نظر اسلام درباره پرخوری چیست؟

بهره گرفتن از حلال منعی ندارد:
(قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللَّهِ الَّتی‌ أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا خالِصَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ؛[اعراف/32] بگو: (چه کسی زینتهای الهی را که برای بندگان خود آفریده، و روزی های پاکیزه را حرام کرده است؟!) بگو: (اینها در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آورده ‌اند (اگر چه دیگران نیز با آنها مشارکت دارند ولی) در قیامت، خالص (برای مؤمنان) خواهد بود.)

اما قطعا تجاوز از حدود امر صحیحی نیست و حتی در جایی که پرخوری ضرر قابل توجهی برای بدن داشته باشد، حرام نیز خواهد بود. و اگر به مرز حرام نیز نرسد، امری است که باید از آن پرهیز کرد. کسی که ابعاد وجودی خویش را به طور صحیح بشناسد، و خود را محدود به این دنیای فانی نداند، نگاهش این گونه است که: (بدترین ظرفی که انسان آن را پر می کند، شکمش است!)[1]

و اگر خود را در وسعت عظیم هستی نیز نبیند، باید برای مصلحت دنیای خود، پرخوری را ترک کند. حدیث جامعی در این باره هر دو نوع ضرر پرخوری را ذکر می کند:
( حضرت صادق (ع) فرمود: کم خوردن به هر حال و نزد همه پسندیده است، زیرا در آن صلاح و خیر ظاهر و باطن است. و آنچه از انواع خوردنها مطلوب و پسندیده است، چهار است:
اول- خوردن ضروری است که برای انبیاء و افراد برگزیده می ‌باشد.
دوم- خوردن عده (به ضم اول) که به معنای مهیا شده برای امر دیگر است و این برای پرهیزکاران است که خوراک را مقدمه انجام وظایف قرار می‌دهند.
سوم- خوردن فتوح است که وسیله گشایش امر متوکلین است.
چهارم- خوردن قوت است که برای توانایی و نیرو گرفتن مؤمنین است.
و چیزی که ضرر و صدمه آن بر قلب مؤمن بیشتر و شدیدتر از بسیار خوردن باشد نیست، زیرا آن دو اثر می‌بخشد: قساوت و سنگدل شدن، و هیجان و جوش قوه شهوت. و گرسنگی نان و خورشت مؤمنین است، و غذای روح است، و طعام قلب است، و موجب تندرستی تن می ‌باشد.)[2]

در ذیل احادیث دیگری درباره پرخوری تقدیم می شود:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: دلها را با خوردن و آشامیدن زیاد نمیرانید؛ زیرا همان گونه که زراعت بر اثر آب زیاد از بین می رود، دلها نیز بر اثر پرخوری می میرند.[3]
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: از شکم بارگی بپرهیزید؛ زیرا مایه تباهی بدن و موجب بیماری است و انسان را در عبادت، سست می کند.[4]
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: دل، هنگام خالی بودن معده، حکمت را می گیرد و هنگام پُر بودن معده، آن را به دور می افکند.[5]
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: کسی که شکم خود را پر کند، به ملکوت آسمانها و زمین وارد نمی شود.[6]
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: هیچ چیز نزد خدا منفورتر از معده انباشته نیست.[7]
امام علی علیه السلام: هر که خوراکش زیاد باشد سلامتی اش کم می شود و خرج زندگی را بر دوش خود سنگین می کند.[8]

[1]. حدیث از پیامبر ص نهج الفصاحة، ص712.
[2]. بحار الأنوار ، ج‌63، ص: 337.
[3]. تنبیه الخواطر : 1/46.
[4]. بحار الأنوار : 62/266/41.
[5]. تنبیه الخواطر : 2/119.
[6]. تنبیه الخواطر : 1/100.
[7]. مستدرک الوسائل : 16/212/19629.
[8]. غرر الحکم : 8903.