آیا اهل سنت به ظهور منجی اعتقاد دارند؟
موارد اعتقاد به مهدویت در بین اهل سنت بسیار فراوان است که ما نمونه هایی از آن را نقل می کنیم: 1- دکتر محمّد احمد اسماعیل مقدّم در کتاب المهدیّ وفقه أشراط الساعة درباره مهدویت می گوید:  ایمان به این امور از لوازم شهادت به رسالت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است؛ تصدیق این امور از مستلزمات ایمان به روز قیامت است، زیرا از جمله علائم قیامت خروج مهدی علیه السلام است که قبل از برپایی قیامت تحقق خواهد یافت و همان گونه که اعتقاد به معاد و برپایی قیامت لازم هست، اعتقاد به علائم آن نیز واجب است. 2- شیخ ناصرالدین البانی وهابی می‌‌گوید: (عقیده به خروج مهدی علیه السلام عقیده‌‌ای است ثابت و متواتر که از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله رسیده و ایمان به آن واجب است، زیرا این عقیده از امور غیبی است که ایمان به آن از صفات متقین در قرآن شمرده شده است ...).[1] 3- هم چنین عبدالمحسن بن حمد عباد استاد دانشگاه مدینه منوّره می‌گوید: (تصدیق و اعتقاد به قضیه مهدویت در زمره ایمان به رسالت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است، زیرا از آثار ایمان به پیامبر صلی الله علیه و آله تصدیق او در اموری است که به آن خبر داده و داخل در ایمان به غیبی است که خداوند متعال مؤمنان را به جهت ایمان به آن مدح کرده است؛ آن جا که می‌‌فرماید الم* ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ ... (بقره آیات 1- 3.)؛ الف، لام، میم، این است کتابی که در حقانیت آن هیچ تردیدی نیست [و] مایه هدایت تقواپیشگان است. آنان که به غیب ایمان دارند ...)[2] 4- حافظ ابن حجر عسقلانی‌ می گوید:  اخبار به حد تواتر دلالت دارد بر اینکه مهدی از این امت (اسلام) است و به راستی عیسی بن مریم از آسمان فرود می‌‌آید و پشت سر او به نماز می‌‌ایستد.)[3] 5- قاضی شوکانی‌ می گوید:  احادیث مهدی بدون شک و شبهه متواتر است، بلکه عنوان تواتر بر کمتر از این مقدار از این احادیث نیز صدق می‌‌کند؛ آن هم با تمام اصطلاحاتی که در علم اصول در رابطه با تواتر و خبر متواتر آمده است.)[4] 6- ابن حجر هیثمی‌ می‌‌گوید:  احادیثی که در آن اشاره به ظهور مهدی است بسیار زیاد و به حد تواتر است.)[5] 7- علامه مناوی‌ می‌‌گوید: اخبار مهدی زیاد و مشهور است؛ به حدی که جماعتی درباره این احادیث تألیفات مستقلی دارند.)[6] 8- تفتازانی‌ می‌‌گوید: از جمله اموری که ملحق به باب امامت می‌‌شود خروج مهدی و نزول عیسی است، که این دو از علائم قیامت است و در این باره خبرهای صحیحی رسیده است.)[7] 9- قرمانی دمشقی‌ می‌‌گوید:  علما بر این امر اتفاق کرده‌‌اند که مهدی همان قیام کننده در آخرالزمان است و اخبار ظهور آن حضرت علیه السلام یکدیگر را تأیید می‌‌کنند و روایات بر اشراق نورش دلالت دارند، و به زودی ظلمت و تاریکی شبها و روزها به روشنایی وجود او منوّر خواهد شد و تاریکی‌ها به رؤیت و دیدار او همانند بیرون آمدن صبح از ظلمت شب از میان خواهد رفت. عدل او در افق‌ها سیر خواهد کرد و پر نورتر از ماه منیر در مسیرش خواهد بود.)[8] 10- مبارکفوری‌ می‌‌گوید: بدان که مشهور بین تمام مسلمانان در طول زمان‌ها این است که به طور حتم در آخرالزمان شخصی از اهل‌بیت علیهم السلام ظهور خواهد کرد که دین را تأیید کرده، عدل را میان جامعه ظاهر می‌‌کند و مسلمانان به دنبال او می‌روند و او بر ممالک اسلامی سلطه پیدا خواهد نمود. و او مهدی نامیده می‌‌شود.)[9] 11- شبیه این عبارت نیز از شیخ منصور علی ناصف رسیده است.[10] به همین مضمون در کلمات بزرگانی دیگر از علمای اهل سنت نیز مطالبی می‌‌یابیم که موارد ذیل از آن جمله است: 12. برزنجی، الإشاعة لأشارط الساعة، ص 87. 13. ابن تیمیه حرانی، منهاج السنة النبویة، ج 4، ص 211. 14. سید احمد زینی دحلان، الفتوحات الاسلامیه، ج 2، ص 322. 15. أبوالأعلی مودودی، البیات، ص 116. 16. أبوطیب قنوجی، الاذاعة، ص 53. 17. دکتر عبدالعلیم عبدالعظیم بستوی، المهدی المنتظر فی الأحادیث‌ الصحیحة، ص 360. 18. شیخ عبدالمحسن بن حمد العباد، عقیدة أهل السنة و الأثر فی المهدی المنتظر. 19. شیخ عبدالعزیز بن باز، مجله جامعة الاسلامیة. [برگرفته از کتاب  شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی‌، ج‌2، ص: 198 به بعد] [1]. مجله تمدن اسلامی، شماره 22، ص 643. [2]. مجله جامعه اسلامیه، شماره 3. [3]. فتح الباری، ج 5، ص 362. [4]. ابراز الوهم المکنون، ص 4، به نقل از رساله التوضیح شوکانی. [5]. صواعق المحرقه، ج 2، ص 211. [6]. فیض القدیر، ذیل حدیث 9245. [7]. شرح مقاصد، ج 2، ص 62. [8]. اخبار الدول و آثار الاول، ج 1، ص 463. [9]. تحفة الاحوذی بشرح جامع الترمذی، مبارکفوری، شرح حدیث 2331. [10]. التاج الجامع للأصول، ج 5، ص 310.
عنوان سوال:

آیا اهل سنت به ظهور منجی اعتقاد دارند؟


پاسخ:

موارد اعتقاد به مهدویت در بین اهل سنت بسیار فراوان است که ما نمونه هایی از آن را نقل می کنیم:

1- دکتر محمّد احمد اسماعیل مقدّم در کتاب المهدیّ وفقه أشراط الساعة درباره مهدویت می گوید:  ایمان به این امور از لوازم شهادت به رسالت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است؛ تصدیق این امور از مستلزمات ایمان به روز قیامت است، زیرا از جمله علائم قیامت خروج مهدی علیه السلام است که قبل از برپایی قیامت تحقق خواهد یافت و همان گونه که اعتقاد به معاد و برپایی قیامت لازم هست، اعتقاد به علائم آن نیز واجب است.

2- شیخ ناصرالدین البانی وهابی می‌‌گوید: (عقیده به خروج مهدی علیه السلام عقیده‌‌ای است ثابت و متواتر که از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله رسیده و ایمان به آن واجب است، زیرا این عقیده از امور غیبی است که ایمان به آن از صفات متقین در قرآن شمرده شده است ...).[1]

3- هم چنین عبدالمحسن بن حمد عباد استاد دانشگاه مدینه منوّره می‌گوید: (تصدیق و اعتقاد به قضیه مهدویت در زمره ایمان به رسالت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است، زیرا از آثار ایمان به پیامبر صلی الله علیه و آله تصدیق او در اموری است که به آن خبر داده و داخل در ایمان به غیبی است که خداوند متعال مؤمنان را به جهت ایمان به آن مدح کرده است؛ آن جا که می‌‌فرماید الم* ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ ... (بقره آیات 1- 3.)؛ الف، لام، میم، این است کتابی که در حقانیت آن هیچ تردیدی نیست [و] مایه هدایت تقواپیشگان است. آنان که به غیب ایمان دارند ...)[2]

4- حافظ ابن حجر عسقلانی‌ می گوید:  اخبار به حد تواتر دلالت دارد بر اینکه مهدی از این امت (اسلام) است و به راستی عیسی بن مریم از آسمان فرود می‌‌آید و پشت سر او به نماز می‌‌ایستد.)[3]

5- قاضی شوکانی‌ می گوید:  احادیث مهدی بدون شک و شبهه متواتر است، بلکه عنوان تواتر بر کمتر از این مقدار از این احادیث نیز صدق می‌‌کند؛ آن هم با تمام اصطلاحاتی که در علم اصول در رابطه با تواتر و خبر متواتر آمده است.)[4]

6- ابن حجر هیثمی‌ می‌‌گوید:  احادیثی که در آن اشاره به ظهور مهدی است بسیار زیاد و به حد تواتر است.)[5]
7- علامه مناوی‌ می‌‌گوید: اخبار مهدی زیاد و مشهور است؛ به حدی که جماعتی درباره این احادیث تألیفات مستقلی دارند.)[6]

8- تفتازانی‌ می‌‌گوید: از جمله اموری که ملحق به باب امامت می‌‌شود خروج مهدی و نزول عیسی است، که این دو از علائم قیامت است و در این باره خبرهای صحیحی رسیده است.)[7]

9- قرمانی دمشقی‌ می‌‌گوید:  علما بر این امر اتفاق کرده‌‌اند که مهدی همان قیام کننده در آخرالزمان است و اخبار ظهور آن حضرت علیه السلام یکدیگر را تأیید می‌‌کنند و روایات بر اشراق نورش دلالت دارند، و به زودی ظلمت و تاریکی شبها و روزها به روشنایی وجود او منوّر خواهد شد و تاریکی‌ها به رؤیت و دیدار او همانند بیرون آمدن صبح از ظلمت شب از میان خواهد رفت. عدل او در افق‌ها سیر خواهد کرد و پر نورتر از ماه منیر در مسیرش خواهد بود.)[8]

10- مبارکفوری‌ می‌‌گوید: بدان که مشهور بین تمام مسلمانان در طول زمان‌ها این است که به طور حتم در آخرالزمان شخصی از اهل‌بیت علیهم السلام ظهور خواهد کرد که دین را تأیید کرده، عدل را میان جامعه ظاهر می‌‌کند و مسلمانان به دنبال او می‌روند و او بر ممالک اسلامی سلطه پیدا خواهد نمود. و او مهدی نامیده می‌‌شود.)[9]
11- شبیه این عبارت نیز از شیخ منصور علی ناصف رسیده است.[10]

به همین مضمون در کلمات بزرگانی دیگر از علمای اهل سنت نیز مطالبی می‌‌یابیم که موارد ذیل از آن جمله است:

12. برزنجی، الإشاعة لأشارط الساعة، ص 87.
13. ابن تیمیه حرانی، منهاج السنة النبویة، ج 4، ص 211.
14. سید احمد زینی دحلان، الفتوحات الاسلامیه، ج 2، ص 322.
15. أبوالأعلی مودودی، البیات، ص 116.
16. أبوطیب قنوجی، الاذاعة، ص 53.
17. دکتر عبدالعلیم عبدالعظیم بستوی، المهدی المنتظر فی الأحادیث‌ الصحیحة، ص 360.
18. شیخ عبدالمحسن بن حمد العباد، عقیدة أهل السنة و الأثر فی المهدی المنتظر.
19. شیخ عبدالعزیز بن باز، مجله جامعة الاسلامیة.
[برگرفته از کتاب  شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی‌، ج‌2، ص: 198 به بعد]

[1]. مجله تمدن اسلامی، شماره 22، ص 643.
[2]. مجله جامعه اسلامیه، شماره 3.
[3]. فتح الباری، ج 5، ص 362.
[4]. ابراز الوهم المکنون، ص 4، به نقل از رساله التوضیح شوکانی.
[5]. صواعق المحرقه، ج 2، ص 211.
[6]. فیض القدیر، ذیل حدیث 9245.
[7]. شرح مقاصد، ج 2، ص 62.
[8]. اخبار الدول و آثار الاول، ج 1، ص 463.
[9]. تحفة الاحوذی بشرح جامع الترمذی، مبارکفوری، شرح حدیث 2331.
[10]. التاج الجامع للأصول، ج 5، ص 310.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین