آیا این گفته واقعیت دارد که عصر عاشورا حجاب و پوشش زنان اهل بیت(علیهم السلام) را غارت کرده و آنها بی حجاب ماندند؟!
بر پایه منابع روایی و مقاتل معتبر و قابل استناد؛ پس از شهادت امام حسین(ع)، سپاه عمر بن سعد به خیمه‌های اهل بیت‌ آن حضرت حمله کردند و به غارت اموال خیمه‌ها و زیور آلات زنان پرداختند. آنان کار را به جایی رساندند که گاه برای بردن چادر و جامه زنان و کودکان، با آنان به کشمکش می‌پرداختند، تا هر چه آنان داشتند را به یغما برند. سپاه عمر بن سعد، با این کارها حریم اهل بیت علیه السلام را مراعات نکردند، به طوری که زنان از شدت جنایت کاری شمر و گروه نابکارش ‌به عمر بن سعد شکایت کردند و او به ظاهر، دستور داد که از غارت خیمه‌ها دست بردارند.(1) ◄در متن عربی مقاتل بیشتر این روایات، عباراتی مانند (جاذَبُوا النِّساءَ مَلاحِفَهُنَّ عَن ظُهورِهِنَّ)، (یَنزِعونَ المَلاحِفَ عَن ظُهورِنا)، (یَنتَزِعونَ مِلحَفَهَ المَرأَهِ عَن ظَهرِها) و (تُنازَعُ ثَوبَها عَلی ظَهرِها) آمده است و این ها – با توجه به معنای ملحفه (2)- به معنای برهنه شدن و نمایان شدن موها و بدن زنان نیست، بلکه چون زنان آن زمان علاوه بر رواندازهایی شبیه چادر؛ لباس زیرین دیگری نیز داشتند که موی سر و بدن را می‌پوشاند، و سپاه دشمن تنها لباس رویین آن ها را به غارت بردند. و این به معنای بی‌حجابی و نداشتن پوشش نیست.(3) ◄همچنین در این‌ عبارت (تُسْلَبُ الْمَرْأَهُ مِقْنَعَتُهَا مِنْ رَأْسِهَا)که در برخی از مقاتل آمده است، باز نمی‌توان گفت که روسری آنها به طور کل برداشته شد، به ‌گونه‌ای که تمام موها معلوم بود.(4) حجت الاسلام جلفایی پژوهشگر مؤسسه دارالحدیثو نویسنده کتاب (حجاب برتر) دراین باره می گوید: (در واقع در روایاتی که می‌توان به آن ها استناد کرد، در ظاهر قضیه و مصداق سیاق قبل و بعد روایات، دقیقاً می‌شود فهمید که منظور از برداشته شدن حجاب همان پوشیه ظاهری یا نقاب بوده است نه آن عبایه‌ای که بر سر آنان بوده است، زنان عرب علاوه بر عبایه‌ای که می‌پوشیدند (شبیه چادر عربی امروزی) در زیر آن لباس ضخیمی می‌پوشیدند؛ یعنی از زیر چادر لباس‌های وسیعی داشتند به گونه‌ای که بافت نساجی آن زمان طوری بود که لباس‌ها دارای بافت ضخیمی بودند؛ یعنی آن گونه نبود که زنان اهل بیت علیهم‌السلام موهای سرشان یا بدن‌شان پیدا شود.) پی نوشتها: 1_طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‌5، ص 453، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق؛ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‌4، ص 79، بیروت، دار صادر، 1385ق.  بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج ‌3، ص 204، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق. شیخ صدوق، محمد بن علی‌، الامالی، ص 164 – 165، تهران، کتابچی، چاپ ششم، 1376ش. .سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 131 – 132، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1348ش. 2_در کتاب‌های لغت عربی و فارسی ملحفه به این معانی آمده است: چادر، روانداز، ملافه، روپوش لباس. ر.ک: لغت‌نامه دهخدا، واژه (ملحفه)؛ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی-فارسی، ص 859، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1375ش؛ ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، ج ‌5، ص 46، بیروت، دار احیاء التراث العربی‌، چاپ اول، 1421ق. (اللِّحَاف و المِلْحَفُ و المِلْحَفَه: اللِّباس الذی فوق سائر اللباس‌)؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 314، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق. 3و4_ابن نما حلی، جعفر بن محمد، مثیر الأحزان، ص 76، مدرسه امام مهدی(عج)، قم، چاپ سوم، 1406ق.
عنوان سوال:

آیا این گفته واقعیت دارد که عصر عاشورا حجاب و پوشش زنان اهل بیت(علیهم السلام) را غارت کرده و آنها بی حجاب ماندند؟!


پاسخ:

بر پایه منابع روایی و مقاتل معتبر و قابل استناد؛ پس از شهادت امام حسین(ع)، سپاه عمر بن سعد به خیمه‌های اهل بیت‌ آن حضرت حمله کردند و به غارت اموال خیمه‌ها و زیور آلات زنان پرداختند.
آنان کار را به جایی رساندند که گاه برای بردن چادر و جامه زنان و کودکان، با آنان به کشمکش می‌پرداختند، تا هر چه آنان داشتند را به یغما برند. سپاه عمر بن سعد، با این کارها حریم اهل بیت علیه السلام را مراعات نکردند، به طوری که زنان از شدت جنایت کاری شمر و گروه نابکارش ‌به عمر بن سعد شکایت کردند و او به ظاهر، دستور داد که از غارت خیمه‌ها دست بردارند.(1)
◄در متن عربی مقاتل بیشتر این روایات، عباراتی مانند (جاذَبُوا النِّساءَ مَلاحِفَهُنَّ عَن ظُهورِهِنَّ)، (یَنزِعونَ المَلاحِفَ عَن ظُهورِنا)، (یَنتَزِعونَ مِلحَفَهَ المَرأَهِ عَن ظَهرِها) و (تُنازَعُ ثَوبَها عَلی ظَهرِها) آمده است و این ها – با توجه به معنای ملحفه (2)- به معنای برهنه شدن و نمایان شدن موها و بدن زنان نیست، بلکه چون زنان آن زمان علاوه بر رواندازهایی شبیه چادر؛ لباس زیرین دیگری نیز داشتند که موی سر و بدن را می‌پوشاند، و سپاه دشمن تنها لباس رویین آن ها را به غارت بردند. و این به معنای بی‌حجابی و نداشتن پوشش نیست.(3)
◄همچنین در این‌ عبارت (تُسْلَبُ الْمَرْأَهُ مِقْنَعَتُهَا مِنْ رَأْسِهَا)که در برخی از مقاتل آمده است، باز نمی‌توان گفت که روسری آنها به طور کل برداشته شد، به ‌گونه‌ای که تمام موها معلوم بود.(4)
حجت الاسلام جلفایی پژوهشگر مؤسسه دارالحدیثو نویسنده کتاب (حجاب برتر) دراین باره می گوید: (در واقع در روایاتی که می‌توان به آن ها استناد کرد، در ظاهر قضیه و مصداق سیاق قبل و بعد روایات، دقیقاً می‌شود فهمید که منظور از برداشته شدن حجاب همان پوشیه ظاهری یا نقاب بوده است نه آن عبایه‌ای که بر سر آنان بوده است، زنان عرب علاوه بر عبایه‌ای که می‌پوشیدند (شبیه چادر عربی امروزی) در زیر آن لباس ضخیمی می‌پوشیدند؛ یعنی از زیر چادر لباس‌های وسیعی داشتند به گونه‌ای که بافت نساجی آن زمان طوری بود که لباس‌ها دارای بافت ضخیمی بودند؛ یعنی آن گونه نبود که زنان اهل بیت علیهم‌السلام موهای سرشان یا بدن‌شان پیدا شود.)


پی نوشتها:
1_طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‌5، ص 453، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق؛ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‌4، ص 79، بیروت، دار صادر، 1385ق.  بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج ‌3، ص 204، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق. شیخ صدوق، محمد بن علی‌، الامالی، ص 164 – 165، تهران، کتابچی، چاپ ششم، 1376ش. .سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 131 – 132، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1348ش.

2_در کتاب‌های لغت عربی و فارسی ملحفه به این معانی آمده است: چادر، روانداز، ملافه، روپوش لباس. ر.ک: لغت‌نامه دهخدا، واژه (ملحفه)؛ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی-فارسی، ص 859، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1375ش؛ ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، ج ‌5، ص 46، بیروت، دار احیاء التراث العربی‌، چاپ اول، 1421ق. (اللِّحَاف و المِلْحَفُ و المِلْحَفَه: اللِّباس الذی فوق سائر اللباس‌)؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 314، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق.

3و4_ابن نما حلی، جعفر بن محمد، مثیر الأحزان، ص 76، مدرسه امام مهدی(عج)، قم، چاپ سوم، 1406ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین