آیا بهشت اختصاص به مسلمین دارد یا اینکه یهود و نصاری هم به بهشت راه پیدا می کنند؟

خدای متعال، مالک همه چیز از جمله بهشت و جهنم است. و بهشتی یا جهنمی بودن افراد، مطابق خواست اوست. و اگر کسی بدون دلیل منطقی، ادعای بهشتی یا جهنمی بودن گروهی را بکند، سخنش مقبول نخواهد بود.
(وَ قالُوا لَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ کانَ هُوداً أَوْ نَصاری‌ تِلْکَ أَمانِیُّهُمْ قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ؛[بقره/111] آنها گفتند: (هیچ کس، جز یهود یا نصاری، هرگز داخل بهشت نخواهد شد.) این آرزوی آنهاست! بگو: (اگر راست می‌‌گویید، دلیل خود را (بر این موضوع) بیاورید!)

دلیلی که در این جا، می تواند اثبات کننده باشد، وعده الهی است. وعده ای برای بهشتی شدن بعضی و جهنمی شدن دیگران. که مطابق قرآن کریم (که بدون تردید کلام الهی است) بهشتیان این گونه تعیین شده اند:
(مَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ یَعْمَلْ صالِحاً یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها أَبَداً؛[طلاق/11] هر کس به خدا ایمان آورده و اعمال صالح انجام دهد، او را در باغهایی از بهشت وارد سازد که از زیر (درختانش) نهرها جاری است، جاودانه در آن می‌‌مانند.)

پس بهشتی شدن دو شرط دارد، یکی ایمان و دیگری عمل صالح. و فرقی نمی کند که این ایمان در ذیل چه اسمی بوده باشد:
(إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هادُوا وَ النَّصاری‌ وَ الصَّابِئینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ؛[بقره/62] کسانی که ایمان آوردند و کسانی که آیین یهودان و ترسایان و صابئان را برگزیدند، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان داشته باشند و کاری شایسته کنند، خدا به آنها پاداش نیک می‌‌دهد.)

اما اگر افرادی در ذیل بعضی از این اسم ها، جمع شده و با مقتضای ایمان مخالفت کنند، و تسلیم حق نباشند، وعده عذاب و جهنم به آن ها داده شده است، همانگونه که در آیه ذیل اهل کتاب (یهودیان و مسیحیان) را اهل جهنم معرفی کرده است:
(إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ الْمُشْرِکینَ فی‌ نارِ جَهَنَّمَ خالِدینَ فیها أُولئِکَ هُمْ شَرُّ الْبَرِیَّةِ؛[بینه/6] از اهل کتاب، آنها که کافرند و نیز مشرکان، در آتش جهنمند و در آن همواره خواهند بود. اینان بدترین آفریدگانند.)

پس کسانی می توانند وارد بهشت شوند که در مقابل حق تسلیم باشند:
(إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ [آل عمران/19] هر آینه دین در نزد خدا دین اسلام است.)

و غیر از این هیچ چیزی پذیرفته نخواهد بود:
(وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرینَ؛[آل عمران/85] و هر کس که دینی جز اسلام اختیار کند از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیان دیدگان خواهد بود.)

و با توجه به رسالت حضرت محمد (ص) از جانب خدای متعال و لزوم ایمان به ایشان، تنها گروهی از اهل کتاب، استحقاق بهشت را دارند، که قبل از ایشان زندگی کرده و در زمان خودشان به مقتضای حق تسلیم بوده اند، یا اگر بعد از رسالت پیامبر (ص) متولد شده اند، در مقابل رسالت ایشان تسلیم شده باشند.
البته گروه دیگری که دچار استضعاف بوده و نتوانسته اند، حق را بیابند، از عذاب الهی استثناء شده اند. و می توان همان دو محور ذکر شده در آیه 111 بقره را در حق آنان بیان کرد. یعنی ایمان و عمل صالح اینان بر مقتضای وضعیتشان است. و به مقداری که حق را یافته اند، باید ایمان آورده و هرگز استنکاف و لجاجتی در مقابل حق نداشته باشند.