، بعد از تمام شدن عدّه شوهر میکند و از شوهر دوّم ولد پیدا میکند، بعد که شوهر اوّل میفهمد طلاق فضولی صحیح نیست، بخواهد این زوجه را طلاق بدهد - بر فرض عدم صحّت طلاق اوّل - آیا جدیداً باید زوجه درطُهر باشد و تحقیق کند در این باب یا همان حمل کافی است؟ و بر فرض بطلان طلاق، نفقه این چند سال را شوهر اوّل باید بدهد، یا این که چون استمتاع از زوجه نکرده نباید بدهد؟ و بر فرض بطلان طلاق شوهر اوّل خجالت میکشد که تحقیق کند زوجه چه وقت در طُهر غیر مواقعه است تا او را دو مرتبه طلاق بدهد، آیا میتواند بدون تحقیق او را طلاق بدهد یا خیر؟
- مردی اقرار نمود در طُهر غیر مواقعه طلاق جاری شده به سه طلاق و به سفر رفت، بعد زن آمد اقرار نمود به مواقعه، قول کدام مُقَدَّم است؟
- شخصی به وکالت از زوجی زوجه او را در نزد دو نفر مطلّقه نموده و زن بعد از انقضای عدّه شوهر اختیار نموده، بعداً معلوم شده که آن دو نفر در حین استماع طلاق فاسق بودهاند، آیا بر طلاق دهنده واجب است که زوج و زوجه را اِعلام نماید؟ و بر فرضِ اِعلام، قبول قول مجری صیغه طلاق بر زوج و زوجه واجب است؟
- آیه (وَاُولاتُ الأَحْمالِ) (45) دلالت دارد بر این که عدّه حامل وضع اوست چه حمل او به سبب وطی باشد، یا به غیر وطی باشد هر چند ممکن است انصراف به متعارف و فاضل هندی در (کشف اللثام) در باب طلاق فرموده: لاعدّهی علی من لم یدخل بها الزوج من طلاق أو فسخ بالنص (46) و الإجماع و إن استدخلت ماء ه من غیر جماع، أو ساحقت موطوء ةً حین قامت من تحته. ثم قال: ولکن لو ظهر بها مع المساحقة حمل، اعتدّت بوضعه؛ للحوق السبب به و الحکم بأنّه منه، مع قوله تعالی: (وَاُولاتُ الأَحْمالِ) (47)، رأی مبارک را بفرمایید، آیا زن حامله بدون وطی عدّه دارد یا نه؟
- زنی نشوز را اختیار کرده و شوهر او میخواهد او را طلاق بدهد و زن حال خود را از طُهر و غیر طُهر به شوهر اظهار نمیکند و مخصوصاً از شوهر دوری میکند که شوهر حال او را به دست نیاورد، چنان چه شوهر او را دو طلاق بگوید که طلاق دوّم بعد از مُضیِ ده روز از طلاق اوّل باشد کافیست یا خیر؟
- زوجین در محضر طلاق حاضر شدند و با تفهیمِ شرایطِ طلاق به آنها و اطّلاع پیدا نمودن از مقرّرات آن و اقرار صریح آنها به این که زوجه در طُهر غیر مواقعه میباشد صیغه طلاق سوّم بینهما جاری شده و پس از مدّتی آمدهاند و اظهار مینمایند که در موقع انجام طلاق و اجرای صیغه شرط طلاق موجود نبوده و قبل اجرای صیغه طلاق مواقعه واقع شده بود و آن روزی که حاضر شدیم برای طلاق چون مشاجره و گفت و گو بین ما واقع شده بود از این جهت اعتراف نمودیم که شرایط طلاق موجود است و آن اقرار غیر واقع بوده و از این جهت تقاضای ابطال طلاق را مینمایند. آیا مُجری صیغه طلاق میتواند به اظهارات بعدی آنها ترتیب اثر بدهد و طلاق را باطل کند و بطلان طلاق را بنویسد و به آنها بدهد؟
- هرگاه محلّل بعد از سه طلاق در حیض دخول کرد، آیا این مواقعه سبب حلّیّت برای زوج اوّلی می‌شود یا خیر؟ و آیا در طهر بعد از این حیض که دخول محلّل در آن واقع شده طلاق محلّل صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] زن بعلت شیر دادن بچه عادت نمیشود با توجه به اینکه زمان طلاق زنان بعد از طُهر غیر مواقعه میباشد، اکنون که زن در این وضعیت میباشد چه زمانی میتوان صیغه طلاق را جاری نمود؟
- [آیت الله بهجت] کسی صیغه ی طلاق را به وکالت از زوج اجرا کرده و پس از آن زن اعلام نموده که طلاق در طهر مواقعه واقع شده و مجری صیغه دوباره آن را در طهر دیگری بخواند، آیا طلاق دوّم صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] برخی خانمها در اثر بستن لوله رحم دیگر خون حیض نمی بینند ، مسأله طهر غیر مواقعه و عده چنین زنهایی را بیان نمایید؟
- [آیت الله سیستانی] برخی خانمها در اثر بستن لوله رحم دیگر خون حیض نمی بینند ، مساله طهر غیر مواقعه و عده چنین زنهایی را بیان بفرمائید ؟
- [آیت الله سیستانی] برخی خانمها در اثر بستن لوله رحم دیگر خون حیض نمی بینند ، مسأله طهر غیر مواقعه و عده چنین زنهایی را بیان نمایید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که رحمش را خارج کردهاند و لذا عادت ماهانه ندارد و خونی هم نمی‌بیند، زمان طهر غیر مواقعه او جهت اجرای صیغه طلاق چگونه است؟
- [آیت الله مظاهری] زوجه ای العیاذ بالله از زنا حامله شده، و طلاق داده شده است. آیا عدّه او وضع حمل است، یا عدّه غیر حامله را دارد؟
- [آیت الله بهجت] در طلاق حامل که عدّه ی آن به وضع حمل است ، آیا اسقاط جنین عمدی را هم شامل می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد بداند که زنش در عادت زنانگی است و او را طلاق بدهد و بعداً ادعا کند که زنش را در حال طهر طلاق داده، آیا این طلاق باطل است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] زوجه با بذل مهریه اش خواستار طلاق شده است و زوج نیز قبول بذل نموده و وی را طلاق داده از آنجا که نزدیکی صورت نگرفته طلاق خلع و غیر مدخوله و بدون عده اعلام شده است ولی پس از دو ماه از اجرای طلاق، زن اعلام داشته که حمل 6 ماهه دارد که ممکن است در اثر ملاعبه باردار شده باشد آیا عده لازم است و آیا مرد می تواند به زن رجوع کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که نُه سالش تمام نشده و زن یائسه، عدّه ندارد، یعنی اگر چه شوهرش با او نزدیکی کرده باشد، بعد از طلاق میتواند فوراً شوهر کند.
- اگر با زنی که از خون حیض و نفاس پاک است نزدیکی کند و در همان پاکی طلاقش دهد، چنانچه بعد معلوم شود که موقع طلاق آبستن بوده، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره او را طلاق دهد.
- اگر زنی را برای خود عقد کند و بعد معلوم شود که در عدّه بوده، چنانچه هیچ کدام نمیدانستهاند زن در عدّه است و نمیدانستهاند که عقد کردن زن در عدّه حرام است، در صورتی که مرد با او نزدیکی کرده باشد، آن زن بر او حرام می‌شود.
- طلاق دادن زنی که در حال نفاس است و نزدیکی کردن با او حرام میباشد و اگر شوهرش با او نزدیکی کند، احتیاط مستحب آن است به دستوری که در احکام حیض گفته شد کفاره بدهد.
- زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده، اگر بعد از عدّهی وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و شوهر اوّل از سفر برگردد، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است، ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عدّه نگه دارد و شوهر دوم باید مَهر او را مطابق زنهایی که مثل او هستند بدهد، ولی خرج عدّه ندارد.
- طلاق دادن زن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است:اوّل:آن که شوهرش بعد از ازدواج با او نزدیکی نکرده باشد.دوم:معلوم باشد آبستن است و اگر معلوم نباشد و شوهر در حال حیض طلاقش بدهد، بعد بفهمد آبستن بوده، احتیاط واجب آن است که دوباره او را طلاق دهد.سوم:مرد به واسطهی غایب بودن نتواند بفهمد زن از خون حیض یا نفاس پاک است یا نه.
- مردی که از پدر و مادر غیر مسلمان به دنیا آمده و مسلمان شده، اگر پیش از نزدیکی با عیالش مرتد شود، عقد او باطل میگردد و اگر بعد از نزدیکی مرتد شود، چنانچه زن او در سن زنهایی باشد که حیض میبینند باید آن زن به مقداری که در احکام طلاق گفته می‌شود عدّه نگه دارد، پس اگر پیش از تمام شدن عدّه شوهر او مسلمان شود عقد باقی و گرنه باطل است.
- کفن زن بر شوهر است، اگر چه زن از خود مال داشته باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می‌شود طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولی شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- اگر زن پیش از آن که شوهرش با او نزدیکی کند به طوری که در مسأله پیش گفته شد مرتد شود، عقد او باطل میگردد و همچنین است اگر بعد از نزدیکی مرتد شود ولی یائسه باشد یعنی اگر سیده است شصت سال و اگر سیده نیست پنجاه سال او تمام شده باشد، اما اگر یائسه نباشد، باید به دستوری که در احکام طلاق گفته خواهد شد عدّه نگه دارد، پس اگر در بین عدّه مسلمان شود عقد باقی و اگر تا آخر عدّه مرتد بماند، عقد او باطل است.
- اگر با حیوان حلال گوشتی مانند گاو و گوسفند نزدیکی کنند، بول و سرگین آنها نجس می‌شود و آشامیدن شیر آنها هم حرام است و باید فوری آن حیوان را بکشند و بسوزانند و کسی که با آن وطی کرده پول آن را به صاحبش بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که شوهرش مرده اگر آبستن نباشد، باید چهار ماه و ده روز عدّه نگهدارد، یعنی از شوهر کردن خودداری نماید، اگر چه یائسه یا متعه باشد، یا شوهرش با او نزدیکی نکرده باشد؛ و اگر آبستن باشد، باید تا موقع وضع حمل عدّه نگهدارد، ولی اگر پیش از گذشتن چهار ماه و ده روز، بچهاش به دنیا بیاید، باید تا چهار ماه و ده روز پس از مرگ شوهرش صبر کند، و این عدّه را عدّه وفات میگویند.
- [آیت الله سیستانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند ، آن زن بنابر احتیاط واجب بر او حرام می‌شود ، و اگر در عدّه متعه یا طلاق بائن ، یا عدّه وفات یا عدّه وطی شبهه باشد ، بعداً میتواند او را عقد نماید ، و معنای طلاق رجعی ، و طلاق بائن ، وعدّه متعه ، و عدّه وفات ، و عدّه وطی شبهه ، در احکام طلاق گفته خواهد شد .
- [آیت الله بهجت] اگر زنی بچهای را شیر داد که شیر از شوهر اولش بود، ولی هنوز ده مرتبه نشده، مثلاً بعد از طلاق از شوهر اول و تمام شدن عدّه با کسی ازدواج نمود و از او آبستن و دارای شیر شد، اگر بقیه شیر را از این شیر دوم به بچه بدهد، موجب محرم شدن نمیشود.
- [آیت الله سبحانی] زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده اگر بعد از عده وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند، و شوهر اول از سفر برگردد، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اول حلال است ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد; زن باید عده نگهدارد و شوهر دوم باید مهر او را مطابق زن هائی که مثل او هستند، بدهد ولی خرج عده ندارد. احکام شیر دادن (رضاع)
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که نُه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر شوهرش با او نزدیکی کند و طلاقش دهد ، بعد از طلاق باید عدّه نگهدارد ، یعنی بعد از آنکه در پاکی طلاقش داد ، به قدری صبر کند که دوباره حیض ببیند و پاک شود و همین که حیض سوّم را دید عدّه او تمام می شود و می تواند شوهر کند . ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عدّه ندارد ، یعنی می تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند .
- [آیت الله سبحانی] زنی که نه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر شوهرش با او نزدیکی کند و طلاقش دهد، بعداز طلاق باید عده نگهدارد یعنی بعد از آن که در پاکی طلاقش داد، به قدری صبر کند که دوبار حیض ببیند و پاک شود و همینکه حیض سوم را دید، عده او تمام می شود و می تواند شوهر کند. ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عده ندارد، یعنی می تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که یقین دارد شوهرش مرده، اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و بعد معلوم شود که شوهرش نمرده، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است؛ ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عدّه وطی شبهه که مقدار آن همچون مقدار عدّه طلاق است، نگهدارد و در دوران عدّه، شوهر اوّل نباید با او نزدیکی کند ولی دیگر بهرهگیریهای جنسی جایز است و نفقه او بر شوهر اوّل است. آغاز عدّه وطی شبهه، از آخرین نزدیکی شوهر دوم با زن میباشد و شوهر دوم به جهت نزدیکی با وی باید مهر او را بدهد و اگر مهر المسمّی (یعنی مهری که در عقد تعیین شده) با مهر المثل (یعنی مهر زنانی که همچون وی میباشند) تفاوت دارد، در تفاوت آن بنا بر احتیاط با هم مصالحه کنند.
- [آیت الله سیستانی] زنی که نُه سالش تمام شده است و یائسه نیست ، و شوهرش با او نزدیکی کرده اگر طلاقش دهد ، بعد از طلاق باید عدّه نگهدارد ، و عدّه زنی که فاصله بین دو حیض او کمتر از سه ماه است ، آن است که بعد از آنکه شوهرش در پاکی طلاقش داد ، بقدری صبر کند که دوباره حیض ببیند و پاک شود ، و همین که حیض سوم را دید عدّه او تمام می‌شود و میتواند شوهر کند ، ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عدّه ندارد ، یعنی میتواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند ، مگر آنکه منی شوهر داخل فرج او شده باشد ، که در این صورت باید عدّه نگهدارد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که نُه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر شوهرش با او نزدیکی کند و طلاقش دهد، بعد از طلاق باید عدّه نگهدارد یعنی بعد از آن که در پاکی طلاقش داد و مقداری (هر چند کم باشد) بعد از طلاق پاک بود، بقدری صبر کند که دوبار حیض ببیند و پاک شود، و همین که حیض سوم را دید عدّه او تمام می شود و می تواند شوهر کند. ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عدّه ندارد، یعنی می تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند. _________ 1 معنای یائسه در مسأله 32 گفته شد. _________
- [آیت الله سیستانی] اگر مرد پس از عقد مرتد فطری شود ، زنش بر او حرام می‌شود ، و اگر نزدیکی کردهاند و یائسه و صغیره نیست باید به مقدار عدّه وفات که در احکام طلاق گفته می‌شود عدّه نگهدارد ، بلکه بنابر احتیاط واجب اگر نزدیکی نکردهاند یا یائسه یا صغیره است باز هم عدّه وفات نگهدارد ، و اگر در بین عدّه مرد توبه کند بنابر احتیاط واجب اگر میخواهند با هم زندگی کنند دوباره عقد بخوانند ، و اگر میخواهند جدا شوند طلاق داده شود .