اولاد
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
شخصی مدرسه و املاکی وقف بر طلّاب نموده و تولیت آن را به ولدارشد خود قرار داده و نظارت آن را به شخص معیّن و هم چنین امر تدریس آن مدرسه را به شخص عالمی تفویض نموده و امر تدریس و تولیت و نظر را به اولاد هر یک از آن سه نفر قرار داده و قرار داده که متولّی و ناظر هر یک از امور تولیت و نظر را به استصواب و صلاحدید مدرّس عمل نمایند، اکنون آن مدرّس مجعول واقف خود و نسبش از بین رفته و منقرض شده‌اند، آیا در این صورت امور مدرسه با خود متولّی و ناظر می‌باشد، یا باید به استصواب مدرّس غیر مجعول واقف باشد؟
در مفروض سؤال که نسل مدرِّس منقرض شده، حاکم شرع باید تعیین مدرِّس نماید و پس از تعیین همان وظائفی که مدرِّس مجعول داشته از حقوق و اعمال برای این مدرِّس نیز ثابت خواهد بود.
در مفروض سؤال که نسل مدرِّس منقرض شده، حاکم شرع باید تعیین مدرِّس نماید و پس از تعیین همان وظائفی که مدرِّس مجعول داشته از حقوق و اعمال برای این مدرِّس نیز ثابت خواهد بود.
عنوان سوال:
شخصی مدرسه و املاکی وقف بر طلّاب نموده و تولیت آن را به ولدارشد خود قرار داده و نظارت آن را به شخص معیّن و هم چنین امر تدریس آن مدرسه را به شخص عالمی تفویض نموده و امر تدریس و تولیت و نظر را به اولاد هر یک از آن سه نفر قرار داده و قرار داده که متولّی و ناظر هر یک از امور تولیت و نظر را به استصواب و صلاحدید مدرّس عمل نمایند، اکنون آن مدرّس مجعول واقف خود و نسبش از بین رفته و منقرض شده‌اند، آیا در این صورت امور مدرسه با خود متولّی و ناظر می‌باشد، یا باید به استصواب مدرّس غیر مجعول واقف باشد؟
پاسخ:
در مفروض سؤال که نسل مدرِّس منقرض شده، حاکم شرع باید تعیین مدرِّس نماید و پس از تعیین همان وظائفی که مدرِّس مجعول داشته از حقوق و اعمال برای این مدرِّس نیز ثابت خواهد بود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زیدی رَقَباتی وقف نموده و تولیت آن را به طریقی که ذکر می‌شود قرار داده، تولیت اعیان موقوفه ما دام الحیات أوّلاً با خود واقف می‌باشد و بعد از فوت او امر تولیت را به برادر زاده خود و بعد از وفات او به ارشد اولاد او و هکذا نسلاً بعد نسل و چنان چه اولاد ذکور او منقرض شود، ذکور از اولاد اناث و نظارت وقف را برای فلان قرار داده و بعد از وفات او اولاد ذکور او نسلاً بعد نسل و در صورت انقراض اولاد ذکور، از اناث که متشرّع باشند. و چنان چه متولّی و ناظر هر طبقه متشرّع نباشند و از عهده حراست موقوفه نتوانند برآیند و به قرار داد وقف عمل نکنند، از تولیت و نظارت معزولند وتولیت و نظارت مفوّض است به حاکم شرعی شیراز که اعلم باشد و تواند از عهده حراست موقوفه برآید، آیا مقصود واقف در جعل تولیت طولیست یا عرضی؟ و به عبارت دیگر: تولیت در ارشد اولاد برادر زاده واقف باقی میماند که بعد از فوت ارشد اولاد او، تولیت به ارشد اولاد او میرسد؟ و هم چنین نسلاً بعد نسل در اولاد زاده ذکورِ ارشدِ مزبور به نحو طولی باقی میماند؟ و یا آن که بعد از فوت ارشد اولاد برادر زاده واقف، به طبقه مُقَدَّم در اولاد زادگان برادر زاده او عرضی تولیت استقرار پیدا میکند؟
- در وقف نامهای راجع به ملک وقفی، واقف تولیت وقف را واگذار نموده به شخصی و بعد از وفات او به ارشد و اتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مذکور و هم چنین بعد از اولاد ذکور متولّی اولاد ذکور، اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا که هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام و اقدام نمایند. و عین عبارت وقف نامه این است: (و تولیت امر مزبور بعد از حیات به ارشد واتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مفوّض خواهد بود و هم چنین به اولاد ذکور اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام خواهند نمود). مورد سؤال؛ 1: همان طور که در طبقه اولی اولاد متولّی اتّصاف آنها به اوصاف ثلاثه ارشدیّت و اتقویّت و اصلحیّت در تولیت اعتبار شده است در تمام طبقات این معنی لازم الرعایه است، یا آن که در طبقات بعدی صرف ارشدیّت ملاک در امر تولیت قرار داده شده است؟ 2: آیا جمله (ما تعاقبوا و تناسلوا) مفید ترتیب می‌باشد به این معنی که طبقه سابقه از اولاد مُقَدَّم بر طبقه لاحقه می‌باشد یا خیر؟
- شخصی ملکی را برای مصرف روضه خوانی وقف نموده و تولیت آن را برای سه نفر از اولاد ذکور خود قرار داد و از طبقات بعد از آنها ساکت مانده، بیان فرمایید که طبقات بعد از آنها میتوانند در امر تولیت آن موقوفه دخالت کنند یا خیر؟
- زیدی املاکی را بر مصارف معیّنه وقف نموده و در باب تولیت این عبارت مرقوم داشته - که عیناً ذکر می‌شود -: امّا تولیت وقف مادام الحیات متولّی خود و تولیت با نفس خود که واقفم می‌باشد، بعد از وفات من دو نفر فرزندم محمّد کاظم و محمّد تقی میباشند، بعد از ایشان اولاد ذکور هر دو ایشان هر یک در هر طبقه و سلسله و هر مرتبه که صاحب امانت و دیانت باشند در هر دو سلسله برقرار باشد دخلی به سن ندارد، شرط امانت و دیانت است، هر یک معروف به امانت و دیانت باشند سزاوار است، هرگاه از یکی اولاد و کسی باقی نماند از آن که مانده است متولّیست … الی آخر. و در باب حق التولیه مینویسد: مادامی که خود هستم عُشر بوده باشد از تمامی منافع و مداخل بعد از مخارج لازمه قنات و بعد از من دو نفر اولادِ من واولادِ اولادِ من در تمامی بطنها دو عُشر که هر یک، یک عُشر بوده باشد بطناً بعدبطن … الی آخر. در زمان حیات واقف محمّد کاظم نام برده مرحوم شده و اولادی جز یک دختر نداشته است و اولاد ذکور از اناث دارد، مستدعیست مقرّر فرمایید: اوّلاً: مراد از عبارت مرقومه ذکور از ذکور است، یا ذکور از اناث که اولاد محمّدکاظم نام برده میباشند شامل می‌شود؟ ثانیاً: بر فرض شمول شرطیّت رعایت طبقه وسطیت در هر دو سلسله متولّی مستقلّاً و بالانفراد است ملحوظ است و یا ملحوظ بالاجتماع است به این معنی اولاد ذکور باقی مانده از یکی متولّی در سلسله خودش مثلاً: در طبقه دوّم واقف است و اولاد ذکور متولّی دیگر در طبقه سوّم واقف است در م سلسله خودش. خلاصه اولاد ذکور محمّدتقی که در طبقه دوّم واقف است مثلاً: با اولاد ذکوراز اناث محمّد کاظم که در طبقه سوّم واقف است هر دو در تولیت شرکت دارند یاخیر؟ ثالثاً: در صورتی که اولاد ذکور از یک متولّی متعدّد باشند و همه دارای امانت و دیانت بوده باشند، تعیین یک نفر در بین آنها به چه نحو است؟
- شخصی در حال حیات خود در محضر مرحوم حجّة الاسلام آقای اشرفی - طاب ثراه - املاکی را به شرحی که در وقف نامه مذکور است وقف نموده و تولیت آن را بعد از خود در هر عصری به متولّی خاصّی واگذار نموده که متولّی هر عصری همه ساله چهار نفر عادل مسلّم العداله را بر انجام امر موقوفه از ایصال حق و مصارف مفصّله مباشر نموده و خودِ متولّی در مجاری امور از اجاره و استجاره و بنّایی و تعمیرات اعیان موقوفه و مخارج ملکی و زراعتی و اخذ منافع و صرف آنها در مصارف مقرّره مستحضر و در آخر هر سنه صورت دخل و خرج را از مباشرین خواسته به دقّت تامّه رسیدگی نماید. این جمله صریح است که تمامت کارهای موقوفه به عهده آن چهار نفر بوده و هست، چنین وقفی را واقف آن، جهت متولِّی بعد خود مُقَدَّماً علی التعمیرات و المصارف یک عشر حق التولیه مقرّر داشته و به جهت چهار نفر مباشر موصوف در وقف نامه حقّی منظور نداشته و متولّی وقت اظهار میدارد نظر واقف - به علاوه نظر مجری صیغه وقف - آن بوده که هر گاه جهت چهار نفر مباشر حقّی تصریح میشد بسا بود که با شوؤنات آنان برابری نداشت و در مقابل زحمات آنها چیزی نبود، بدین واسطه تصریح حق الزحمه برای آنها نشده. از آن جایی که عمل مسلم محترم است آیا متولّی وقت - در هر عصر و زمانی - از محل در آمد و عواید موقوفه می‌تواند به نظر خود به هر یک از چهار نفر مباشرحق الزحمه بدهد و آنها هم و لو این که فقیر نباشند مأذون و مجازند در برابر زحمات خود حق الزحمه دریافت دارند یا نه؟
- مرحوم آقا سیّد احمد طباطبایی اصفهانی ساکن شهر رنگون که در حدود چهل سال قبل در همان شهر مرحوم شده وصیّتی نموده و در ضمن وصیّت خانه معیّنی را ثُلث خود قرارداده که اصل خانه بماند و نصف منافع و مال الاجاره آن را در بانک رنگون بگذارند و به تدریج در همان شهر رنگون املاک بخرند برای ثلث و نصف دیگر را به مصارف معیّنه در اصفهان برسانند از قبیل: روضه خوانی و اِعانت سادات فقیر طباطباییِ ارحام او و غیره که در وصیّت نامه مذکور است و این خانه معیّن هم زیادتر از ثلث اصل ترکه نیست، وارث منحصر آن مرحوم یک خواهر بوده است در اصفهان که تمام حقوق خود را مصالحه نموده به پسر بزرگ خود مرحوم حاج سیّد ابوالحسن طباطبایی اصفهانی به مبلغ سی هزار روپیه، بعداً مرحوم حاج سیّد ابوالحسن در ادارات مربوطه رنگون اثبات انحصار وراثت و مصالحه مرقومه را نموده و تمام اموال را تصرّف مینماید بدون این که اظهار وصیّت نامه را بنماید. و پس از تصرّف، خانه ثلث را فروخته است به مبلغ سی و هفت هزار روپیه و قبل از موت وصیّتی نموده و حقیر و دو نفر دیگر را وصی قرار داده است که یکی مرحوم حاج میرزا محمّد رنگونی کابلی داماد مرحوم حاجی نوری قدس سره و دیگری آقای آقا میرزا محمود اصفهانی که فعلاً در رنگون میباشند و در ضمن عبارت وصیّت نامه نوشته: خانه نمره فلان، خانهایست که ملک خود مرحوم حاج سیّد ابوالحسن بوده و از ترکه مرحوم آقای سیّد احمد نیست، ثُلث خودم و مرحوم خالویم مرحوم آقا سیّد احمد و مرحوم والدهام می‌باشد و قبل از موت همین خانه را نیز فروخته است. آیا فعلاً تکلیف ما که وصی هستیم راجع به خانه ثُلث مرحوم آقا سیّد احمد که مرحوم حاج سیّد ابوالحسن فروخته است چیست؟ استرداد اصل خانه هم ممکن نیست، آیا باید معادل قیمتی که فروخته است از ترکه او برای ثُلث بر داریم یا مکلّف نیستیم؟ و در صورتی که مکلّف باشیم، آیا باید خانه یا ملک دیگر خرید که اصل آن بماند و منافع آن به همان مصارف برسد، یا می‌توان معادل قیمت را به مصارف معیّنه در وصیّت نامه رساند که از جمله سادات فقیر طباطبایی هستند؟ و بر فرض لزوم خرید خانه یا ملک دیگر، آیا لازم است که در رنگون خریده شود چون که خانه اصلی در رنگون بوده و نصف منافع را نیز تصریح کرده است که در رنگون خانه یا ملک دیگر بخرند، یا ممکن است در اصفهان خانه دیگر برای ثُلث خرید؟ نظر به این که مصارف منافع در اصفهان معیّن شده است، با در نظر گرفتن این که استفاده از ملک رنگون برای اشخاصی که در اصفهان باشند بیاشکال نیست شاید هم با پیش آمدهای اوضاع کنونی غیر مقدور و متعذّر شود. و آیا ورثه مرحوم حاج سیّد ابوالحسن حق ممانعت دارند یا نه؟ شخصی را که مرحوم حاج سیّد احمد وصی خود قرار داده بوده است نیز مرحوم شده است همان وقت هم چون اصفهان بوده نتوانسته است مداخله در امر وصیّت نماید، متمنّیست آن چه فعلاً وظیفه حقیر و وصی دیگر است تفصیلاً معیّن و مرقوم فرمایید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] شخصی خانه اش را به صورت هبه معوّضه با سند رسمی به پنج نفر هبه کرد تا در زمین آن حسینیه بسازند به این شرط که آن را بعد از ساخت تا ده سال حبس کنند و بعد از آن اگر خواستند می توانند آن را وقف نمایند، در نتیجه آنان با کمک مردم مبادرت به ساخت حسینیه کردند و اختیار تصدّی و نظارت بر حبس و امور مربوط به شروط عقد وقف، بعد از گذشت مدّت مزبور وتعیین متولی و ناظر بر وقف را خودشان برعهده گرفتند و سندی هم راجع به آن تنظیم نمودند، آیا در صورتی که قصد وقف کردن حسینیه محبوسه را داشته باشند، تبعیّت از نظر آنان راجع به انتخاب متولی و ناظر بر وقف واجب است؟ و آیا عدم التزام به این شروط شرعاً محذور دارد؟ و درصورتی که یکی از آن پنج نفر با وقف حسینیه مخالفت کند، مسأله چه حکمی پیدا می کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] قطعه زمینی حدود صد سال پیش جهت دفن اموات مسلمین تعیین شد، ولی الان بیش از پنجاه سال است که دیگر میت در آن دفن نمیشود و طبق شیاع اهالی محل و فتاوای بعضی از مراجع تقلید قبرستان مورد نظر وقف معاطات می‌باشد و واقف آن هم شخص معین نمیباشد و در قسمتی از قبرستان در سنوات گذشته مدرسه احداث گردیده حال از محضر عالی استعلام می‌شود جایز است در گورستان مذکور مسجد احداث نمایند یا خیر؟ در صورت عدم امکان آیا اهالی میتوانند با پرداخت بهاء متناسب به عرصه گورستان احداث مسجد نمایند ضمناً هیچگونه نبش قبر به عمل نخواهد آمد.
- [آیت الله علوی گرگانی] در منطقه ما قبرستان مخروبهای وجود دارد که فعلادر آن هیچ مردهای دفن نمیشود و سندی و مدرکی راجع به این که وقف یا ملک شخصی است یا مرتع باشد در دسترس نیست، ولی نظر اهالی قاطبه، این است که قبرستان از اراضی مراتع می‌باشد، دولت وقت در وسط این قبرستان سه باب مدرسه احداث نموده است، بنابراین قبرستان عملابه دو بخش تقسیم شده و نیز در نظر دارد که در بقیّه طرح خیابان کشی قرار گیرد و این زمین از نظر موقعیّت برای اهالی بسیار مهمّ است، زیرا در وسط محلّه واقع شده است و هیچ اثر دفن جدیدی و یا آثار و علائمی از قبور احتمالی وجود ندارد و جوانان در آن قسمت، فوتبال بازی میکنند و برخی از مردم در آنجا زباله و موادّ زائد خود را میریزند، آیا از نظر شرعی، می‌توان در این قبرستان قدیمی متروکه، مسجد ساخت یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
مسئله مرتبط یافت نشد