حج نیابتی
حج نیابتی حج گزاردن به نیابت از دیگری است و از آن در باب حج سخن گفتهاند.
آیا کسی که بر خودش حج واجب بوده حج نیابتی رفته، حج نیابتی اوصحیح است یا خیر؟
نایب شدن کسی که حج بر خودش واجب است صحیح نیست.
نایب شدن کسی که حج بر خودش واجب است صحیح نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنِ شوهر دار می‌تواند برای پدرش حج نیابتی به جا آورد؟
- اگر حاجِّ متمتّع در روز یازدهم، پس از رمی جمرتین اُولی و وُسطی علم پیدا کند به این که جمره عقبه را در روز عید رمی نکرده، بلکه اطراف آن رارمی کرده، لذا آن جمره را به قصد روز عید رمی می‌کند و بعد مجدّداً سه جمره را رمی می‌کند، ولی رمی جمار با سنگ ریزه‌های مأخوذه بین جمار ثلاث بوده که علم به بِکریّت آنها ندارد و رمی هم در حال جنابت بوده، آیا مجزی و حج اوصحیح است یا خیر؟
- در وجوب حج داشتن مخارج ذهاب و اِیاب و مؤونه عیال کافی است، یا سرمایه لایق به شأن هم از مؤونه است؟
- زن هرگاه به واسطه حیض و یا نفاس، یا آن که حاج به واسطه ضیق وقت متمکّن از عمره حج تمتّع نشد، حج آنها مبدّل به حجِ افراد میشود، معنی ضیق وقت را بیان فرمایید.
- شخصی در سال گذشته حج به جا آورده و حج اوّل او بوده و خیال می‌کرده حلق رأس احتیاط مستحب است، بدین جهت حلق نکرده و اکتفاء به تقصیر نموده، آیا حج او صحیح است یا خیر؟
- هرگاه مستطیع باشد ولی طبیب حرکت را برای فشار خونی که دارد به هیچ وجه تجویز نمی‌کند، نه با هواپیما و نه با مرکوب دیگر، آیا چنین شخصی حج بر او واجب است یا خیر؟
- زیدی وصیّت کرده که پسرش - که بزرگ شد - از او حج بنماید و پسرش تأخیر انداخته، فعلاً خود پسر هم مستطیع است، آیا حج خودش را مُقَدَّم بدارد یا حج پدرش را؟ و زید تعیین ننموده که پسرش چه سالی به حج برود؟
- شخصی نذر کرده که هر سال روز عرفه در نجف اشرف باشد و امسال استطاعت حج پیدا کرده، آیا حج را بجا بیاورد یا نذر را؟
- هرگاه کسی بعد از سعی تقصیر را فراموش نمود، آیا عمره و حج او هر دو صحیح است، یا هر دو باطل است، یا حجِ تنها باطل است؟
- زنی مستطیعه بوده و به حج نرفته و فعلاً نه استطاعت مالی و نه حالی دارد، آیا در زمان حیات می‌تواند برای حج میقاتی نایب بگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی که بر حج نیابتی اجیر شده است آیا واجب است که نوع را از حج واجب یا مستحب معین کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که به جهت حجّ نیابتی به حج مشرّف می شوند، علاوه بر اعمال واجب، چه مقدار از مستحبّات را باید به نیابت از منوب عنه انجام دهند؟
- [آیت الله سیستانی] هرگاه مکلَّف عمره تمتع را به نیابت از دیگری انجام دهد، وپیش از انجام حج متوجه شود که هنگام بیرون آمدن از شهرش مستطیع بوده است، آیا بر او واجب است که حج نیابتی را به پایان برساند و یا آن که برای خود حج به جا آورد؟ و اگر واجب است که برای خود حج به جا آورد، برای عمره تمتع از کجا مُحرم شود؟ و اگر پس از انجام دادن عمره نیابتی و پیش از حج مستطیع شود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] در حج نیابتی غیر ازنیت نیابت، تعیین نوع حج مثل حجة الاسلام یا حج مستحبی لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که عمره مفرده نیابتی انجام داده و در مکه تا یوم الترویه (روز هشتم ذی الحجّه) باقی مانده و اراده انجام دادن حج را برای خود یا حجّ نیابتی از طرف شخص دیگری را دارد، آیا عمره مفرده او به عمره تمتّع تبدیل میشود؟ اگر عمره مفرده را برای خود انجام داده باشد و بخواهد حجّ نیابتی به جا آورد، حکمش چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که حجّ نیابتی انجام می‌دهد علاوه بر طواف نسا که برای منوبٌ‌عنه به جا می‌آورد آیا واجب است که برای خود نیز طواف نسا انجام دهد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در حج نیابتی میشود در بعضی اعمال نائب هم نائب بگیرد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که با دریافت مبلغی پول، انجام حجّ نیابتی را پذیرفته است، ولی از رفتن به حج منع شده و نتوانسته شخص دیگری را هم به جای خود، برای انجام دادن حجّ نیابتی بفرستد، آیا جایز است که در سال بعد، این حج را انجام دهد؟
- [آیت الله خوئی] کسی که حج نیابتی قبول کرده و در همان سال حج بذلی یا استطاعت شخصی پیدا کرده در صورتی که طرف، شرط نکرده که در چه سالی نیابت رود آیا می‌تواند حج نیابتی را به سال بعد موکول نموده و امسال حج خود را به جای آرد یا خیر؟ لطفاً حکم آنها را مرقوم فرمائید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به حوادث مکه و منا تکلیف حج جانباختگان در صورتی که حجشان اصالتی یا نیابتی بوده چیست?
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مقداری مال که برای حج کافیست به کسی بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه خدمت کسی که مال را داده بنماید، حج بر او واجب نمی‌شود.
- اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آن جا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- اگر کسی توشه‌ی راه و مرکب سواری نداشته باشد و دیگری به او بگوید حج برو من خرج تو و عیالات تو را در موقعی که در سفر حج هستی می‌دهم، در صورتی که اطمینان داشته باشد که خرج او را می‌دهد حج بر او واجب میشود.
- کسی که روزه‌ی واجب گرفته یا برای حج یا عمره احرام بسته، نمی‌تواند غسل ارتماسی کند، ولی اگر از روی فراموشی غسل ارتماسی کند صحیح است.
- کسی که بدون خانه‌ی ملکی رفع احتیاجش نمی‌شود، وقتی حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.
- اگر خرجی رفتن و برگشتن و خرجی عیالات کسی را در مدّتی که مکه می‌رود و بر می‌گردد به او ببخشند و با او شرط کنند که حج کند و او قبول نماید، حج بر او واجب میشود، اگر چه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالی که بتواند با آن زندگی کند نداشته باشد.
- اگر در سال اولی که مستطیع شده، به مکه رود و در وقت معینی که دستور داده‌اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه در سال‌های بعد مستطیع نباشد، حج بر او واجب نیست؛ ولی اگر از سال‌های پیش مستطیع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد باید حج کند.
- اگر در سال اولی که مستطیع شده حج نکند و بعد به واسطه‌ی پیری یا مرض و ناتوانی نتواند حج نماید و نا امید باشد از این که بعداً خودش حج کند، باید دیگری را از طرف خود بفرستد، بلکه اگر در سال اوّلی که به قدر رفتن حج مال پیدا کرده، به واسطه‌ی پیری یا مرض یا ناتوانی نتواند حج کند، احتیاط مستحب آن است کسی را از طرف خود بفرستد که حج نماید.
- حج زیارت کردن خانه‌ی خدا و انجام اعمالیست که دستور داده‌اند در آن جا به جا آورده شود و در تمام عمر بر کسی که این شرایط را دارا باشد، یک مرتبه واجب میشود:
- زنی که می‌تواند مکه برود، اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد و شوهرش هم مثلاً فقیر باشد و خرجی او را ندهد و ناچار شود که به سختی زندگی کند، حج بر او واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی نمی‌دانست که یکی از واجبات، حجّ است یا نمی‌دانست که مستطیع شده و حجّ بر او واجب است و حجّ نرفت تا از استطاعت افتاد حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که می تواند با قرض کردن حج به جا آورد، مستطیع نمی باشد و حج بر او واجب نیست; ولی اگر چند نفر مخارج حج کسی و نفقه عیال او را بپردازند حج بر او واجب می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است وبعد از نماز بفهمد نجس بوده نماز اوصحیح است ،ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد ، دوباره آن نماز را بخواند .
- [آیت الله مظاهری] حجّ بر دیوانه واجب نیست ولی اگر دیوانه ادواری باشد و در ایّام حجّ عاقل باشد و بتواند اعمال را به جا آورد حجّ بر او واجب است، ولی اگر دیوانگی او در موسم حجّ باشد حجّ بر او واجب نیست و لازم نیست سرپرست او قبل یا بعد از مردن او برای او نایب بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مقداری مال به کسی بدهند و حج بر او واجب شود، چنانچه حج نماید، هر چند بعداً مالی از خود پیدا کند، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] کسی که فوت کرده و حجّ واجب بر ذِمّه اوست و مال او به مقدار هزینه حجّ نیست بر ورثه واجب نیست که حجّ او را ادا کنند، گرچه سزاوار است میّت را بری الذمّه کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مقداری مال به کسی بدهند و حج بر او واجب شود، چنان چه حج نماید، هر چند بعداً مالی از خود پیدا کند، و مستطیع شود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر به‌علت رسیدن مال به حدّ نصاب، مستطیع شود و رسیدن سالِ زکات بعد از زمان حج باشد، حج واجب میشود، و اگر از روی معصیت حج به‌جا نیاورد تا سال زکات فرا برسد، زکات واجب میشود، اگرچه به‌سبب تقصیر در انجام حج و پرداخت زکات استطاعت او برای حج، در سال‌های آینده از بین برود، و اگر فرارسیدن سال زکات قبل از اولین ماه از ماه‌های سه گانه حج (شوال، ذی‌قعده و ذی‌حجه) باشد در این صورت زکات واجب است و حج واجب نمی‌شود، مگر آنکه با بقیه مال مستطیع برای حج باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مقداری مال به کسی بدهند وحجّ بر او واجب شود، چنانچه حجّ نماید، هرچند بعداً مالی از خود پیدا کند، دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی حجّ واجب میّت را تبرّعاً به جا آورد بر ورثه واجب نیست برای او نایب بگیرند و مقدار هزینه حجّ به ورثه می‌رسد.