تزویج
واژه ازدواج ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • ازدواج (نکاح)، همسر گرفتن مرد یا زن• ازدواج (ادبی)، صنعتی در نظم و نثر فارسی
مردی زوجه خود را یک طلاق داده و بعد از عدّه شوهر دیگر نموده و شوهر دوّم او را طلاق داده و بعد از عدّه باز زنِ شوهر اوّل شده و شوهر اوّل دو مرتبه او را دو طلاق داده، آیا شوهر اوّل می‌تواند بدون محلّل او را تزویج کند؟
در مفروض سؤال که بعد از طلاق شوهر دوّم شوهر اوّل دو دفعه او را طلاق داده احتیاج به محلّل ندارد، مگر آن که سه طلاق داده باشد بعد از طلاق شوهر دوّم.
در مفروض سؤال که بعد از طلاق شوهر دوّم شوهر اوّل دو دفعه او را طلاق داده احتیاج به محلّل ندارد، مگر آن که سه طلاق داده باشد بعد از طلاق شوهر دوّم.
عنوان سوال:
مردی زوجه خود را یک طلاق داده و بعد از عدّه شوهر دیگر نموده و شوهر دوّم او را طلاق داده و بعد از عدّه باز زنِ شوهر اوّل شده و شوهر اوّل دو مرتبه او را دو طلاق داده، آیا شوهر اوّل می‌تواند بدون محلّل او را تزویج کند؟
پاسخ:
در مفروض سؤال که بعد از طلاق شوهر دوّم شوهر اوّل دو دفعه او را طلاق داده احتیاج به محلّل ندارد، مگر آن که سه طلاق داده باشد بعد از طلاق شوهر دوّم.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه مردی دو مرتبه زوجه خود را طلاق رجعی داده و در مرتبه سوّم طلاق خُلعی، در صورتی که زن در عدّه رجوع به عوض نماید، آیا زوج می‌تواند در عدّه رجوع کند به او یا خیر؟
- شخصی به وکالت از زوجی زوجه او را در نزد دو نفر مطلّقه نموده و زن بعد از انقضای عدّه شوهر اختیار نموده، بعداً معلوم شده که آن دو نفر در حین استماع طلاق فاسق بودهاند، آیا بر طلاق دهنده واجب است که زوج و زوجه را اِعلام نماید؟ و بر فرضِ اِعلام، قبول قول مجری صیغه طلاق بر زوج و زوجه واجب است؟
- شخصی زوجه خود را مطلّقه به طلاق رجعی نموده و در عدّه رجوع کرده و تمام حقوق زوجه را رد نموده و در وقت رجوع، زن با شوهر خود شرط کرده که اگر او را بعداً طلاق دهد مبلغ دویست تومان به زوجه بدهد به طریق شرط ابتدایی، بعداً به کراهت زوجه از زوج و تقاضای زوجه طلاق خود را، زوج او را طلاق داده و زوجه به خیال آن که آن دویست تومان صداق اوست آن را به شوهر خود برای تقاضای طلاق بذل نموده، آیا در این صورت این طلاق، طلاق خُلع است یا رجعی است؟
- مردی زوجه خود را مطلّقه به سه طلاق نموده و در ضمن طلاق، یا در ضمن عقد خارج او را ملتزم نموده که چنان چه تا پنج سال دیگر شوهر برود پنج هزار تومان به شوهر مطلِّق خود دادنی باشد و زوجه در ضمن پنج سال شوهر نموده، آیا ملزم است به دادن مبلغ مزبور یا خیر؟
- زیدی وکالت میدهد به عمروی که زوجه او را مطلّقه نماید ولی حقیقتاً قصد طلاق را ندارد، بعد از وقوع طلاق زید - به خیال این که طلاق فضولی هم مثل عقد فضولیست - طلاق را امضا و اجازه میکند و زوجه عدّه نگاه میدارد، بعد از تمام شدن عدّه شوهر میکند و از شوهر دوّم ولد پیدا میکند، بعد که شوهر اوّل میفهمد طلاق فضولی صحیح نیست، بخواهد این زوجه را طلاق بدهد - بر فرض عدم صحّت طلاق اوّل - آیا جدیداً باید زوجه درطُهر باشد و تحقیق کند در این باب یا همان حمل کافی است؟ و بر فرض بطلان طلاق، نفقه این چند سال را شوهر اوّل باید بدهد، یا این که چون استمتاع از زوجه نکرده نباید بدهد؟ و بر فرض بطلان طلاق شوهر اوّل خجالت میکشد که تحقیق کند زوجه چه وقت در طُهر غیر مواقعه است تا او را دو مرتبه طلاق بدهد، آیا می‌تواند بدون تحقیق او را طلاق بدهد یا خیر؟
- هرگاه شخصی زوجه خود را طلاق خُلعی بدهد در حالتی که زن شِدَّت تمایل را به شوهرش دارد و هیچ گونه کراهتی از طرف زن نیست، چنین طلاقی صحیح است، یا بر میگردد به طلاق رجعی، یا از اصل باطل است و بینونت حاصل نمیشود؟ و بر فرض که طلاق خُلع مذکور قبل از تمام شدن عدّه صحیح باشد، آیا می‌تواند خواهرِ زن را تزویج نماید یا نمیتواند؟
- بعد از وقوع سه طلاق و رجوع در بین - که محتاج به محلّل است – اگر بدون محلّل شوهر دخول کرد، آیا بر او حرام مؤبّد می‌شود یا خیر؟
- هرگاه زید غائبی عمروی را در طلاق زوجه خود وکیل کند و عمرو زوجه او را طلاق دهد، هنوز عدّه منقضی نشده این عبارت را به وکیل خود بنویسد: اگر ممکن شود نگذارید آن زن شوهر رود و ظاهراً زید جاهل بوده به جواز رجوع در عدّه رجعیّه، آیا به این عبارت رجوع محقّق می‌شود یا نه؟
- هرگاه شوهر سنّی باشد و زوجه او شیعه باشد و او را طلاق دهد به مذهب خود، بعد از انقضای عدّه او مرد شیعی می‌تواند او را برای خود عقدکند؟
- طلاق دختر غیر مدخوله که شوهر او با گرفتن نصف مهریه میخواهد طلاق بدهد، آیا میتوان به صیغه طلاق خُلع مطلّقه نمود یا خیر؟ و اگر اجرای صیغه خُلع واقع شد و زن میدانست طلاق غیر مدخوله بائن قطعیست و شوهر نمیتواند به زن رجوع نماید، خواست خدعه کند و به آن چه بذل نموده رجوع کند، چه صورت دارد؟ و از طرفی طلاق غیر مدخوله عدّه ندارد و طلاق خُلع مستلزم عدّه است که اگر بخواهد در عدّه رجوع به بذل کند بتواند، آیا در چنین فرضی اجرای صیغه طلاق باید به چه نحو باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] مردی تزویج نموده به زن مخالفه که سه طلاق شده به لفظ واحدی، وقتی خواست شوهر رجوع کند به آن، زن او را مانع گردید از خودش تا آنکه شوهر کند، آیا مرد می‌تواند او را مجبور کند بر رجوع یا او را به عقیده خودش بگذارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی زوجه خود را به طلاق خلع مطلّقه نموده زوجه در زمان عدّه پشیمان و رجوع کرده لکن زوج مالی که گرفته پس نداده است آیا این رجوع موجب حلّیت و بازگشت به نکاح اوّل هست یا خیر؟
- [سایر] اگر مردی با زن شوهردار زنا کند، آیا بعد از طلاق (زن و شوهر) می‌تواند با او ازدواج کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی طلاق بگیرد و هنوز مدت عده تمام نشده شوهرش رجوع کند ولی نزدیکی نکرده دوباره طلاق بدهد، آیا زن می‌تواند بلافاصله با مردی دیگر ازدواج کند و آیا شوهر اول می‌تواند بلافاصله بعد از طلاق دوم با خواهر این زن ازدواج کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مردی زن خود را دوبار طلاق دهد و بعد از طلاق دوم و انقضای عدّه، کسی او را متعه کند، آیا عقد متعه اثر دو طلاق سابق را از بین می برد که با طلاق سوم به محلل محتاج نباشد؟
- [آیت الله مظاهری] مردی زوجه اش را طلاق می دهد، و پیش از تمام شدن مدّت عدّه فوت می کند .آیا زوجه باید عدّه وفات نگه دارد، یا همان عدّه طلاق را تمام کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد زن خود را طلاق رجعی دهد و در ضمن عدّه به او رجوع کند سپس وی را طلاق دهد آیا مجددامیتواند بدون محلّل با او ازدواج کند؟
- [آیت الله خوئی] زنی است شیعه و مؤمنه است تزویج نموده به عقد صحیح، سپس اختلافی بین آن دو شده و قاضی روی طریق خودشان آن زن را طلاق داده پسر من چنین زنی را تزویج نموده و بعد از دخول متوجه شدیم به تزویج زن و طلاق او در اینجا چند مسئله پیش آمده: 1 - آیا طلاق آن زن نزد قاضی مخالف صحیح است یا خیر با اینکه میدانیم طلاقی که قاضی داده دارای شروط معتبره نزد ما نبوده مانند حضور دو شاهد عادل؟ 2 - آیا ازدواج آن زن برای پسرم صحیح است یا خیر با اینکه اطلاعی از ازدواج و طلاق آن زن نداشتیم؟ 3- آیا واجب است بر پسرم طلاق دادن آن زن یا خودش بدون طلاق منفصل می‌شود یا آنکه بر وی حرام می‌شود مؤبدا؟ 4 - آیا واجب است طلاق دادن آن زن از شوهر اوّلی بار دیگر به جهت باطل بودن طلاق سابق او سپس عقد کنیم آن زن را برای پسر خود بار دیگر؟
- [آیت الله سیستانی] مردی شیعه زن شیعه خود رابه طریق سنی طلاق داده پس از عده زن با مردی سنی ازدواج کرده اکنون تکلیف زن چیست ؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی از شوهرش طلاق گرفته و در حین عدّه طلاق رجعی، شوهر فوت کرد ولی زن نمیدانست و بخیا این که بعد از عده طلاق شوهر فوت نموده با مرد دیگری ازدواج کرد، فعلاً تکلیف زن نسبت به عده وفات چیست؟ و نسبت به شوهر دوم چه حالی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کفن زن بر شوهر است، اگر چه زن از خود مال داشته باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می‌شود طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولی شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- اگر زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعی بدهند و در بین عدّه بمیرد، شوهر از او ارث میبرد و نیز اگر شوهر در بین عدّهی زن بمیرد، زن از او ارث میبرد، ولی اگر بعد از گذشتن عدّهی رجعی، یا در عدّهی طلاق بائن یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمیبرد.
- زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند بر شوهرش حرام می‌شود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته می‌شود با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل می‌تواند دوباره او را برای خود عقد نماید.
- اگر زن در بین عدّهی طلاق خلع، یا مُبارات از بخشش خود برگردد، شوهر می‌تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- زنی که نُه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر شوهرش با او نزدیکی کند و طلاقش دهد، بعد از طلاق باید عدّه نگه دارد، یعنی بعد از آن که در پاکی طلاقش داد، به قدری صبر کند که دو بار حیض ببیند و پاک شود و همین که حیض سوم را دید عدّهی او تمام می‌شود و می‌تواند شوهر کند؛ ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عدّه ندارد، یعنی می‌تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند.
- مردی که از پدر و مادر غیر مسلمان به دنیا آمده و مسلمان شده، اگر پیش از نزدیکی با عیالش مرتد شود، عقد او باطل میگردد و اگر بعد از نزدیکی مرتد شود، چنانچه زن او در سن زنهایی باشد که حیض میبینند باید آن زن به مقداری که در احکام طلاق گفته می‌شود عدّه نگه دارد، پس اگر پیش از تمام شدن عدّه شوهر او مسلمان شود عقد باقی و گرنه باطل است.
- زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده، اگر بعد از عدّهی وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و شوهر اوّل از سفر برگردد، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است، ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عدّه نگه دارد و شوهر دوم باید مَهر او را مطابق زنهایی که مثل او هستند بدهد، ولی خرج عدّه ندارد.
- اگر زنی کسی را وکیل کند که مَهر او را به شوهرش ببخشد و شوهر همان کس را وکیل کند که زن را طلاق دهد، چنانچه مثلاً اسم شوهر محمّد و اسم زن فاطمه باشد، وکیل صیغهی طلاق را این طور میخواند:(عَنْ مُوَکِلتی فاطِمَةَ بَذَلْتُ مَهْرَهَا لِمُوَکِّلِی مُحَمَّدٍ لِیخْلِعَها عَلَیهِ).پس از آن بدون فاصله میگوید:(زَوْجَةَ مُوَکِّلی خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هِی طالِقٌ) و اگر زنی کسی را وکیل کند که غیر از مَهر، چیز دیگری را به شوهر او ببخشد که او را طلاق دهد، وکیل باید به جای کلمة (مهرها) آن چیز را بگوید، مثلاً اگر صد تومان داده باید بگوید:(بَذَلْتُ مَأَةَ تُومانْ).طلاق مبارات
- اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه است، یا آلت مردی ندارد، یا مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید، یا تخمهای او را کشیدهاند، می‌تواند عقد را به هم بزند.
- اگر زن و شوهر یکدیگر را نخواهند و زن مالی به مرد بدهد که او را طلاق دهد، آن طلاق را مبارات گویند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که شوهرش سه مرتبه او را طلاق داده، بر شوهرش حرام می‌شود، ولی اگر با مرد دیگری ازدواج کند با شرایطی که در کتاب طلاق گفته می‌شود، شوهر اوّل می‌تواند بعد از جدایی از شوهر دوم و گذشتن زمان عدّه او، زن را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله خوئی] زنی که نه سالش تمام نشده و زن یائسه عده ندارد، یعنی اگرچه شوهرش با او نزدیکی کرده باشد، بعد از طلاق می‌تواند فوراً شوهر کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی را دو مرتبه طلاق دهد و به او رجوع کند یا دو مرتبه او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اوّل حلال می‌شود یعنی می‌تواند آن زن را دوباره عقد نماید: اوّل آن که عقد شوهر دوم همیشگی باشد و اگر مثلاً یکماهه یا یک ساله او را صیغه کند، بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اوّل نمیتواند او را عقد کند; دوم شوهر دوم با او نزدیکی ودخول کند ونزدیکی از جلوی زن باشد; سوم شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد; چهارم عدّه طلاق یا عدّه وفات شوهر دوم تمام شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زنی را دو مرتبه طلاق دهد و به او رجوع کند، یا دو مرتبه او را طلاق دهد، و بعد از هر طلاق عقدش کند، بعد از طلاق سوم، آن زن بر او حرام است؛ ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند، با پنج شرط به شوهر اول حلال می‌شود، یعنی می‌تواند آن زن را دوباره عقد نماید: اول آن که عقد شوهر دوم عقد دائم باشد، و اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کند بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اول نمیتواند او را عقد کند. دوم آن که شوهر دوم با او نزدیکی و دخول کند، و بنابر احتیاط واجب نزدیکی از جلو باشد و انزال هم بنماید. سوم آن که شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد. چهارم عدّه طلاق یا عدّه وفات شوهر دوم تمام شود. پنجم آن که بنابر احتیاط شوهر دوم بالغ باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شوهر زنش را پیش از نزدیکی کردن با او طلاق دهد عدّه ندارد و زن می‌تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند و همچنین زنی که نه سالش تمام نشده و زن یائسه، عدّه ندارد، اگر چه شوهرش با او نزدیکی کرده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] ابتدای عدّه طلاق از موقعیست که خواندن صیغه طلاق تمام می‌شود، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد، همچنین اگر وکیل شوهر، زن را طلاق دهد و شوهر از آن اطّلاع نداشته باشد و بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که وکیل او زنش را طلاق داده، لازم نیست زن دوباره عدّه نگهدارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که شوهرش او را سه مرتبه طلاق داده بر شوهرش حرام می‌شود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته می‌شود با مرد دیگری ازدواج کند، بعد از مرگ یا طلاق شوهر دوم و گذشتن مقدار عده او، شوهر اول می‌تواند دوباره او را برای خود عقد نماید.
- [آیت الله سیستانی] زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند که در میان آنها دو بار رجوع یا عقد شده است ، بر شوهرش حرام می‌شود ، ولی اگر با شرائطی که در احکام طلاق گفته می‌شود با مرد دیگری از دواج کند ، بعد از مرگ یا طلاق شوهر دوم ، و گذشتن مقدار عدّه او ، شوهر اول می‌تواند دوباره او را برای خود عقد نماید .
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی را سه مرتبه طلاق دهد آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوّم به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اوّل حلال می‌شود: اوّل: ازدواج شوهر دوّم دائم باشد. دوّم: شوهر دوّم با او نزدیکی و دخول در فرج کند، و بنابر اقوی معتبر است انزال نماید. سوّم: شوهر دوّم طلاقش دهد یا بمیرد. چهارم: عده طلاق یا عدّه وفات شوهر دوّم تمام شود.
- [آیت الله بهجت] اگر زنی را که حامله نیست طلاق رجعی داد و قبل از اتمام عدّه طلاق، شوهر وفات کرد، زن باید از زمان مرگ شوهر عده وفات نگه دارد