معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
معامله ربوی با یهود و نصاری چه صورت دارد؟
معامله ربویّه با اهل کتاب مثل یهود و نصاری جایز نیست.
معامله ربویّه با اهل کتاب مثل یهود و نصاری جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اشکالی در موضوع معامله ربوی و قرض الحسنه دارد، مکیل و موزون متجانسین را که وزناً متساوی باشند به عنوان نسیه تا یک ماه مثلاً (زیادی آن را) جایز نمیدانند، زیرا که زیاده حکمیّه مدّتی دارد، ولی همین را در قرض صحیح می‌دانند و الحال که زیاده حکمیّه در هر دو فقره میباشد و سؤال دیگر: میفرمایند: لکل أجل قسط من الثمن، لذا در معامله ربوی عین موضوع ثمن را زیاده میکند در مقابل مدّت که زیاده حکمیّه میباشد، ما الفرق؟
- شخصی در حال حیات خود بعضی از معاملات خود را ربوی قرارداده، حال فوت نموده، اینک بعضی از معامله کنندگان با او فوت نمودهاند و بعضی هم ناشناسند و بعضی هم حیات دارند و تعیین مقدار عین ربا هم بر ورثه غیر مقدور است، در این صورت ما تَرَک مورِّث نسبت به ورثه چیست، آیا برایشان حرجی هست یا خیر؟
- آیا جایز است که شخص با عدم ضرورت از بانکها - که مبنای قرض دادن آنها بر اخذ ربا میباشد - قرض نماید و رأس موعد آن زیاده را به بانک هبه نماید و از اوّل هم قصدش این باشد که رأس موعد آن مبلغ فرع را از طیب خاطر هبه نماید و لو این که بانک ابداً مطّلع بر این معنی نشود و صورت ظاهر معامله ربوی باشد، یا خیر؟
- در بانکها دو طریق معامله برات معمول است: یکی برات خارج و آن به این طریق است که تاجری در یزد مثلاً هزار تومان به حواله تاجر قم مینویسد به مدّت معیّن و میدهد به بانک و مثلاً نهصد و پنجاه تومان نقد میگیرد و بانک سرِ موعد هزار تومان از طرف دریافت میکند. طریق دیگر برات شهریست و آن اینست که زید مینویسد به عمرو که هزار تومان پس از مدّت یک ماه - مثلاً - به بانک بدهد، عمرو هم قبولی مینویسد، وزید برات را به بانک میدهد و نهصد تومان نقد میگیرد و سرِ موعد هزار تومان را غالباً خود زید و گاهی عمرو به بانک میدهد، حکم این دو معامله را بیان فرمایید، در صورت عدم صحّت و رَبَوی بودن آن، آیا راه شرعی برای تخلّص ازربا تصوّر میشود یا نه؟
- شخصی فعلاً چرم را از دست مسلمان میخرد، ولی یقین دارد که این چرم را از شهری آوردهاند که یک مسلمان در آن نیست، آیا محکوم است به نجاست و عدم جواز معامله، یا به پاکی و جواز معامله؟
- اسکناسهایی که فعلاً در مملکت ما معمول است جهت تخلّص ازربا آنها را معامله مینمایند. مثلاً: صد تومان اسکناس را میفروشند به شخصی به یکصد و ده تومان اسکناس به مدّت یک سال - مثلاً - آیا این قسم معامله صحیح است یا خیر؟
- شخصی ده من جو - مثلاً - مید هد به شخصی که در رأس خرمن درعوض ده من گندم بگیرد، آیا این معامله چه صورت دارد؟
- زیدی چهارصد تومان اسکناس میفروشد به عمروی به پانصد تومان اسکناس به وعده یک ماه مثلاً، آیا این معامله رَبَویست یا اشکالی ندارد؟
- در مسأله (2117) (69) احکام نقد و نسیه مرقوم است: کسی که جنسی را نسیه فروخته و برای گرفتن پول آن مدّتی قرار داده، اگر مثلاً بعد از گذشتن نصف مدّت، مقداری از طلب خود را کم کند و بقیّه را نقد بگیرد اشکال ندارد. آیا در مثل این معامله خریدار یا فروشنده در موقع انجام معامله میتوانند شرط کنند که در بین مدّت هر کدام بخواهد تصفیه حساب نماید مقداری کم کند و حساب را تصفیه نماید یا خیر؟
- در (وسیلهی النجاة) دارد که: در معامله اسکناس با طلا و نقره احتیاطاً ملاحظه ربا و صرف در آن بشود (72)، بیان بفرمایید که چگونه باید ملاحظه نمود؟ فرضاً سی تومان میدهد و یک مثقال طلا میگیرد، یا چهار تومان میدهد و یک مثقال نقره میگیرد، چگونه معامله کند که ملاحظه ربا و صرف در آن بشود؟ و آیا طلا و نقره یک جنس محسوب میشوند یا دو جنس؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آیا دستهای یهود و نصاری پاک است؟
- [آیت الله سیستانی] ایا سیکها هم همانند یهود و نصاری، اهل ادیان آسمانی اند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هنگام عبور از قبرستان یهود یا نصاری می توان فاتحه خواند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا میتوان با یهود و نصاری در صورتی که دست آنها خیس باشد، دست داد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می توان از طعام اهل کتاب مانند یهود و نصاری استفاده کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] از کجا تشخیص داده می شود کدامیک از یهود و نصاری پاک و کدامیک نجس می باشند؟
- [سایر] آیا بهشت اختصاص به مسلمین دارد یا اینکه یهود و نصاری هم به بهشت راه پیدا می کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] کار کردن نزد یهود و نصاری و فرقه های کافر دیگر و مزد گرفتن از آنها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در استفتایی که به شما نسبت داده اند آمده است که یهود و نصاری و مجوس اگر مشرک نباشند طاهرند معنای مشرک بودن چیست؟ آیا اعتقاد به دو خدا (مجوس) و سه خدا (نصاری) که اکنون معمول است شرک است؟
- [آیت الله بهجت] اگر معامله ای ربوی صورت بگیرد و یا قرضی ربوی انجام شود، فقط طرفین معامله مرتکب حرام تکلیفی شده اند، یا معامله و قرض آنان نیز باطل است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان بدون قصد لذّت به صورت و دسته ای زنهای اهل کتاب مثل زنهای یهود و نصاری نگاه کند، در صورتی که نترسد به حرام بیفتد اشکال ندارد و احتیاط واجب آن است که به غیر صورت و دسته ای آنان نگاه نکند.
- اگر خریدار یا فروشنده را به معامله مجبور کنند، چنانچه بعد از معامله راضی شود و بگوید:راضی هستم، معامله صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که دوباره صیغه معامله را بخوانند.
- اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد و فوراً معامله را به هم نزند، دیگر حق به هم زدن معامله را ندارد.
- اگر بعد از معامله و پیش از تحویل گرفتن مال عیبی در آن پیدا شود، خریدار میتواند معامله را به هم بزند و نیز اگر در عوض مال بعد از معامله و پیش از تحویل گرفتن، عیبی پیدا شود، فروشنده میتواند معامله را به هم بزند، ولی اگر بخواهند تفاوت قیمت بگیرند اشکال دارد.
- اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش صاحب مال معامله را برای خودش اجازه دهد، معامله صحیح است و چیزی را که غصب کننده به مشتری داده و منفعتهای آن از موقع معامله ملک مشتریست و چیزی را که مشتری داده و منفعتهای آن از موقع معامله ملک کسیست که مال او را غصب کردهاند.
- دو نفری که مساقات کردهاند، با رضایت یکدیگر میتوانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن خواندن صیغه مساقات شرط کنند که هر دو، یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند، مطابق قراری که گذاشتهاند، به هم زدن معامله اشکال ندارد، بلکه اگر در معامله شرطی کنند و عملی نشود، کسی که برای نفع او شرط کردهاند، میتواند معامله را به هم بزند.
- اگر چیزی را که میفروشند یکی از شرطهای معامله در آن نباشد مثلاً چیزی را که باید با وزن خرید و فروش کنند، بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است و چنانچه فروشنده و خریدار با قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یکدیگر تصرف کنند اشکال ندارد، وگرنه چیزی را که از یکدیگر گرفتهاند مثل مال غصبیست و باید آن را به هم برگردانند و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود، چه بداند معامله باطل است چه نداند، باید عوض آن را بدهد.
- اگر خریدار قیمت جنس را نداند، یا در موقع معامله غفلت کند و جنس را گرانتر از قیمت معمولی آن بخرد، چنانچه به قدری گران خریده که مردم به آن اهمیت میدهند، میتواند معامله را به هم بزند و نیز اگر فروشنده قیمت جنس را نداند، یا موقع معامله غفلت کند و جنس را ارزانتر از قیمت آن بفروشد، در صورتی که مردم به مقداری که ارزان فروخته اهمیت بدهند، میتواند معامله را به هم بزند.
- شریکی که با سرمایهی شرکت معامله میکند، اگر بر خلاف قراردادی که با او کردهاند خرید و فروش کند و خسارتی برای شرکت پیش آید، ضامن است، ولی اگر بعداً به قرار دادی که شده معامله کند صحیح است و نیز اگر با او قرار دادی نکرده باشند و بر خلاف معمول و مصلحت معامله کند، ضامن میباشد، امّا اگر بعداً مطابق معمول معامله کند، معاملهی او صحیح است.
- اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد این که پول آن مال خودش باشد، چنانچه صاحب مال معامله را اجازه نکند، معامله باطل است و اگر برای کسی هم که مال را غصب کرده اجازه نماید، صحیح بودن معامله اشکال دارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید، ولی مرد مسلمان می¬تواند با زنان اهل کتاب مانند یهود و نصاری ازدواج کند.
- [آیت الله مظاهری] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید. مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافر به طور دائم ازدواج کند، ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصاری و مجوس، مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر درآید، همچنین مرد مسلمان نمی تواند بنابر احتیاط با زن کافر ازدواج دائم کند ولی ازدواج موقت با زنان اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کافر یعنی کسی که خدا، یا پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) را قبول ندارد، یا برای خدا شریکی قرار می دهد بنابر احتیاط نجس است، هرچند به یکی از ادیان آسمانی، مانند آیین یهود و نصاری ایمان داشته باشد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان بدون قصد لذت به صورت و دست های زن های اهل کتاب مثل زن های یهود و نصاری نگاه کند، در صورتی که نترسد که به حرام بیفتد، اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان بدون قصد لذت به صورت و دست های زن های اهل کتاب مثل صفحه 456 زن های یهود و نصاری نگاه کند، در صورتی که نترسد که به حرام بیفتد، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] معامله ربوی با کافری که در کشور مسلمین زندگی میکند جایز نیست، ولی چنانچه معامله صورت بگیرد، ربایی که از او گرفته است حلال است؛ اما کافری که در پناه اسلام نیست ربا گرفتن از او و معامله ربوی با او بدون اشکال است. همچنین پدر و فرزند و زن دائمی و شوهر میتوانند ازیکدیگر ربا بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] اگر پرداختکننده مازاد در معامله ربوی مسلمان نباشد خواه بانک خارجی باشد و خواه دیگری در این صورت همان طور که گذشت، گرفتن این مازاد برای مسلمان جایز است و در نتیجه اشتغال در بخش عملیات مرتبط به اجرای چنین معامله ربوی در بانکها و غیر آنها، جایز است.
- [امام خمینی] زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در آید، مرد مسلمان هم نمی تواند با زنهای کافره غیر کتابیه بطور دائم ازدواج کند و به احتیاط واجب ازدواج دائم با زنهای کافره اهل کتاب نیز جایز نیست، ولی صیغه کردن زنهای اهل کتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان بدون قصد لذّت به صورت و دستها و موی زنان اهل کتاب مثل یهود و نصاری بلکه هر زن کافری نگاه کند، در صورتی که نترسد که به حرام بیفتد اشکال ندارد و احتیاط واجب آن است که به دیگر اعضای آنان نگاه نکند.