حجر اسماعیل
حِجْرِ اسماعیل، فضاى بین کعبه و دیوارى نیم‌دایره که از یال شمالىِ کعبه (رکن عراقى) تا یال غربى آن (رکن شامى) امتداد دارد. برخی نیز آن را حظیره خوانده‌اند.
شخصی در عمره تمتّع در وقت طواف هشت ذراع تا دیوار حِجر اسماعیل فاصله داشته، طواف را به جا آورده و حال آن که در (مناسک) خوانده بود که: فاصله بیش از شش ذراع نباید باشد (83) و این را فراموش کرده بود، پس از تقصیر متذکّر شده، در روز هشتم ذیحجّه که باید عصر آن روز به منی برود با خود فکر نموده اگر بخواهد مُحرِم شود وقت باقی نیست که به جُحفه رود و مُحرِم شود و طواف را اعاده نماید، ناچار عصر آن روز برای انجام حج تمتّع مُحرِم شده و انجام وقوفین با طواف نموده، تکلیف این شخص چیست؟
اگر در همان زمان که متوجّه شده، طواف را اعاده کرده بود و بعد سعی را هم بجا می‌آورد و بعد از تقصیر مُحرِم به حج می‌شد، رعایت احتیاط شده بود و محتاج به احرام جدید نبود، لکن فعلاً هم دور نیست عمره و حج او محتاج به اعاده نباشد.
اگر در همان زمان که متوجّه شده، طواف را اعاده کرده بود و بعد سعی را هم بجا می‌آورد و بعد از تقصیر مُحرِم به حج می‌شد، رعایت احتیاط شده بود و محتاج به احرام جدید نبود، لکن فعلاً هم دور نیست عمره و حج او محتاج به اعاده نباشد.
عنوان سوال:
شخصی در عمره تمتّع در وقت طواف هشت ذراع تا دیوار حِجر اسماعیل فاصله داشته، طواف را به جا آورده و حال آن که در (مناسک) خوانده بود که: فاصله بیش از شش ذراع نباید باشد (83) و این را فراموش کرده بود، پس از تقصیر متذکّر شده، در روز هشتم ذیحجّه که باید عصر آن روز به منی برود با خود فکر نموده اگر بخواهد مُحرِم شود وقت باقی نیست که به جُحفه رود و مُحرِم شود و طواف را اعاده نماید، ناچار عصر آن روز برای انجام حج تمتّع مُحرِم شده و انجام وقوفین با طواف نموده، تکلیف این شخص چیست؟
پاسخ:
اگر در همان زمان که متوجّه شده، طواف را اعاده کرده بود و بعد سعی را هم بجا می‌آورد و بعد از تقصیر مُحرِم به حج می‌شد، رعایت احتیاط شده بود و محتاج به احرام جدید نبود، لکن فعلاً هم دور نیست عمره و حج او محتاج به اعاده نباشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چندی قبل استفتاء شده بود که شخص مُحرِم به عمره تمتّع، در ماه ذیحجّه وارد مکّه شده و طواف را از روی جهل از داخل حِجر اسماعیل نموده و صفا و مروه هم رفته و در تقصیر ناخن گرفته و احرام را در آورده لباس پوشیده، بعد از یک روز مطّلع شده و احرام پوشیده طواف را تجدید نموده، در جواب مرقوم فرمودهاید: لازم است یک فدیه ذبح شود، بفرمایید بعد از صفا و مروه که ناخن گرفت بعد که ملتفت شد در طواف اشتباه کرده و از داخل حِجر اسماعیل طواف نموده، حال به جهت ناخن گرفتن روز اوّل هم فدیه دیگر لازم است یا نه؟ و مطلب دیگر: زنی جامه احرامش را چادر دوخته سفید بوده و اشتباهاً ازداخل حِجر اسماعیل طواف نموده آن چادر را بر داشته عبای مشکی پوشیده، آیا به جهت تغییر چادر به عبا حکم لباس دوخته مرد را دارد یا نه؟ باید فدیه نماید یا نه؟ مطلب دیگر: این فدیه را در ایّام ماه ذیحجّه باید ذبح نمود، یا در تمام سال همه وقت ممکن است. مطلب دیگر: شخص بعد از آن که از مکّه برگشته به وطن خود آمده برای او در آن جا فقیر دوازده امامی و شیعه ممکن نبوده، در وطن خود ذبح کرده و بین فقرا تقسیم نموده چه صورت دارد؟
- زنی روز دوّم ذیحجّه وارد مکّه شده و حائض شده، شخصی رانایب خود قرار داده و طواف عمره و نماز آن را به جا آورده و خود آن زن سعی بین صفا و مروه به عمل آورده، بعد مُحرِم به احرام حج شده و اعمال حج را به جا آورده و پس از آن که از منی مراجعت نموده پاک شده و بعد از غسل بقیّه اعمال حج را به جا آورده و طواف نساء را به عمل آورده در صورتی که وظیفه چنین شخصی - مثل کسی که روز نهم ذیحجّه وارد مکّه می‌شود و وقت برای انجام عمره تمتّع ندارد - تبدیل به حج اِفراد است که بایستی اوّل اعمال حج را به جا آوردبعد عمره مفرده به جا آورد و این زن عمره مفرده به جا نیاورده، فقط قناعت به عمل حج نموده، آیا حج چنین شخصی باطل است، یا آن که حج او صحیح است و باید سال بعد عمره مفرده به جا آورد؟
- چه میفرمایید در این مسأله شرعیّه در شب دوشنبه که غرّه ذیحجّه بوده، اهل حاج از ایرانیها رؤیت هلال را نموده ولی در نزد سعودیها شب یک شنبه را غرّه ذیحجّه قرار دادند، از همان لحاظ حُجّاج ایرانی را یوم هفتم ذیحجّه از مکّه حرکت داده یک سره وارد عرفات نموده که لیله هشتم را در عرفات بودند و روز هشتم ذیحجّه را، چون سعودیها روز نهم قرار دادند اعمال عرفه را در یوم هشتم در زمین عرفات به جا آورده، لیله نهم - که لیله عرفه باشد - اهل حاج را کوچانیده به مشعر الحرام و روز عرفه از مشعر حرکت داده وارد منی کرده چون سعودیها روز نهم را که وارد منی شدند اوّل رمی جمار و بعد حلق رأس و قربانی کردهاند. بعضی از حُجّاج نظر به رؤیت هلال شب دوشنبه، دو مرتبه بدون رمی جمار وحلق رأس و قربانی با ماشین، مراجعت به عرفات نموده در روز عرفه وقوف اختیاری عرفات را تا غروب به هر نحو بوده درک نمودند، شُرطه از طرف سعودیها حُجّاجی را که در یوم عرفه در عرفات بودند عودت به منی داده، پس از ورود به منی باز حُجّاج را مراجعت به مشعر داده و وقوف اختیاری مشعرالحرام را هم درک نموده تا صبح. ولی بعض از حُجّاج ایرانی، عالماً عامداً وقوفین را که وقوف عرفات و مشعرباشد نه اختیاری و نه اضطراری درک نکردند، همان روز عرفه را، تأسّیاً به سعودیها روز عید قرار داده رمی جمار و حلق رأس و قربانی نمودند، چون که وقوفین را به هیچ نحو به جا نیاورده، حج خودشان را هم بدل به عمره نکردهاند بیان فرمایید: اشخاص اخیر بری الذمّه از حَجّة الاسلام میباشند، یا در احرام خودشان - 24 چیز که بر آنها حرام است - باقی هستند که باید در سال دیگربروند حج خودشان را صحیحاً بجا بیاورند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر تقصیر را در عمره مفرده جهلا یا نسیانا به جا نیاورد و طواف نساء را نیز ترک کرده و بعد رفته است به مسجد شجره و برای عمره تمتع محرم شده و عمره تمتع را به جا اورده و بعد متوجه نقص کار خود شده است تکلیف این شخص با داشتن فرصت برای اعاده عمره تمتع و نداشتن فرصت چیست
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی پس از طواف عمره تمتّع گم شده، و بعد از پیدا شدن به رفقایش گفته: (سعی صفا و مروه را بجا آورده ام) سپس تقصیر نموده، و برای حجّ تمتّع محرم شده است، ولی بعد از بازگشت از عرفات و منی، و هنگام انجام اعمال مکّه اظهار می دارد: (سعی را بجا نیاورده ام) و پس از بازگشت نگران می شود، و وصیّت می کند برای او نایب بگیرند. وظیفه ورثه چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی بعد از طواف عمره تمتع گم شده و بعد از پیدا شدن به رفقایش گفته است که سعی صفا و مروه را بجا اورده ام و تقصیر نمود و محرم شد برای حج تمتع ولی بعد از مراجعت از عرفات و منی و موقع طواف و سعی صفا و مروه و اعمال حج اظهار کرد مثل اینکه من در اعمال عمره به صفا نیامده ام همین طور گفته اند ان شاءالله امده ای بعد از مراجعت به ایران چند بار به پسرانش گفته اعمال من ناقص شده و قبل از فوتش وصیت نموده است که برای او نایب بگیرند اگر عمل شخص فوق الذکر باطل باشد وراث او حاضرند این جانب را بفرستند تا اعمال حج او را انجام بدهم ایا نظر حضرت عالی چیست
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی که قرائت نماز او صحیح نیست. و هر چه تلاش کرده نتوانسته آن را تصحیح کند. در عین حال به نیابت آمده و عمره تمتع را برای منوب عنه انجام داده، و بعد از تقصیر متوجه می شود از معذورین است که نیابتش درست نبوده است. حال تصمیم می گیرد شخص دیگری را برای منوب عنه خود نایب بگیرد. و برای خود حج انجام دهد. با توجه به اینکه حکومت اجازه نمی دهد به مواقیت معروفه برود، اگر از مسجد تنعیم برای عمره تمتع محرم شود. از حجة الاسلام خودش کفایت می کند یا خیر؟ و نیز نایب گرفتن او چه صورت دارد؟
- [سایر] من یک شهروند تهرانی هستم. امروز پنجم فروردین 89 ایمیلی را دریافت کردم که در آن به یکی از اصلی ترین عقاید شیعیان، یعنی موضوع کربلا، شبهه وارد نموده اند. با توجه به این که مرکز شما دارای محقّقین و متخصّصین علوم اسلامی است و پاسخ دادن به این انحرافات فکری جزو رسالت شما می باشد، خواهشمندم به این موضوع رسیدگی فرمایید و اطلاع رسانی مناسب را منظور نمایید. توفیق شما را از خداوند متعال خواستارم متن ایمیل ارسال شده به شرح زیر می باشد: فارغ از حب و بغض بخوانید تا بتوان آن را نقد کرد در این پست می خواهم به بیان چند نمونه از افسانه های معروف و البته تأمل برانگیز روز عاشورا بپردازم. نخست در مورد بی آبی، وضعیت بیابانی و عطش حسین و یارانش: همان طور که می دانید جنگی که در روز عاشورا رخ داده در نزدیکی رود فرات بوده. در هیچ کجای کره زمین نمی توانید سرزمینی در کنار یک رود را بیابید که صحرا و بیابان بی آب و علف باشد، مگر رودی که از میان کوهستان می گذرد. همه در درازای تحصیلمان خوانده ایم که در کنار رودخانه ها جلگه و زمین های حاصل خیز به وجود می آید. واقعیت این است که اطراف فرات را نیز مانند سایر رودخانه ها، جلگه ها و زمین های حاصل خیز تشکیل می دهد و کربلا نیز سرزمینی سرسبز است. از آن گذشته در چنین مناطقی به دلیل نزدیکی به رودخانه بستر زیرین زمین را سفره های پهناور آبی تشکیل می دهد و دست رسی به آب آسان تر از آن چیزی است که به ذهن می رسد. تنها با کندن 4 یا 5 متر از زمین می توان به آب رسید. در منطقه اهواز یکی از مشکلات ساخت و ساز همین سفره های زیرزمینی است که کاملاً زیر شهر را فرا گرفته اند. 72 نفر نتوانسته اند یک گودال 4 متری حفر کنند؟ از طرفی بر طبق گفتار شیعیان این رویداد در تابستان و هوای گرم و جهنمی رخ داده، ولی با مراجعه به این سایت و وارد کردن تاریخ دهم محرم سال 61 هجری قمری در قسمت Islamic Calendar درمی یابید که عاشورا در روز چهارشنیه 21 مهر ماه بوده است. البته 21 مهر نیز هوای کربلا آن چنان خنک نیست، ولی آن تابستان جهنمی هم که شیعیان می گویند نیست. اکنون می گویند شرایط آب و هوایی 1400 سال پیش با امروز فرق دارد. نخست این که در یک پریود 1400 ساله آن تغییر آب و هوایی که در ذهن مسلمانان است نمی تواند رخ دهد و دوّم این که اگر هم تغییری باشد مطمئناً هوا خنک تر نشده، بلکه دما بالاتر هم رفته است؛ یعنی 1400 سال پیش نسبت به امروز خنک تر بوده. اما یک نکته جالب دیگر در داستان هایی که از واقعه عاشورا گفته شده اشاره ای به گرسنگی نگردیده؛ یعنی کاروان حسین مشکل گرسنگی نداشته است. این کاروان نیز مانند سایر کاروان ها حیوانات اهلی به همراه خود داشته که با مشکل گرسنگی مواجه نشود؛ مثلاً گوسفند یا بز، برای رفع تشنگی نیز می توانستند از شیر همین حیوانات اهلی استفاده کنند. در ضمن شتر نیز همراه آنها بوده، عرب ها که به خوردن شیر شتر علاقه بسیار دارند، می توانستند از شیر شتر ها نیز استفاده کنند .باز هم نکته ای دیگر، سه نقل قول در مورد مقبره حسین: هارون الرشید را در حالی پشت سر گذاشتم که قبر حسین (علیه السلام) را خراب کرده و دستور داده بود که درخت سدری را که آن جا بود به عنوان نشانه قبر برای زوار، و سایهبانی برای آنان قطع کنند. (تاریخالشیعه، محمد حسین المظفری، ص 89، بحار الانوار، ج 45، ص 39 8) قبر شریف آن حضرت مورد تعرض و دشمنی متوکل عباسی قرار گرفت. او توسط گروهی از لشکریانش قبر را احاطه کرد تا زائران به آن دست رسی نداشته باشند و به تخریب قبر و کشت و کار در زمین آن جا دستور داد... ) اعیان الشیعه،ج 1، ص 628، تراث کربلا، ص 34; بحارالانوار،ج 45، ص 397) سال 236 متوکل دستور داد که قبر حسین بن علی و خانههای اطراف آن و ساختمان های مجاور را ویران کردند و امر کرد که جای قبر را شخم زدند و بذر افشاندند و آب بستند و از آمدن مردم به آن جا جلوگیری کردند. (همان) از این دست نقل قول ها بسیار است که تنها به سه مورد اشاره کردم. در بیابان بی آب علف و صحرای جهنمی کشت و کار کرده اند و بذر افشانده اند؟ پس با این همه موارد، چگونه حسین و کاروانش از تشنگی و گرمای هوا رنج دیده اند؟ دوم حرمله و گردن علی اصغر :این داستان علی اصغر هم از آن افسانه های جالب عاشوراست. داستان از این قرار است: حسین به علت عطش فراوان که در پست قبلی اشاره کردم عطشی در کار نبوده، فرزند شیرخوارش را در بغل گرفته و جلوی سپاه می رود و می گوید دست کم به این طفل آب بدهید. از آن طرف (سپاه یزید) شخصی به نام حرمله که گویا تیرانداز قابلی بوده تیری را به قصد گلوی نوزاد رها کرده و او را می کشد، یا شهید می کند یا هر چه شما بگویید. در ظاهر تراژدی واقعاً دردناکی است، ولی با کمی تأمل مطالبی دال بر خرافی و غیر واقعی بودن این داستان می یابیم. نخست آن که نوزاد شیرخوار و چندین ماهه اصلاً گردنی به آن صورت که ما تصور می کنیم ندارد. اگر دقت کنید سر نوزاد به بدنش چسبیده است، دلیلش هم آن است که هنوز استخوان و عضلات گردن چنان رشد نکرده اند که وزن سر را تحمل کنند. تنها در یک صورت می توان گردن نوزاد را تا حدودی دید، در صورتی که سر کودک به پشت برگشته و به سمت زمین آویزان شود. دوم آن که فاصله دو سپاه در هنگام نبرد معمولاً 200 یا 300 متر بوده است. اگر قهرمان تیراندازی المپیک با آن کمان های مجهز و مدرن را نیز بیاوریم نمی تواند از آن فاصله گردن کودک که هیچ حتی پدر کودک را نشانه بگیرد و به هدف بزند. شاید با دراگانوف نیز چنین کاری دشوار باشد چه رسد به تیر و کمان. سوم آن که برای چه حرمله نوزاد را نشانه گرفته؟ در تمام جنگ ها مهم‌ترین شخص فرمانده سپاه است. حرمله باید حسین را می زده نه نوزاد را. کدام عقل سالمی چنین چیزی را می پذیرد؟ حرمله فرمانده سپاه را ول کرده و نوزاد را از پای درآورده؟ اگر به قول مسلمانان واقعاً هوا جهنمی بوده مگر این حرمله مازوخیسم داشته که در آن شرایط، جنگ را کش بدهد و خودش را بیشتر اذیت کند؟ در جایی مسلمانی گفت حضرت کودک را در دست گرفته و نزدیک سپاه رفته تا صدای او را بشنوند، او که فک و فامیل وحشی خود را بهتر می شناخته .چهارم که از همه نیز جالب تر است آن که اصلاً کودک چند ماهه چه نیازی به آب دارد؟ نوزاد چندین ماهه شیر می نوشد و نه آب و مادرش می تواند به نوزاد شیر بدهد و تشنگی او را بر طرف سازد. در ضمن شیر آن حیوانات اهلی که پیشتر گفتم نیز موجود بوده. سوم، ابوالفضل رفته آب بیاره: داستان از این قرار است که آقا ابوالفضل که مسلمانان ماشین شان را بیمه ایشان می کنند برای رفع تشنگی لشگر حسین به دل دشمن زده و مشکی را از آب رودخانه پر کرده و در مسیر برگشت شخصی آن دستش را که مشک را گرفته بوده قطع می کند. حضرت مشک را با دست دیگرش می گیرد و به راهش ادامه می دهد. دوباره یک از خدا بی خبری آن دست دیگر را هم قطع می کند. حضرت اکنون مشک را با دندانش می گیرد و در آخر چند از خدا بی خبر دیگر وی را به شهادت می رسانند. لطفاً یکی برای من توضیح بدهد که حضرت چگونه مشک را از دستی که قطع شده می گیرد؟ آیا حضرت از اسب پیاده شده و می رود مشک را که همراه دست قطع شده اش روی زمین افتاده بر می دارد و دوباره سوار اسب می شود و می رود؟ دوباره که آن یکی دستش قطع می شود چه کار می کند؟ آیا حضرت باز از اسب پیاده شده و می رود به سراغ دست افتاده و دولا شده و مشک را با دندان می گیرد؟ آیا در این میان که هی حضرت از اسب پیاده و دوباره سوار می شده اند کسی نبوده ایشان را بکشد؟ یا اصلاً هیچ کدام از اینها رخ نداده و پیش از آن که دست مبارکشان را قطع کنند، حضرت بر اساس مهارت هایشان مشک را به هوا پرتاب کرده اند با آن یکی دست گرفته اند و به دنبال آن دوباره مشک را به هوا پرتاب کرده و این بار با دندان می گیرند؟ اصلاً دست حضرت چگونه قطع شده؟ از مچ؟ از آرنج؟ از کتف؟ با چه چیز قطع شده؟ شمشیر؟ خاطرم هست در یک مراسم مذهبی در محرم روضه خوان گفت با کمان به سوی دست حضرت نشانه رفته اند و دست را قطع کرده اند. مگر کمان های آن ها تبر پرتاب می کرده است؟ خون ریزی شدید ناشی از قطع شدن دست در این میان کشک بوده؟ این تنها سه نمونه از افسانه های عاشورا بود. به داستان غسل کردن قاسم نیز اشاره ای نکردم؛ زیرا برخی از مسلمانان خود این داستان رو قبول ندارند. از این دست افسانه ها بسیار است. امیدوارم بیاموزیم که تنها عقل و اندیشه خود را میزان قرار دهیم.
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد